~डा.मेघराज ढकाल~
छन्द: शार्दुलविक्रीडित
मेरो आँगन, बाग, कौसी घरको आयो कि माली यतै
भन्दै हेर्छ सदा त भीर, छहरा, छागाँ सुसेली अझै
केरा,बाँस झुले अति कहरिलो बाला–बुढयौली भयो
हुकार्यो जब मल्कियो त उसको यात्रा कतै बाङ्गियो ।
१
अम्बा फल्छ उता पहेँलपुर भै आओ न टिपौँ भनि
मान्छे रम्छ यता त कान्तिपुरमै को जान्छ गामै भनि ?
लेखौँ पत्रसँगै फिराद यसको बुभदैन कोही पनि
यस्तै दर्शनमा म लेख््छु कविता पढ्दैन कोही पनि ।
२
माटो माग्छ उता त काम पसिना, यो कान्तिपुर््मा सधैं
छोड्ने व्याङ्य–कथा उखान कविता, भोका र नाङ्गा अझै
माग्छन् राहत जो त भीख कनिका, नेता गफाडी बने
चढ्दै रेल रोजे विदेश घरको , गुन्द्रुक मात्रै किने ।
३
नेता बोल्छ अझै पराक्रमसँगै नौटङ्कका नाटक
सत्ता प्राप्त गरे झुके चरणमा भुल्दै छ जो आचर
फुर्ती दिन्छ सधैं उखान–कथनी रक्षा गरे भन्दछ
चेली मर्नु मरे, त ढाक–छोपमा सत्तासिनै रम्दछ ।
४
टुक्काकै भरमा त खेत हरियो हुन्थ्यो भने सर्वदा
मान्छेले किन गर्दर्थे त मिहनत् भिज्थे पसिना धरा
हल्लाकै भरमा त भोट दिइयो गाउँ सधैं बिर्सियो
जित्ने आइ लुके त कान्तिपुरमा गाउँ पछौटे भयो ।
५
स्वार्थी मानिस छन् त उच्च पदमा अस्तित्व शून्यै भयो
नौला उन्नतका त शिल्प जति छन् विेर्सेर अल्छी भयो
खेल्दै तास सधैंं त जाँड सँगमै उल्का तमाशा गरे
आफ्नै रक्तिमका त सन्ततिहरू बेचेर मस्ती गरे ।
६
यस्तै चाल, गती, मती अझ रहे रोकिन्न मान्छे यता
लाग्नै पर्छ भनाँै विदेश घरमा को बस्छ, कहाँ कता ?
खोज्ने चक्करमा प¥यौँ यदि भन,े अस्तित्व हाम्रै गयो
मान्छे रोज्न पुगे त जीर्ण बरियो नौलो नयाँ के भयो ?
७
भन्ने धार बढो यता मुलूकमा बौद्धिक धार उता
सङ्गाल्दा अझ बर्ष–बर्षहरूमा मान्छे हराए कता ?
भन्ने शोक लियौँ बेताल–सुरका, हाँस्छन् छिमेकी अझै
छाडेकै परिमाणले हुन गयो यस्तै त बोल्छन् सधैं ।
८
भिक्षा, भाषणले हँुदैंन दुनियाँ बाली सपार्नै परो
यस्का लागि सधैं युवा जगतले बाँझो उधार्नै परो
गुम्ने नाम सधंै विदेश नबसौ, राम्रै कमाए पनि
अर्कैको जननी त भन्छ मनले जस्तै रमाए पनि ।
९
आँधीखोला गाउँपालिका , स्याङ्जा ,नेपाल
(स्रोत : रचनाकार स्वयंले ‘Kritisangraha@gmail.com‘ मा पठाईएको । )
