Category Archives: विचार मन्थन|चिन्तन

चिन्तन

चिन्तन/खोजपत्र : बुद्धको बाटो

Posted on January 18, 2023 by Editor

~हरिभक्त सिग्देल “महेश”~ महामानव बुद्धको जन्म ई.पू. ५६३ मा वैशाख पूर्णिमाको दिन लुम्बिनीको बनमा एउटा शाल वृक्षको मुनि भएको थियो । शाक्य क्षेत्री सूर्य वंशमा उनी जन्मेका थिए । उनका हजुरबुवाको नाम सिंह र हजुरआमाको नाम कञ्चना हो । राजा … Continue reading →

Posted in खोजपत्र, विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged हरिभक्त सिग्देल ‘महेश’ - Haribhakta Sigdel 'Mahesh' | Leave a comment

चिन्तन : ज्ञानीहरू संभव भएसम्म अर्काको उपकार गर्छन्

Posted on January 17, 2023 by Editor

~रत्नबहादुर बस्नेत कुरूपी~ भनिएको छ, ‘जसरी अन्धाका लागि यो जगत् अन्धकारमय छ, स्वस्थ आँखा हुनेका लागि प्रकाशमय छ ।’ त्यसरी नै अज्ञानीका लागि यो जगत् दुःखको समूहमय छ र ज्ञानीका लागि सुखमय छ । यसबाट ज्ञान नै सुखको कारण हो … Continue reading →

विचार मन्थन : जिबन र जगत

Posted on April 8, 2022 by Editor

~गोबिन्द ओझा~ यो शृष्टिको बारेमा र मानवले आफ्नो जिवनका भोगाईहरुको अध्ययन गरी जिवन र जगतको बारेमा धारणा बनाउन सक्छ । प्रत्येक मानवको जिवनका भोगाईहरु फरक फरक हुन्छन । साना बच्चाहरुबाट बढेर ,किसोर अवस्था पार गर्दै प्रोढ अवस्थामा पुग्छ ? सोच्छौ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, गोबिन्द ओझा - Govind Ojha | Leave a comment

विचार मन्थन : भक्ति-योग

Posted on March 28, 2022 by Editor

~निर्मलमणि अधिकारी ‘आयोदधौम्य’~ मोक्ष प्राप्त गर्ने विभिन्न उपायहरु छन् । तीमध्ये सबैभन्दा सहज उपाय हो- भक्तियोग । भक्तिमा यस्तो गुण छकि यसको आत्मसातताले मानवलाई तथा उसको जीवनलाई सार्थकता प्रदान गर्दछ । जब मानव बुद्धिले सही बाटो पक्डन्छ तब त्यसले भक्तिको … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, निर्मलमणि अधिकारी ‘आयोदधौम्य’ - Nirmala Mani Adhikary 'Ayoddhaumya' | Leave a comment

चिन्तन : कसरी जगाउने आफूभित्रको मानवलाई ?

Posted on September 29, 2021 by Editor

~निर्मलमणि अधिकारी ‘आयोदधौम्य’~ कुनै चीज गलत हो भन्ने जान्दाजान्दैपनि त्यसलाई त्याग्न नसक्नु विवेकको, ज्ञानको अनादर हो । कसैले हामीलाई दुःख-कष्ट दियोभने हामीलाई अपि्रय हुन्छ र सुख मिलेमा पि्रय हुन्छ -तरपनि मान्छे बारम्बार अरुलाई दुःख-कष्ट दिइरहन्छ । युद्ध मानव समुदायकालागि त्याज्य … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged निर्मलमणि अधिकारी ‘आयोदधौम्य’ - Nirmala Mani Adhikary 'Ayoddhaumya' | Leave a comment

विचार मन्थन : वेदान्त-दर्शन र द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद

Posted on March 21, 2021 by Editor

~निर्मलमणि अधिकारी ‘आयोदधौम्य’~ वेदान्त-दर्शन र मार्क्सीय-दर्शन बीचमा कुनै अन्तरसम्बन्ध खोज्नु सहज काम नहोला; तर रोचक काम चाहिँ निश्चयनै हो । एकथरीले अर्काथरीलाई जान्ने-बुझने प्रयासै नगर्ने र विचारको द्वन्दलाई शत्रुतापूर्ण भौतिक आक्रमण बनाउन कत्ति नहिच्किचाउने अहिलेको परिस्थितिमा यो कार्य थाल्नुअघि दुबैथरी … Continue reading →

विचार मन्थन : वेदान्त, बुद्ध : विषय र व्याख्या

Posted on February 2, 2021 by Editor

~गोपाल विरही~ भारतीय राजनीतिकर्मी एवं वेदान्ती करण सिंहका प्रशंसामा शब्द खर्च गर्नुभएछ शारदा शर्मा र डा. भागवत आचार्य आदिले । करण सिंहका लहैलहैमा लागेर ‘बौद्ध दर्शन र उपनिषद्हरुको प्रतिपाद्य विषय एउटै होे’ भन्ने अर्थ लगाउन पनि उहाँहरुले खर्चिएका शब्द पढेर … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, गोपाल विरही - Gopal Birahi | Leave a comment

Essay : Buddha Vs Spiritualism

Posted on June 5, 2020 by Editor

~Gopal Birahi~ ‘Spirit’ has been such an important problem in Nepali society, on which almost everyone talks about. Spirit, being subjective, depends more on heart and brain of a human. When a man saw that material property is very important … Continue reading →

Posted in Essay, विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged गोपाल विरही - Gopal Birahi | Leave a comment

विचार मन्थन : समय “सत्य कि झुट”

Posted on February 25, 2020 by Editor

~भरत खत्री~ उकाली निस्कदै गरेको बुवाले सिरको टोपी हातमा समात्दै चौतारीमा थयाच्च बस्नु भयो । पुरानो कोटको खलतीमा हात राख्दै, पुरानो झुत्रो कुसुमे रुमाल निकाल्नु भयो । कपालका कापा बाट निधार हुँदै मुख तर्फ झर्दै गरेका पसिनाका ढिक्का पुछ्दै यसो … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, भरत खत्री - Bharat Khatri | Leave a comment

विचार मन्थन : युद्ध

Posted on January 28, 2020 by Editor

~भरत खत्री~ मनुष्यको उत्पतिसंगै मनुष्यको शरीरमा राजगरि बसेको तर अजै सम्म कोहि विद्वानले अथवा भनौ वैज्ञानिकले पता लगाउन नसेको रहस्यमय बिषय हो “मन”अर्थात यो कहाँ छ? हाम्रो पुर्खाहरुले मनको बिषयमा धेरै खोजिहरु गरे,धेरै वैज्ञानिकहरुले वैज्ञानिक तबरबाट मन कहाँ हुन्छ भनि … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, भरत खत्री - Bharat Khatri | Leave a comment

अनूदित चिन्तन निबन्ध : मनका ४ आयामहरू

Posted on September 15, 2019 by Editor

~सदगुरु जग्गी वाशुदेव~ अनुवाद : विक्रम सुब्बा पूर्विय यौगिक सोच अनुसार मानव “मन”का १६ आयाम हुन्छन् । बुझ्न सजिलो होस भनेर यिनलाई ४ कसिममा (Categories) विभक्त गरिन्छ – १) वुद्धि (Intellect); २) मानस (Brain); ३)अहंकार (Identity); र ४) चित्त (Intelligence) । १) वुद्धि (Intellect) – वुद्धि तर्क र प्रमाणमा मात्र विश्वास गर्दछ । त्यसैले हरेक कुरालाई चिरफार … Continue reading →

Posted in अनूदित निबन्ध, विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Sadguru Jaggi Basudev, विक्रम सुब्बा - Bikram Subba | Leave a comment

विचार मन्थन : जीवनमा सफलताको रहस्य के हो ?

Posted on April 29, 2019 by Editor

~आशिष थापा~ आध्यात्मिक मनोवैज्ञानिक ओशो आफ्नो प्रवचनमा विभिन्न आयाम मा कुरा गर्न रुचाउँथे, त्यस मध्ये एउटा रोचक प्रसङ्ग, जीवन र प्रेम को थियो। उनी भन्थे, एउटा समुन्द्र को जीवलाई सोध्न मिल्छ भने सोध्नु, जीवन के हो ? उसको उत्तर हुन … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, आशिष थापा - Ashish Thapa | Leave a comment

चिन्तन : खुसी र सुख आफैभित्र छ, कसरी खोज्ने ?

Posted on December 8, 2018 by Editor

~अज्ञात~ एउटा घतलाग्दो कथा छ । एकादेशमा एक राजा थिए । उनलाई रोग लाग्यो । धेरै वैद्य-चिकित्सकलाई देखाए । तर, कसैले उनको रोग निको पार्न सकेनन् । यस्तैमा एक वैद्यले सल्लाह दिए, ‘राजालाई त्यस्तै वातावरणमा निको हुन्छ, जहाँ हरियो नै … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Unknown Writer | Leave a comment

विचार मन्थन : श्रीमद्भगवद्गीतामा मनोचिकित्सा (अर्जुनरोगको श्रीकृष्णोपचार )

Posted on June 6, 2018 by Editor

~अजय रिसाल~ पाँचौं वेद मानिने महाभारतको भीष्म पर्वको २५ देखि ४२ औं अध्यायसम्म जम्मा १८ अध्यायमा फैलिएको श्रीमद्भगवद्गीता हिन्दू धर्मको एक पवित्र ग्रन्थ मात्र नभई सामाजिक, सांस्कृतिक, दार्शनिक एवं व्यवहारिक महत्व बोकेको एक आदर्श कृति हो ।महर्षि वेदव्यासद्वारा रचित १८ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, अजय रिसाल - Ajay Risal | Leave a comment

निबन्ध : रित्तिन सकू म

Posted on January 31, 2018 by Editor

~निर्मोही व्यास~ ‘कृष्ण त्वदीय पदपङ्कज पञ्जरान्ते अद्यैव मे विशतु मानसराजहंसः प्राण प्रयाणसमये कफवातपित्तै– र्कण्ठावरोधनविधौ स्मरणंकुतस्ते’ संस्कृत साहित्यको भक्ति धाराका एक कविले आफ्ना उपास्य कृष्णको भक्तिमा चुर्लुम्म डुबेर माथिको स्तुतिपद्यमा आफ्ना आकाङ्क्षा यसरी प्रकट गरेका छन् ः ‘हे कृष्ण, तिम्रो पाउकमलरूपी … Continue reading →

Posted in निबन्ध, विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged निर्मोही व्यास - Nirmohi Vyas | Leave a comment

चिन्तन : मिथकको महायात्रा

Posted on April 12, 2017 by Editor

~सेवा भट्टराई~ मिथकमा आधारित आख्यानहरु महाभारत र रामायणमा केन्द्रित हुन्छु । एउटा व्यासको भनिएको महाभारत छ, एउटा बाल्मिकीको भनिएको रामायण । यीनैलाई आधार बनाएर अरु किताबलाई तुलना गर्दैछु । मिथकीय लेखनको कुरा गर्नुअघि मिथक के हो ? बुझ्न जरुरी छ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Sewa Bhattarai | Leave a comment

चिन्तन : आत्मसंयम

Posted on January 29, 2017 by Editor

~अज्ञात~ हामीलाई हाम्रा अभिभावकहरूले नियन्त्रण गर्छन् भने अभिभावकले आफूलाई आफैले नियन्त्रण गर्छन् । निश्चित अनुशासन वा निर्धारित नियमहरूको अधीनमा रहन जोकसैलाई पनि निकै गाह्रो हुन्छ । नियन्त्रणभन्दा बाहिर हुँदा स्वतन्त्रता त प्राप्त हुन्छ तर त्यसले स्वच्छन्दता निम्त्याउँछ । स्वच्छन्दताको हुरीले … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Unknown Writer | Leave a comment

चिन्तन : के छैन र मसँग ?

Posted on March 1, 2016 by Editor

~स्मारिका पौडेल~ जब हामी भक्तिभाव, माया–प्रेम, राग–अनुरागको चरममा पुग्छौं तब हामी फेरि स्टार्टिङ प्वाइन्टमै पुग्छौं । जब हामी सिद्धियो भनेर दंग पर्छौं नि तब फेरि सुरुवातमै पुगेर रोकिएका हुन्छौं । यो कुरालाई यसरी बुझौं । हामीलाई भोक लाग्छ, हामी पकाउँछौं … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Smarika Paudel | Leave a comment

चिन्तन : अनन्त पुराणः समय र स्थानको दोभानमा जीवनको आयाम

Posted on November 16, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~डा. मधु कृष्ण श्रेष्ठ “माधुर्य”~ ब्रम्हाण्डमा सबैभन्दा अस्थायी कुरो समय हो। समय सेकेन्ड सेकेन्डमा मरिरहेको हुन्छ । भविष्य वर्तमानमा परिणत हुँदै भूत भएर मरिरहेको हुन्छ र भूत नै भविष्य हुँदै वर्तमान भएर जन्मिरहेको हुन्छ( यस कुरालाई हामीले स्विकार्न सकिरहेका छैनौँ)। … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, डा मधु माधुर्य - Dr Madhu Madhurya | Leave a comment

चिन्तन : यौन नै प्रेमको मुहान

Posted on October 31, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~स्वामी आनन्द अरुण~ म पेशाले इन्जिनियर भएपनि सानैदेखि अध्यात्ममा मेरो गहिरो रुझान थियो । इन्जिनियरिङ त मैले पेट पाल्नका लागि गर्ने काम मात्रै हो । तर, मेरो अन्तरहृदयमा ध्यानको तिब्र रुचि थियो । सानैमा म जोगी बन्ने धुनमा एक/दुईपटक

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, स्वामी आनन्द अरुण - Swami Arun Ananda | Leave a comment

चिन्तन : कुरा धर्म र ओशोको

Posted on October 17, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~स्वामी सुभाष चन्द्र~ आनन्द छ आफु भित्र बाहिर खोज्दा भोटिदैन्न, धन,पद जति जोड़ तृष्णा कहिलै मेटिदैन्न । धर्मले मानवको कल्याण गर्नुपर्दछ । कल्याणको अर्को नाम नै धर्म हो । धर्मको समष्टिगत स्वरूप नै कर्तव्य हो । संसारमा जन्म लिएका वा अस्तित्वमा … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, स्वामी सुभाष चन्द्र - Swami Subhash Chandra | 1 Comment

चिन्तन : आत्मशुद्धिका लागि केही चिन्तन

Posted on October 6, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~शेखर ढुङ्गेल~ आउनुस एकछिन समाजको दुस्ट्याइँ, धुर्त्याइँ, फटाइँ, लोभ-लालच, इर्ष्यां घमण्डलाई थाती राखी “मरेर बाँच्ने, कि बाँचेर मर्ने” उपायको लागि केही चिन्तन मनन गरौ । समाजमा सृष्टिको अनादि कालदेखि नै लोभ मोहका कारण कतिपय बान्छित, अबान्छित कर्म कुकर्महरू भै राखेका … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, शेखर ढुंगेल - Shekhar Dhungel | Leave a comment

समाजिक चिन्तन : मलाई मनभोग आमालाई क्याडवरी

Posted on August 10, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~तीर्थबहादुर श्रेष्ठ~ बिहानीको चार वा पाँच बजेतिर ओछ्यानबाट बोलाउनुहुन्छ, ‘ए बाबु, मलाई उठाइदेऊ…।’ त्यसपछि ओछ्यानसँगै मेचमा जोडिएको कमोढ र कोपराको प्रयोग हुन्छ। धोइपखाली गरेपछि सोध्नुहुन्छ, ‘मलाई के ख्वाउने?’ कम्प्लान बट्टाको धुलो दूधमा थर्मसको तातोपानी हालेर अगाडि राखिदिन्छु। साथमा ३/४ वटा … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged तीर्थबहादुर श्रेष्ठ - Tirtha Bahadur Shrestha | Leave a comment

चिन्तन : सच्चा प्रेम, निस्वार्थ सेवा र दान नै परमानन्दको मुहान हो

Posted on May 10, 2015 by Sahitya - sangrahalaya

~धनञ्जय शिवाकोटी~ प्रकृति र चराचुरुंगीको हाउभाउ देख्दा लाग्छ ब्रह्माण्ड को सृष्टि निस्वार्थ सेवा र कामना रहित दानको लागि भएको भान हुन्छ । हुन पनि सुर्यले दिने प्रकाश र ताप, चन्द्रमाको शितलता, हावाको श्वास-प्रश्वास सबै निस्वार्थ नै देखिन्छ । बिहानपख चराको … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Dhananjay Siwakoti | Leave a comment

चिन्तन : आगो र विवेक

Posted on September 11, 2014 by Sahitya - sangrahalaya

~विपुल सिजापति~ गर्मी बढ्दो छ । पृथ्वीमा पनि र मानिसको चरित्रमा पनि । हाम्रा पुर्खाले बर र पिपललाई त्यसै पूजा गरेका होइनन् । जथाभावि काटलान भन्ने डरले यिनलाई भगवानको रूप भनेर पूजा गर्न लगाएर हृदयमा त्रास भरिदिए । अझै हिच्किचाउँछौ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Bipul Sijapati | Leave a comment

चिन्तन : पुनर्जन्मको वास्तविकता

Posted on May 1, 2014 by Sahitya - sangrahalaya

~स्वामी आनन्द अरुण~ मेचीदेखि महाकालीसम्म छरिएर रहेका ६० ओशो ध्यान केन्द्रहरूले ११ डिसेम्बरका दिन ७५ औं ओशो जन्मोत्सव मनाए । ओशोले शरीर छाड्नुपूर्व एउटा प्रसिद्ध वाक्य उद्गार गरेर छोड्नुभएको थियो – ‘नेवर बोर्न, नेवर डाइड, ओन्ली भिजिटेड दिस प्लानेट अर्थ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, स्वामी आनन्द अरुण - Swami Arun Ananda | Leave a comment

चिन्तन : प्यासको प्रत्युत्तर

Posted on May 1, 2014 by Sahitya - sangrahalaya

~स्वामी आनन्द अरुण~ नेपालमा अवस्थित अनेक प्रसिद्ध बुद्धक्षेत्रमध्ये जनकपुर एक प्रख्यात क्षेत्र हो । कुनै समय यो मिथिला संस्कृतिको केन्द्र र मिथिला राज्यको राजधानी पनि थियो । रामायण कालमा स्वयम भगवान राम धनुष यज्ञमा आएका थिए । फलतः चार राजकुमारीको … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, स्वामी आनन्द अरुण - Swami Arun Ananda | Leave a comment

विचार मन्थन पुस्तक : विचार विज्ञान

Posted on April 27, 2014 by Sahitya - sangrahalaya

~खप्तड बाबा~ विचार विज्ञान | खप्तड बाबा विचार के हो ? विचारमाथि विचार गर्नुभन्दा पहिले त यी प्रश्न नै उत्पन्न हुन्छन्– विचार के हो ? कहाँबाट उत्पन्न हुन्छ ? तथा विचारहरुको के प्रभाव पर्दछ ? विचारहरुमा कति शक्ति छ … Continue reading →

Posted in विचार मन्थन|चिन्तन | Tagged Bichar Manthan, Khaptad Baba | Leave a comment

Category Archives: विचार मन्थन|चिन्तन

रचनाकारलाई खोज्न अंग्रेजीमा नाम टाइप गर्नुहोस् ।

प्रमुख सम्पादक/सङ्कलक

~ आविष्कार ~

~सङ्ग्रहित स्रष्टाहरु~

विधा छान्नुहोस्

नेपाली साहित्य लेखन सहयोगी

Follow साहित्य सङ्ग्रहालय

यो हफ्ता धेरै पढिएको

नयाँ रचना

भण्डार कोठा

कस्ले कहाँबाट हेरे

शब्दका जादुगरहरु