Category Archives: नेपाली गद्य

नेपाली गद्य / Nepali Prose

लघुकथा : विनाशकाले बुद्धि

~यकिना अगाध~ उहिले रावण नामक राजाले लंका भन्ने देशमा राज्य गर्दथ्यो । आफूले राजगर्न थालेपछि जनता आफ्नो पक्षमा नआउलान् भन्ने डरले उसले देशवासीसंग तीन वाचा गर्यो । पहिलो वाचा थियो– आफ्नो देशबासीलाई सिधै स्वर्ग पुग्ने भर्याङ हालिदिने । दोस्रो वाचा … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

कथा : शीतद्वन्द्व

~रमेशजङ्ग थापा~ बत्ती झ्याप्प निभ्यो । कोठा चकमन्न अन्धकार र दुवै निःशब्द चुपचाप । खोक्दै ढाड कन्याएको अजीव आवाज । अनि निष्पन्द स्वरमा शब्द फुटछ, “बिहानदेखि सञ्चो नै छैन … के भाको के ? म त दिक्क भइसकेँ र सारा … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : पश्चाताप

~कल्पना पौडेज “जिज्ञासु”~ जिन्दगी यस्तै हुँदो रहेछ । आफूले सोचे र चाहे जस्तो कहाँ हुन्थ्यो र ? आँशु, हाँसो, खुशी, दुःख, पीडा, वेदना, तनाव, अनि मिलन र विछोडको सँगालो भनौँ या भोगाइको दोस्रो नाम नै जिन्दगी रहेछ । यही जिन्दगीले … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : डर

~यकिना अगाध~ सर्पले टोक्ने बित्तिकै उ बेहोस भएका कारण घरका मान्छेहरुले हतार हतार सर्पदंश उपचार केन्द्रमा पुर्यायो । केही समयको उपचारपछि निको भयो र घर फर्कियो । केही महिनापछि घरको पींडिमा बसेर सबैजना गफिरहेका थिए । त्यहीबेला अलिपर एउटा ठूलो … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

किराँती लोक कथा : हाङ्छा

~सङ्कलन : निराजन बतास~ सृष्टिको उत्पत्तिताका यो धर्ती पानी नै पानी भरिएको जलाम्य सिंगो महासागर थियो रे । आफ्नो सृष्टिलाई सुन्दर बनाउन यहाँ थुप्रै जीव जीवात्माहरुको कल्पना माङ-सृष्टिकर्ता परमेश्वर)ले गरे रे । त्यसको लागि सृष्टिमा जलमात्र होइन थल जमिनको आवश्यकता … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

पौराणिक बाल कथा : वणिक्पुत्र

~उमाशङ्कर द्विवेदी~ कुनै नगरमा सागरदत्त नामको व्यापारी बस्दथ्यो । उसको छोराले बजारबाट एक सय रुपियाँ मोल पर्ने एउटा पुस्तक किनेर ल्यायो । त्यस पुस्तकमा लेखिएको थियो– प्राप्तव्यमर्थ लभते मनुष्यो, देवोऽपि तं लङघयितुं न शक्त: । तस्मान्न शोचामि न विस्मयो मे,यदस्मदीयं … Continue reading

Posted in पौराणिक कथा, बाल कथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : बवाल

~दिल साहनी~ रातिको दस बजेको थियो । म कम्प्युटरमा बसेर कथा कोर्दै थिएँ । मैले पहिले पनि दुई-तीन चोटि मेरै घरमा देखिसकेकी एक जना महिला हुत्तिँदै ढोका खोलेर सरासर मेरो अगाडि आएर खडा भई । मैले उसका अनुहारमा नजर लगाएँ … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : पिडादायी विजय

~बिभोर बराल~ विभाष निसन्देह एक महान वैज्ञानिक हो। उसले अनगिन्ति आविष्कारहरू गरेको छ। हरेक क्षेत्रमा उसका खोजहरूले नविन आयाम कायमगरेका छन्। अझ भनौ देशको वर्तमान सुदृढ अवस्था उसैको देन हो। ऊ नेपालमा मात्र होइन सम्पूर्ण विश्वमै प्रसिद्ध छ। सारा संसारले … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

व्यङ्ग्य कथा : भाँडो

~रत्न प्रजापति~ ‘भुजा खाने होइन ?’ श्रीमतीजीको मायालु पुकार । ‘आज खाने मन छैन ।’ श्रीमान्जीको महाबौद्धको झुसिलो डकार । आज उनले महाबौद्धको ममचा पसलबाट तात्तातो ममचा पेटभरि खाएर आएका छन् । त्यसैले उनलाई भुजा खाने मन छैन । ‘किन … Continue reading

Posted in नेपाली कथा, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

कथा : युद्धमा हारेका बा

~दिपा धिताल~ आज पनि स्कुल जान ढिलो भैसक्यो । गाग्री भरेर घरमा जाने पालो नै आएको छैन । दुई घन्टा कुरेपछि मात्र बल्लतल्ल पालो आयो आधा घन्टा लाग्ने बाटोमा पन्ध्र मिनेटमै घर पुगे । छिटोभन्दा छिटो खाएर झोला बोकेर स्कुल … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : छापामार नबनेर ठीकै गरेँ

~माधव ‘सयपत्री’~ मुटुरोगले च्याप्दैलगेपछि विप्लव ओछ्यान परेको थियो । छोराछोरी हुर्काएर मर्ने उसको इच्छा नै मर्दैमर्दै गएको थियो । श्रीमतीको झर्कोफर्को निकै बढ्न लाग्यो । श्रीमतीको मनले भन्न लागेको थियो, ‘यिनलाई हेरचाह गर्न नपरे म ढुक्कले खेतपाती, वस्तुभाउ गर्दी हुँ … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : प्रतिरुप

~प्रकाश अविनाश~ म चढ्ने बित्तिकै बस हुँइक्याइहालेकोले आफ्नो सन्तुलन मिलाउन सकिनँ , त्यसैले म हुत्तिएर पछाडि पुगें। हुत्याइएको सन्तुलन मिलाउन मैले जुन सिटको डण्डी समात्‍न पुगेँ, त्यसको ठीक पछाडिको सिटमा एकजना प्रौढ महिला र एकजना हुर्क्यौली किशोरी बसेकी थिइन्। निमेष … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : मुस्कान

~निशा खनाल अर्याल~ चकमन्न टनटला पुर घाम एक्कासी टंग टंग गर्दै बाहिरको गेटको चुकुल तलमाथि खोलेको झैँ आवाज आयो ।,मैले आफ्नो ध्यान एक छिनको लागी त्यो आवाज पट्टि केन्द्रित गरे । किन कि म आफ्नो कोठामा बसेर लेख्न मस्त थिए … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

हास्य कथा : यमलोकमा जिउँदो मान्छे

~अविरल यात्री~ एउटा हात्ती नर्कलोक पुगेछ । गजराज र यमराजको बडो अपूर्व संगम भयो । यमराजलाई  अचम्म  लाग्यो । राँगो छोडेर अब यसकै सवारीगर्छु भन्ने सोच पलायो । सोचे ––  मेरो  पर्सनालिटी अनुसार  यसको  ज्यान  पनि  छ । निकैबेर घोरिएर यमराजले प्रश्न गरे, “ए  हात्ती ! तँ  यति ठूलो भएर पनि कसरी मान्छेको दास  भइस् ?  ती  मुला  झ्यासहरूलाई  त  तेरोसुँढले नै बजाउन सक्थिस्, किन नालायक भइस् ? कमजोरीको पाटो के हो ?” हात्तीले बडो भावुक हुँदै भन्यो, “प्रभु ! मान्छे निकै चतुर प्राणी हो । उसको दिमाग निकै अगाडि छ ।म  बबुरो  के   गर्न  सक्थेँ  र !”

Posted in नेपाली कथा, हास्य - व्यङ्ग्य | Tagged , | Leave a comment

लघुकथा : आश्वासन

~कृष्ण बजगाईं~ “लौन यसका बाबुलाई बेपत्ता बनाए । आमा पोइल गई । यसो सरसहयोग गर्नु पयो ।” दयालु दाताहरुले आफ्ना नानीहरुको गाँस काटेर यथासक्य सहयोग गरे । केही दिनपछि उसका छोराछोरीले राम्रा लुगा लगाएर स्कूल गएको देखियो । ० ० … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : पुरस्कार

~यकिना अगाध~ बिरालोले सानो स्वरमा म्याउ म्याउ गर्यो र मालिकको वरीपरि घुम्यो । मालिकको खुट्टामा गएर पुच्छर ठाडो पार्दै जिउ दलेर लाडे पल्टियो । मालिकमा दयाभाव जाग्यो । उसले बिरालोको खाने भाडोमा दुध हालिदिदैं भन्यो– ‘ला ला मोरो घिच ! … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

तामाङ लोककथा : वनझाँक्री र युवक

~सङ्कलन : रवीन्द्र तामाङ/सोनी तामाङ~ धेरै वर्ष पहिले कुनै गाउँमा एक युवक थियो। ऊ दाउरा काट्न सधैं सबेरै टाढाको जङ्गलमा जान्थ्यो। साँझपख दाउरा लिएर घर फर्कन्थ्यो। एकदिन ऊ वनमा गएर रुख काट्यो, दाउराको भारी बनायो र बोकेर घर फर्कियो। टन्टलापुर … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , , | Leave a comment

कथा : कालेको जीवन

~गोपाल नेपाली~ एकाबस्तीमा काले मङ्गली वि.क.को कोखबाट जन्मेका थिए । कालेको बुबा भारतको कोठीमा काम गर्दागर्दै हर्ट अट्याकको बिरामीको कारण मृत्यु भइसकेको थियो । उसको बा मर्नेबेला काले ५ वर्षको थियो । आमा मङ्गलीले दुईछोरी र एक छोराको जीवनमा खर्च … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

मैथिली लोककथा : नागसँग राजकुमारीको बिहे

~सङ्कलन : माधवी कर्ण~ एकादेशमा एक राजा, जसका तीन रानीहरु थिए। तर, उनका सन्तान भने थिएनन्। राजा धर्म–कर्म, पूजा–पाठ, दान–धर्ममा खुबै रुची राख्थे। प्रजाको सुखका लागि जे गर्न पनि तयार। एकदिन उनले आफ्ना नगरवासीहरुलाई अन्न, लत्ताकपडा दान गर्ने मनसायका साथ … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : धुन

~प्रकाश थापा मगर~ स्वाँ.. स्वाँ… गर्दै “यो उकालो कति लामो होला ?” भन्ने जिज्ञासाका साथ यसो माथितिर हेर्न थालेकै थिएँ कि एउटा अनुहारले मलाई मन्द मुस्कानका साथ सलाम ठोकिरहेको थियो । कालो वर्णको त्यो अनुहार त्यही उकालोमा बसिरहेका थियो । … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : कोर्टमार्सल

~सरल सहयात्री पौडेल~ गाउँभरी सनसनी फैलिएको थियो । झुलथुंगेको भञ्ज्याङ्ग, पीपलडाँडाको चौतारी र सुन्तलीको चिया पसल जताततै हिजो भएको घटनाको विषयमा चर्चा चलिरहेको थियो । सुन्तलीको पसलमा चिया खानेमध्ये एकजना अर्धवैंशे किसानले बोले, ‘साँच्चै यी सेनाले त आफ्नो र अरु … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

कथा : तुवाँलो

~यकिना अगाध~ रातोपुलको छेवैमा एकजना साथीलाई कुर्नुपर्ने भयो । रातोपुलबाट सिफलचौर छिर्ने गल्लीछेवैको पसलको पेटीमा उभिरहेको थिए । एकजना बुढा त्यहाँ बसिरहेको थियो । हुन त यो बाटो आउँदा जाँदा बुढो र मेरो कैयौंपटक देखभेट हुन्थ्यो । बोलचाल चाहिँ आजसम्म … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : वर्षायामका गीतहरूमा सौन्दर्य

~जीवन शर्मा~ अरू विधालाई जस्तै बर्षा यामका गीतहरूलाई पनि सौन्दर्यशास्त्रीय आँखाले राम्रोसँग नियाँल्न सकिन्छ । यस्ता गीतहरूमा सौन्दर्य कसरी छिपेको हुन्छ भन्ने कुरा बुझ्न सौन्दर्यशास्त्रका आधारभूत मान्यता, सिद्धान्त र नियमको ज्ञान हुनु आवश्यक छ । यी गीतहरूको वर्गीय स्वरूपको ठीकसँग … Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

निबन्ध : छन्द र लय

~लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा~ मैले कविता लेख्न कसैसँग सिकिनँ । तगण र मगणको रगड मलाई मन पर्दैन, न त छन्दोमञ्जरी या श्रुतबोधको पाना मैले कहिल्यै पल्टाएँ । मलाई कविता लेख्न प्रवाहले आयो, पढाइले आएन । पिताजी संस्कृत र नेपालीमा कविता लेख्नु हुन्थ्यो … Continue reading

Posted in निबन्ध | Tagged | Leave a comment

पत्र कथा : परदेशी दाजुलाई चिठी

~दुर्गा शर्मा~ आदरणीय दाजु, सादर नमस्कार आराम छु आरामै हुनुहोला भन्ने आसा गर्दछु । दाजु, हजुर परदेश गएको पनि लामो समय भैसकेको छ । घरमा कहिले फर्किने हो भन्ने कुनै ठेगान छैन । भनिन्छ, “परदेश गएको व्यक्तिलाई दुःख र वेदनाका … Continue reading

Posted in नेपाली कथा, पत्र साहित्य | Tagged , | Leave a comment

लघुकथा : रचना

~कात्यायन~ – ‘थाहा छ छोरी मूर्ख कालिदास कसरी महाकवि कालिदास भए ?’ – ‘थाहा छ मामु |’ – ‘थाहा छ छोरा कसरी व्याधा रत्नाकर संस्कृतका आदिकवि बाल्मीकि भए ?’

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

लघुकथा : गधा

~यकिना अगाध~ कारखाना मालिकले आफ्नो एकजना मजदुरलाई गाली गर्दे हकार्यो– ‘साला ! गधा । तेरो बुद्धि छैन ?’ ढाडमा भारी बोकिरहेको मजदुर मालिकको गाली नसकिन्जेल केहीक्षण त्यही ठाउमा मेशिनझैं यन्त्रवत उभिइरह्यो । भारी बोकेर यही बाटो भएर आइरहेको एउटा गधाले … Continue reading

Posted in लघुकथा | Tagged | Leave a comment

कथा : मेटिएको सीमारेखा

~केशरमान बिसी~ एकाबिहानै कतै टाढै मानवको जस्तै कारुणिक क्रन्दन उमेशको कानमा ठोक्किन पुग्छ । धर्तीमाता काली रातलाई बिदा गरेर नवप्रभातलाई स्वागत गर्ने तरखरमा थिइन् । त्यही नै झिसमिसेमा आएको वेदनापूर्ण कलहले उमेश झस्किएर निन्द्राबाट ब्यूँझन्छ । एकैछिन ध्यानमग्न भएर त्यो … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

किराँती लोक कथा : तोयामा-खियामा र हेचाकुप्पा

~सङ्कलन : रामविक्रम थापा~ माझकिराँतको नामले चिनिने खोटाङ जिल्ला र आसपासका धामी-बिजुवाहरू आफ्नो रिसिया (मुद्धुम) फलाक्दै तोयामा- खियामा र हेचाकुप्पा (रैछाकुले वा खोचेलिपा) को नामोच्चारण गर्छन् । किराँतीहरूको आदिम संस्कृतिको ऐतिहासिक सन्दर्भमा खोटाङ जिल्लाको ‘मलायाथुम्की’ (तोयामा-खियामा अथवा तुवाचुङ-जायजुङ) डाँडाको विशेष … Continue reading

Posted in लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : रिक्सावाला बाबु

~शुशिला प्रधानाङ~ रातको १० बजिसकेको थियो । कालरात्रीको जस्तै डरलाग्दो अन्धकार थियो । त्यो अन्धकारलाई अझै भयानक बनाउन पानी आफ्नै बेगले बर्सिरहेको थियो । कतै सवारी साधनहरूको आवागमन थिएन । त्यस्तो परिस्थितिमा पनि पूर्णिमालाई जसरी पनि अस्पताल पुग्नु थियो । … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment

थारू भाषी लोक कथा : म्वार ठिउन् जाई बाजी रहल् ठाऊ मन्जोरी !

~सोम डेमनडौरा~ “अरी, सिंगहान छोट्की बेढ्ढक पैसा पठैठिन् जे हो ।” “कहाँ से हो?” “अइ हो जन्ल नि हुइटो नी? नेपालगंज से ट काहुँ । सारिसा ट उहँ रठिन् जे । लर्का व ठर्वा यिहँ रठिन् । कबुकाल केल ट … Continue reading

Posted in थारू कथा, लोककथा / दन्त्यकथा | Tagged , | Leave a comment

कथा : माइली

~राजेन्द्र ज्ञवाली~ नेपालको कुनै गाउँ घरतीर भएको भए उसको वोलाउने नाम माइली हुन सक्थ्यो । यो जरुरी त थिएन, तर उसको घरमा पुगेपछि मेरो मनमा यही विचार आएको थियो । थ्याङ्क्स गिभिङ डेमा उसैको निमन्त्रणामा गएपछि उसको परिवारको वारेमा केही … Continue reading

Posted in नेपाली कथा | Tagged | Leave a comment