~डा.मेघराज ढकाल~
छन्द: शार्दुलविक्रीडित
पैलेका दिनमा अखण्ड मन भो ऐले विखण्डन् भयो
बोल्नै खप्पिस छन् त काम अहिले सारै वितण्डा भयो
शास्त्रै छैन यहाँ सुदृष्टि अहिले जाने कता हो कता ?
मान्छे छन् रनभुल्ल रे ! अझ यहाँ माटो हरायो यता ।
१
कस्तो ज्ञान भयो अहो ? जगतमा बस्तैन मान्छे भने
कस्तो मेल समाजभित्र रहला लुछ्ने सबै छन् भने
के पो जाँगर आउँला र मनमा सन्तोष छैन भने
के पो अर्थ रहो विकास घरको ? बस्तैन बस्ती भने ।
२
गर्छन् कर्म–विकर्म ताण्डबपना तड्पाउँदै देशमा
दुख्खै–कष्ठ अझै दिइन्छ किन हो ? बस्दैछु यो लोकमा
यस्तै प्रश्न उठे ? असंख्य मनमा सष्ट्रा र द्रष्टासँगै
लागे सङ्गतमा कोरिन्छ कविता मर्दैन आत्मा कतै !
३
बाटो खोज्न सकेन आज घरले सिद्धान्तको आसन
नेता रोेज्छ सदा अयोग्य जननै नेतृत्व दर्जाऽसन
बस्दैछन् गजधम्म र्भै त पदमा कामै गरेनन् किन ?
पैसामा किनबेच भो त अहिले राम्रा हिँडे दिन्दिन ।
४
झुट्टा भाषणले त चाङ भरियो मूल्य बढो दिन्दिनै
यौटा खुच्चिङ भो अयोग्यजनले झम्टो अझै छिन्छिनै
कागै उड्न गए भए मयुर झैँ मागेर प्वाँखैहरू
टिक्दैननु अब लौ त ढाँट–ढँटुवा ढाँट्दै गए झन् अरू ।
५
खानै लोभ गरे, मरे कति यहाँ, को गन्छ, को खै कता ?
धनै लोभ गरे भने मगजमा उम्रिन्छ चिन्ता यता
प्रेमै लोभ गरे भने मनुजता अन्धो छिटै बन्छ रे
मान्छेको मन हो, इमान बल हो भन्दा हिरो हुन्छ रे ।
६
हावामा हिँडियो त छक्क परियो, नेता भए जर्जर
बिर्से मानिसका कबोल अहिले बोल्दै गए बर्बर
यस्तै चाल रहे बढिन्छ कसरी ,कल्ले गरायो किन ?
खोज्नै पर्छ, यहाँ बँचिन्छ दुनियाँ राम्रो बनाए मन ।
९
जे जस्ता सब दुख्ख आपद परे बढ्दै गए कर्ममा
होलान् रे ! विजयी सधैँ जगतमा सत्कर्मका धर्ममा
जन्मेलान् युगका त मानवहरू आध्यात्मका चेतमा
फेर्ला रूप यहाँ स्वदेश घरको स्वामित्व मातृत्वमा ।
१०
खोज्लान् साँध–किलो लडेर दुनियाँ त्यागेर प्राणै पनि
पुर्खाको इतिहास दृश्य मनमा खोजेर आलोक नै
बन्नेछन् तगरा त देश घरमा बारेर बारै पनि
खोज्लान् दर्शन यो समस्त घरमा बन््लान् सुरक्षित् अनि ।
११
खुट्टा तान्न सिके परस्पर यहाँ शीर्षस्थ नेताहरू
लोभै मात्र गरे त देश जनता बिर्सेर स्वार्थीहरू
यस्तै सोच भयो भने जगत यो टुक्रिन्छ टुक्रिन्छ रे
खोज्नै पर्छ छिटो विकल्प जन हो रोकिन्छ, टुक्रिन्न रे ।
१२
आँधीखोला गाउँपालिका , स्याङ्जा ,नेपाल
(स्रोत : रचनाकार स्वयंले ‘Kritisangraha@gmail.com‘ मा पठाईएको । )
