साहित्य सङ्ग्रहालय

~कनकमणि दीक्षित~

यस स्तम्भमा हामीले यसअघि दुइटा उपन्यासको चर्चा गरिसकेका छौं– रुद्रराज पाण्डेको ‘रूपमती’ र गिरीशवल्लभ जोशीको ‘वीरचरित्र’ को। आज अर्को उपन्यास अगाडि सरेको छ, मदनमणि दीक्षितको प्राग्–इतिहासकालीन ‘माधवी’। ‘माधवी’ पौराणिक कथा हो। त्यस हिसाबले यो हामीहरूका लागि नौलो पुस्तक होइन। चिरञ्जीवी पौड्यालको भागवत, (‘सुखार्णव’) लाई नगन्दा पनि विष्णुचरण श्रेष्ठ या शिवप्रताप थापाका पौराणिक आख्यान उपाख्यानहरू हामीले पाएकै हौं। पछि विनोदप्रसाद धितालको ‘योजनगन्धा’ ले त मदन पुरस्कार पनि पाएको हो। त्यस हिसाबले विचार गर्दा यहाँ ‘माधवी’ नै किन छानियो भन्ने खुलासा दिनुपर्छ मैले पैले। मेरो हिसाबले नेपाली उपन्यासको फाँटमा ‘माधवी’ एउटा कोसेढुङ्गा हो र हाम्रो ‘पुस्तक सम्पदा’ को एउटा रत्न पनि।भनूँ भने, ‘माधवी’ ले उपन्यास कसरी लेख्नुपर्छ, लेख्नुअघि विषयवस्तुमा कति शोध–खोज गर्नुपर्छ भनेर देखाइदिएको छ केही नभनेरै पनि। मदनमणिजीको विद्यार्थी जीवनका अमूल्य तीस वर्ष मात्र होइन, त्यसपछिका अरू तीस Continue reading →