~एन.बी. लामा~
हर काम कुरामा अहिले
देखिन लागिरहेछ कचिंगलै कचिंगल
बहुनायकवाद चलेको बेला विविध
हुन लागेको पाइन्छ छलफल
आफ्नो विशेषता दर्शाउने हो या
अरुलाई झिट्ने दाउले हो ?
देखिन्छ खनेको असन्तुष्टले
पासो थाप्ने खाडल
कचिंगलै कचिंगल Continue reading
~सुधीर ख्वबि~
एउटा मान्छेले उहिले
देशलाई बाँसुरी ठान्थ्यो
खूब बजाइरन्थ्यो |
ऊ बाँसुरीलाई ऊखु जस्तै चुस्थ्यो
कहिले लट्ठी बनाइ प्रयोग गर्थ्यो
कहिले शान्तिको राग अलाप्थ्यो
कहिले बिकासको धून सुनाउथ्यो
बाँसुरी उस्को लागी प्रजातन्त्र थियो
यो अस्तिको कुरा हो | Continue reading
~ईश्वर थोकर~
१. आमा ए सुर्ता आताउ ङा योनान साल्सि खाला
सेमदा कोङना लाउ ङा योनान साल्सि खाला
प्रुलुलु मिख्लि आपुइना सुर्ता गेक्खे आथान्ना
यो ङ्यासेला चाबा चाउ ङा योनान साल्सि खाला ।
२. आखाम्बा थेःसि एसे बिजिम ङादा योना साल्गाइ
क्याबोइ पेःसि एसे बिजिम ङादा योना साल्गाइ Continue reading
~राज थापा~
यसैपाला मेरो पनी छोरा जन्मियो
कसरी खुसी मनाउ लौन छोरै जन्मियो
धरानको कालो बनेल खुवाऊ की ?
घरकै रातो भाले सुत्केरीलै भयो ! Continue reading
~सरस्वती शर्मा ‘जिज्ञासु’~
शान्ति फुल्ने मेरो देशमा बिबाद मात्र चल्यो आज
आस्था विश्वाश नेपालीको क्ष्यडभर्मै ढल्यो आज
सुन्य सुन्य उराठ्लाग्दो गाउघर बस्ती देख्दा
पौरखी यो शरीरको अंग- अंग गल्यो आज Continue reading
~बासु श्रेष्ठ~
दशैं बित्यो तिहार बित्यो विदेशमा दाई
सुख छ कि दुख छ कि हेरि देउ आई
आमा बावु साखा सन्तान देशमा नै छोडेँ
सँधै जस्तो हिजो पनि ओछ्यानीमा रोएँ ।
आउँछु भनि पियारीलाई कति कसम् खानु
दुई पैसा साथ नलि किन देश जानु
आज आज भोलि भोलि पैसा झन् झन् टाढा Continue reading
~आयाम फुयाल~
एउटा लाम्चो क्यानभास…
त्यसमा कोरिएको,
मेरो मातृभूमिको रुन्चे आकृति,
मेरो मातृभूमिको करुण रोदन,
अनि, मेरो मातृभूमिको निसार चिच्चाहट!
दृश्य एकमा म नियाल्दछु-
आजभोलिका उराठलाग्दा दिनहरु,
कहालीपुर्ण चर्किएका भाष्करका रश्मि,
शून्य अस्तित्व बोकेका मेरा छाया
र मरेतुल्य नरहरु!
सुनकोसीको क्रुर व्यग्रता,
भोटेकोसिको आडम्बरी थुनाइ, Continue reading
~तीर्थराज अधिकारी~
लिलिपुटहरुलाई
सर्वोच्चताको सपना देख्न
कतै कुनै निषेध छैन
तर विडम्बना ! Continue reading
~लेनिन बञ्जाडे~
एनसेल साहित्य मेलामा छोरो लिएर गएँ ! फर्किँदा सिमसिम पानी पर्यो । छोरालाई मूल गेटको पेटीमा राखेर ट्याक्सी रोकें । ७-८ वटा ट्याक्सी ‘मिटरमा नजाने’ भनेर हुइँकिए । बिहान आकाश चंगा थियो, छाता लैजाने लेठो गरिएन । प्रज्ञा भवनको मूल ढोकामा अडिँदा बाइक बेच्नूको पीडा गमें ।
एउटा ट्याक्सी हुर्रिएर आयो । सोधें, “दाइ, बबरमहल जाने ?” Continue reading
~अमन महर्जन~
लगाई अदृस्य हत्कड़ी हातहरु, बाँधी छबी पट्टी आँखाहरु
बिचल्ली मनस्थितिहरू, सुसुप्त मस्तिस्कहरू
कहाँ बिदेशी झिलिमिली त कसैको अन्धकार रात
कहाँ काकटेल पार्टी त कहाँ के खाने “भोलि” को समस्या
यो हुने र नहुनेको दोसाँघ यो धनि र गरीबीको फासला
निरंतर अघि बढ्दै गर्छ, समय आफ्नो फर्का मार्छ Continue reading
~Niraj Shrestha~
Into the place where the god meets his disciples
Where I see all the colors mingled in the same white
I see the black
I see the white
All the lotuses floating in the same water
Some yet to bloom
Some yet tuning the rhythms of life Continue reading
~नोवल निरौला~
छेत्रीगाउँ भएर होला दिनहुँ चर्चा हुन्थ्यो खसीको। धार्नीको ८ सय पुगिसकेकाले किनेर खान असम्भव नै थियो गाउँलेहरुलाई। कि त आँफैंले पाल्नु पर्यो हैन भने थुक निल्दै बस्नु सिवाय अरु उपाय नै थिएन। त्यही भएर बडेमानको घोर्ले खसी फिर्ता पाएकोमा दङ्ग थिए माझघरेका सन्तान। सबजना भनिरहेका थिए – “माझघरे तिमीहरुलाई बधाई छ खसी फिर्ता पाएकोमा”। Continue reading
~हरि पौडेल ‘आत्रेय’~
पोखरीको किनारामा चार/पाँच वर्षे बालक बाबुसँगै बसेर माछालाई चारो छर्दै गरेको बालशुलभ क्रियाकलापको दृश्यले मेरो मनलाई तानिरहेको थियो । माछाले चारो टिप्दाको मनमोहक दृश्यप्रति ऊ बडो आनन्दित देखिन्थ्यो । पोखरीमा साना, ठूला, राता, सेता, जुङ्गे, झिङ्गे आदि माछाहरू चारो टिप्नमा यताउता सलबलाइरहेका थिए । छोराले बाबुसँग बाबा यी माछाको घर हो ? यिनको घर कस्तो हुन्छ ? ऊ त्यो सानो माछाको आमा अनि बाबा कुन हो ? यी माछालाई जाडो हुँदैन ? आदि आदि मार्मिक तथा रोचक Continue reading
~मनु लोहोरुङ~
काल्पनिक वायुयानबाट
भू-मध्यसागरको तटमा
अवतरण हुँदाको पल,
पूर्वतिर फर्किंदा बादलमा
खाडलमाथिको जमिन
र्सलक्क आफ्नै….
भूमिको मानचित्र देख्छु ।
ढुंगे मनको पहाडहरु
अब बिस्तारै खस्छन्
विचारका ब्लास्टिंग
पड्किनु र पड्काउनुको
ऊँभो गतिले चोइटिएर.. Continue reading
~राहुल पुन~
हिमालका चुलिहरूमा
पहाडका टाकुरीहरूमा
तराईका फाँटहरूमा
गाउँका पाखाहरूमा
शहरका गल्लीहरूमा
खरका झुपडीहरूमा
सुतेका वस्तीहरूमा
झुकेका पखेरीहरूमा
बिहानीको किरणसँगै
उज्यालोको संकेत गर्दै
चेतनाको संगीत भर्दै
बोलिरहेछ रानी चरी
गाइरहेछ दिलखोली Continue reading
~उमा गौतम~
इस्वरको बर्दान अनी उपहार हो मान्छे
जन्मी संसारमा यसै बिलिने भो मान्छे
अस्मितालाई फिजाएर धर्तिसग जुद्दाजुद्दै
शैतान भन्दा पनि तल खस्यो यो मान्छे Continue reading
~कोमल प्रसाद भट्ट~
आफ्नो प्यारो आँगनीमा,नटेकेको धेरै भयो
कस्ती भईन जन्मभूमि,नदेखेको धेरै भयो
डाँडा काँडा पहरामा,घुम्थ्यौँ अति रमाउँदै
देउरालीमा चोखो ढुङ्गो,नभेटेको धेरै भयो Continue reading
~दुर्गा कार्की~
कलेज छिरेको पहिलो दिन ऊसँग १६ वर्षीय जोस, जाँगर र उत्साह थियो। तेस्रो दिन थोरै घमण्ड पनि थपियो, कारण उसको ब्याचमा भएका थोरै नाइन्टी पर्सेन्टमध्येकी एक अनि उसको कक्षाकी एक्ली रहिछ ऊ।
ऊ कम बोल्न रुचाउने, छिट्टै कसैसँग घुलमिल हुन नजान्ने तर नजिक भएपछि अति नै हुने खालकी। ओरिएन्टेसनदेखि जिग्री दोस्त भइसकेकाहरूबीच ऊ एक्ली पर्नु स्वाभाविकै थियो। फर्स्ट बेन्चको कुनामा उसको ठाउँ। ट्वाइलेट Continue reading
~जे बी शेर्पा~ 
कहाँ म त्यों स-ह्रृदयी मुस्कानहरू र हाँसो हरु बिर्सेर !
कहाँ यहाँ पराय अनुहारहरू को भिडमा एक्लै !
जहाँ मुस्कान हरु बनावटी अनुहारमा सिमित हुन्छ !
कहाँ म भिर पाखाको माटो खेल्दै खाँदै को सम्झना बोकेर !
कहाँ यहाँ दूषित माटो हरुमा पसीना चुहाउँदै ! Continue reading
~चन्द्र गुरुङ~
हिँडिरहेको एउटा मस्त घाम
मध्याह्न दिन, चिप्लिझर्छ धरहराको निँधारबाट …
घामसँगै लडिझर्छन् उज्यालाहरु
दुर्धटनाग्रस्त बन्छन् आशाका किरणहरु ।
हेर्दाहेर्दै
अन्धकारको साम्राज्य फैलिन्छ
अस्त–व्यस्त दृश्यहरुको भीड लाग्छ Continue reading
~आभास~
म मेरो देहको
रस सुकाएर बल्ने गर्छु
मेरो जलनसँगै तिम्रो खुशी
आँखाका नानी चम्काउने गरी
तिमी सामु आउँछ
र मोहित पार्छ तिमीलाई
म मेरो देहको
रस रित्याएर बल्ने गर्छु
मेरो पीडासँगै Continue reading
~आजाद अजनवी~
हो जुनसुकै खोलाको बिस्वास नगर्नु
र च्यातिएको झोलाको बिस्वास नगर्नु
खुकुरीधार टल्कँदैमा त्यो हाँसेको हैन
यी मान्छे, बम गोलाको बिस्वास नगर्नु
सुन्दरतामाथि प्रेम होला प्रेमभित्र पिडा Continue reading
~गिरीप्रसाद बुढा मगर~
एक ठाउँमा एउटा रहर लाग्दो, कलकलाउँदो जिउ भएको नव युवा भेटियो। अपरिचित भएता पनि उसको शिष्ट बोलीवचन तथा व्यवहारको कारण उक्त नव युवालाई मैले निकै मन पराएँ। उसँग आधा घण्टा सँगै यात्रा गर्नु पर्ने भयो।
परिचयको क्रममा उसले आफ्नो नाम श्यामलाल खत्री बतायो। पेशाले क्याम्पसमा अध्ययन गरिरहेकेा र उमेर चाहिं बाइस तेइसको जति देखिने त्यो युवा निकै गम्भीर प्रकारको थियो। गफको प्रसंगमा उसले भन्यो, “दाई, देशमा हत्या, आतंक र अशान्तीको बादल हटेको पनि केही समय बितिसक्यो भनिन्छ। तर दाई मलाई त अझै पनि यी पुलिस सैनिक भनेपछि घृणा लागेर आउँछ।”
“किन र?” मैले श्यामलाल खत्रीसँग जिज्ञासा राखे। Continue reading
~विजय सुब्बा~
अति नै भयो अब त बक्बक् नगरे हुन्थ्यो
सीमा यो नाघ्नैथ्यो भने चक्चक् नगरे हुन्थ्यो
मान्छेको वेश्यावृत्तिले पर्खाल भत्काइसक्यो
कोठामा पस्नुछ भने ढक्ढक् नगरे हुन्थ्यो
रहेन सीमा देशको जिम्मा सरेर जाला Continue reading
~निश्चल के.सी~ 
मेरी मायालु तिमी ।
कति राम्री रहिछौं ।
तिमीलाई देख्दा
दंग परे म पनि ।
तिमी आउ या नआउ ।
ओछयाउँछु मेरो आँखा ।
तिमी आउने बाटोभरी । Continue reading
~लु सुन~
यता तीन वर्षमा कला र साहित्यबारे निक्कै नै थोरै छलफलहरू भएका छन् । वामपन्थी मुखुन्डो लाएर माक्र्सवादमा कलाको स्वतन्त्रताका लागि र लेनिनवादमा कम्युनिस्ट डाँकाहरूलाई मार्नका लागि तर्कहरू खोज्ने खुकुरीबाट जोगाइएका केही व्यक्तिहरूले बाहेक व्यावहारिक रूपमा अरू कसैले पनि हाल बोल्न सक्दैनन् । वास्तवमा “कला कलाकै लागि” भनी लेख्ने लेखकहरू अझै स्वतन्त्र छन् किनभने तिनीहरूले रूबल पाएका छन् भनी कसैले पनि तिनीहरूलाई शंका गर्दैनन् । तर अझ “प्यारो जीवनका लागि साहित्यमा टाँस्सिएका” ती “तेस्रो काँट” काहरू समेतलाई पनि आफूलाई वामपन्थीहरूले “पूंजीवादीहरूको भाडाका बयल” भनी भन्नेछन् भन्ने कुराको अघिबाटै नमिठो पीर लाग्नु बाहेक अर्को कुनै धरै छैन । “नयाँ युग” पत्रिकाका तेस्रो र छैठौं अंकहरूमा ।ीमान सु वेनले यस “तेस्रो काँट” को तर्फबाट विरोध गर्छ, (यहाँनिर मैले के कुरा औल्याउनुपर्छ भने श्रीमान सुको “लेखकहरूको डफ्फा” ले “सके”, “बढी वा घटी” वा “प्रभावित” जस्ता अनिश्चित शब्दहरू मनपराउन सक्छ । Continue reading
~नारायण तिवारी~
जाडोको महिना । सात बजेको छ । गर्मीको महिना हुँदो हो त सात बज्दा उज्यालै हुन्थ्यो । अहिले त सात बज्दा मध्यराति जस्तो । त्यसमाथि सुमन घरमा एक्लै छ । आमा मामा घर जानुभएको छ । बाबा अफिस । अफिसबाट घर आउन जहिल्यै ढिलो ।
”के गर्नु, काम नसकी हिँड्नै मिल्दैन ।” बाबा भन्नुहुन्छ ।
सुमनको बाबा बैंकमा काम गर्नुहुन्छ । नगद विभागमा । सबै कारोबार सकिसकेपछि, रुपियाँ पैसा थन्काइसकेपछि खजाञ्ची सरलाई चाबी बुझाएर मात्र उसको बाबाले छुट्टी पाउनु हुन्छ अरे । अफिस छुट्ने ५ बजे हो तर आˆनो जिम्माको काम पूरा गर्दागर्दै कहिले ६, कहिले ७, त कहिले ८ बज्छ अरे ! फेरि अफिस छुटेर घर आइपुग्न एकघण्टा लाग्छ बाबालाई । आमा पनि अफिसमा काम गर्नुहुन्छ । हुलाक अफिसमा । Continue reading
~भरत बागलुङे~
हाम्रो घरमा
रोग छ
भोक र शोक छ
तिम्रो घरमा पनि यस्तै भए
तिमी के गथ्र्यौ ?
हाम्री आमाको
बुढो धोती फाटेर
लाज असरल्ल पोखिएको छ
बा को इज्जत
लगौंटीले रोक्न सक्दैन
हाम्रो कुरै नगर Continue reading
~कवी शिरोमणी लेखनाथ पौड्याल~
भाषा छ विशाल चौर समा गर्दै ठुलो तर्खर
भै केही फरवार्ड, रेफरि कुनै ब्याकिङ् र गोल्कीपर ।
खेल्दै छौं फुटबल बालक सबै साहित्यको बेसरी
हावा छैन परन्तु भित्र उसमा गुड्दैन केही गरी ।।
खेल्नै हो अब खेल यो यदि भने चाँडो अगाडी सरी
ल्याऊँ शुद्ध विचार-पम्प, उसमा जोडौं र त्यो सुस्तरी । Continue reading
~गीता त्रिपाठी~
ओइलिँदै झरिरहेछ घाम
ओसिँदै बहकिरहेछ बतास
ओर्लिँदै खसिरहेछ दिन
र
खसिरहेछ यहीँ कतै
मैबाट मेरो जिन्दगी
तिमी पलाउँदैछौ
थपिँदो छ जीवन तिमीमा
उठाएर मेरा हरक्षणहरु
मागिरहेछौ मसँग
मेरो अस्तित्वको अन्तिम अर्थ Continue reading
~अनमोल मणि~
मकोठामा छिर्दा शेरबहादुर विश्वकर्मा खिया लागेको पुरानो स्टोभमा घोप्टो परेर दम दिँदै थियो । दमको बेगले स्टोभले बर्नेटबाट मट्टितेलको सिर्का माथि फ्याँक्यो । त्यसपछि ढिलो नगरी उसले पेच खोलेर हावा खुस्कायो, सलाई कोर्यो र स्टोभमा झोस्यो । अघि खुस्काएको पेच कसेर फेरि दम दिने काम यथावत् राख्यो । तर स्टोभ बलेन । मट्टितेलको नाक खिर्याउने गन्ध र पीरो धूवाँले हाम्रा आँखा रसाए । आँखा मिच्दै हामी बाहिर निस्कियौँ ।
भोको पेट थियो । भात त जसरी पनि पकाउनैपथ्र्यो । जाने ठाउँ कतै थिएन, फेरि कोठामै छिर्यौँ । बाहिर होटलमा खाने गरी फुर्मास गर्न हामीसित पैसा थिएन । पुरानो स्टोभमा दम दिएर जसरी हुन्छ त्यसलाई बाल्नुबाहेक भात पकाउने अर्को विकल्प पनि थिएन ।पटक पटकको प्रयासपछि जब अल्छीलाग्दो गरी Continue reading
~रत्न प्रजापति~
हीराकाजी महर्जनको घरसँगै शिवप्रसाद शर्माले साढे चार तलाको घर ठड्यायो । घर बनाउँदा उसले नगरपालिकाले तोकेअनुसार चारै सिमानामा पाँच–पाँच फिट जग्गा खाली छोड्यो । अनि दायाँ, बायाँ र पछाडिपट्टि तीनतिर पाँच फिटको पर्खाल लगायो । पर्खालमाथि थप दुई फिटको रेलिङ पनि लगायो । अगाडि मुखपट्टि भने बाटो परेकाले उसले पर्खाल लगाउनै परेन । घरमा पसलको कवलसमेत बनाएकाले पसल आउनेहरूलाई सजिलो होस् भनेर उसले पर्खाल लगाएन । Continue reading
