साहित्य सङ्ग्रहालय

~कुन्द दीक्षित~

हाम्रो देशको भौगोलिक विविधताको बखान गर्दै नेपाललाई जहिले पनि हिमाल, पहाड र तराईले बनेको मुलुक भनिन्छ। तर, यसो भन्दा हिमालपारिका जिल्लाहरू हुम्ला, मुगु, डोल्पा, मुस्ताङ र मनाङले ओगटेको नेपालको लगभग एकचौथाइ भूभाग समेटिंदैन। भौगोलिक विकटता र थोरै जनसंख्याले होला हामी तिनलाई हिमालमै गाभिदिन्छौं, जबकि त्यहाँको धर्म, संस्कृति, भेषभुषा, रीतिरिवाज, प्रकृति र हावापानी हिमालवारिको भन्दा बेग्लै छ। गोर्खा, रसुवा, दोलखा, खुम्बु, ताप्लेजुङका केही भाग पनि यस्तै छन्। यस्ता छुट्टै विशेषताका कारण यी क्षेत्रको भिन्दै भौगोलिक नामकरण गर्नुपर्ने देखिन्छ।

अंग्रेजीमा यो क्षेत्रलाई ‘ट्रान्स–हिमालय’भनिन्छ। त्यस हिसाबले नेपालीमा ‘हिमालपार’ भने हुन्थ्यो, तर मुस्ताङ र मनाङका बासिन्दाको दृष्टिमा दक्षिण नेपाल ‘हिमालपार’ हुन्छ। बरु ‘नेपाल भोट’ भन्दा यो भेगको तिब्बतसँगको Continue reading →