~पुर्णविराम~
बाढी र खडेरीको कुरा लेख्नू
त्यहाँबाट सावधानीपूर्वक
मलाई स्वतन्त्र भएपछि प्राप्त हुने
मेरो साँझ खेर नजाने गरेर ।
लेख्नू धमिलो देखिए धमिलो लेख्नू Continue reading
~पुर्णविराम~
बाढी र खडेरीको कुरा लेख्नू
त्यहाँबाट सावधानीपूर्वक
मलाई स्वतन्त्र भएपछि प्राप्त हुने
मेरो साँझ खेर नजाने गरेर ।
लेख्नू धमिलो देखिए धमिलो लेख्नू Continue reading
~केदार श्रेष्ठ~
नीला, निर्मल
आकाशको काखमा
उज्यालो आँखा लिएर
शीतल हावालाई अगालो हाल्दै
आकाशैसङ्ग पाखुरी मिलाउँदै
निर्धक्क कावा खाइरहेका
पंक्षी देख्दा
आँखाले Continue reading
~पाब्लो नेरूदा~
अनुवाद: बिनोदबिक्रम केसी
बिगुल बज्यो जब
धर्तीमा सारा बन्दोबस्त मिलाइसकिएको थियो
ईश्वरले
कोकाकोला, एनाकोन्डा
फोर्ड मोटर्स र अन्य कम्पनीलाई
बाँडिदिए यो पृथ्वी ।
युनाइटेड फ्रुट कम्पनीले
आफ्ना लागि सुरक्षित गर्यो Continue reading
~भीम खतिवडा~
अत्याधुनिक युगमा जन्म लिएकामा चिन्ताले पोल्दैछ मन। चिम्पान्जीको क्रममा नै जुनी मिले आज अनुसन्धेय भैसकिन्थ्यो। बाह्रौँ शताब्दीको मगल अब एक्काइसौँ शताब्दीमा के उड्न सकोस्। गँगटो जन्मतः च्याप्न जान्दछ शत्रुलाई। सूर्य म नजन्मिएकै भए नि हुन्थ्यो। मान्छेहरू जन्मने र मर्ने गर्छन्। हावा अडिँदैन एकै ठाउँ। प्रकृति रोएको बेला मान्छे हाँस्न कहाँ सक्छ र !
युग रङरोगनको छ, चित्रविचित्रको छ। मान्छेहरू डार्विनले बाँधेको विकासको अनुपूर्वितालाई खण्डन गर्न पुनः रामापिथेकस बन्ने अभ्यासमा छन्। मगज धुवाँभित्र छ। आधुनिकता रबाफमा, सान टाईमा, मान ‘हेल्लो-हाई’मा केन्द्रित छ। सामान्यतया अवहेलना अनुभूत गर्दछ। हो, सामान्य बाँच्न मर्दैछ। विशिष्टहरू मार्न बाँच्दैछन्। ठिटाहरू केसमा‘आज’ देख्छन्, ठिटीहरू आँखामा। वर्तमान गिटीका थुप्रामा जीवन खोज्दै गरेका ठूले र सानीको पेट देख्दैन। धर्मका कुरा गर्नेहरू मात्र पापबाट डराउँछन् र ? मन्दिर शान्तिको विश्रामस्थल हो Continue reading
तिम्रो मेरो माया संगै मिसाएर लेखें गजल
ह्रदयका पीडाहरु बिसाएर लेखें गजल।।
धेरै भयो तिमीलाई नदेख्दा म आँत्तेकी छु
तिमी साथ नहुनाले रिसाएर लेखें गजल।। Continue reading
~लक्ष्मण वियोगी~
मनकाे फूल उडिगयाे पात डालीमाथि
भरकाे घर बनाएकाे रैछु जालीमाथि
बतासले सुसेल्दा झन झनै दुख्छ मुटु Continue reading
दसाैं हजार विकट पर्वत र मुसलधारे वर्षालार्इ
सजिलैसँग परास्त गर्ने लालसेनाहरू
लामाे परेडकाे गाेरेताे देखेर तिर्सिदैनन् ।
पाँच चुचुराले साैम्य तरङ्ग प्रवाहित गर्छन्
अनि, माटाेका मसिना डल्लाहरूले
गाैरवका साथ उमिङकाे फन्काे मार्छन् । Continue reading
~कृष्णचन्द्रसिंह प्रधान~
सानैदेखि प्रतिकूल स्थितिमा हुर्कनुपर्ने विवशताले मलाई विकल्प सोच्नतिर डोर्यायो । यो विद्रोह थिएन । यो प्रतिकार पनि थिएन । विनाविरोध, विनाप्रतिकार अर्को बाटोको खोजीले रिक्ततापूर्ति मौन जिज्ञासालाई उत्प्रेरित गर्दोरहेछ ।
यहाँ यही शब्द ठीक र उपयुक्त लागेकोले प्रयोग गर्दैछु । किनभने वाध्यताको विरोध गर्नुभनेको आफ्नो अवस्थाप्रति अज्ञानता दर्शाउनु हो । त्यस्तो म थिइन । घरको परिस्थितिबाट अनभिज्ञ नहुनाले निदानको लागि यो विकल्प रोजेको थिएँ । साहित्यमा मेरो संलग्नताले यसको सङ्केत गर्छ । Continue reading
~रजिन पनेरु~
असमान सम्बन्धमा
म तिमीलाई मुटु बन्धक राखेर
प्रेम गर्न सक्दिन
ओ ! मेरी सपनाकी राजकुमारी !
मलाई माफ गर
म तिम्रो राजकुमार दिक्पाल होइन
जो सहजै स्फटिकका खम्बा काटेर
भँमराको हत्या–तिमीलाई आफ्नो बनाउन सकूँ ? Continue reading
~अर्जुन पराजुली~
लय : सारङ्गीको तारले मेरो मनको गीत गाउँछ
भ्रष्टाचारको नोटले मेरो मनको गीत गाउँछ
बिर्सु भन्छु सम्झना झन् झम्टीझम्टी आउँछ
चिरञ्जीवी भएस् भनी आशिष ठोक्थे बाले
जहाँ भेट्थे च्याप्प समाई ढोग्थे ससुराले
आज बाले ससुराले थु थु गरी थुक्छन् Continue reading
~तिर्थराज अधिकारी~
छन्द : अनुष्टुप्
आँतमा दाँत बोकेका डुल्छन् जल्हाद लस्कर
यिनैका चालले गर्दा बनाए डरको घर !
तिखा छन् हातका नंग्रा तीर बोकी रमाउँछन्
आगोझैँ मन भै तातो फूललाई समाउँछन् । Continue reading
~प्रेम लिम्बु नुगो~
मलाई पनि आकाशका तारा गन्न मन लागेकोछ।
8/10 गुण्डा पालेर सधै मन्त्री बन्न मन लागेकॅछ।
केहि गर्नु पर्ने रहेनछ बोले मात्र पुग्दो रहेछ ।
त्यसैले त मलाई पनि मन्त्री बन्न मन लागेकोछ। Continue reading
~हरिप्रसाद भण्डारी~
पहिलो दृश्य—
पर्दा खुल्यो, मञ्चको एउटा कुनामा नेपालको नक्साआकारको एउटा माहुरीको घार देखियो । नजिकै सुकिला कपडा लगाएका मोटा Continue reading
~गिरबहादुर महतारा क्षत्री~
वीर योद्धाहरूको जीवनदानपश्चात्
क्षितिजबाट हट्न आँटेको कालो बादलको घुम्टो
फेरि पनि आकाशमा जस्ताको त्यस्तै मडारिरहेछ
रविका किरण धपक्क छोपी Continue reading
~हिरारत्न श्रीशा~
अधिकार प्रयोग गर्दै
भोका नांगा मजदुर निमुखाहरुको
अन्जुलीमा सान्तवनाले भर्दै
एउटा आसा बनेर
निसंकोच, नरोकी
सबैको भाषा बनेर
यथार्थको चित्रण गर्दै
निरन्तर लेख्दथ्यो
एउटा कलम Continue reading
~Gopal Prasad Rimal~
Mummy ! Will he come ?
“Yes, my child, he will come.
He will come pouring light like the morning sun.
You will see a weapon, shining like dew
Suspended from his waist,
With that will he fight evil !
You will at first imagine his presence to be an illusion,
And touch him with your fingers
To feel him, but he will come
More tactile than snow or fire.” Continue reading
~जीवी गजल~
जिन्दगी चकनाचुर देखेँ डराएँ
रिसाइ रहेको नूर देखेँ डराएँ
निदाएँछु सुनौलो कल्पना गरेर
सपनै सबै बेसुर देखेँ डराएँ Continue reading
~राजु दुलाल~
तिमीसँगै बाँचिदिने जिन्दगीको सार भयो
कसले भन्छ ? पल्लवी यो वसन्तको हार भयो
कमाउन अरू लागे कसले केके साँचे होला
साँच्नु मैले कमाउनु त्यही तिम्रो प्यार भयो Continue reading
~गीता त्रिपाठी~
नडराऊ
रातपरे पनि
बिहानको आशा रित्तिएको छैन
तिम्रो अँध्यारोलाई बचाउँदा-बचाउँदा
मेरै अनुहारमा ठोक्किएर Continue reading
~हेङचाङ साङ~
अनुवादः कुमुद अधिकारी
मेरी आमा मरेदेखि
मैले यसलाई हेरेकै छैन
मलाई डरलाग्छ Continue reading
~अर्जुन थापा~
बेला न कुबेला परेको वर्षाले साँझलाई अरू भयंकर बनाएको छ । घरहरूका छतबाट झरेका पानीका धाराहरुले अझ कर्कस बनाएको छ साँझलाई । आज जसरी पनि सक्काउनुपर्ने थियो भोलालाई प्रोजेक्टको काम । तर यो बेमौसममा परेको पानीले गर्दा अरू थप एक दिन लम्बिएको छ । उसको आँखा अगाडि एउटा होटल देखा पर्छ । आजको रात यसै होटलमा बस्नु सिवाय अरू कुनै उपाय नै थिएन भोलासँग । ऊ दौडेर होटलभित्र छिर्छ ।
‘साउजी एउटा रुम चाहिएको थियो । आज एक रातलाई ।’ आफ्नो भिजेको लुगालाई झड्कार्दै भन्छ भोला ।
‘रुम मात्रै ?’ टुथपिकले दाँत कोट्याउँदै प्रश्न गर्छ । सायद यसै होटलको साहु हुनुपर्छ । Continue reading
~रश्मिला कवाङ ‘रश्मि’~
दिन १
विश्वविद्यालयको पढाइअन्तर्गत जर्मनीको एक ठाउँ ‘वालेनफल्स’ भन्ने ठाउँमा ३ तीनको सेमीनार थियो । वातावरण संरक्षण सम्बन्धी उक्त सेमीनारमा भाग लिने अवसर पाएकोमा खुशी त थिएँ नै । करिब १ बजेतिर वाइरोइथ विश्वविद्यालयबाट हामी २५ जना जति सहपाठीहरु वालेफल्र्सको लागि हिड्यौं । करिब १ घण्टाको बाटो थियो । प्राय: सबैजना समयमै उपस्थित भएको कारणले हाम्रो तालिकाबमोजिम नै थियो हाम्रो यात्रा । प्राय: जर्मनहरु सधै समयमै उपस्थित हुन्छन्, अझै कोहि त समय अघि नै उपस्थित हुन्छन् । सायद समयको महत्व बुझेर नै यिनीहरुले यति दुतगतिमा विकास गर्न सकेको हो । बाटोमा रमणीय दृश्यहरु अवलोकन गर्दै थिएँ म । अरु सबै सहपाठीहरु आ–आफ्ना झोलाबाट किताबहरु निकालेर पढ्न थाले । Continue reading
~दिपा धिताल~
ओहो! रक्षा कता हो ? के छ खबर ?
कसैले आकाशवाणी गरेर बोलाएझै लाग्यो । को रहेछ मेरै जस्तो नाम गरेको ब्यक्ति, पछाडि फर्केर हेरे ।
रक्षा केहो बिर्सियौ ? हामी संगै स्कुल पढेको के त । हेर कति चाडैं बिर्सिएकी म कल्पना क्या !
अरे, तिमी कल्पना ? Continue reading
~मैथिल सुमन~
बहूत दिनक बाद आई एक टाs गजल बनल छै
टुटली मरैया चहूँदीस सज्जाकऽ महल बनल छै
अहाँक प्रितक वसन्त बहारक आगमनसँ प्रिया
साच्चे समुच्चा इ जीन्गी हमर सफल बनल छै Continue reading
~दिल थापा~
प्रिया तिमीलाई कस्तो भयो होला ?
फल्नाको छोरा l
फल्नाको बाऊ l
फल्लानीको खसम ।
परदेशमा मर्यो रे भनेको सुनेको पल । Continue reading
~निर्भीकजंग रायमाझी~
हरेक दिनको परिश्रमले
थाकेर सुुतेका औजारहरू पनि
आज जुुर्मुुराएर उठ्दैछन्
चलाएपछि औजार
चुुप बस्न जानेको हुुन्न यसले पनि Continue reading
~सदानन्द अभागी~
कावासोती नगरपालिका वडा नं ३ मा कार्यक्षेत्र बनाएर डा.धनपति कोइराला(२०२७) ले नवलपरासी जिल्लाका साहित्यकारहरूका केही कृतिहरूमा आकार दिने प्रयास गर्नु भएको छ । यो काम निश्चय नै एउटा गहन काम हो । नवलपरासीका साहित्यकारलाईमात्र समेटेर समालोचनाका कृति प्रकाशनको रूपमा हेर्दा यस कृतिले यस जिल्लाका सबै खाले विधालाई समेटेर लेखिएको देखिन्छ । कावासोतीमै स्थायी बसोबास गरि नवलपरासीका स्रष्टाहरूका कृतिमा समालोचना गरि २०४७ मा भूपेन्द्र शर्मा भट्टराई (भूशभ गण्डर्षि)ले ‘केही स्रष्टा र केही दृ्रष्टि’ र २०६२मा नवलपरासीका साहित्यिक व्यक्ति र कृति समालोचना नामक कृतिहरू प्रकाशनमा ल्याएका थिए । मूर्धन्य समालोचक प्रा. डा. नारयण प्रसाद खनाल कावासोती न.पा.१६ स्थायी बसोबासका करिव डेडदर्जन कृतिहरू मध्ये केही रहरः केही ठहर (समालोचना २०४९), समीक्षाः प्रह Continue reading
~Suren Upreti~
My name is Pemba . I was very excited to go on an educational tour with my class to Lumbini, the birthplace of Buddha who is also called Siddhartha Gautam. Lumbini is situated in the western part of Nepal, a part of Nepal I had never been to before. I had a very good image of Buddha as I had heard many good things about him from different people. Lord Buddha was a very kind-hearted and intelligent man. He was born almost 2560 years ago in a royal family of a small state named Kapilbastu in Nepal. My parents used to tell me amazing things about Lord Buddha and his contribution to preventin Continue reading
~ऋतिक यादव~
मैले मेरो सन्ततिलाई अजङ्गको इतिहास दिएँ
अतितको हजारौं अनुसन्धान दिएँ
विरताको सच्चा मीथक हुने वरदान दिएँ
तर,
आज मेरो माटोमा भ्रष्टाचारको बाली पलाउँछ
न्यायको अवसानसँगै बलात्कारी गदगदाँउछ
मेरो सन्ततिलाई खाडीको पैतालिस डिग्री सुहाउँछ
अन्तिम बेला हन्डरको परिपक्वता सुनाउँदै छु
म त एउटा फिराद माग्दै छु। Continue reading
~दीपक कुमार ज्ञवाली~
आज साह्रै रोेयो यो मेरो दिल
आफ्नो देशमा आफै हराउँदाको क्षेण
किन भयो यस्तो हाल
ठानेको थिएँ तिमीलाई देशप्रेमी मान्छे
के भयो आज तिमी हुन सकेनौं देशकै
जितेर पनि भएकाछौ तिमी हारेजस्तै
भन्न सक्दिन तिम्रो र मेरो अब हुन्छ कि हुदैन भेट Continue reading
~रमेश भट्टराई ‘सहृदयी’~
‘मलाई मेरो भाषा जानेर के फाइदा ? मैले जागिर पाउँछु र ?’ एक जना घनिष्ट मित्रले कुरैकुरामा भन्नुभयो । मैले भनेँ अब तपाईँले बोल्ने भाषालाई मैले बोल्न कोसिस गरौँ भने मलाई वर्षौँ सिकेर पनि तपाईँको जति ज्ञान हुन सक्दैन । उहाँले आफ्नो भाषा जोगाउनुको अर्थलाई मात्र गाँस, बास र कपासको सन्दर्भमा लगेर जोड्नुभयो । उहाँ दोषी हुनुभयो भनौँ भने बाध्यतामा राष्ट्रियता र स्वाभिमान खोक्रो हुँदो रहेछ । मलाई याद छ, शिक्षित वर्गका एक जना मित्रले भन्नुभएको थियो, “आमाबाबाले बोर्डिङ पढाउनुभयो । घरमा आफूहरू मात्र गुरुङ भाषामा बोल्नुहुन्छ । मसँग बोल्दा नेपालीमा कुरा गर्नुहुन्छ । स्कुलमा अङ्ग्रेजी पढियो । त्यहाँ नेपाली बोले बापत फाइन तिरियो । घरमा आयो ‘गुरुङ भाषा Continue reading