कविता : हत्याराको डायरी

~विनोदविक्रम केसी~Binod Bikram KC

कुनै सरकारी पुस्तकालयमा भेटेको थिएँ मैले हत्याराको डायरी
डायरी मोटो छ महाभारतभन्दा मोटो
मान्छे मार्ने
लाखौँ तरिका
लाखौँ हतियार
(छुरीदेखि महँगीसम्म)
उल्लेख गरेको छ हत्याराले
आफूले मार्ने मान्छेहरूको Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

पुस्तक समीक्षा : जनसाहित्यमा थपिएको एक बलियो इँटः ‘रक्तमुच्छेल अंकुरण’

~नन्दलाल आचार्य~Nandalal Acharya_1

साहित्य र कलाले गलत चिन्तन र प्रवृत्तिको भण्डाफोर गरी नयाँ परिवर्तनमा निकै दूरगामी भूमिका खेल्ने गरेको र त्यसमा पनि अहिलेसम्म सामन्ती सत्ताले दवाइराखेका क्रान्तिकारी, समाजवादी, यथार्थवादी साहित्य र कला जनतामा निकै फस्टाइरहेको छ । – रामकुमारी यादव

प्रगतिवादी चिन्तन र धरातलबाट नै नेपाली समाजले न्याय, समानता र स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न सक्छ । श्रमजीवि, र्सवहारावादी एवं न्यायप्रेमी नेपाली जनताले उज्यालो घाम पाउने अपेक्षा सहित २०५२ सालदेखि अनवरत रूपमा लडेको युद्ध नै जनयुद्ध हो । जनसरोकार र जनयुद्धको विषयवस्तुलाई आधार बनाएर क्रान्तिकारी, समाजवादी, यथार्थवादी विचारलाई समेटी कविता लेख्ने कृष्ण सेन ‘इच्छुक’, पूण्ाविराम, जसराज किराँती, Continue reading

Posted in पुस्तक समीक्षा | Tagged , | Leave a comment

निबन्ध : चौकीमा रक्सी

~गुरुङ सुशान्त~gurung-sushant

अन्ततः चौकीमा रक्सी पिउने भइयो ।
औपचारिक थलोमा अनौपचारिक गफसहित मज्जा गर्न पाउनु सुनौलो मौका थियो । यस्तो मौकालाई सानो मुठ्ठीमा कैद गर्न चाहन्थेँ म । र, उत्सुक साथीहरूका अगाडि सगर्व शानको औंला नचाउँदै भीषण बयान गर्न चाहन्थेँ । भर्खरभर्खर बैंसालु उमेरको सिँढीमा पाइला राख्दै थिएँ । स्कुल, टोल, समाजका आंशिक लोकप्रिय दाइहरूको सिको गर्नु हामीजस्ता आलोकाँचो अनुयायीको परम कर्तव्यजस्तो लाग्थ्यो ।

समाजमा केही नौलोपन र परिवर्तनकारी काम गरेर देखाउने हुटहुटी उमेरजन्य स्वभावको हिस्सा नै थियो । अहिले सम्झँदा लाग्छ, अनेक विरोधाभास र अज्ञानताका पेटारो बोकेर यताउता गर्ने जमात थियौं हामी । केही नयाँ त गर्न चाहन्थ्यौं । तर, त्यो नौंल्याईको अनुहार र स्वरूपबारे अनभिज्ञ थियौं । लाग्छ, युवा रगतले रोज्ने Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

हास्यव्यङ्ग्य निबन्ध : मन्त्रिनीलाई मन्त्रीको मन्त्र

~रामकुमार पाँडे~Ram Kumar Pande

मन्त्रिणीको मन्त्रणा सुन्दा सुन्दा होस हवास गुम्यो होला भन्ठानेको थिएँ झन् झिकिदे भन्दा थपि दे भने झैँ भो! जोसमा आएर कोशमा नभएको ठोस बोलीले बजाउन थाले मन्त्रीले मन्त्रिनीलाई । दोहरीको तालमा एकोहोरी माथापच्चिसी! मित्र मन्त्रीजीको मन्त्र बाहिरैबाट सुनियो । तपाइ भन्नु होला महाशय! संसारभरि नै मान्यताक्रमका भाषा नभएका छैनन् तर हाम्रोमा कुनचाहिँ बुद्धि खुस्केको एनजीओले उर्दी लगायो । हाम्रो करको भरमा बाँच्ने के जाति जीवलाई ‘माननीय ‘र ‘ सम्माननीय’ नभनौँ । कहीँ नभएको जात्रा हाँडी गाउँमा! छलाङ्ग मार्ने भनेकै यही हो । राजदूतलाई त महामहिम भन्छन् भने मन्त्रीलाई नभन्ने ठाउँ कहाँ छ ? उही जम्बुमन्त्री भए त हो । सम्मानीय जम्बुमन्त्री भनेको सुनेको छैन । यो त मन्त्रिनीलाई झन् झन् झन्झनाउने कुरो भो । मन्त्रीलाई माननीय, मन्त्रिनीलाई सम्मानीय भन्नुपर्छ । किनकि मन्त्रीलाई मन्त्रणा दिने मन्त्रिनी नै हुन् टुपी रिङाउने अधिकारी । Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

अल्पबिरामका पाँच थुङ्गा मुक्तकहरु

~अल्पबिराम~AlpaBiram

पहिलो थुंगा
————
कल्पनामा बुहारीको रुप हेरी, कति फन्को नाच्यौ होला
लगनको तिथि पर्व गनी गनी , कति औँला भाँच्यौ होला
तिमीलाई केही थाहा छैन आमा ! कुन संकटमा परेको छु
दसैँमा छोरो आउने ऋण तिर्ने, कति सपना साँच्यौ होला ।

दोस्रो थुंगा
———– Continue reading

Posted in मुक्तक | Tagged | Leave a comment

गजल : कसैलाई बाँट्नु पर्दैन

~कृष्ण पौड्याल~

मुस्कान राख कसैलाई बाँट्नु पर्दैन।
उसैलाई स्विकार धेरै छाँट्नु पर्दैन॥

बेहोशी छु तर समस्या बुझ्छु अरुको।
गल्ती लुकाउन आफ्नै थुक चाट्नु पर्दैन॥ Continue reading

Posted in गजल | Tagged | 1 Comment

कविता : म, हर्के र अर्को सालको दशैं

~धन लामा~

बि.ए.को सर्ट्टिफिकेट
सन्दुकमा कैद गरेर म,
बिहेको पहिलो मास नघर्कँदै
तरूणी दुलहीलाई चट्टक्क घरमा छाडेर
उ अर्थात हर्के
करिव-करिव एउटै समय
हामी दुवै अरब भासियौं,
पसिना सँग
अलिकति नुन र अलिकति मट्टितेल साँट्न । Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

मुक्तक : जीन्दगी

~इप्सुल मगर~Ipsul Magar 'Maya'

धेरै थिए सपनाहरु अनि थोरै आशा
जीन्दगी त यहाँ रहेछ खेल मध्ये पाशा
जीन्दगी कै यहि खेललाई नजित्दामा आज Continue reading

Posted in मुक्तक | Tagged | Leave a comment

कविता : नभने निस्ठुरी मलाई

~रामु गैरे~Ramu Gaire

तिमीलाई भुलेको कहाँ हो र प्रिय?
सधैं भरी मुटुभित्र नै बसेकी छिउ
ति अतितका क्ष्यणहरुलाई सम्झी
सपनीबाट बिउझदा पनि झसँग झस्केकी छिउ।

बाध्यता नै त्यस्तै पर्‍यो प्रिय निस्ठुरी भनी नभने Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

झ्याउरे गजल : मन फुलाउ जिन्दगी

~आचार्य प्रभा~acharya Prabha

नमान पीर हँसाउ मन फुलाउ जिन्दगी
हाँसोले हेर पीडाले हैन खुलाउ जिब्दगी ।

एउटै छैन सबैको कथा अनौठो संसार
खुशीले नाँच दु:खले हैन झुलाउ जिन्दगी । Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

गजल : नगरेनी ठिकै छ

~अनिल बराल ‘गरीब चिराग अछुत’~

माया गरे नि ठिकै छ, नगरेनी ठिकै छ
जे गर्छौं गर तिम्रो आखिर सधैँ जीत छ ।

बाहिर माया गरेर दिलमा अरु राख्यौ
यस्तै गर्ने पिरतीमा संसारको रीतै छ । Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

कविता : त्यही लेख्छु

~भिम बहादुर थापा~Bhim Bahadur Thapa

म सबै जान्दिन
निपूर्ण ठान्दिन
आफ्नो पनले तिखार्छु
मनले निखार्छु
साँचो म के देख्छु
जे देख्छु, त्यही लेख्छु।
**
संसार यो बुझ्दैछु
भिडमा खुल्दैछु
दुखेको ओकल्छु
लुकेको खोतल्छु Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : दशैँ !

~बिष्णु नन्द चाम्लिंग~Bishnu Nanda Chamling

यताउता चारैतिर हेर्दे
घुर्यानको एकछेउमा
दशाको पोका खोल्दै
सबैलाई भागवण्डा लगाइरहेछ दशैँ

हरेकसाल
बालबालीकाहरुको मनमा
उमङ्ग लिएर आउँने दशैँ
अभिभावकहरुको सामू
बहीखाता लिएर आउँने गर्छ Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

गजल : जन्मिएनन् राम

~धनराज गिरी~Dhanraj Giri

अभागी यो अयोध्यामा जन्मिएनन् राम
सधैँभरि अन्धकार उदाएनन् घाम

रमाउँछन् शुक्राचार्य एक्लो बृहस्पति
बनिसक्यो देवभूमि दानवको गाम Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

कविता : पानी

~लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा~Laxmi_prasad_devkota_1

क.
पानीजस्तो के छ जगत्मा ?
पानी !
रानी, सब रसकी !

ख.
आम्लजन औ जलजनकी यी
कस्ती मधुर मिलन !
कस्ती तरल मिलन !
दुई प्रेमीले संसार बसाए
यस जलमा !
दुई बिलाई एक बनेथ्यो
तत्व यसैमा, कोमलमा ! Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : तिमीलाई केहीले पुगेन

~हस्तबहादुर के.सी.~Hasta Bahadur KC

ए शासकहरु हो
ए शोषकहरु हो
ए जाली फटाह सिल्लीहरु हो
ए राष्ट्रघाती जनघातीहरु हो
तिमीलाई कहिल्यै पनि
केहीले पनि पुगेन
तिमीले कोसी काली
बेचेर खायौ
तिमीले गण्डकी कर्णाली पनि
बेचेर खायौ
त्यतिले पनि Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : मेरी आमाले आत्महत्या गरेको देश

~इश्वर बल्लभ~Ishwar ballav

(I)
म बिहान उठेर एउटा सिंगो आकाश लाइ जब हेर्छु,
त्यसको वरिपरि रातो दाग लागेका हुन्छन ; थुप्रै सुर्यहरु
अस्ताउन आँटेका हुन्,
मेरा अग्लिएका हात पाखुराहरू तिनलाई भेटाउन खोज्छन
उम्किदै गैरहेका आभास भएर,
उम्किदै गैरहेका क्यानभास हरु भएर,
आफ्ना सत्यहरु भएर,
तिमीले कहिले काहीं देखेका छौ
परको आकाशलाई अझै परको क्षितिजलाई,
अझै परको रातो रंग लाइ भने – त्यो मेरो आमा हो, Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

गजल : आओस दशैँ

~नविन आचार्य ‘लेटांगे’~Nabin Acharya 'Letange'

बाटो झोढेर , आओस दशैँ
माटो गोडेर , आओस दशैँ

सबैको घरमा,समान रुपले
आटो जोडेर , आओस दशैँ Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

कविता : हिजो आज त

~कृष्ण पहारी~Krishna Pahari

हिजो आज त
मन रित्तियर
खाली भयको छ
मन पानी पानी बनेर
पोखियको छ जतासुकै
त्यसैले
रित्तीन थालेको मन
अझै रित्तीइने हो कि भन्ने डर लागिरहेछ
त्यसैले रित्तीन थालेको मनको
एउटा कबिता लेख्दैछु । Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कथा : दशैं र गोधुली यादहरू

~गजेन्द्र बुढाथोकी~Gajendra Budhathoki

देहातको एउटा बजार, पहाड र तराईको संगम । आदिवासी थारू, दनुवारहरूको मूल बस्ती । क्षेत्री, बाहुन, राई, लिम्बू र मगरहरू पनि पर्याप्त संख्यामा थिए । मुसलमानहरूको पनि बस्ती थियो । गाईघाट । २०४२ सालअघि सडकले छोएको थिएन । उदयपुर सिमेन्ट उद्यो बन्ने भएपछि बल्ल ट्रयाक खुल्यो, चुरेको ठाडो भीरपट्टिबाट । सडकको आकारचाहिँ २०४९ मा मात्र पायो।

गाडी चढ्न सप्तरी जिल्लाको फत्तेपुर पुग्नु पर्थ्यो । गाईघाटबाट फत्तेपुर पुग्न ६-७ घण्टा लाग्थ्यो । दशैंले छोएको थियो, लुरे मामा घर जान उत्साहित थियो । आमालाई सन्चो थिएन, त्यही भएर लुरे बुवासँग मामाघर हिड्यो । Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

गजल : मनपनि स्थिर छैन

~कमल प्रकाश पौडेल ~Kamal Prakash Paudel

बिर्सन त सकिएन, मनपनि स्थिर छैन
पछि भनी टार्नलाई, दुवै मुुटु धीर छैन ।।

चटक्कै माया मार्न, पापै लाग्ने डर लाग्छ ।।
साटिएको छाती रोप्न, कसैसँग झीर छैन ।। Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

कविता : दशैं लागेकै हो त ?

~आषिश श्रेष्ठ~Ashish Shrestha

आधारातमा झ्यालको चरबाट बाटो गरेर,
एक झोंक्का बतास जोडतोडले सिट्टी मार्छ,
तालुमा ठोकिन्छ,गिदि जम्ने गरि ठन्डिले सेक्छ र भन्छ,
वडादशैंको शुभकामना !!!

दुनियाँभरको हाँसो,रोदन,आवाज बोकेर डुल्छ बतास,
सुसेलिमा बात गर्छ,साउती मार्छ मसँग, Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

गजल : प्रिय हुन्छ !

~सजना गुरुङ~Sajana Gurung

पीरव्यथा निको पार्ने बात प्रिय हुन्छ !
दुख पर्दा साथ दिने हात प्रिय हुन्छ !

सुन्दरतामा मख्ख पर्दै फूल टिप्न खोज्दा
काँडा बन्दै घोचे पछि पात प्रिय हुन्छ ! Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

गजल : मर्छु निश्चय छ!

~श्रृजना क्षेत्री~Shirjana Chhetri

तिमले साथ छोड़यौ भने मर्छु निश्चय छ!
साइनो अन्तै जोड़यौ भने मर्छु निश्चय छ!

जिवन्त सँगै जिउने भनी तिम्ले खाएको त्यो
बाचा कसम तोड़यौ भनी मर्छु निश्चय छ! Continue reading

Posted in गजल | Tagged | Leave a comment

कविता : मेरा “पैयूँ” र तिम्रा “साकुरा”

~डा. हेमनाथ घिमिरे~Dr Hemnath Ghimire

बसन्तको आगमनसंगै
िसंगो बसन्तकै प्रतीक बनेर
पूरै वातावरणलाई नै बसन्तमय पारेर
हाँगा-हाँगामा
पात-पातमा
ढकमक्क भई
फुलेका छन्
तिम्रा साकुराहरु ।

सायद
मेरा पहाडका Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : एक मामुली नाट्यकर्मीको नोट्स

~अविनाश श्रेष्ठ~

१. नाटकसितको पहिलो साक्षात्कार

नाटकसित आफूलाई अन्तरंग किसिमले जोड्ने कुराहरू आफ्नै स्मृतिभित्र खोतलखातल गर्ने क्रममा बाल्यकालका आल्हादकारी थुप्रै दृश्यबिम्बहरूसित मेरो साक्षात्कार हुन्छ । अबोधतामा हलुका सह-अस्तित्वबोधको चेतनाले पखेटा फडफडाउन खोज्दै गरेको चार साढे चार वर्षको उमेरको आफूलाई देखिरहेको छु । सबैभन्दा पहिलो टड्कारो दृश्य अगाडि आउँछः घर नजिकैको मान्छे बस्न छाडेको एउटा खण्डहरजस्तो घरभित्र ‘घर-घर’ वा ‘भाँडाकुटी’ भनिने बालसुलभ खेल खेलिरहेका हामी छ÷सात जना समयवयस्क केटाकेटीहरू । स्वास्नी बनेकी केही उमेरले दुई/तीन वर्ष मभन्दा जेठी हुन्छिन् । राति लोग्ने स्वास्नीसँगै सुत्ने अभिनयमा उनी मलाई साँच्चीकै म्वाइ खान र आफूसित लोग्नेले गर्ने सबथोक गर्न सिकाउँछिन् Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

गीत : साह्रै बेइमानी

~पुष्पा खनाल~Pushpa Khanal

बन्द आँखा एकै पलको देख्यो किन आइदिने
कस्तो बानी, साह्रै बेइमानी
हेरौभन्दा एकै झल्को आँखाभित्रै हराइदिने
कस्तो बानी, साह्रै बेइमानी

कति कति आँखाहरु प्यासी होलान् तिमीविना
कति मन दासी होलान् तिमीलाई पाउन Continue reading

Posted in नेपाली गीत | Tagged | Leave a comment

कविता : ‘जयपती’बाट कहिले सिक्ने ?

~उमेश राई~Umesh Rai

हुनेखानेहरु…
अक्सर ! महलवालाहरु…
अर्को आलिसान महलको सपनमा
अनिदो अनिदो बस्छन्
आर्जनको नयाँ धन्दामा
नैतिकता लिलाम भए पनि
स्वार्थपूर्तिको अभियानमा
मानवता चिलीम भए पनि
बेपर्वाह हुन्छन् । Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : लक्ष्यको तिमी र म

~रामचन्द्र कार्की~Ram  Chadra Karki

किरण खोज्दंै जाउ तिमी, मै डुलँुला अध्यारोमा,
हेर्नु तिमी शहर बजार, मै घुमुला पधेरोमा ।
मै जोतुला खेत बारी, घैया मकै गोड्दै,
तिमी खानु मःम चाउमिन, भट्ट–मकै छोड्दै ।

खरबारीको खरमा म, कटुस घारी घारी,
शहरको स्वाद लिनु, हल चारी चारी ।
चिसो पानी बिर्सएर, कोक फेन्टा बियरमा, Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : दशैँ

~शिरिष लामिछाने~Shirish Lamichhane

दशैँ,
दुर्गाको आगमन
शीतल बतास।

दशैँ,
तीनधर्के चङ्गा
खुला आकाश।

दशैँ,
गोकुल धुपको वासना
डमरूको आवाज। Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : पर्दा

~सागर कार्की~Sagar Karki

पर्दा नहुदो हो त
सायद दुरी नहुदो हो,
दुरी नहुदो हो त
सायद माया नहुदो हो,
अनि माया नै नभए
जीन्दगी हुनुको के अर्थ ?
पर्दा जीन्दगी हो
म पर्दा बाचीरहेको छु ।

पर्दा मेरो ओठको मुस्कान हो Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment

कविता : झूर कविता

~अनिल श्रेष्ठ~Anil Shrestha

उसले मेरो कवितालाई
‘वाह’ भन्यो
ताली बजायो
उत्साहले करायो

जब मैले पढ्दै गरिरहेँ कविता
ऊ कराइरह्यो
‘वाह,
‘वाह’ Continue reading

Posted in कविता | Tagged | Leave a comment