कथा : बर्थडे

~सुरेन उप्रेती~

नभेम्वर महिना लाग्न नपाउँदै जाडो बढेर रुखका पातहरू सबै झर्छन् । सबै पातहरू झर्ने भएकाले नै यो सिजनलाई फल भनेको होला । शान्ति मन मनै गुनगुनाउँछे । क्यानडाको राजधानी भएर पनि यो अटोवामा एउटा पनि मेट्रो छैन । हिँउ परेको बेलामा बस्न त मन्ट्रियल नै राम्रो । पूर्व,पश्चिम, उत्तर र दक्षिण जहाँ गए पनि अन्डर ग्राउन्ड मेट्रोरेल छ । मेट्रोले जमिनमुनि नै एकछिनमा कहाँबाट कहाँ पुर्याउँछ । मेट्रोबाट निस्कियो र बस आउन्जेल पर्खियो । हिउँको चिसो पनि खानु नपर्ने सिरेटोले पनि नहान्ने । आफ्नो गाडी नहुनेलाई त स्वर्ग नै हो मन्ट्रियल । मनमा कुरा खेल्दाखेल्दै बसको डोरी तान्न झन्डै बिर्सिएकी । बिर्सिएको भए त फेरि एक स्टप जाडो खाँदै हिउँमा हिंड्नुपर्ने । फेरि आफू मात्रै भए त के थियो र जाडो खाए पनि । ओसी ट्रान्स्पोको रातो बसलाई ड्राइभरले बिस्तारै रोकिदियो । बसबाट स्टलर निकाल्न सजिलो होस् भनेर बसलाई अलि होचो बनाइदियो । बसको ढोकादेखि बाटाको डिलसम्म पुग्ने फलामको अटमेटिक भरयाङलाई तेरस्याइदियो । मुस्कुराँउँदै ड्राइभरलाई धन्यवाद दिएर स्टलर गुडाउँदै बसबाट ओर्ली । क्यानडा आउनेबित्तिकै पढ्दा शिक्षकले चार कुरा चैं नबिर्सिनु है भनेको थियो । यो ठाउँमा सबैसँग घुलमिल भएर बस्नलाई चाहिने चार कुरा भनेर शिक्षकले सिकाएको कुराको सम्झना आयो । । प्लिज थ्याङक्यू सरी एस्क्यूज मी र स्मायल गर्न नबिर्सिनु भनेर शिक्षकले भनेका थिए । क्यानडा आएको पनि पाँच वर्ष भइसक्यो । अझै बेला बेला यी चार सूत्र प्रयोग गर्न बिर्सिन्छ । सम्झँदा पनि लाज लाग्छ उसको हाँसो फुत्कियो । कसैले देखेको त छैनन् नि भनेर वरिपरि आँखा घुमाई ।

आकाशबाट चिनीका दानाहरूझैं फुर्र गरेर हिउँ झर्दै थियो । मान्छेहरू हिउँका सुटमा पोको परेर बाटोतिर देखापर्न थालिसकेका थिए । रुखका पात जति सबै झरेर उराठउराठ लाग्ने बनेका छन् । सल्लाका रुखहरू भने आकाशबाट झर्दै गरेको सेतो हिँउले सेतो युनिफर्ममा सजिएका ऊर्जाशील नर्सहरू जस्तै सेता देखिन्छन् । शान्तिलाई पनि स्कुल पढ्दाका दिनहरूको सम्झना आयो । प्रत्येक शुक्रबारका दिन सेतै सर्टफ्रक सेता जुत्ता मोजा र सेतै रिवन लगाएर स्कुलको मैदानमा पिटी खेल्दा कस्तो रमाइलो देखिन्थ्यो । बाटो हिँड्दै गरेका मान्छेहरू पनि उभिएर एकटकसँग उनीहरूलाई हेर्दथे ।

स्टलरमा निदाएको छोरालाई एकपटक हेरेर मुसुक्क हाँस्छे । छोरालाई चिसोले नभेटोस् भनेर व्ल्याङकेटलाई मिलाएर ओढाउँछे । प्लास्टिकको कभरले स्ट्रलरलाई छोप्छे । धन्न पातलै भए पनि पन्जा बोकेका थिए र हातचाहिँ कक्रिएका छैनन् । स्ट्रलर ठेल्दै स्टोर भित्र प्रवेश गर्छे ।

खै के किन्ने होला बर्थडे गिफ्ट पनि ! बच्चालाई भए त लुगाहरू, खेलौनाहरू या खाममा विसतिस डलर राखेर दिए पनि हुने थियो । ठूला मान्छेलाई जेसुकै दिन पनि नमिल्ने । लुगा पनि जस्तोसुकै दिनु भएन । फेरि उसलाई मिल्छ कि मिल्दैन, मन पर्छ कि पर्दैन । अनेक कुरा सोच्दै कार्डको सेक्सनमा गएर बर्थडे कार्डहरू छान्छे । कुनैमा के लेखेको छ कुनैमा के । यो ठाउँमा कार्डले पनि विभिन्न अर्थ लगाउँछन् । साथी पनि बिभिन्न खालका हुन्छन् । त्यहाँ लेखेका शब्द र वाक्यले पनि अर्कैअर्कै कुरा बुझाउँछ । यो केटीले केटी र केटाले केटा विवाह गर्ने देशमा बुझ्नै गारो । छान्दाछान्दा गरेर तिम्रो यस जन्म दिनले सुख,शान्ति र सफलता प्राप्त होस् भन्ने एकलाइन मात्र लेखेको कार्ड टिपी । अब मुख्य गिफ्ट पो के किन्ने होला भनेर शान्तिलाई चिन्ता पर्यो । सबै सेक्सन चाहारिसकी । यहाँको संस्कार नजान्दा पनि कस्तो गाह्रो । उता छोरो बिउँझियो भने अहिले स्टोर भित्र नै बस्न नसक्ने गरी झगडा गर्दछ । हिंड्दाहिंड्दै खुट्टा पनि गलिसके । दिनभरि उभिएर काम गर्नुपर्दा दुखेका खुट्टा एकछिन बसेर आराम गर्न पनि पाएको हैन । दिक्दार हुँदै अब चैं कुनै सेल्स पर्सनलाई भेटेर सोध्ने निर्णय गरी ।

बल्लतल्ल एकजना मान्छे फेला पर्यो र खुसी हुँदै सोध्न गई । ऊ त स्टोरमा डेलिभरीको काम गर्ने मान्छे रहेछ । एक्सक्यूज मी भनी नसक्दै सरी म यहाँ काम गर्ने हैन भनेर केही सुन्न पनि नसुनी चिप्लियो । पैसा तिर्ने क्यासमा गएर सोधौं भन्दा पनि लामो न लामो लाइन छ । केही पर एकजना महिला स्टोरको युनिफर्ममा देखा परिन् । शान्तिले दौडिंदै गएर सोधी । स्टोरकी महिलाले शान्तिका सबै कुरा सुनेपछि चार पाँचवटा उपहारका लिस्ट अगाडि राखिदिइन् । कुनै राम्रो फूलसहितको गमला, वाइन, गिफ्ट कार्ड, डेकोरेसनका सामानहरू, स्कार्फ आदि । ए हो त नि मैले पनि सोच्दै न सोचेको भन्दै शान्ति डेकोरेसनका आइटम राख्ने आयलतिर लागी । त्यहाँ भएको एउटा पेन्टिङले उसको मन तान्यो । एउटा पोखरीमा हिमालको छाया पर्दा हिमालले नै पोखरीमा डुबुल्की मारेजस्तै देखिने तस्वीर थियो । त्यो तस्वीर देख्दा आफ्नै देश नेपालको फेवातालमा माछापुच्छ्रे डुब’ल्की मारेको झझल्को आयो । त्यस चित्रबाट उसका आँखा निस्कन नै मानेनन् । उसले त्यही पेन्टिङलाई उपहार दिने निर्णय गरी । तर थाहा छैन त्यसको मूल्य कति हो । मूल्य कतै लेखेको छ कि भनेर चारैतिर ओल्टाईपल्टाई घुमाएर हेरी तर फेला परेन । आ जतिसुकै परोस् है भनेर त्यही लाने निर्णय गरी । पेन्टिङलाई स्क्यान गर्दा त्यसको मूल्य १५० डलर देखियो । सेल्समेनले शान्तिलाई आश्वस्त पार्दै भन्यो । यो पेन्टिङ अहिले सेलमा छ लाने भने यसको मूल्य १२० डलर मात्र हो । शान्तिका पछाडि पनि थुप्रै मान्छेहरू लाइनमा उभिएका थिए । सबै मान्छेहरू उसलाई नै हरिरहेझैं लाग्यो । ऊ जति छिटो निस्कन्थी त्यति नै छिटो अरूको पालो आउँथ्यो । त्यो सेल्समा बसेको केटाले पनि उसलाई नै हेरिरहेको थियो । उसलाई अलि लाज पनि लाग्यो । उसले लान्न भन्न नै सकिन । ओके भनेर सामान लिने निर्णय सुनाई । सेल्सम्यान केटाले १२० को १५ प्रतिशत ट्याक्स जोडेर १३८ डलरको बिल र समान थमायो । शान्ति विलको पैसा तिरी । सामान लिएर स्टोरबाट निस्की । पेन्टिङ पनि निकै ठूलो रहेछ । स्टलरमा राख्न पनि न अटाउने । बल्लतल्ल स्टलरको हेण्डलमा झुन्याएर बाटो लागी ।

बाहिर रुवाका लुम्सा जस्तै हिउँ आकाशबाट झरेर धर्ती ढाक्न तम्सँदै थियो । फोनको स्विच थिचेर समय हेरी । साँझको सातै बज्न लागि सकेछ । अब पाँच मिनेटमा बस आउँछ भन्दै दौडँदै बस स्टपमा पुगी । नभन्दै रातो बस हिउँसँग चिप्लेटी खेल्दै आइपुग्यो । यो देख्दा उसलाई असार साउनमा रोपाईंमा दाँदेले हिलोको थुप्रो सोहोरेर ल्याएको याद आयो । बस चढेर साथीको घरमा पुगी । छोरो अझै निदाइरहेको थियो । साथीलाई दूधको बोतल दिएर मन तातो पारेर खुवाइदिनु । म नौबजे सम्ममा आइपुग्छु भन्दै गिफ्ट बोकेर निस्किई । अझै कोठामा गएर लुगा लगाउनुपर्ने थियो । हामी महिलालाई चैं कहीँ जानुपर्यो कि मेकअप गर्नुपर्ने । नगर्दा आफू मात्रै हाँसको बथानमा बकुल्लाजस्तै बनिन्छ । केटा मान्छेलाई मात्र कति सजिलो । अनुहारमा केही पोत्नु पनि परेन,केस कोर्नु र बाट्नु पनि परेन । एक्लै गुन गुनाउँदै लुगा लगाएर ऐनाका अगाडि उभिई । कताकता लुगा नमिले जस्तो लाग्यो । एउटा पार्टीमा लगाउन भनेर ल्याएको ड्रेसलाई दराजबाट झिकेर लगाई । हतारहतार कपाल कोरेर बस चढ्न गई ।

बर्थडे पार्टी एउटा रेस्टुरेन्टमा गरेको थियो । ऊ पुग्दा सबै जना डिनर खाइसकेर डान्स गर्दै रहेछन् । उसको बर्थडे साथी भीडमा मच्चीमच्ची डान्स गर्दै थिई । शान्तिसँगै अरू दुई जना साथी पनि ढिला आइपुगे । तीनै जना भएर आआफ्ना गिफ्टहरू दिए र ह्याप्पी बर्थडे भन्दै अंकमाल गरे । बर्थडे गर्लले गिफ्ट खोल्दै अहा कस्तो राम्रो गिफ्ट भन्दै प्रसंसा गरी । ल हामी सबैले डिनर खाइसक्यौं । तिमीहरु पनि खाना खाओ भनेर साथी डान्स गर्न लागी । उनीहरूले पनि खाना खाए । खाना खाइसक्दा त १० नै बजिसकेछ । रेस्टुरेन्टको मालिक आएर अब चाँडै रेस्टुरेन्ट बन्द हुन्छ । पछाडि खाना खाने तीन जनाले खानाको पैसा तिरेको छैन भनेर बर्थडे गर्ललाई सुनायो । बर्थडे गर्लले शान्तिलाई आएर तिमीहरूले पैसा तिरेको रहेनछ । क्यास चाँडै बन्द हुन्छ रे पैसा तिरी हाल ल भनेर भनी । शान्तिलाई अचम्म लाग्यो । यस्तो दुख गर्दै आएको । उपहारमा पनि झन्डै १५० डलर तिरें । अब खाना खाएको पैसा पनि आफैं तिर्नुपर्ने । कति सजिलो चलन । अरूलाई खाना ख्वाउनसम्म नसक्नेले के रेस्टुरेन्टमा बर्थडे मनाउन आँट गर्नु । घरैमा बसेर खाए भैहाल्यो नि । के उपहार मात्रै लिनलाई यत्रो नाटक गरेको । शान्तिले आफ्नो पर्स हेरी । पर्समा बसपास भन्दा अरू कुनै कार्डहरू पनि रहेन छन् । अघि हिंड्ने हतारमा सबै कार्डहरू घरमा नै छोडिएछन् । ऊसँगै खाना खाने अरू दुई जना गएर पैसा तिर्दै थिए । शान्तितिर देखाउँदै क्यासियर उनीहरूलाई सोध्दै थियो । एउटा वेटर आएर शान्तिलाई भन्यो – मेम क्यासमा जानु रे !

शान्तिलाई भर्खरै खाएको खाना पनि नखाएजस्तै भयो । कुनै ठूलो अपराध गरे जस्तो लाग्यो । त्यसै हातखुट्टा चिसा भएर आए । आजचैं उम्कन पाए फेरि कहिलै पनि यस्ता बर्थडेमा जान्न थें भन्ने सोची । वेटरलाई म आउँछु भनेर पठाई । त्यस्तो दुख गरेर बेकाारमा आएँछु मन मनै आफैंलाई धिक्कारी । समय पनि साढे दस नै हुन आँटे छ । साथीलाई ना ैबजे नै आउँछु भनेर छोरो छोडेको थियो । अब पैसा कसरी तिर्ने होला भनेर चिन्ता थियो । कोही चिनेको मान्छे छ कि भनेर सबैतिर आँखा घुमाई । मनले खाएको र भन्न सक्ने खालका मान्छे पनि कोही थिएनन् । राति हुन लागेको छ । कसैसँग गएर मेरो पैसा तिरिदेऊ भन्न पनि आँट आएन । मान्छेहरू एकजना दुई जना गर्दै निस्किँदै थिए । उसका छेउछाउ बसेका मान्छेहरू पनि सबै आफुले खाएको बिल बुझाउँदै निस्किएर गए ।

शान्तिलाई पैसा कसरी तिर्ने भनेर नै चिन्ता थियो । त्यही बर्थडे गर्ललाई नै भनौं कि भनेर पनि एक मनले सोची । फेरि भोलिदेखि काममा भेट्दा के भन्ली भनेर उसलाई पनि भन्न सकिन । अब मनेजरलाई नै भेटेर मेरो पर्स छुटेछ । भोलि आएर बिलको पैसा दिन्छु । मेरो सेलफोन राख भनेर भन्छु भन्ने सोच्दै क्यासमा गई । एक्सक्यूज मी भनेर क्यासियरलाई बोलाई । क्यासियर अर्को ग्राहकसँग पैसा लिँदै थियो । शान्तिका हातखुट्टा लुगलुग काँप्दै थिए । मुख सुकेर च्याप्पच्याप्प भयो । क्यासियर अर्को ग्राहकसँग कुरा सकेर शान्तीका नजिकै आयो । शान्तिको मुटुको धड्कन झन बढ्दै गयो । शान्ति बोल्न नपाउँदै क्यासियरले भन्यो । मेम तपाईको पैसा अगिल्लो टेवलमा बस्ने सरले पे गरेर जानुभयो ।

(प्रकाशोन्मुख कथा संग्रहबाट ‘प्रेयसी रोबर्ट’ बाट !)