~इन्द्रकूमार श्रेष्ठ ‘सरित्’~
हिंडन् बाटा छन् स्पष्ट
लक्ष्य छन् प्रष्टै
आँट छ, जोश छ, जाँगर छ
तर सहज छैन यात्रा
यत्रतत्र छन् नदेखिने अप्ठ्याराहरु
बगलीमा छूरा राख्नेहरु नै रामनाम ओडेर
मूखले गर्छन् राम राम सीताराम ।
जंघार तर्न नदिन
शिखण्डीहरु र्ग्छन् अनेक अभिनय
भिर्छन् मञ्चमा भिन्न भिन्न रुपाकृति
मूखै अगाडि र्छछन् प्रशंसाका फुलबूट्टाहरु Continue reading
~दीपेन गर्बुजा~
प्राकृतिक स्रोतले भरिपूर्ण
हाम्रो नेपाल
सरकार गरीब जनता धनी
कस्तो अचम्मको सम्सार ?
मेची देखी महाकाली सम्म
फैलिएका जनताहरु
सरकारी राहतको आशामा छन
सरकार भने पहाडमा Continue reading
~भगवती वस्नेत ~
‘लक कार्गील’ लागेको थियो । कार्गिलमा पाकिस्तानी सैनिकहरुसंग भएको सीमा संघर्षमा आधारित भारतीय राष्ट्रवादी चलचित्र । गोर्खा राइफलले बगाएका रगतका कथाहरु र तिनले देखाएको बहादुरीका धेरै दृश्यहरु पनि थिए त्यहाँ । त्यसैले पनि होला यो भेगमा यसले खुब चर्चा पाएको थियो, यद्यपि ती सबै भारतीय स्वाभिमानसंग जोडिएर प्रस्तुत गरिएका थिए । हाम्रा जातीय स्वाभिमानका प्रश्नहरु त केवल मेचीपारिका नेपाली छातीभित्र र तिनले कोर्ने साहित्यमा मात्र सिमित थियो ।
घाम धेरैमाथि आइसकेको थियो, सबेरै कालिम्पोंगका साँघुरा बजारमा उभिएका सटरहरुले आँखा खोलिसकेका थिए । बिहानै चिन्मयको पसलमा एउटा गीत सुनियो बस इतना याद रहे एक साथी हिजो साँझ अबेरसम्म खुब रमाइलो गरियो, रेली खोलाको किनारमा । केही समयदेखि दिनदिनै पिकनिक चल्न थालेको Continue reading
~चकेन्द्र राई “कैदी”~
मायामा अडिएको छ दुनियाँ ।
विश्वासले चलेको छ संसार ।।
प्रेमी प्रेमिकामा धोका नहोस ।
श्रीमान् श्रीमतीमा घात प्रतिघात नहोस ।।
प्राण प्यारी,
भ्यालेन्टाइन डेको लाखौं लाख शुभकामनाहरु
बर्षौं भएछ, तिमीले मलाई भ्यालेन्टाइन डेको उपहार दिएको ।जति बेला हामी प्रेमको अथाह सागरमा डुबुल्की मार्दै थियौं त्यति बेला भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रणय दिवसको बारेमा तिमीले मलाई पहिलो पल्ट बताएकी थियौ । जसअनुसार Continue reading
~शिरिष पराजुली~
आमा, तिम्रो छाँयाँमा परेपछि
मैले अरू कृत्रिम छाँया बिर्सेर
तिम्रै न्यानो काखमा आफ्नो छाँयाँ बिसाएँ
अनि बिर्से मैले ति पूराना छाँयाँहरू
तिम्रो ममताको कारूणिक छाँयाँमा ।
मेरो सानो छँदाको छायाँ
सायद बढेर ठूलो भयो तर Continue reading
~तिपाहाङ्ग फियाक~
विद्यालयमा अपहेलित आइन्सटाइनको कथा नसुनाऊ हामीलाई ती कथाले हाम्रा गीतहरु सृजना हुँदैनन्। न त गीटारको धुन नै समात्छन्।
आइन्सटाइन जसले सबैले मानेका मान्यता “म मान्दिन” भन्ने आँट गर्र्यो। तिमीहरुले आफ्नो हिसाबले विरोध गर्यौ। तर ऊ सिरक ओढी सुति बसेन।
ऊ तिम्रो मान्यता स्वीकार नगर्नुको कारण खोज्न थाल्यो। आखिर म के चाहिँ मान्छु त? भन्ने प्रश्न लिएर लागिरह्यो। उसको उत्तर अहिले तिमी हामी सामू छ। तर आइन्ष्टाइन छैनन्। तैपनि उनी सँधै छन् – हामी माझ। मेरो लागी यही हो E=mc2 Continue reading
~गणेश पुर्बछाने मगर~
म्याकार होइन्ग डेले नाकोकी
म्याक्की न माह्योका
मिगीनौ नाकुंग तस्बिर कि
डोनार लोम्कैन्ग डेले लोम्काकी न माह्योका
हुर्की पाले न्गा मिक्ड़ी झालार मिगीनौ पिर ब्यथाकी Continue reading
~इन्द्रकूमार श्रेष्ठ ‘सरित्’~
आँसु बहेको छ मेरो तिमी पानी नसम्झ
मनको व्यथालाई भो तिमी कहानी नसम्झ ।
मैले पनि जुनजस्तै हाँस्न खोजेकै लिएं
रुवायो नियतिले यसलाई बानी नसम्झ । Continue reading
~समृद्धि ‘शायद’ ~
साथीहरु सोध्छन्”खै! नयाँ केही”
जवाफमा एक जोर ओठहरु तन्काउछु ।
“किन?यस्तो आजभोलि”
प्रश्नहरुको ओइरो खेप्न नसक्दा
प्रश्नहरुको ओइरो खेप्न नसक्दा,
फुत्त शब्द निस्कनछ ,
“अवसान”
“कस्तो नि !”-ठिमाहाहरुको प्रश्न ।
कस्तो-कस्तो मलाई नै थाहा भएन ।
बैंशमा रहरहरुको अवसान
आवश्यकताहरुको लर्कोमा प्रेमको अवसान
प्रेममा आत्मियताको अवसान । Continue reading
~लारा राई~
सधैं ब्यस्त हुन रुचाउने मष्तिष्क- जब बिथोलिन्छन्, मन बैचन हुन्छ । यस्तो बेला प्रायः गजल सुन्न रुचाउँथें । या पुराना गितहरु । समयसँगै मान्छेका रुचिहरुमा ब्यापक परिवर्तन आउँदो रहेछ । हिजोआज-बैचन मनसँगै रातको निस्तब्धतालाई भंग गर्न, मैले या त चुरोट सल्काउन पर्ने हुन्छ कि भने, चुरोटको खिली समात्ने र्अौलाहरुलाई कि-बोर्डमा नचाउनुपर्ने हुन्छ ।
खास नियमबद्धतामा बाँधिएको भन्दा बेगल यो एक टुक्रा साँझ । स्व. नारायण गोपालका कालजयी गितसँगै मार्लबोरो रेडको धुँवाभित्र गहिरिंदै छ । छेवैको साइड टेबलमा ह्विस्कीको आधा पेग ग्लास यथावत छ ।
सुमधुर गीत वातावरणमा उस्तै गुन्जिरहेछ – Continue reading
~सूर्यविक्रम याक्खा~ 
क)
सुसेली हाली
सुस्केरा लगाऊ छौ ,
चैतको वेला !
ख)
गुञ्जीयो वन
र्रुइरहे न्याउली ,
गुधुली साँझ ! Continue reading
~सञ्जय भट्टराई~
टुटाउनु नै थियो मेरो मुटु, त माया लायौ किन,
सातै जुनि तिम्रै हुन्छु भन्थेउ छाडी आज गयौ किन ?
जाली रहिछेउ तिमी, फसाएउ मायाजालमा,
तोड्नुनै थियो वाचा सारा झुठा कसम खायौ किन ?
सातै जुनि … Continue reading
~सेर्कु शेर्पा~
शेर्वी ताम ताङ छ्यो ज्येनोक्
रोङ्बी ताम ताङ छ्यो फेल्नोक
तिङ्साङ शेर्वा दोकोइनोक
शेर्वी लुक्सु क्युन्ज्यङ्नोक
रोङ्बी लुक्सु टिङेनोक
तिङ्साङ शेर्वा दोकोइनोक Continue reading
~डा. रविन्द्र समीर~
बाबुआमा नै बच्चालाई लिएर डाक्टरको क्लिनिकमा आएका थिए । बच्चा आमाको काखमा बसेको थियो । डाक्टरले सोधे— ‘के भयो बच्चालाई ?’
बच्चाको आमाले भनी— ‘हिजो एकैपटकमा आधा किलो कालो अङ्गुर खायो । आज झाडापखाला लाग्यो ।’
डा. शर्माले जाँचेपछि औषधि लेखिदिए । Continue reading
~Bishrut Bhattarai~
Lion village. Enough to make an adult cry and whine.
And that’s exactly where dark people rule the land.
The so called ‘dark guardians’ guarded the border so closely that even if a fly tried to get in, it would be seriously injured or possibly; killed. And scarier still they could block out the biggest force of good, the queen of fairies herself. Continue reading
~वासुदेव अधिकारी~
छोयो कि पोल्यो
छाम्यो कि डाम्यो
निक्कै गुन छ सिस्नोको
लेकमा सिस्नो
बेँसीमा सिस्नो
गीतै गीतको गाथा छ सिस्नोको।
सिस्नो जति जाज्वल्यमान् भए पनि
सिस्नो जति सामर्थ्यवान् भए पनि
घरको दलिन बनाउन सकिँदैन सिस्नोबाट Continue reading
~चन्द्र कुवँर ‘चन्द्रमा’~
खेत गँहु बयाली खेल्ला , बुढाकोट का सेरा ।
आज भोली समाचार क्याछ , अछाम जिल्ला मेरा । ।
मेघ पानी बर्सेन भन्दा , क्या छ खेती पाती ।
क्या कसाछन गाउँघरका , मेरा सँगी साथी । ।
भोक अईलै भुकम्प अईलै , यै बहत्तर साल ।
दैव किन रुष्ट भया , केई पाईयन चाल । । Continue reading
~लेनिन बञ्जाडे~
कतिकतिखेर चल्ने हावालाई लामखुट्टेले बेलाबेलामा माथ खुवाइदिन्छ । भुँ…भुँ…भुँ… । बिघ्न तातो मौसममा बिघ्न ताता ‘लामखुट्टे’- साइरन बजाउँदै घरि यता टोक्छन्- घरि उता । छिप्पिनसकेको रात । लू लाग्ने तातो हावामा एकरित्त आनन्दको अनुभूति छैन । ‘जानेबेला भइसक्यो, कतिखेर हो …?’
धेरैबेरदेखि मडारिएको सन्नाटाको ‘सिकञ्जा’ तोड्छिन् भाउजू । जोवन हराइसकेका आँखाको लाली फिर्न नसके पनि मनभरि सपना सजाउन कताकता आनन्द मान्छन् रामुदाइ ।
‘अँ जानुपर्ला, जून पनि त गैसक्यो अब …’ Continue reading
~रामकुमार पाँडे~
हाइकु हुर्कने परिवेश
नेपाल उचाइ भौगोलिक विशेषताले जैविक एवं सांस्कृतिक विविधायुक्त छ। हिमाली क्षेत्रको हावापानी, वैदिक र वौद्ध सभ्यताले नेपालीमा सिर्जनाको जवानी अत्यन्त उर्बर बनाएको छ। एशियाको सभ्यतामा हिमाली क्षेत्रको विशिष्ट योगदान छ र हिमाली क्षेत्र नेपालमा अत्याधिक एवं महत्वपूर्ण भाग समेटिएकाले यहाँका बासिन्दा सौभाग्यशाली छन्। तर हजारौं वर्षदेखि आकर्षणको केन्द्र रहेको यो भाग अझैं नेपाली साहित्यले छिचोल्न सकेको छैन। सय वर्षभन्दा अघि नेपाल पस्ने जापानी भिक्षु इकाइ कावागुचीले पोखराको सौन्दर्यपान गरेर मुक्तकण्ठले प्रशंसा गरे झैं नेपालका विभिन्न क्षेत्रका विशेषतापूर्ण स्थानहरूमा अबका पिढीले यात्रा गरी साहित्यको सिर्जना गर्नु वान्छित छ। यात्रा साहित्य केही जुर्मुराए पनि यात्रा काव्य Continue reading
~गौरव पोख्रेल~
‘आज पनि साथीहरूले जिस्क्याए ।’, हरिप्रसाद मनमनै गुनगुनाउँदै छ, ‘अब त विद्यालय पनि जान मन लाग्न छाडिसक्यो ।’
ब्राह्मण परिवारमा जन्मिएको उसको टाउकोमा लामो ‘टुप्पी’ छ । उसका बुबा सधैं पण्डित्याइँमै व्यस्त छन् । बुबालाई उसले लामो ‘टुप्पी’ राखेकै कारण भोग्नुपरेको व्यथाको बारेमा कल्पना नै छैन । यता, दैनिक पूजापाठमै व्यस्त रहने आमालाई पनि उसको व्यथा सुन्ने फुर्सद छैन ।
जब विद्यालय जाने समय हुन्छ तब उनको व्यथा चरम उत्कर्षमा पुग्छ । उनका साथीहरू लामो ‘टुप्पी’ लाई लिएर गिज्याउन सधैं तँछाडमछाड गथ्र्ये । Continue reading
~अभागी मिनम घायल असफल~
जती आशु दिनुछ देउ मलाई
तिम्रो लागि रुदा~रुदै
आशु सबै रित्ती सकेछ
जती गाली दिनुछ देउ मलाई
अब म सुन्दिन तिम्रो नफरतको Continue reading
~आभास~
देशले मलाई
आफ्ना सजल आँखाले हेर्दा
मैले सपनामा झैं
उसका आँखामा टाँगिएको
आफ्नो प्रतिविम्ब पाएँ
म मुस्कुराउँदा
ऊ मुस्कुराउँथ्यो Continue reading
~डी. वी. पालुङ्वा~
यहाँको ब्योम मार्ग पहिल्याएर
कुनै द्वार खोल्न सकिन
निश्चित रुपमा
यहाँको चट्टान संग कुर्इना जुधाउनु
मेरो लागी एउटा भ्रम मात्रै रहेछ ।
यहाँ कुबेलामा भाले बाँस्नु र
यो अशुभताको प्रभातले
यस्तै खाले दिनहरुको सङकेत दिदैछ
यहाँ एउटा गन्तब्यको लागी
दिल बहादुर लिम्बुको विसंगत मृत्यु अनि Continue reading
~मनु ब्राजाकी~
एउटा उदास सौन्दर्य काठमाडौँको गोंगबु बसपार्कमा उभिइरहेछ । रातो साडी–चोलोमा उसको गोराइयुक्त सौन्दर्य खुलेको छ, तर उदास छ सम्भवतः एक्ली हुनाले पनि होला उसको साथमा कोही देखिंदैन । उदास अनुहारमा आँखा भने चनाखा छन ।
एउटी रुपवती युवतीले रात्रिबसमा यात्रा गर्दा चनाखो हुनै प¥यो । दृष्टिको सजगताले अनुहारको मलिनतालाई पखाल्न सकेको छैन, उसको सामु एउटा रात्रिसेवा बस उभिएको छ, जसमा अन्य यात्रीहरु चढ्दै आआफ्नो सिट खोज्दैछन्, ऊ पनि बसमा उक्लिन्छे र ढोकैनेरको आफ्नो सिटमा एक छिन झ्यालतिर बस्छे र पुनः ओर्लिन्छे काँधमा झुन्ड्याएको एयरब्याग सिटमा नराखेर काँधमा बोकेको बोक्यै ओर्लिन्छे, उसले काँधमा झुन्ड्याएको एयरब्याग अलि गरुङ्गो पतित हुन्छ । किनभने एयरब्यागको फित्ता उसको Continue reading
~शङ्कर लामिछाने~
आजभन्दा २००० वर्षअगाडि अनकन्टार, हिमालयको एक कन्दरामा भिक्षु बसेका छन्। उनका सामु दश–पन्ध्र जना चेला–भिक्षुहरु दत्तचित्त भएर गुरुले बताएको धर्म उपदेश ग्रहण गरिरहेछन्। पीतवर्ण लुगा लगाएका भिक्षुहरु, हिमालयबाट बिदा हुन लागेको सुनौला प्रकाशमा अरु देदिप्यमान बनिरहेछन्। उनका अनुहारमा कौतुहल, जिज्ञासा र कथाको अनौठो प्रकृतिबाट अल्मलिएकोपन पनि प्रष्ट थाहा हुन्छ।
ताडपत्रमा लेखिएको त्यो तान्त्रिक कथा सन्ध्या–भाषामा लेखिएको थियो। अनङ्गवज्रद्वारा रचित ‘प्रज्ञोप’यबिनिश्रयसिद्धि’को त्यस अंशमा अनौठोसँग यी वाक्य परेका थिए– ‘महामुद्राको अनुभव ग्रहण गर्नलाई प्रत्येक साधकले सर्वनारीको भोग गर्नै पर्दछ।’
भिक्षुहरुको अनुहारमा बढी कौतुहल र बढी जिज्ञासा देखिन्छ। कसै–कसैको अनुहारमा वितृष्णा पनि झल्कियो। Continue reading
~सरोज पङ्हाङ्गो~
होला
मैले केही भने
अर्थात
–
झोक्किएर ;
तिम्रो स्वप्निल संसारमा
लात बजारे ।
फलत :
तिमी रिसायौ
र सर्तबाट
अलग्गियौ । Continue reading
~लिला उदासी~
झापा आन्दोलनबारे लेखिएन । थोरै लेखिएको पनि पूर्वाग्रही पनि रह्यो र सत्य पनि लेखिएन । झापा आन्दोलनका नायकहरूको रुचि सत्य लेखनतर्फ भएन । हुन सक्छ, उहाँहरूले अहिले पनि कसैलाई सगरमाथा बनाउनुपर्दो हो । त्यसैले उहाँहरूको कलम सत्यको निकट जान रुचाउँदैन । त्यसो त, एउटा मान्छे जब धेरै लेख्छ या त उ अरू थोकभन्दा लेखक धेरै हुन्छ, उसको व्यक्तित्व र प्रवृत्तिलाई लेखकीय स्वभावले थिच्छ । निश्चित हुन्छ, त्यो लेखक इमानदार हुन्छ । यस्तो अवस्थामा कि त उसले लेख्दैन, लेख्छ भने इमानदारीको रेखा नाघ्दै – नाघ्दैन । झापा आन्दोलनका बारेमा जतिले कलम चलाए, उनले यसैलाई उचाल्न पछार्न, यसको कुनै पाटोमा झुन्डिएको डोरीमा समातेर पिङ खेल्न चाहे । अनि कसरी सत्य र पूर्ण लेखनको परिकल्पना गर्नू र ? Continue reading
~सूर्यविक्रम याक्खा~
मुहारमा हाँसो लिएर पनि तर्किन सक्या छैन मन ,
दुःखेसो पोख्दै रुयेको न्याउली फर्किन सक्या छैन मन ।१।
आँखीभूर्इ गाँऊमा भिर-पाँखा भत्क्यो सुस्केरा सुसाऊदै ,
अस्मिले दिएको त्यो रुमाल चिनो विर्सिन सक्या छैन मन ।२। Continue reading
~आर. आर. चौलागाईं~
उसले उनलाई एक्लै भएको मौका पारेर आफ्नो आसय बतायो । उसको अनुकूलको जवाफ नआएपछि हातपात गर्न खोज्यो । सफल भएन र फर्क्यो । Continue reading
~चकेन्द्र राई”कैदी”~
उहिले उहिले
भारतीय सेनामा भर्ती गरेजस्तै
समानुपातिकको नाममा
सांसदहरूलाई भर्ती गरी
संसद्भवनलाई नै खुलामञ्च बनायौ !!
ऐतिहासिक
संविधानसभाको निर्वाचन गरी
अन्ततः जनताबाट तिरस्कारहरू नै Continue reading
~शिरिष लामिछाने~
ओबामाले नोबेल पुरस्कार पाएको सुन्दा
रिस पो उठेर आयो
चाउरे, लिखुरे,लम्बुलाई छान्ने को?
मन भित्रैदेखि कुँडिएर आयो
के हाम्रा माकुने कम थिए र?
उनलाई वास्तै गर्न नहुने?
दुई ठाउँबाट हारेको भन्दै मा
एक वचन सोध्नै नहुने?
कसैले हेर्या छ
हाम्रो प्रमको मुस्कान?
आहा! Continue reading
~सन्तोष खतिवडा~
तिम्रो नाम के हो ? उसको दुबै हातका बुढी औँला मेरो नाकको डिलमा आइपुग्दा मैले उसलाई सोधेँ ।
किन चाहियो मेरो नाम तपाईलाई, मेरो मसाज मन परेन हो ?
हैन त, धेरै मन प¥यो । मैले उसलाई खुसी बनाउने उद्देश्यले भनिदिएँ । मलाई मसाज कस्तो हुन्छ, थाहा नै थिएन । थाइ मसाज अनि थाइल्याण्डको पटायामा गर्नको अनुभव लिनको लागी मेरो साथी अनुजको करले पहिलो पल्ट भारी खुट्टाहरु लिएर छिरेको थिएँ म मसाज सेन्टरमा । थाइल्याण्डको पटाया, रंगिन शहर, अझ भनौ रंगिन चाहनेहरुको शहर । वाकिङ्ग स्ट्रिटको उज्यालो अनि चमक धमकले एकछिन त मलाइ अलग्गै ग्रह, अलग्गै संसारमा पुगे झै महशुस भएको थियो । मेरो साथी अनुजलाई वाकिङ्ग स्ट्रिटको गतिविधि नौलो थिएन त्यसैले उ मलाई आफ्नो अनुभवसहित वाकिङ्ग स्ट्रिटको विशेषताहरुको वर्णन गरिरहेको थियो । Continue reading
