साहित्य सङ्ग्रहालय

~विरेन्द्र कटवाल~

आजभोलि उनी अथवा ‘जनक’ उदास देखिन्छन् । सधैँभरि हाँसो–ठट्टा, खुसी र उमङ्गले चम्किरहने उनको अनुहार, सीमसार जस्तै भएको छ । आँखा सधँ रसाइरहेका देखिन्छन ।

अनुहारबाट कान्ति फुङ्ग उडेको छ । नत्रभने २४ घण्टामा १६ घण्टा काम गर्दा पनि उनको हनुहारमा आलस्यता र वैराग्यता देखेका थिएनन्, गाउँलेहरूले ।
उनी कुखुराको पहिलो डाकमै सुन्तलाबारीमा पुगिसकेका हुन्थे । उनको दोश्रो लटको चिया पिउले बेला भएपछि, बल्ल गाउँलेहरूको उठ्ने बेला हुन्थ्यो । उनको यो दैनिकिमा आमूलपरिवर्तन भएको छ, हिजोआज । होइनभने उनको दैनिकि गाउँलेहरूको लागि अलाराम जत्तिकै थियो ।

तल बारीको पाटोबाट, ‘जानुका ! ए जानुका ! होइन आज चिया ख्वाउने योजना छैन कि क्याहो ? अँझै सुतिराकी हो ?’ भनेर कराउँथे ।
‘कति कराउनु भा’को, हो । ल्याँउदै छु त । आफू घाम अस्ताउन नपाइ सुत्नुहुन्छ । अनि उज्यालोनै नभैकन सारा गाउँका सुतिरहेका मान्छेलाई बिँउझाइ दिनुहुन्छ । कति सराप्ता हुन तपाईंलाई गाउँका मान्छेले ।’ जानुका भाउजू यसरी जवाफ दिन्थिन् ।

‘रिसाए के गर्नु त हो, मध्यराती उठेर हल्ला गरेको छइन । उज्यालो भैसक्दापनि उठ्दैनन । त्यहीभएर त, देख्दिनस ? ४० कटेका हुँदैनन्, कोही सुगर भयो भन्छन । कोही युरिक–एसिड बढ्यो भन्छन् । कसैको कोलेस्टोरोल बढ्यो भन्छन् । कसैलाई हर्ट–अट्याक भयो अरे । बेलैमा उठ्नु । काम हुनेले काम गर्नु । आफूलाई पुगिसरी आको ठान्नेले चारपाँच किलोमीटर कुद्नु, व्यायाम गर्नु ।’ ऊ थप्छ, ‘हेर्त, तेरो बूढो ५० पुग्न लागि सक्यो । अहिले पनि हेण्डसम छ । मेरो टाउको दुखेको कहिल्यै थाहापाएकी छस, तैँले ?’

‘मरे मत, कसैले तपाईं भनोस कि नभनोस आफै मपाइँ ।’ भन्दै, दिलखोलेर हाँस्थिन्, जानुका भाउजू ।
उनीहरूका यस्ता प्रेममय सम्वाद सुनेपछि बल्ल गाउँलेहरूको निद्रा खुल्थ्यो । ‘ल, है उठ, जनकले सुन्तलाबारी गोडिसके ।’ त्यसपछि बल्ल गाउँलेहरूको उठ्ने र उठाउने क्रम सुरुहुन्थ्यो । उनीहरूको यो प्रातः सम्वाद गाउँलेहरूलाई बानी बसिसकेको थियो ।

तर धेरै दिनदेखि उनीहरूको यस्तो सम्वाद गाउँलेहरूले सुन्न छाडेकाछन । उनीहरूका सम्वाद सुनेर उठ्ने बानी परेका गाउँलेहरूको उठ्ने र उठाउने समयतालिकामा क्रमभङ्ग भएको छ । कसैको कलेज छुटेको छ । कत्तिको मेलापात छुटेको छ । उठ्न ढिलाभएर, कसैको चिया पिउने र खाना खाने समय तालिका टुटेको छ ।

उठ्न त जनक सबेरै उठ्छन् । तर, निशब्द, आँगनको डिलमा उभिन्छन् र सुन्तलाबारीतिर नियाल्छन । सुन्तलाका बोटहरू जिङ्ग्रिङ्ग भएर सुकेका हुन्छन । उनले सक्तो कोसिस गरेका थिए, ती बोटहरू बचाउन । तर सकेनन् । समयको गतिस्पर्श यति कठोर र यति निर्म म पनि हुन्छ । उनले कहिल्यै सोचेकै थिएनन । नत, उनलाई यसबारेमा सोच्ने कहिल्यै फुर्सदनै मिल्यो ।

उनले आफ्नो पसिनाले सिञ्चित नगरेको कुनै एउटा सुन्तलाकोबोट थिएन । प्रत्यक सुन्तलाका बोटको हुलिया थाहाथियो, उनलाई । उनका स्निग्ध हातहरूले स्याहार–सम्हार गरेका सुन्तलाका बोटहरूले डाँडाकाँडा ढाकेका थिए । बारीका प्रत्यक आली र कान्लाहरू उनले सुमसुम्याएका थिए । पहिला तीनै आली र कान्लाहरू जति हेरेपनि धितमर्दै थियो, उनलाई ।

आज उनको मन कुँडिएकोछ । सुन्तलाबारी उराठलाग्दो भएकोछ ।
पहिलापहिला तिनै बारीका पाटाहरूमा लटरम्म सुन्तलाहरू पहेलपुर भएर पाकेकाहुन्थे । आकाशमा ढकमक्क जूनलागेको हुन्थ्यो । त्यही आँगनको डिलमाटेकेर बारीमा हेर्थे । जूनको प्रकाश पहेलपुर सुन्तलामा ठोकिएर परावर्तित हुँदा आफ्नो श्रमले आर्जिएको त्यो सुन्तलाबारी, हरियो आकाशमा पहेला ताराहरू ढकमक्क फूलेकोजस्तो देखिन्थ्यो । कर्मको फल त्यसरी फूलेको देख्दा, उनको अनुहार पुल्कित हुन्थ्यो । त्यो मनोरम दृश्यले उनलाई उमङ्गित बनाउँथ्यो । र, उनको नसानसामा जाँगरको रक्तसञ्चार गरिदिन्थ्यो ।

तर आज सुन्तलाका बोटहरू वइलिएका छन । उनको अनुहारको पुल्कित हराएको छ । र, मन रोएको छ । छोराको भविष्य उजाडिएको छ । जानुका भाउजूको हाँसो मूच्र्छा परेकोछ ।
नत्रभने, कति मजाले दिल खोलेर हाँस्थिन जानुका भाउजू । उनीहरूको परिवारमा सुन्यता छाएको छ । र, त्यो सुन्यताले गाउँनै चकमन्न भएको छ ।
पोहोर हो क्यार । क्यामरा बोकेर पत्रकारहरू आएका थिए । उनको आँगनको डिलमा क्यामरा राखेर पहेलपुर सुन्तलाको बोटहरूको भीडियो खिचे । र, उसलाई सोधे, ‘तपाईं विदेश जाने नेपाली युवाहरूलाई के भन्नुहुन्छ ?

उनले भनेका थिए, ‘नेपालमा प्रशस्त सम्भावनाका मुहानहरू छन । मिहिनेत गर्ने हो भने यही माटोमा सुन फलाउन सकिन्छ । म बुझ्दिन नेपाली युवाहरू किन त्यो मरुभूमि प्रति आकर्षित हुन्छन ।’ र, उनले विदेशजाने युवाहरूलाई फर्किन आवहान गर्नपनि भ्याएका थिए ।

आज उनी आफूलाई भीमकाय पहरोकोबीचमा अलपत्र भएको अनुभूत गर्छन् । न टेक्ने कुनै ठाउँ भेट्छन, न त समाउने कुनै लहरो ।
हुनत जग्गा–जमीन बेचेर उसले बैङ्कको ऋण तिर्न सक्थे । तर, त्यसोगर्दा, पेटीको बास हुन्थ्यो, उनको । नगरुन भनेपनि व्याज बड्दै जान्थ्यो । पछि उनको जायजेथाले नभ्याउन पनि सक्थ्यो । उनी बैङ्कमा गएर रोइकराइ नगरेका पनि होइन । उनले अर्को उत्पादन नहउँन्ज्यालसम्म व्याजसम्म मिनाह गरी दिन आग्रह गरे । अनूनय–विनय गरे । तर, ब्यङ्कले नियमले मिल्दैन भनेर फर्काइदियो ।

–‘त्यस्ता कृषि–उद्यमीहरूलाई सरकारले बिमा गरिदिने व्यवस्था गरिदिनु पथ्र्यो । त्यस्तो गरिदिएको भए, आज जनक ‘टेक्ने न समाउने’ को स्थितिमा आइपुग्ने थिएनन् ।’
–‘होत नि, एउटा जाँगरिलो मान्छे यसरी दिशाहीन भएर विक्षिप्त हुनुपर्ने थिएन । उनी ‘जनक’ मात्रै थिएन । उनी प्रेरणाका श्रोत पनि त थिए । उनी जाँगरको प्रतिमूर्तिपनि थिए । उनी देशको सम्पति पनि थिए ।’

–‘साँचै भन्नुभयो, त्यस्ता यद्यमशील मान्छेहरूलाई राज्यले संरक्षण गर्नुपथ्र्यो । तर, विडम्बना त्यसो हुन सकेन ।’
–‘होत हगि, श्रोत र साधनहरू आफैमा गतिशील हुँदैनन् । त्यसलाई गतिशील बनाउन जनकजस्ता उद्यमशील र जाँगरिला मान्छेहरू चाहिँन्छ ।’
–‘ठीक भन्नुभयो, त्यस्ता जाँगरिला मान्छेलाई रुवाएर देश हाँस्न सक्तैन थियो । तर, कस्ले बुझ्ने ।’ हिजोआज, गाउँभरी उनीप्रति यसरी सहानुुभूति प्रकट गरेकोसुनिन्छ ।

उनले छोरो ‘विनोद’ लाई कृषि सम्बन्धी अध्ययन गर्न पोखरा पठाएका हुन्छन । उनी आफ्नो छोरोलाई वनस्पतिडक्टर बनाउन चाहान्थे । ता कि गाउँका किसानहरूले खेतिबालीमा लागेका रोगहरूबाट प्रताडित हुननपरोस । तर, छोरो डक्टर हुनैनपाइ उनको सुन्तलाबारी महामारीको शिकार बन्न पुग्यो ।
‘सबै नेपाली युवाहरू विदेशबाट फर्किउन । आफ्नो परिवारसँग बसेर पेशा र व्यवसाय गरुन । दूबो पनि नउम्रने मरुभूमिका ‘मजरा’ मा खूनपसिना बगाएर नेपाली युवाहरू आलु फलाउछन । टमाटर फलाउछन । बन्दाकोभी र भाण्टा फलाउँछन । थरी–थरीका खजूरहरू फलाउँछन । उनीहरूको एक–एक थोपा पसिना यही मुलुकको माटोमा बगिदिए । देशबन्न कति बेर लाग्थ्यो होला र रु’ उनी यसरी कल्पना गर्थे ।

आजभोली उनलाई पटक्कै निन्द्रा लाग्दैन । रात ढल्किसकेको हुन्छ । विभिन्न कोणबाट सोच्छन तर, उपाय कतैबाट पनि निस्कँदैन । यत्तिकैमा उनलाई पुष्पनाथ कोइराला अथवा आफ्नोक्षेत्रका सभासदको सम्झना आउछ । भोटमाग्न आउँदा ती सभासदले भनेको कुराहरू सम्झन्छन् । र, एक पटक भेट्न पाए १ केहि उपाय सुझाउथे कि रु भन्ने लाग्छ । र, एकपटक भेट्ने निश्चय गरेर कनीकुथी निदाउने प्रयत्न गर्दछन् ।

ÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒÒ
सधैँँझै कुखुराको पहिलो डाकमै सबेरै उठ्छन । र, आशाको छिन्नलागेको त्यान्द्रो लिएर राजधानी तिर लाग्छन ।
भेलिपल्ट बिहान ११ बजेतिर, जनक सम्विधानसभा भवन अगाडि पुग्छन । खासै चहलपहल देख्दैनन् । प्रवेशद्वारमा बसेका एकजना प्रहरी सँग अनुमति लिएर भित्र जान्छन । दुईचारजना, उनी जस्तै सभासद या मन्त्रीलाई भेट्न आएको हुनुपर्छ, घुमिरहेका हुन्छन् । उनी बिना थुनछेक बैठककोठा सम्म पुग्छन । तर सभाहल निर्जन र शान्त हुन्छ । सभासदहरूको त्यत्रो गोठ नै नदेख्दा छक्क पर्छन, जनक ।

एकजना कर्मचारी हुुनुपर्छ, भित्र आउँदै गरेको देख्छन् । उसलाई केहि थाहा छ कि भनेर सोध्छन, ‘आज सभासदहरू देखिदैनन् । बैठक छैन कि के हो रु हजुरलाई केहि जानकारी होला ?’
‘ल, तपाइँलाई त्यत्तिपनि थाहा छैन । यसो समाचार, पत्रपत्रिका हेर्नु हुन्न र?’ भनेर हप्काउँछ ।
के चाहिँ आएको थियो त, समाचारमा रु भनेर जनक सम्झने प्रयास गर्छन् । टेलिभिजनको अगाडि बसेको सम्म चाहिँ सम्झन्छन् । तर, टेलिभिजनले के भनेको थियो रु भन्ने चाहिँ पटक्कै सम्झना आउँदैन । र, ‘थाहा भएन त, हजुर ।’ भनेर जवाफ दिन्छन ।

त्यो कर्मचारीले बेलिबिस्तार लगाए अनुसार– १५ दिनदेखि सभासदहरूकको बीचमा नेपाल कस्तो बनाउने भन्ने बिषयमा मतमतान्तर चलेकोरहेछ । कसैको राय, सन्त नेताले भनेजस्तै सिङ्गापुर बनाउने भन्ने रहेछ । कोहिचाहीँ त्यो पुरानो भइसक्यो । अब, स्विट्जरल्याण्ड बनाउनु पर्छ भन्दा रहेछन । कोहि चीन बनाउने पक्षमा रहेछन । कोही भारत नै बनाउँ, अरुभन्दा सजिलो हुन्छ, भन्दारहेछन । कोहि उत्तर–कोरिया, कोही अमेरिका, कोही जापान, कोही अष्ट्रेलीया। तर नेपाल बनाउने चाहीँ कोही पनि निस्केनछन ।

झन्नै हात हालाहालको स्थिति भएपछि एकजना मुनिजी एउटा अचूक सन्देशलिएर आइपुग्दा रहेछन । र, त्यही सन्देशले सुझाए अनुसार, हल्लखल्ल साम्य हुँदोरहेछ ।
त्यो अचूक सन्देशमा ‘प्रस्तावित मुलुकहरूमा सबै सभासदहरू अध्ययन भ्रमणमा जाने । र, सबैले एक महिना भित्रमा सम्वन्धित मुलुकहरूको भिडियो सहित महत्वपूर्ण सत्य–तथ्य लिएर आउने । सबै भिडियो र तथ्यहरू आइसकेपछि सम्विधानसभामा प्रर्दशन गर्ने । भिडियो हेरिसके पछि बहुमत सभासदहरूले नेपाललाइ जे बनाउने भन्नु हुन्छ त्यही बनाउने’ भन्ने उल्लेख हुँदोरहेछ ।

र, त्यही सन्देशअनुसार सबै सभासदहरू विभिन्न मुलुकको अध्ययन भ्रमणमा निस्किएका रहेछन । र, उनीहरू एकमहिना पछि मात्रै फर्कने रहेछन ।
कर्मचारीको यस्तो कुरा सुनेपछि जनकको चुडिन–चुडिन आँटेको आशाको त्यान्द्रो चुडिन्छ ।
‘तपाइँको समस्या के हो रु उहाहरू आएपछि नेपाललाई के बनाउने निर्णय गर्नुहुन्छ । त्यही अनुसार तपाइँको काम हुन्छ । चिन्ता नलिइकन घर जानुस ।’ कर्मचारी सल्लाह दिन्छ ।

जनकको नौ नारी गलेर आउँछ । दायाँवायाँ हेर्छन । उनको नजर एउटा सानो कोठो र कोठा भित्रका अनौठा मूर्तिहरूमा पर्छ । ढोकामा ठूलो भोटे ताल्चा झुण्ड्याइएको हुन्छ । भित्र रक्ताम्य मूर्तिहरू हुन्छन । जनक गोजीबाट १० रुपयाँको नोट झिकेर झ्यालबाट भित्र फ्याक्छन र ढोगि दिन्छन । कुनै मूर्तिहरूमा पुरानो रगत देखिन्छ । कुनैमा आलै हुन्छ । उनलाई धरानको दन्तकाली मन्दिरको सम्झना आउँछ ।

ढोग्दाखेर निहुरिएको टाउको के उठाउन मात्रै खोजेका हुन्छन । ती अनौठा मूर्तिहरूले आँखा पिर्लिक्क पल्टाउँ छन । उनी झसङ्ग हुन्छन् र ‘अबुइ १’ भन्दै पछि हट्छन् । ती अनौठा मूर्तिहरू बर्र आँशु झार्छन । ती बन्धक बनाइएका अनौठा सजीव मूर्तिहरू देखेर जनक आश्चर्यचकित हुन्छन् । ती मूर्तिहरूको धुकधुकी हुन्छ । तर बोल्न सक्दैनन् । ती अनौठा मूर्तिहरूको दीनहीन अवस्था देखेर जनक द्रवीभूत हुन्छन् । तर, ‘जोगीको घरमा सन्यासी पाहुना’ भने जस्तो जनक आफै दयाको खोजिमा भौतारिएका हुन्छन् । उनले गर्न त के सक्थेर रु एकछिन करुणाभावले टुलुटुलु हेर्छन । र, त्याहाबाट बाहिरिन्छन् ।
सुन्तलाका मूच्र्छित बोटहरू, छोराको मूच्र्छित सपनाहरू, जानुकाको मूच्र्छित खुसी र हाँसोहरूको ओखति खोज्न निस्किएका थिए, जनक । मूच्र्छित मूर्तिहरूको पीडा थपेर, गह्रौं मनलिएर सम्विधानसभा भवनबाट बाहिरिन्छन ।

बाहिर निस्किएर मूच्र्छित मूर्तिहरूको बारेमा धेरैलाई सोध्छन् । तर, कसैलाई थाहाहुँदो रैनछ । कतिले त ‘कहाबाट आउँछन यी पागलहरू, कामछैन, मूर्तिको बारेमा सोध्दै हिँड्छन ।’ सम्म पनि भने ।

अरु त अरु, सुरक्षा दिन बसेको प्रहरीलाई पनि ती मूच्र्छित मूर्तिहरूका बोरेमा थाहारैनछ ।
अलि पर, पश्चिम पट्टीको पहिलो प्रवेशद्वार नेर चारजना बूढामान्छेहरूमा जनकको आँखा पर्छ । ‘कतै यी बूढामान्छेहरू पो ती मूच्र्छित मूर्तिहरूका बारेमा केहि जान्दछन्की रु’ जस्तो लाग्छ । र, मनको सन्तोश सोधिहेर्छन, ‘बाहरूको घर कता प¥यो को नि ?’
‘हाम्रो घरवार केही छैन, नानी ।’

ती बूढाहरूको उत्तरले जनकको मनमा चस्का पस्छ । ‘कहीँ कतै मेरो भविष्य पनि ।’
‘बाहरूलाई एउटा कुरा थाहा थियो कि रु’ जनक सोध्ने अनुमति लिन्छन ।
‘के कुरो हो रु सोध्नुस्न नानी । जाने भन्दिन्छौ क्यार ।’ अनुमति पाउँछन ।

‘यो सभाभवन भित्र केहि जीवित तर मूच्र्छित रक्ताम्य मूर्तिहरू र’छन । हजुरहरूलाई त्यसको बारेमा केहि जानकारी छ कि भनेर रु’
‘हो नानी, ती मूच्र्छित रक्ताम्य मूर्तिहरू ‘सिद्धान्त’ हुन् ।’
ती बूढाहरूको अनुसार – उनीहरूले आ–आफ्ना सिद्धान्तहरू आफ्ना उत्तराधिकारीहरूलाई तन्दुरुस्त जिम्मा लगाएका थिए, अरे । ती बूढाहरू गहभरी आँशुपारेर भन्थे,
‘उत्तराधिकारीले धोका दिए, उनीहरूले बिठ्याइँ गरे ।’
‘जीवबलि–संस्कृतिमा विस्वाशगर्ने नेपालीहरू बलिचढाइ दिएपछि सबै ठीक हुन्छ भन्ने ठान्छन् । त्यही जन–विस्वाशको ब्ल्याकमेल गरे, हाम्रा उत्तराधिकारीहरूले । सिद्धान्तलाई बन्धक बनाइको छ । समस्याहरू ज्यूँ का त्यूँ छन् । तपाइँहरू जस्ता उद्यमशील मान्छेहरू रुँदैहिड्नु परेकोछ । सिद्धान्त मूच्र्छापरेर ढलेकोछ । नेपालीहरूलाई पटक–पटक बलिदिन उस्काइन्छ । ती निमुखा जनता बलिदिन राजी हुन्छन । विभिन्न रूप र बहानामा लेपालीहरूको बलिचढाइएको छ….चढाइएको छ…. ती सबै जनताको रगतले रङ्ग्याइएका सिद्धान्तहरू हुन , नानी ।’ बूढाहरूको आँसु देखेर जनक पनि आँसु थाम्न सक्दैनन ।

जनक चारैतिर हेर्छन र सोच्छन –‘सडकहरू व्यस्तछन् । सबैलाई हतारो छ । सबैलाई आ–आफ्नो चटारो छ । घामलाई पनि भोलि सबैरै पूर्बभएर झुल्कनु छ । ऊ पनि अस्ताउने हतारमा देखिन्छ । ती चारवटा बूढाहरूछन, न खानु पर्छ, न लाउनु पर्छ । बिहानै आएर त्यहि पेटीमा बस्तारहेछन । सभासदहरूको नौटङ्की हेर्दारछन । सिद्धान्त मूच्र्छापरेर ढलेको देखेर रुदारछन । बेलुका भएपछि आ–आफ्नो सालिकमा गएर लीन हुँदारछन । तर, काठमाण्डौ यी सबै कुराहरूबाट बेखबर र’छ । किनभने ऊ व्यस्तछ । उसलाई यो सबै सोच्ने फूर्सदै रैनछ ।’

‘चौटो खान गएकी बूढी झोलमा डुबेर मरी’ भने जस्तै हुन्छ, जनकलाई । उनी पनि रातीकै बसचढेर फर्कने निर्णय गर्छन । र, बसपार्कपतिरको बाटो छोट्याउनमै बुद्धिमानी ठान्छन ।
जनक बिहानसबेरै घर पुग्छन । पोखरा पढ्नगएको छोरो ‘विनोद’ पनि घरआइसकेको हुँदोरछ ।
सुन्तलाका बोटहरू उस्तै जिङरिङ्ग परेका, जानुकाको अनुहार उस्तै खिस्रिक्क परेको, विनोद पनि चिन्तित् । दिन तेत्तिकै बित्छ । साँझ परे पछि जानुका भान्छा तिर लाग्छिन, विनोद ।
साथीभाईहरूको तिर पनि जाँदैन । घरमै झोक्राएरै बस्छ ।

जानुका भाउजु भान्छा तयार भएको जनकारी दिन्छिन । बाबुछोरा चुपचाप भान्छा तिर जान्छन् । खाना खाँदाखाँदै जनकको आँखा, अगाडि झुण्ड्याइएको बैङ्कले पठाएको तागेतापत्रमा पर्छ । उनको भातको गाँस घाँटीबाट छिर्दैन ।
‘किन यस्तरी चिन्ता लिनुहुन्छ रु दैवलागे पछि कस्को के लाग्छ, र । एक थोक होला नि त ।’ गिलासमा पानी दिदै, सम्झाउने प्रयास गर्छिन, जानुका भाउजु ।

खानपिन सकेर, सबै आ–आफ्नो विस्तारामा पल्टिन्छन । तर, कोहि पनि निदाउन सक्तैनन ।
बिहान उठेर, जनक आँगनको डिलमा झोक्राएर बसेका हुन्छन् ।
विनोद आउँछ र ‘बुबा १ म विदेशतिर जानुप¥यो । कम्तिमा कैङ्कको किस्ता सम्म तिर्न सकेँभने पनि त राहात हुन्थ्यो नि रु’ भन्छ ।
‘अनि पढाइ ?’
‘पढाइ पनि त त्यसै हुदैन । पढ्न पनि खर्चै लाग्छ । केहि समय जान्छु । तपाइँ यहा फेरि सुन्तला लगाउनुस । राम्रो भयोभने म फर्किहाल्छु नि ।’ छोराकोे जवाफमा जनक नाजवाफ हुन्छ ।
‘जानुका १ ए जानुका १’ जनक बोलाउछन् ।
‘हजुर, किन बोलाउनु भएको रु’ जानुका भाउजु हाजिर हुन्छिन । र, अगाडि ठिङग उभिन्छिन् ।

जनक, आखा नजुदाइ कनै, मलिन स्वरमा भन्छन्, ‘छोरो विनोद विदेश जान्छु भन्दैछ । पासपोर्ट बनाउन काठमाण्डौं जानुपर्दो र’छ ।’
जानुका भाउजु चुपचाप, गहभरी आँशु पर्छिन र आफ्ना माखा–मुद्रा विस्तारै खोलेर छोराको हातमा राखि दिन्छिन । र, ‘राम्ररी जानु’ भन्दै भक्कानिएर भित्र पस्छिन ।

‘नेपाली छोराहरू रहरले विदेश गएका होइन रछन्, हगी जानुका ?’ भन्दै भक्कानिएर जनक पनि पछि लाग्छन् ।
छोरो विनोद, वनस्पति डाक्टर बन्ने सदिक्षालाई त्यहि आँगनको एउटा कुनामा बिसाउँ छ । र, बैङ्कको ऋण बोकेर धेरै नेपाली युवाहरूको भिडमा घरबाट बाहिर निस्कन्छ ।

March 27, 2014
हाल साउदी अरबियामा कार्यरत हुनुहुन्छ ।
इमेल : birendra_katuwal@yahoo.com

(स्रोत : Sahityasansar.com )