Category Archives: नेपाली गद्य

नेपाली गद्य / Nepali Prose

पौराणिक कथा : देवसेनापति–कात्र्तिकेय

~उमाशङ्कर द्विवेदी~ पूर्वकालमा देउता र असुरहरूबीच सधैं सङ्ग्राम भइरहन्थ्यो, जसमा प्राय: सधैंभरि घोर रूप भएका असुरहरूको देउताहरूमाथि विजय हुने गर्दथ्यो । जब इन्द्रले बारम्बार आफ्नो सेनाको क्षति भइरहेको पाए अनि उनी मानस पर्वतमाथि गएर एउटा श्रेष्ठ सेनापति प्राप्त गर्ने विचार … Continue reading

Posted in पौराणिक कथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : छोराको खोजीमा

~नवीन विभास~ ‘आमै तपार्ईं !’ झस्किएँ । टिकट देखाउँदै सिट खोजिदिन आग्रह गरिन् । नम्बर हेरेर ‘बी’ साइडको ६ नं. सिटमा बस्न भनेँ । संयोगले उनकै पछाडिको सिट परेछ मेरो । ‘कहाँसम्म आमै, काठमाडौं ?’, सोधेँ । टिकट हेरेर थाहा पाए पनि औपचारिकता निभाएको उनलाई मन … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : मृत्यु र जीवनको दोसाँधमा

~विमल लामिछाने~ एलिना १७ वर्षकी थिइन् । त्यतिवेला उनी पहाडी दुर्गम गाउँको स्कुलमा कक्षा दशमा पढ्दै थिइन् । गाउँले जीवनको सामान्य परिवारमा हुर्केकी उनी इमान्दार र सोझोपनकी केटीमा चिनिन्थिन् । दिदी दाजुहरूको मायामा हुर्केकी भए पनि दिदीहरूले घरजम गरेपछि र … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : नेपाली विमातृभाषीलाई सलाम!

~जगदीश घिमिरे~ नेपाली भाषा बाँचिरहोस्। -प्रकाश सायमी सायमीको यस उद्गारले मेरो मन छोयो। साहित्य, संगीत, सिनेमाका त्रिवेणी प्रकाश सायमीले आफ्नो निबन्ध र नियात्रा संग्रह ‘वर्षादी दिनहरू’ २०६६, को ‘भाव-कथन’ (भूमिका) मा लेखेको यो अन्तिम वाक्य हो। कति नेपाली मातृभाषीले यस्तो … Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

मनोवाद : गुरुपूर्णिमामा गुरु नबनेका रत्नकाजी

~अज्ञात~ (रातको साढे नौ बजेको छ । घरका सबैजना सुतिसके । रत्नकाजी सरलाई निद्रा परेन । मनमा केही गुन्थुन आउँदै छन् । कोल्टे फेर्दै छन् । तर निद्रा आउने छाट छैन ।) आज गुरु पूृर्णिमा, खैँ यत्रो बीस पच्चीस वर्ष … Continue reading

Posted in मनोवाद / स्वगत | Tagged , | Leave a comment

कथा : आफ्नै परिभाषाको फटाहा भएँ

~डा. सबिता सुबेदी~ सितल बिहानीमा लट्ठ खुल्न नसकेका आँखा बुढीको किचकिच संगै खुले | “ अरुका बुढा कति जाँगरिला टाईफाईका छन् | आफ्ना बुढा भने केहि न केहीका ल्यांग छन् | यस्ता बुढा पर्नु भन्दा त बुढी कन्ने बस्नु ठिक … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : खतरनाक अन्तरहरु

~जयराम तिमल्सिना~ संयोगले प्रत्येक सेकेन्डमा चमत्कार देखाउँदै बदलिरहेको मुलुकको परिवर्तनसंगै हामी एउटा किनारमा पुगेका छौं । निश्चय पनि व्यबहारवादी चेतना विहीन सामाजिक पहिचान र यसले पार्दै गएको असरले विस्तार – विस्तारै पुस्तादेखि पुस्तासम्म को साईनो सामाजिक मर्यादा आर्दश खण्डित गर्दै … Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

किराती लोककथा: साकेला सिली

~सङ्कलन : प्रवीण पुमा~ सृष्टिकालमा सुम्निमा–पारुहाङ आकाशतिर जानुभएपछि होङ्छा पृथ्वीमा एक्लै हुनुभयो। उहाँ धेरै न्यासरीनु भयो। त्यसपछि होङ्छाले सुम्निमा–पारुहाङको प्रतीक मानेर सुप्तुलुङको स्थापना गर्नुभयो। होङ्छाले सुप्तुलुङको उत्तर दायाँ भागमा चुला गाडेर भन्नुभयो, ‘तपाईं दिवालुङ। तपाईंले हाम्रो परिवारको पुर्खालाई शक्ति दिनु। … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : अनौठो खेल

~बिपिन शर्मा~ प्याराफेटम लाखौं मान्छेहरु छन् उत्साहपूर्ण, उल्लासपूर्ण जिज्ञाषु नजरहरु खेलमैदान तिर तेर्‍स्याएर बसेका छन्। मैदान मा एक युवक र एक युवति उभिएको जस्तो लाग्छ । अहँ होइन, त्यहाँ त एक खेल हुँदैछ। कस्तो खेल? साँच्चै अचम्म लाग्दो। त्यहाँ न … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : राज्य

~यकिना अगाध~ शहरको व्यस्त चोकमा उभिएका ट्राफिक प्रहरी चालकहरुलाई दिशानिर्देश गर्दै थियो । त्यही समयमा एकजना लिखुरे साइकिल यात्रीले ट्राफिक नियमको उल्लंघन गर्नपुग्यो । ट्राफिक प्रहरी उमाथि एक्कासी बाघझैं झम्टियो र केही नभनी थप्पड लगायो । फेरि उ चोकमा उभिएर … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

कथा : खोइ कहाँ ?

~डा. सबिता सुबेदी~ समय आफ्नै गतिमा बगिरहेको थियो | जिन्दगी आफ्नै रफ्तार मा चलिरहेको थियो | बसन्त ऋतुको आगमन संगै नयाँ पालुवा , ढकमक्क फुलेका फूलहरु, कोइलीको कुहुकुहु आवाज , सुर्य दिनभरिको थकान मेट्ने प्रयास गर्दै साँझ बोलाइरहेको , चराचुरुंगी … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : स्याल हुइयाँ

~यकिना अगाध~ अरुबेला स्यालहरुको सल्लाह मिल्थ्यो तर जब खानेबेला आउँथ्यो तछाड मछाड हुन्थ्यो । तिनीहरुको यस्तो बानीले स्याल जातिलाई ठूलो नोक्सानी पुग्दथ्यो । स्यालहरुको जतिजति संख्या बढ्दै गयो उतिउति समस्या पनि झाँगिदै गयो र पृथ्वीलोकबाट नै स्याल जाति लोप हुने … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

मनोवाद : लोकसेवाको डाक्टर

~डा शम्भु खनाल~ बाँच्नलाई मात्र हो भने  धेरै कुरा चाहिँदैन  । चाहिने त आत्मसन्तुष्टिका  साथ बाँच्नको लागि हो। न्यूनतम पारिश्रमिकमा  बाँच्न नसकिने  हैन ।  तर सबै जना श्री कृष्णले गीतामा भनेको जस्तो योगी हुन सकिँदैन ।  न त डा गोबिन्द … Continue reading

Posted in मनोवाद / स्वगत | Tagged , | Leave a comment

कथा : सपना

~इस्माली~ उनीहरू अर्थात् क्रान्ति, विप्लव, सङ्ग्राम र विकल पर्चापोस्टर लेख्न व्यस्त थिए क्रान्तिको कोठामा । विप्लवले यतिञ्जेलसम्म पाँच वटा चार्ट पेपरमा ‘नयाँ जनवादी क्रान्ति— जिन्दावाद’ लेखिसकेको थियो ,त्यो पनि पाँच किसिमको लिखतमा । कुनैमा देब्रे हातले लेख्थ्यो त कुनैमा दाहिने … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : म आकाशबाट खसेझैं भएको थिए

~विश्वराज अधिकारी~ मैले पच्चीस वर्षपछि कान्ता दिदीलाई भेटेको थिएँ, वीरगंजमा, गीता मन्दिर नजिक । कान्ता दिदीलाई पच्चीस वर्षपछि भेट्दा मैले कस्तो अनुभव गरें, त्यो बेलिबिस्तार लगाउनुभन्दा पहिले म त्यो बेला, त्यो समय–बिन्दुमा तपाईंलाई लग्न चाहन्छु जुन समय–बिन्दुमा कान्ता दिदी बि. … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

लोक कथा : हरितालिका तीजको कथा

~सङ्कलन : निशा खनाल अर्याल~ जसको कपालमा मन्दार फूलको मालाले शोभा दिएको छ, जुन भगवान शंकरको शिरमा चन्द्र र घांटीमा मुण्डोंको मालाले सुसुजित भएको छ, जो माता पार्वती दिब्य बस्त्रहरूले शोभायित छन तथा भगवान शंकर दिगम्बर भेष धारण गरेका छन … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : शुन्य कथा : जीवनको

~अन्वेश राई थुलुङ्ग~ के हुन्छ वास्तविक जीवनको अर्थ ? कुन शास्त्रमा छ यसको अर्थ ? छ कोहि दार्शनिक जो बताउन सक्छ कि जीवन वास्तवमा यो नै हो भनेर । तर वास्तविक अर्थमा जीवन जहिल्यै व्यक्तिगत हुँदोरहेछ । जे तपाई बाँच्नुहुन्छ … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : सुजा र सम्झनाहरु

~हेमन यात्री~ ज्वारभाटा | हामी भिरालो बाटो लिएर ओरालो झर्दैथियौँ । साथीले फ्याट्ट भनिहाले, “ओई ! यो ओरालोमा बाँदर दुर्घटनामा परे पनि बाँच्दैन होला है ?” प्रतिक्रियामा मौन रहेँ म, मेरो मौनता भङ्ग गर्दै फेरि भन्छ, “ओई !, हेर न, … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : भो मलाई शब्द चाहिएन !

~मञ्जु काँचुली~ शब्दहरू झुट पनि हुने गर्छन् । अनर्थ, बहुअर्थ र कुअर्थ लगाइने पनि हुन्छन् । सही अर्थ दिने शब्दहरू बहुत् दुर्लभ हुन्छन् । दिन र दिमागले नसोचेका कुराहरू शब्दमा चिप्लिएर मान्छेको व्यक्तित्वलाई कुरूप बनाइदिन्छन् । साँचो कुरा झुटो ठहर्न … Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

कथा : तन्नेरीको सपना 

~सबिना सिन्धु~ युनाईटेड स्टेट्स सुन्दरी दीपिका उसको अगाडि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण भएर उभिई। झयालको पर्दाबाट हावा हल्लिँदै उसको शिरसम्म आइपुगेर उसकी आमाको तस्विरमा अप्रत्याशित ठोक्कियो। उसले फ्रान्सकी लिटिभालाई सम्झियो। लिटिभा उसको फोटोलाई कम्मरपेटीमा झुण्डिएको सानो पर्समा राख्ने गर्थी। उसको प्रेम लिटिभा … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : राम्रो कसरी बन्ने ?

~डा. सबिता सुबेदी~ हजुरआमा भन्नुहुन्थ्यो  , गाउँमा  म जन्मिदा ठुलो  हल्ला खल्ला मच्चिएको थियो रे मानौकि यो संसारमा केहि अनौठो चिजको उत्पति भएको थियो | कैला मुखियाकी कान्छी बुहारीले फेरी पनि छोरी जन्माएको र  अझ त्यो भन्दा पनि मेरो रुप … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : माओवादिनिसँगको अधुरो प्रेम

~दिल थापा~ राज्यसत्ताको बागदोर समाल्नेहरु थला पेरिसकेका थिए ।आन्तारिक र बाह्य शक्तिको बैसाकिको साहारामा जेनतेन आफ्नो पाहिलाहरु चालिरहेका थिए ।माओवादी जनयुद्धले थिलोथिलो परेको जनमानस दिनहुँ विद्रोही र राज्यतर्फबाट त्रसित भैरहन्थे ।साटो गएको बच्चाजस्तै झ्स्की रहन्थे । तत्कालिन समयमा माओवादिले आफ्नो … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : सपनाको प्रेम

~सन्तोष थापा~ अफिसबाट बिदामा घर गएको थिए असार साउनको बेला छ मानो रोपेर मुरी फलाउने बेला दिन भरी काम गर्दा गर्दै खेतमा नै साझ पर्न लागि सकेको थियो थकानले गर्दा कतिबेला घरमा पुगेर भार्लाङ्गे धाराको चार धारा मध्ये ठुलो धाराको … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : प्रवृत्ति

~यकिना अगाध~ उ धेरै दिनदेखि विमारी पर्यो । औषधीमूलो गर्दागर्दै आफूसँग भएको सबै रकम सक्यो । अब उसँग केवल बसिरहेको छाप्रोको एक चपरी माटो मत्र रह्यो । उसले उपचार खर्चको लागि सबैभन्दा पहिला आफन्तसँग हात फैलायो । क्रमशः चिनेजा

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

कथा : हाकिम साप नमस्कार !

~शैलेश भट्टराई~ मैले उनलाई राम्रैसँग चिन्थें, उनले पनि मलाई राम्रैसँग चिन्थे । भेट हुँदा मैले उनलाई दस औंला जोडेर नमस्कार गरेको हुन्थेँ । उनी भने हात त परै जाओस्, ओठ पनि नखोली गजधुम्म परेर हुँम्म गर्दै नमस्कारको जवाफ दिन्थे । … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : अकारण

~अनमोलमणि~ आइतबार, ………..र, खुल्ला झ्यालबाट पसेको हावाको शीतल मुस्लो साँघुरो कोठाको चौकुनामा ठोकिएर भित्ताको क्यालेन्डरलाई जबरजस्ती गर्न खोजिरहेको छ । हावाको जबरजस्तीले क्यालेन्डर विस्तारै अफूलाई ऊ प्रति समर्पण गर्दैछ ।

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : हाफ टाइमको नतिजा

~अन्वेश राई थुलुङ्ग~ ‘हाफटाइमसम्मको नतिजा, त्रिभुवन आर्मी क्लब एक झापा ११ शून्य ।’ एकछिनको लागि खेल रोकियो, नियमानुसार । मैदानले केहिबेर सुस्केरा लियो । त्यतिकैमा एकहुल युवती चटपटे पसलतिर लागे । केटाहरुको ठूलो जमात साझा समस्याको समाधान गर्न सौचालयतिर जाँदै … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

व्यङ्ग्य निबन्ध : पुच्छर टाँस्ने उर्दी

~मोहनराज शर्मा~ आखिरमा म पनि पुच्छर किन्न बजारतिर दौडिन्छु र आफ्ना लागि एकथान पुच्छर किनेर ढुक्क बन्छु । नकिनेर के गर्नु, कुरै त्यस्तो छ । अहिले देशमा पुच्छर नहुने मानिस दुच्छर कहलाउने र हदैसम्मको हन्डर खानु पर्ने खण्ड आएको छ … Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

व्यङ्ग्य निबन्ध : सागको सुकुटी

~चूडामणि खनाल~ काम्यो लुग्लुग त्यो गरीब बिचरा त्यसमा दया गर्छ को ?” भीमनिधि तिवारीले यस प्रश्नको उत्तर पाएरै आँखा चिम्लिए कि वा यो प्रश्न अनुत्तरित नै रहृयो । यो कुरा मलाई थाहा भएन । मलाई त के मात्र थाहा छ … Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

व्यङ्ग्य निबन्ध : ए विद्यार्थी भाइ गाई लिएर कता ?

~निर्मल भट्टराई~ एउटा कलेज ड्रेस लगाएको विद्यार्थी गाई लिएर जाँदै थियो । सधैँ झोला बोकेर कलेज जाने विद्यार्थी आज एकाएक गाई डोर्याएर हिँडेको देखेपछि मैले सोधेँ– “ए भाइ, आज एकाबिहानै गाई लिएर कता ?” “कलेज हिँडेको नि !” “कलेज रे … Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

व्यङ्ग्य निबन्ध : अासनग्रहण

~काेमलप्रसाद पाेखरेल~ आसनग्रहण तत्सम शब्द हो । शब्दनिर्माण प्रक्रियाका आधारमा छुट्याउँदा यसको निर्माण तत्पुरुष समास अन्तर्गत (आसनको ग्रहण = आसनग्रहण) भएको देखिन्छ । आसनग्रहणका प्रकारहरू धेरै छन् । तिनमध्ये निम्नलिखित आसनग्रहणहरूको मात्र यहाँ चर्चा गर्ने प्रयास गरिएको छ : 1 … Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

व्यङ्ग्य निबन्ध : अवसरवादी दर्शन

~भैरब अर्याल~ मानिसमा जब नैतिक बलको ह्रास हुँदै जान्छ, तब उसले आफ्नोे जीवनलाई अवसरवादी दर्शनको गोरेटोमा डो¥याउन थाल्छ । किनभने जुनसुकै दार्शनिक सिद्धान्तको पनि आधार स्तम्भ नैतिक बल हो र यसबाट बिचलित भएकाहरूको लागि समाउने हाँगो अवसरवादिता शिवाय अरू केही … Continue reading

Posted in निबन्ध, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | 1 Comment