~सङ्कलन : रवीन्द्र तामाङ/सोनी तामाङ~
धेरै वर्ष पहिले कुनै गाउँमा एक युवक थियो। ऊ दाउरा काट्न सधैं सबेरै टाढाको जङ्गलमा जान्थ्यो। साँझपख दाउरा लिएर घर फर्कन्थ्यो। एकदिन ऊ वनमा गएर रुख काट्यो, दाउराको भारी बनायो र बोकेर घर फर्कियो।
टन्टलापुर घाम लागेकाले उसलाई पानी खान मन लाग्यो। जङग्लको बीचमा रहेको पहरामा गई उसले पानी खायो। एकछिन थकाइ मा¥यो र त्यहीं भुसुक्कै निदायो। केही समयपछि त्यही बाटो गरी वनमा सिकार खोज्न गएका वनझाँक्रीहरु ढ्याङ्ग्रो बजाउँदै आए। उनीहरुको कद होचो थियो। जीउभरि रौं नै रौंले ढाकिएको थियो। अनि उनीहरुले त्यस युवकलाई बोकी पहराभित्र रहेको सानो प्वालबाट आफ्नो सुनको दरबारमा पु¥याए र एउटा कोठामा बन्द गरी राखे। हातखुट्टामा लामा–लामा नङ्ग्रा र घुँडासम्म लत्रेका स्तन भएकी झाँक्रिनी आफ्ना छोराछोरी समेत उपस्थित भई।
उनीहरुले युवकलाई मार्ने स्थितिमा पुगे।
आपसमा वादविवाद समेत भयो। मार्नु हुँदैन भनी झाँक्रीले बल्लतल्ल मनायो। झाँक्रीले युवकलाई साँझपख सुनको थालमा चामलको भात र गँड्यौलाको तरकारी खान दियो। डर, त्रास र भोकका कारण युवकले सबै खानेकुरा खायो। उसलाई झाँक्रीले सम्झाउँदै भन्यो– ‘हामीले तिमीलाई विद्या र ज्ञान सिकाउन ल्याएका हौं, तिमी नडराऊ, सिकाएपछि सकुशल फर्काउने छौं।’
युवकले त्यस प्रस्तावलाई सहर्ष स्वीकार ग¥यो। झाँक्रीले दिनहुँ एकपछि अर्को गरी ज्ञान दिँदै गयो। युवकले पनि सबै कुरा विश्वासका साथ तनमन दिएर सिक्यो। वनझाँक्रीलाई गुरु मान्दै ढोग्यो। वनझाँक्रीले पनि युवकलाई जुन दिन, समय र स्थानबाट जसरी ल्याएको थियो त्यसै गरी सुनको सियो उपहार दिएर सकुशल फर्कायो। त्यसपछि युवकले आजीवन धेरै रोगीहरुको उपचार गरी प्रसिद्धि कमायो। यसै घटनाका आधारमा आजसम्म पनि तामाङ लगायत अन्य सम्प्रदायमा वनझाँक्री प्रथा कायमै रहेको छ।
पुस्तकमा तामाङ समुदायमा प्रचलित ६२ वटा लोककथाहरु संकलित छन । यसमा सामाजिक कथा २२ वटा, ऐतिहासिक कथा ११ र धार्मिक कथा २९ वटा समावेश छन ।
(स्रोत : रत्न पुस्तक भण्डारद्वारा प्रकाशित “तामाङ लोककथा संगालो”बाट सभार)
