पूर्वमा रक्तिम लालिमा
रक्तरन्जित आभा पोख्दै
मेरो धर्तीमा टेक्दै थियो।
सयपत्री र लालुपातेसँ,
साइनो तोड्दै मैले
माधवी उद्यानमा
भर्तीको रसिद काटें।
म सधै अज्ञात रहें,
उद्यान भुसुना र उडुसले तृप्त थियो,
कमजोर र सीधा पालुवालाई
निमोठिन्थ्यो, लाचार पारिन्थ्यो
र हर्कुलसहरूलाई
पालनपोषण गरिन्थ्यो
ताकि–
उनीहरू सधै उद्यानमा
निर्धक्क तान्डव नृत्य नाँचिरहुन ! Continue reading →
हे मेरो प्रिय बन्धु ! आज तिमिले जो लेखका खातिर
लेख्यौ सा–दर पत्र, त्यो सब पढें केही झुकाई शिर ।
ठेगानातिर हेरदा नयनमा देखा पर्यो ‘पोखरा’
जो देख्दा मनमा मिहीं स्मरणका लाखौं फुटे आँकुरा ।।
पैह्ला अङ्कुरमा हिमाल हँसिलो अग्लो अगाडी सर्यो-
साथै पर्वत-शृङ्खला विपुल त्यो चौतर्फि देखा पर्यो ।
लंबा संथर फाँट तालहरुको झल्क्यो ठुलो चक्चकी
फेरी त्यो गडुवा, विजेपुर खुदी, सेती बगेकी लुकी ।। Continue reading →
दसैं भर्खरै सुरु हुँदै थियो । बिहान चिसो हावाको सिरेटो चल्न थालेको थियो । आकाश फोक्सुन्डो तालजस्तै कञ्चन नीलो हुन थालेका थियो । एक किलोमिटर जति टाढाको बिन्ध्यबासिनी मन्दिरका घन्टीहरू बजिरहेका थिए । र, मानिसहरू बिहानको मन्दिर दर्शन गरेर आ–आफ्ना घर फर्कंदै थिए ।जताततै चाडपर्वको रौनक थियो । तर, घरमा– साकारको घरमा– भने ताण्डव सुरु हुन थालेको थियो । साकार कोठामा लुकेर नीलो ग्यालिसवाला पाइन्ट लगाउँदै थियो, उसका बाले देखिहाले । ‘कहाँबाट आयो यो ?’ पाइन्टतर्फ इसारा गर्दै बा च्याँठ्ठिए । त्यो पाइन्ट पल्लो घरको केटाको थियो, जसको ओंठ काट्टिएको थियो । साकार चुप लागिरह्यो । ‘कहाँबाट पाइस् यो,’ बाले अझ चर्को स्वरमा भने । साकार खङ्ग्रङ्ग भयो ।‘तैंंले चोरेको हो ?’ उसका बाले सोध्न छोडेनन् । ऊ फेरि चुप लागेर बसिरह्यो । उसको अनुहारमा डरको कालो बादल मडारिन थाल्यो ।
साकार जाती नै थियो । आफ्ना बाआमालाई यो चाहियो, त्यो चाहियो भनेर ऊ कहिल्यै माग गर्दैनथ्यो । उनीहरूले जे किनिदिन्थे, ल्याइदिन्थे त्यसैमा ऊ खुसी हुन्थ्यो । Continue reading →
आज रामदेवीको मृत्यु भएको १३ दिन भयो। १३ दिनको पुण्यतिथिमा आफन्तहरु रामदेवीको घरमा जम्मा भए।
श्राद्ध गर्ने ठाउँमा रामदेवीको ढकमक्क गहना लगाएको तरुनी हुँदाको फोटो राखिएको थियो। त्यस फोटोमा बास्ना आउने सेतो फूलको माला लगाइएको थियो। बलेको धूपको बास्ना चारैतिर फैलिरहेको थियो।
त्यो फोटो रामदेवीका लोग्ने श्यामदासले भर्खर विवाह हुँदा आफूले दिएका भएभरका गहना लगाउन दिई मान्छे बोलाएर खिच्न लगाएका थिए। ती गहनाहरु छोराको अध्ययनका लागि एक-एक गरी उनको शरीरबाट रित्तिएका थिए। Continue reading →
ड्रग्स को लत झैं ,
चिया , र कफीसंगै ,
नयाँ , ताज़ा र रक्ताम्मे ख़बरहरुले ,
स्वागत गर्छ अचेल ,
पिपासु आँखा र कानहरुलाई ,
मानिस हरुको हरेक सुनौलो बिहानीहरु मा !
हरेक सुमधूर साँझहरुमा !!!
मेचीबाट बालुवा ल्याउनुस्
महाकालीबाट पानी ल्याउनुस्
माने-भञ्ज्याङबाट ढुङ्गा र ल्याउनुस्
सुस्त-महेशपुरबाट माटो ल्याउनुस्
राष्ट्रियता भन्ने कुरा तेस्तै हो
राजधानीमा एउटा घर ठड्याउनुस्
गजबको एउटा घर बनाउनुस् ।
लगभग चार वर्षको अन्तरालपछि फेरि अध्यात्माको फोन आयो । एक मनले त नउठाउँ जस्तो पनि लाग्यो, फेरि सोचेँ, फोन उठाउँदैमा के फरक पर्ला त ? उताबाट निकै नै हौसिएको स्वरमा उनले सोधिन्, “सरोज के छ हालखबर, मलाई बिर्सियौ हगि ?”
“मैले के सम्झनु के बिर्सनु ?”
“अनि के गर्दै छौ ?”
“यत्तिकै छु ।”
“तिमीलाई भेट्ने साह्रै इच्छा छ, त्यसैले त्यहाँ आउँदै छु ।”
अरव महासागरको बिचमा
रेगिस्थानको यो धरातलमा
घामको तातो राप खपेर
शिशिरको चिसो सिरेटो सहेर
कयौंको सपनाहरु पुरा गर्दै
समुन्द्रि छालसँग बयेली खेल्छ
मान्छे नै मान्छेको यो शहर
विश्व सरकारको विविधता सम्बन्धी नयाँ परियोजनाले पृथ्वीबासी सबैको ध्यान खिचिरहेको थियो। आज पृथ्वीभरीका सबै सेक्टर र अन्य ग्रह, उप-ग्रहहरुबाट आगन्तुकको रुपमा वेब, डिजिटल र भौतिक रुपमा विषय विज्ञहरुको विशेष भेला बोलाइएको थियो।
मन्चमा एउटा छोटा खुट्टा, लामा हातहरु घुँडाभन्दा पनि तलसम्म पुगेको, टाउको पुरै खुइलिएको, ठुला लामा कान, लामै नाक, खोपिल्टा परेका चम्किला आँखा माथि पावरफुल चस्मा लगाएको अधबैसे जस्तो देखिने मान्छेले केही भनिरहेको थियो। उसले यसरी कुरा टुंग्यायो “विश्व सरकारको नयाँ जैविक-वैचारिक- सांस्कृतिक विविधता सम्बन्धी परियोजना आजैबाट सुरु भएको घोषणा गरिएको छ।” Continue reading →
आँखाभरी आँशु टिलपिल टिलपिल गर्दैछन् । बोलि मधुरो अस्पस्ट अनि अनुहार रातो देखिन्छ । आधा घण्टा जति भै सक्यो एकोहोरो बुथको फोन समातेर गन्गनाइ रहेको । म यता उता गर्दै समय काटिरहेकी छु ! आफ्नो पालो आउने बित्तिकै यहाँका बेलिबिस्तार पतिदेबलाई सुनाउन निक्कै आतुर छु । नर्शले बोलाइन र रुममा जाने आदेस दिईन् ।
म रुममा पसेर बजैलाई सोधें, भोक लाग्यो ? टाउको हल्लाइन मैले खानेकुरा ल्याएर दिएँ उनि खाँदै भन्छिन् नेपाल फोन गरिस त ? अहँ, किन ? बुथमा अघिदेखि एउटा मोटे बसेको छ उसका कुरा नै सकिएका छैनन् म कसरी बोलौं अलिअलि दुखि हुँदै र कठोर हुँदै म उनलाई उत्तर दिन्छु । Continue reading →
सर्वत्र व्याप्त भएझैँ लाग्छ
यसबेला शोषणैशोषण
शिक्षामा हे-यो शिक्षामा शोषण
बजारमा गयो बजारमै शोषण
होटल, क्लब अनि क्लिनिकमा पनि
देखिन्छ चलेको शोषणकै रण ।
उद्धार र उपकारको भाव हरायो
सर्वत्र क्षणिक रमझमले खायो Continue reading →
बखतबहादुर
निद्रामा बरबराउादै
किन सम्झन्छ
बरोबर
यो टाढा दूरदेशमा बसेर
देशको नाम ?
बिर्सन चाहेर बिर्सन नसकेको
मनको एउटा कुनाभरि पसारिएको
यो देश र गाउाका यादहरु
किन झिकेर मिल्काउन सक्दैन हा !
साहित्य यस्तो एउटा फूलबारी हो जहाँ हरेक प्रकारका फूलहरू फूल्छन्; केही राता, केही हरिया, केहि पहेंला अनि कसैको पात ठूलो, कसैको लाम्चो, कसैको खिरिलो । फूलबारीमा अनेक फूल फुल्नुपर्छ भन्ने कुरा हामी सबैलाई मान्य छ त्यसैगरी ति फूलले छर्ने सुवासले हामी सबैलाई आकर्षण गर्छ तर व्यक्ति पिच्छे त्यही फूललाई ग्रहण गर्ने प्रक्रियाको पनि आत्मसात हामी सबैले गर्नैपर्छ ।
जसरी-जसरी थरीथरीका फूलले फूलबारी मनमोहक बनाउँछ त्यसरी नै हाम्रो नेपाली साहित्यको फूलबारी यस्तै फूलहरूले आकर्षित भएको कुरामा कसैको दुई मत नहोला तर सुवास छर्ने फूल बिच देखिएको वैमनश्यताले कतै नेपाली साहित्यको आकाश यिनै दुर्गन्धित वास्नाले प्रदुषित पार्ने त होइन भन्ने चिन्ता आजका नव लेखक, साहित्यिक जमात, विद्यार्थीमा पर्न थालेको मैले महसुस गरेको छु । एक साहित्यको विद्यार्थीको हैसियत र सामाजिक संजालमा सक्रिय रहेको कारणले भनौं म विभिन्न साहित्यिक कार्यक्रममा सहभागी हुने र साहित्यका धुरन्धरको नजिक हुन सौभाग्य पाएको छु। विभिन्न सभा, Continue reading →
बिहान उठ्ने बित्तिकै
पोखराका मान्छेले
कञ्चन माछापुछ्रेलाई हेरेझैँ
म झुलुक्क उसलाई एक नजर हेर्थेँ
माथीदेखी, तलसम्म
अनी फेरी तलदेखी माथीसम्म
केही नयाँ नदेखेपनि
उसको स्वाभाविक आक्रितीलाई
हृदयदेखी अँगाल्न पुग्थेँ
७ बर्ष लामो हाम्रो प्रेम
दिन-प्रतिदिन गाढिदैँ गएकोमा
मेरी प्रेमिका “फेसबुक”प्रति
म आभारी नै थिएँ | Continue reading →
यो यही हो चौर टुडिखेल
जहाँ एक हुल हाम्रा सपनाका सारथिहरु
अभिलाषाका रथमा चढेर आउछन
उही मन्त्र दोर्याउछन बारम्बार
जनता ! जनता ! जनता !
अनी फूल स्बरुप पर्चाहरु छर्दै
हामीलाई पूजा गर्दै जान्छन
पर्चा हेर्दै म गुनगुनाउथे
” आशा सपनाहरु
तिमी मै खोजेर
आँखाले हेरिरहे
तिमीलाई नै रोजेर — Continue reading →
प्रेमललवा, ननकउ र दरौपदीहरूको नरकतुल्य जीवन र तिनमा जीवित मानवीय संवेदनशीलताका बारेमा नयनराज पाण्डेले उपन्यास लेखेका करिब दुई दशक पुग्नै लाग्दा प्रेमललवाहरू कथित मधेस आन्दोलनको चपेटामा परेका छन्।
शान्तिराजाहरू त छँदैछन्; यादव, ठाकुर र महतो राजाहरूले उसमाथि नयाँ खेलवाड सुरु गरेका छन् । प्रेमललवा नामक नेपाली टाँगावालका हातबाट लगाम खिचेर मवाद आइरहेकी वसन्तीमाथि मोदीको रावणजस्तो बिम्ब सवार भएको छ। र, अहिले टाँगामा रक्सौल, जोगबनी, बढनी, रुपइडिहा, पलियाजस्ता ठाउँका अगणित भाजपा कार्यकर्ताको बोझले टाँगा उलार भएको छ । वसन्तीहरू धमाधम मरिरहेका छन्। ‘पहाडिया अहंकारवादी’ शासकका हातबाट शासन फुत्काएर मधेसका केही जमिनदार, तस्कर र भारतवादीका हातमा निर्णायक शक्ति पुर्याउने चलखेल भइरहेको छ। Continue reading →