साहित्य सङ्ग्रहालय

~उमाशङ्कर द्विवेदी~

कुनै नगरमा हरिदत्त नाम गरेका एकजना ब्राह्मण बस्दथे । उनीसित खेती गर्न योग्य खेत पनि थियो तर खेतीमा उनी जति परिश्रम र दु:ख गरेर काम गर्दा पनि राम्रो आमदानी हुँदैनथ्यो । गर्मी महिनामा एक दिन उनी खेतमा धेरै परिश्रम गरेको हुनाले थकाइ मार्नका लागि खेतको आलीमा रहेको एउटा विशाल वृक्षको छायामा पल्टेर सुस्ताउँदै थिए । सुस्ताउँदा–सुस्ताउँदै उनले नजिकैको आलीमा रहेको एउटा दूलोबाट निस्केर भयड्ढर कालो सर्प आफ्नो विशाल फण फैलाएर बसिरहेको देखे । त्यस सर्पलाई देखेर उनी मनमनै सोच्न थाले–यही नागराज मेरो खेतको रक्षक रहेछन् र मैले आजसम्म यिनको कहिल्येै पनि पूजा गरेको छैन त्यसै कारणले खेतीको काममा मैले जति पनि दु:ख र परिश्रम गर्दा यथेष्ट आम्दनी भएन । यसै कारणले मेरो परिश्रम खेर जान्छ । अत: मैले यी नागराजको पूजा अवश्य नै गर्नुपर्दछ । मनमा यस्तो कुरा विचार गरेर उनी गाउँमा गई कतैबाट दूध, लावा, अगरबत्ती, अक्षता तथा फूल, अबीर ल्याएर सर्पको दुलोको मुखमा विधिवत् पूजा गरी एउटा कचौरामा दूध लावा Continue reading →