~नारायण ढकाल~
एक
एकसमयसम्म ऊ र म अलग थिएनौं। हाम्रो नाम एउटै थियो। म शिवप्रकाश मैनाली र ऊ पनि शिवप्रकाश मैनाली। संसारले एउटा शिवप्रकाश मैनालीलाई मात्र जान्दथ्यो। खासमा ऊ थिएन तर म थिएँ। खासमा म थिइनँ तर ऊ थियो। ऊ शरीर थियो र म मन थिएँ। ऊ मन थियो र म शरीर थिएँ। ऊ र मबीच कुनै सिमाना थिएन।
एक दिन दुर्घटना भयो, ऊ मभित्रबाट निस्क्यो।
मेरो चालीसौं जन्म दिवसको बिहानको कुरा हो। आत्महत्या गर्न लागेको Continue reading
~मदन राई ‘लामाखुले’~ 
एउटै थियौ
तर पछि छुट्टियौ
मैले ऊ सङ्ग
सम्बन्ध विछेद् गरिदिए,
ऊ तल समुद्रछेउतिर लाग्यो
त्यहा समुद्र किनारामा डढेलो लगाउन थाल्यो ।
म चाहि
यता आफ्नै वासस्थानतिर् हान्निए’;
दौडिए रात-रात् भरि Continue reading
~सुरेश हाचेकाली~
नवयौवनाको प्रिय पछ्यौरीजस्तो लाग्ने
स्वाभिमान–उत्तोलक राष्ट्रिय झण्डा
छानोमा निर्विघ्न फहराउँदै
हजारौँ भुजंगप्रयात खोलाहरूभन्दा पर
अर्थ मन्त्रालयसँग मुस्कुराइरहेको
लावण्यवती महिला मन्त्रालयले
सुन्दैन गँवार आइमाईको मझेरी–गनगन Continue reading
~नरेन्द्रकुमार नगरकोटी~
खोरमा बाख्रालाई ओछ्यान हालिएको छ किताब
यसमा मेरी आमाको कुनै दोष छैन
अक्षरमा रङ र किताबमा कागत मात्र चिन्ने
मावलका हजुरबुबाको पनि दोष छैन
किताबको ओछ्यानमै पिसाब फेर्ने बाख्राको पनि दोष छैन Continue reading
~शंकर तिवारी~
व्यक्तिका आत्मकथाले बजार विस्तार गरिरहेका वेला पत्रकार गिरीश गिरी शहरको आत्मकथा लिएर आएका छन्। वीरगन्ज शहर तेस्रो मधेश आन्दोलनका कारण अशान्त र त्योभन्दा धेरै चर्चामा रह्यो। वैदेशिक व्यापारको करीब ७० प्रतिशत आयात गरिने यो शहरको भन्सार नेपालको ‘लाइफ लाइन’ रहेको कुरा पछिल्लो आन्दोलनले सबैका मुखमा झुण्ड्याइदिएको छ।
तिब्बतसँगको तेस्रो युद्धपछि नेपालको भारतसँग परनिर्भरता वा भनौं व्यापारिक कारोबार बढ्न थालेको हो। त्यो घटनाको सबैभन्दा ठूलो लाभ मिल्यो वीरगन्जलाई। ठोरीलाई छायाँमा पार्यो। वीरगन्जसम्म रेल आइपुग्यो भलै अहिले त्यहाँ रेलको नामोनिशान नरहेको होस्। ‘घामका पाइलाहरु’ पढेर वीरगन्ज शहरको आकृति दिमागमा जमाएकालाई ‘वीरगन्ज’ पुस्तक Continue reading
~लक्ष्मण नेवटिया~
मौसम फेरिनेवाला छ।
अब चाहनाका गाग्राहरु छचल्किने गरी भरिने छन्
खुट्टामा काँडा घोचिंदा नआत्तिनुस्
तुरुन्त सय जोडी हात तपाईंतिरै दौडिने छन्
गल्ली गल्लीमा चापाकल
बिजुलीका पोलहरु गाडिनेछन् ,
नअघाएसम्म भोजन ज्युनार गराइनेछ
थाहै नदिइ बन्द कोठामा
कुनै न कुनै फण्डाको भागबण्डामा Continue reading
~किरण दाहाल~
पछिल्लो समय नेपाली साहित्य संसारमा फरक–फरक शैलीका पुस्तकहरुले अबतरण गर्न थालेका छन् । त्यसै पङ्क्तिमा नयाँ पुस्तक थपिएको छ– राजमाया । दुर्गाबिनयको यस कथा सङ्ग्रहमा पाठकले परम्परागत भन्दा केहि भिन्न शैलीका कथाहरु पाउनेछन् । सङ्ग्रहका एकपछि अर्को कथा पढ्दै जाँदा पात्रहरु उहि भेटिनु, घटनाका रहस्यहरु पछिल्ला कथामा खुल्दै जानु यस सङ्ग्रहका मुलभुत बिशेषता हुन् । कथाका संरचना पनि नितान्त बेग्लै किसिमको छ । यसकारण केहि कथाहरु पढ्ने बित्तिकै पाठकलाई कथा सङ्ग्रह होईन की उपन्यास पढ्दै छु भन्ने भान पर्न सक्छ । Continue reading
~मणिराज सिंह~
थुप्रै जून र सपनाहरू
जीवनदेखि डराएर
मसानघाटको छेवैछेउ
मृत्युसँग लुकामारी खेल्दै
एक मुट्ठी खरानी
र एक अङ्गालो माटोमा
अटाउन नसक्दा जिन्दगी Continue reading
~शशीकला थापा सुब्बा~
तिम्रो मेरो प्रेमको कथा युगौ2 बाँची रहोस्
तराई पहाड नदी नाला हिमचुलीमा हाँसी रहोस्
तराई फाँटमा हावा चल्दा हाम्रो प्रीत लहराउन
पहाडी भेगमा चाँप फूल्दा पिरतीको बसना छरुन Continue reading
~दीपेन्द्र के.सी. ‘अपजसी’~
खालमा अन्तिम दाउ,
द्रौपदी राखेर
आशा विछयाउँछ
युधिष्ठिर !
जव पासा फिंजारिञ्छ
पश्चतापमा झोक्रिन्छ
नतिजा वोकेर
युधिष्ठिर !
आज धेरै युधिष्ठिरहरु
हरिया, राता पासपोर्टहरु वोकेर Continue reading
~सुरेन्द्र खौलराठी~
चाहिएको बेला सरकार काम लागेन !
त्यो आफन्त त्यो नातेदार काम लागेन !
जिन्दगी एकतिर गयो सपना अर्कोतिर,
विज्ञानको सुत्र पुराणको सार काम लागेन ! Continue reading
~डा. माधवप्रसाद कोइराला~
भाग – १
सन्तेको वालककाल अति नै रमाइलो संग बितेको अनुभव भइरहेको छ । जव युवा अवस्थाबाट प्रौढअवस्था तिर लाग्ने गर्छ क्रमसः जिवनको मूल्याङ्कन गर्न मन लाग्दो रहेछ । सन्तेको जिवनमा पनि अरु मानिसको जस्तै अनेक आरोह अवरोहहरुमा जिवन गुज्¥यो । गरिव किसान परिवारमा जन्मेकोले, वालपनमा संझना भए अनुसार उ सारै चन्चले थियो । उस्को बाबाले भन्नुहुन्थ्यो Continue reading
~प्रकाश सुनुवार ‘निराकार’~
शहरमा होस् या गाउँमा
खुब चर्चा चलेको छ
तर
विकासको चर्चा चलेको छैन
नयाँ विद्यालय निर्माण गर्नु त कताकता
भत्किएको विद्यालय मर्मत गर्ने चर्चा सम्म चलेको छैन
अस्पतालको कुरा छोडौं
हेल्थपोष्ट वनाउने चर्चा सम्म चलेको छैन Continue reading
~नारायण पोखरेल~
भन्छन् “जे बित्यो त्यो बितिसक्यो , हामिले त्यसलाई छोडेर अगाडि बढ्नुपर्छ ।” सायद यहि भएर नै होला देख्दै नदेखेका भगवान ले हाम्रो दुबै आँखा टाउको को पछाडि पट्टि नदिएर अगाडि अनुहार तिर बनाईदिए । ताकी हामिले चाहेर पनि सदाको लागि या केहि लामो समय सम्मको लागि अतितलाई नदेख्न सकौँ , अन्देखा गर्न सकौँ । यो कुरा अलग छ ” जरुरी छैन अतित सबैको राम्रो होस् । र राम्रो भएता पनि त्यस लाई फर्काएर फेरी दोश्रोपटक त्यसैसँग जिवन अगाडि बढाउन त सक्दैनौ नि । र खराब Continue reading
~कृष्ण वस्ती~
चराको गीतसँगै उठेका हिउँकुमारीहरु,
एकै लहर खडा हुन्छन् पँधेरामा,
घामको मुस्कान देखेर लजाउँछन्
त्यसैले
गालामा लाली चढाउँछन्,
र यौवनको शोभा बढाउँछन् । Continue reading
~अनुष्कर पुष्कर गुरुङ~
छोराको गनगन बा-लाई
.
.
.
जाँदिन म भानुभक्त स्कूल
बा ! किन पठाउनु भएको मलाई ?
त्यो भानुभक्त स्कूल
त्यहाँ अ आ र क ख Continue reading
~लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा~
क.
के यी ताराहरु हुन् सारा अश्रुबिन्दुका रे जीवन ?
फीका एक अँध्यारोभित्र, सुन्दर कोही
सम्झी जल्छन्,
ढल्छन् ?
के यसैले विश्व–धनी ?
सोध्छिन् उरमा शान्ति खसाली,
अवनी !
ख.
अपूर्व राम्री ए सुकुमारी ! तल फर्केकी मीठी जून !
प्यास पहेंली देखिन्छयौ किन ?
विषाद–वदनी सुन्दरतासरि ! Continue reading
~रबिन्द्रनाथ टेगोर~
एउटा सुगा थियो । ऊ पटमूर्ख थियो । ऊ गाउन त गाउँथ्यो, तर किताब पढ्न भनेपछि कोसाँ टाढा रहन्थ्यो । ऊ उफ्रीउफ्री हाँगाहाँगा चहाथ्र्यो र एक ठाउँबाट अर्को ठाउँ भुर्रर्र उड्थ्यो । तर उसलाई नियम–कानून भनेको कुन चरोको नाम हो, पटक्कै थाहा थिएन ।
एक दिन राजाले सोचे, ‘यस्तो मूर्ख चरोको के काम ? यसबाट फाइदा हुनु त परै जाओस्, घाटा मात्रै भइरहेको छ । यसले वनजंगलका सबै फलफूल खाइदिन्छ र फलफूलको बजारमा अभाव मात्रै सिर्जना गरिदिन्छ ।’
त्यसैले राजाले मन्त्रीलाई बोलाए र आदेश दिए – Continue reading
~Yuba Nath Lamsal~
Lil Bahadur Chhetri is a successful novelist in Nepali language, who has been popular for his lucid language, clarity in thoughts and coherent in ideas and presentation. As social, realist and idealist novelist, he does not impose his thoughts on the readers but presents issues, problems and paradoxes in a way he sees and observes and let the readers have their own opinion. He does not say what should be done but tells what the stark reality is. He has exposed exploitation under feudal society and sorry state of Nepalese people wherever they live Continue reading
~अनुपम थामी~
नदी जस्तै अविरल सपनीमा आउछ्यौ तिमी
बिहानीको लाली जस्तै बिपनीमा छाउछ्यौ तिमी
थकाईले लखतरान भई भूईंमा ढल्नै लाग्दा
सान्त्वनाका अजम्बरी गीतहरु गाउछ्यौ तिमी Continue reading
~अमर नेम्बाङ लिम्बू~
कविताको प्रसङ्ग चल्दा फेरि सधैं एउटा प्रश्न तेर्सिन्छ हाम्रो समक्षमा —आखिर कविता के हो ? यस सम्बन्धमा थुप्रै कविहरूले थुप्रै विचारहरू व्यक्त गरेका छन् –कतिले कविता भनेको जीवन र जगतको आलोचना भनेका छन् भने कतिले सौँदर्य, दर्शन वा भावावेगपूर्ण सत्य । कतिले कविता भनेको भावावेश वा संस्मृति भनेका छन् तर टी. एस. इलियटले भावावेश वा संस्मृति पनि कविता होइन भनेका छन्। त्यसो भए कविता भनेको के हो त ? सायद कविता भनेको मरियान्ने मूरले भने झैँ ‘जीउँदा भ्यागुताहरू भएका काल्पनिक बघैँचाहरू’ हुन् कि ? तर जसले जे भने पनि कविता भनेको अनुभूति चाहिँ पक्कै हो। आखिर मरियान्ने मूरका उफ्रिहिंड्ने जीउँदा भ्यागुताहरू पनि त यही अनुभूतिहरू हुन् अथवा उल्लिखित विभिन्न कविहरूले भनेका जीवन र जगतको आलोचना ,दर्शन,सत्य , आदि जे भने पनि त अनुभूतिहरू नै हुन् । त्यस्तै यही अनुभूतिको आधारमा Continue reading
~भेषराज रिजाल~
—तीनवटा धरोहर उचालेको थुम्कोमा छौँ हामी’, अशोक कोइराला मतिर फर्किए ।
—गोरखादरबार, गोरखकाली मन्दिर र गोरखनाथको मन्दिर तथा गुफा’, मैले उत्सुक नजरले हेर्न नपाउँदै उनले थपे ।
पृथ्वीनारायण शाहको जन्म गोरखादरबारमा भएको रहेछ । गोरखादरबार निजकै रहेछ गुरू गोरखनाथको गुफा । तिनै गुरूका नामबाट नामाकरण भएको रे गोरखा जिल्लाको । द्रब्य शाहले आर्जेको गोरखा राज्यका केही दरबार राम शाहका पालामा बनेका रहेछन् । दरबारका टुँडाल, छाना, झ्याल, ढोका र भित्तामा देखिन्थे काष्ठकलाका बेजोड नमूना । Continue reading
~अमृत सिङ थिङ~ 
देब्रे छाती पोल्छ अचेल , हाम्रो माया चुँडियो कि
निष्ठुरीले बसाइँ सारी अन्तै तिर जोडियो कि
मेला जादा साटिएकाे , माया अनि बाचा कसम
मेला छुट्यो साथ पनि , पराई आई गोडियो कि Continue reading
~सञ्जीवनी शर्मा~
‘सुत्केरी सुस्मालाई सन्देशले स्वीकार गरेन रे !’ ‘के भयो त्यस्तो गडबडी ?’ दिदीले सोध्नुभयो । ‘स्वीकार पनि गरोस् कसरी ? सरु दिदीका ससुराको बच्चा हो रे नि त ! उनले त्यो बच्चा आफ्नो भएको अस्पतालमै दावी गरेको सुरेन्द्रका दाजुभाइले थाहा पाएका थिए । जानाजान अर्काको गर्भबाट जन्मेको सन्तान स्वीकार्न सन्देशलाई कहीं बहुला कुकुरले टोकेको छ र ! बेलैमा सही निर्णय गरेछ सन्देशले । कमसेकम कतै केटी नपाएर आफ्नी काकीसँग बिहे गरेको भन्ने बदनाम त कमाएन । धन्न त्यस बाइफाला आइमाइको जालमा परेन सन्देश । सोच्नुहोस् त Continue reading
~दीपक कुमार ज्ञवाली~
अति सुन्दर भावना बोकेर ।
नमन गर्छु देशका गहना भनेर
सहिदका पनि रुप अनेक ।
आफै लडि मर्ने पनि सहिद ।
थाप्यौ गोली फुकाई छाति । Continue reading
नदी हो
देखेको छु
छेउछाउका बगरहरुले रोक्न सकेको देखेको छैन
ताओ चिङ बगिराख … बगिराख ।
सूर्य हो
सूर्यको झुल्काईलाई कसैले छेक्न सकेको छैन Continue reading
~रोहेज खतिवडा~
१. मिथकबाटै थालनी
नेपाली उपन्यासको पहिलो पाइला नै मिथकीय भयो। वीर चरित्रबाट नेपाली उपन्यासले यात्रा थालनी गर्नु संयोगमात्रै होइन, हाम्रो संस्कृतिमा मिथक अभिन्न रुपमा गाँसिनुको प्रमाण हो। मिथकहरु हाम्रा बिम्ब हुन्, आदर्श हुन् र हाम्रो जीवनशैलीसँग गाँसिएका छन्। उपन्यासमा त्यसैको प्रतिविम्ब देखिएको हो।
त्यसबखत वीर चरित्रका विभिन्न स्वरुपहरु Continue reading
~अरुणबहादुर खत्री “नदी”~
आजभन्दा करिब तीन दशक अघिदेखि म साहित्यिक क्षेत्रमा लाग्न थालेर घरमा आफ्नो मनमा केही कुरा उब्जेन थालेपछि पलेटी मारेर कविता कोर्न थालेको देखेपछि के लेखेर बसेको मेरी आमाले भन्नु हुन्थ्यो । आमालाई आफूले के ढाट्ने भनेर “मैले आज एउटा नयाँ कविता लेख्न लागेको हुं आमा” भन्दथे । “कविता लेखेर तैले के पाउछस् र ?” आमाले भन्नु हुन्थ्यो । “कविता लेखेपछि कुनै पनि पत्रिकामा छाप्न दिन पाउछु आमा कविता लेखेपछि मेरो मन सन्तुष्ट पनि हुन्छ कविता मैले पठाएको कुनै पनि पत्रिकामा छापिएपछि अरुले पढ्न पाउछन् र मेरो नाम पनि चम्किन्छ नि आमा” भन्दथे । कहिलेकाही शनिबार विदाको दिनमा आफूलाई साहित्यिक कार्यक्रमको निमन्त्रणा आएर आफू नगई नहुने साहि त्यिक कार्यक्रममा जान थालेको आमाले थाहा पाउनु भएपछि साहित्यिक कार्यक्रममा गएर तलाई कसले के दिन्छ भन्नु हुन्थ्यो । Continue reading
~Arjun Dahal~
The nature defines,
An unbiased function,
But, explicit of time,
That expands,
Sometimes binomially, Continue reading
~कार्तिकेय घिमिरे~
नमस्कार ! मेरो नाम रज्जु गाडी हो । मलाई अंग्रेजीमा केबुलकार भन्छन् । कसैकसैले भने मलाई गोन्डोला पनि भन्छन् । आज म तपाईलाई आफ्नो यात्राको कथा सुनाउछु है ।
मलाई मनकामना दर्शन प्रा.लि. नाम गरेको कम्पनीले नेपालमा ल्याएको हो । मानिसहरु नेपालमा मलाई मनकामना केबुलकारको नामले चिन्छन् । मलाई एसडब्लु कमपनीले बनाएको हो । पहिलो सुरुमा नेपाल आउँदा म निक्कै डराएको थिएँ । ठूला–ठूला पहाड माथिबाट दौडदा मेरो जिउ नै सिरिङ् हुन्थ्यो । अहिले मलाई बानी परिसक्यो । मनकामना मन्दिरको दर्शन गर्न जाने यात्रु बोकेर वारिपारी गर्न मलाई निक्कै मज्जा आउँछ । Continue reading
~रुमानी राई~
शिर मेरो सगरमाथा, तराई जिन्दगानी
पाउभरी लेक वेशी, म त साह्रै भाग्यमानी ।
अाफ्नै पाखा पखेरा खोस्रेर, पेट भर्न सक्छु
निलो निलो अाकास अोढेर, भोकै मर्न सक्छु
बाँचेकै छु दु:खसुख, अाफ्नै न्यानो घामपानी Continue reading
~विमल निभा~
धन्यवाद
नारायणपुरको पुल
अब म जान्छु
अगाडिको पुलले मलाई बोलाइरहेछ
त्यसभन्दा अगाडिको पुलले पनि
अगाडिको अगाडिको अगाडिको
पुलले पनि
बोलाइरहेछ मलाई
सुन Continue reading
