साहित्य सङ्ग्रहालय

~दण्डपाणि अर्ज्याल~

गोरखाको कुसुण्डे र झ्यावा गाउँको बीचमा गडीडाँडा पहरेभीरबाट आएको झ्याल्ला खोलो छ । झ्यावा गाउँको पुछार भ्याल्ला फाँटमा झ्याल्ला खोलाको पूर्वपट्टि रहेको सिजुङ पंचायतमा भ्याल्लाभूमे भन्ने भूमि-देवता प्रख्यात छन् । यिनको उत्पत्ति सम्वन्धमा पूर्वकालमा खेत जोत्दा हलाले एक पत्थरमा ठक्कर लाग्दा पत्थर फुटी रगत आई खेतको पानी सवै रगतै भएको र हलिगोरुसमेत मरेको भन्ने जनश्रुती परम्परा छ । के भयो भनी खोजी-नीति गर्दा दवाडीका पूर्खा साउन पाध्येलाई म यहाँको रैथाने भूमिदेवता हुँ भनी स्वप्ना भएछ । त्यही हलाले ठक्कर लागेको पत्थरलाई नै देवता मानी पूजा गर्ने, रुद्री गर्ने गर्न थले छन् अनि बली दिने र दुध चढाउने ठाउँ भिन्ना-भिन्नै बनाएछन् । ती देवताको थान बोहोरी र गिनरीको फेदमा छ । मन्दिर छैन । पर्खालले घेरिएको छ । जो गयो सवैले आफै पूजा गर्ने चलन चल्यो । Continue reading →