साहित्य सङ्ग्रहालय

~ ताराबाहादुर बुढाथोकी(पाख्रिबासे कान्छो)~

संखुवासभा अरुण उपत्यकाको उपहार हो । बरुण उपत्यका कौशिक ऋषिले तपस्या गरेको तपोभूमि कोशी सभ्यतामा किराँतहरुको आँत मिसिएर बनोको सभ्यतको क्रीडास्थल हो । एकतिर यस भूमिमा हिन्दु संस्कृतिका भाषा, भेष, धर्म, संस्कृति र कलाको समष्टि छताछुल्ल छ । मनकामना, शिद्वकाली, शिवधारा, रामबेनी, वानेश्वर, नागेश्वर लगायत सयौं देवीस्थान र देवालय शदियौंदेखि पुजिदै आउनु यसको ज्वलन्त नमूना हो । अर्कातिर किराँत भाषा, भेषभूषा, उत्पादन, नामाकरण, संस्कृति र कलाको समष्टि यहीँ छ । किराँत भाषामा वा को अर्थ पानी हुनु र सभा, पिलुवा हेवा संखुवा, आप्सुवा, इप्सुवा, पावा, सिसुवा, संखुवा जस्ता अनेकन खोलाको नामसँग वा जोडिनुले यसको पुष्टि गर्छ । अझ किराती भाषाको सुप्तुलुङ शब्दको नेपालीमा तीनवटा ढुंगा हुदै चुलो ढुंगाको अर्थ प्रवाह गर्ने सुप्तुलुग संस्कृति र मुन्धुम सृष्टिको पहिलो आवाज अर्थमा केराको पातको टुप्पो उभो फर्काएर स्त्री जननेन्द्रियको प्रतिक बनाउँदै पुरुष जनेन्द्रियको प्रतिक चिण्डोबाट वीर्यको प्रतिक जाँड छर्कदैं किँरात व्यवहार संस्कार चालाउ Continue reading →