~नन्दलाल आचार्य~
जेष्ठ महिनाको प्रचण्ड गर्मीमा ‘नारदी’ नामक मैथिल लोकनाट्य/गायन कार्यक्रममा अतिथिका रूपमा मैले पनि सहभागी हुने सौभाग्य पाएको थिएँ । प्राज्ञ रमेश रञ्जन, बरिष्ठ पत्रकार शिवहरि भट्टर्राई, मैथिल भाषा, संस्कृतिका अभियन्ता तथा मैथिल महासंघ नेपालका अध्यक्ष विष्णु मण्डल, मैथिली जागरण मञ्चका अध्यक्ष तथा शिक्षासेवी आशिन मियाँ, प्रेस स्वतन्त्रता सेनानी वैद्यनाथ झा, पत्रकार श्यामसुन्दर शशी, पत्रकार महासंघ, सप्तरी उपाध्यक्ष तथा मैथिली जागरण मञ्चका महासचिव श्यामसुन्दर यादव, हास्यव्यङ्य कवि महेन्द्र मण्डल ‘बनवारी’, पत्रकार राजु वि.क. कवयित्री करुणा झा, कवयित्री पार्वती राउत, कवयित्री तथा गायिका किरण झा, साहित्यसेवी अरबिन्द यादवजस्ता मैथिली भाषा/संस्कृतिका ज्ञाता/प्रेमीहरूका बीचमा बसेर कार्यक्रम अवलोकन गर्ने मौका मिलेको थियो । त्यही पुनित अवसरमा अग्रभागमा मैथिल संस्कारजन्य तस्विरले सजिएको र पश्च भागमा परिचयको लामो विवरणले ढाकिएको ‘अपन मिथिलाक गीत’ नामक सांस्कारिक गीत, भजन र जनचेतनामूलक गीतहरूको संगालो कवयित्री किरण झाको हस्ताक्षरमा उपहारस्वरूप प्राप्त भयो । मैथिली भाषामा लेखिएको कवयित्री करुणा झाको समसामयिक कविताहरूको सङ्ग्रह ‘भगजोगनी’ बारे समीक्षात्मक टिप्पणी गर्दा एक किसिमको ऊर्जा प्राप्त भएको थियो । प्राज्ञ रमेश रञ्जनको मैथिली भाषामा लेखिएको ‘सङोर’ नामक उपन्यास बारे चर्चापरिचर्चा गर्न्रामेत मलाई सकस परेन । कारण यी दुबै कृतिमा मौलिक साहित्यको प्रयोग छ । एकाध संस्कारजन्य कुरा आएका हुन सक्छन् तर समग्रमा साहित्यिक ग्रन्थ नै हुन् । तर, कवयित्री किरण झाद्वारा लिखित ‘अपन मिथिलाक गीत’ नामक सांस्कारिक गीत, भजन र जनचेतनामूलक गीतहरूको संगालोमा संस्कारजन्य कुराहरू छन् । त्यसैले पनि मिथिलाञ्चलमा यसको गौरवशाली स्थान रहेको देखिन्छ । अझ शैक्षिक तालिम केन्द्, सप्तरीका उपसचिव अरविन्दलाल कर्ण्र्ाामविव क्याम्पस, राजविराजका सेवा निवृत क्याम्पस प्रमुख प्रा. अमरकान्त झा, नरेन्द्र मेमोरियल जनता मा.वि. बोरियाका प्रधानाध्यापक भवेन्द्रप्रसाद यादव, राजविराज-९ निवासी आफूलाई मैथिलीकर्मी भन्न रुचाउने मैथिली भाषा/साहित्यका ज्ञाता तथा मैथिली साहित्य परिषद्का निवर्तमान अध्यक्ष देवेन्द्र मिश्र, मैथिली साहित्य परिषद्, अध्यक्ष विवेकानन्द मिश्र, मैथिली महिला परिषद्की संस्थापक अध्यक्ष मीना ठाकुर, अन्तर्रर्ााट्रय मैथिली महिला परिषद्की महासचिव साधना झाजस्ता महानुभावहरूको शुभेच्छा, शुभकामना, मन्तव्य, भूमिकाले कृतिमा स्थान पाएका छन् जसले कृतिको प्रतिष्ठा र विश्वसनीयतामा बढोत्तरी गरेको छ ।
ओजनदार शब्दझैं सुरिलो कर्ण्र्ाा्रय स्वरकी धनी कवयित्री किरण झाको प्रस्तुत कृति बारेमा व्यक्त धारणाप्रति एक नजर- -१) शैक्षिक तालिम केन्द्, सप्तरीका उपसचिव अरविन्दलाल कर्ण्र्ाान्नुहुन्छ- ‘मिथिलाञ्चलक गर्भसँ जन्म लेल आ एतयक माटि पानि सँ सिँचित जनजनके गाओल गीत सभके एकत्रित कय युवा कवयित्री कही, लेखिका कही वा संकलक कही श्रीमती किरण झा एहि प्रयासक लेल र्सवप्रथम त धन्यवादक पात्र छथि ।’-मिथिलाञ्चलको गर्भबाट जन्म लिएको र यतैको माटोपानीबाट सिञ्चित जनजनले गाउने गीतहरू एकत्रित गरी युवा कवयित्री कतै, लेखिका कतै वा संकलक कतैका रूपमा देखिने श्रीमती किरण झा यस प्रयासका लागि र्सवप्रथम त धन्यवादकी पात्र छिन् ।); मविव क्याम्पस, राजविराजका सेवानिवृत क्याम्पस प्रमुख प्रा. अमरकान्त झाका अनुसार- ‘हिनक गीतिसङ्ग्रहमे मुख्यतः भक्ति गीतसब सङ्गहि मिथिलाक विविध सांस्कृतिक पक्ष सबसङ्ग सम्बद्ध विषयवस्तु पर आधारित गीतसबके समावेश कएल गेल अछि ।’ -यिनको गीतिसङ्ग्रहमा मुख्यतः भक्ति गीतहरूका साथै मिथिलाका विविध सांस्कृतिक पक्षहरूसँग सम्बद्ध विषयवस्तुमा आधारित गीतहरू समावेश गरिएको छ ।); नरेन्द्र मेमोरियल जनता मा.वि. बोरियाका प्रधानाध्यापक भवेन्द्रप्रसाद यादवको कथन छ- र्’इ गीत संग्रह मैथिली भाषा तथा संस्कृतिके विकासमे एकटा नयाँ आयाम थपवामे त मदत करवे करत सङ्गहि भाषिक पहिचान तथा अन्य भावसब सेहो गीतक माध्यमसँ मुखरित होयबामे सेहो योगदान दैत विश्वस्त छी ।’ -यस गीतसङ्ग्रहले मैथिली भाषा तथा संस्कृतिको विकासमा एउटा नयाँ आयाम थप्नमा त मदत गर्छ, गर्छ साथै भाषिक पहिचान तथा अन्य भावहरू समेत गीतका माध्यमबाट मुखरित हुनमा समेत योगदान दिनेछ भन्ने कुरामा विश्वस्त छु ।); राजविराज-९ निवासी आफूलाई मैथिलीकर्मी भन्न रुचाउने मैथिली भाषा/साहित्यका ज्ञाता तथा मैथिली साहित्य परिषद्का निवर्तमान अध्यक्ष देवेन्द्र मिश्रले आफ्नो लेखमा लेख्नुभएको छ- ‘पारस्परिक भाससभमे नव प्रासङ्गिक शब्दक घटनाक्रमक गीत रचनाक आवश्यकता महसुसे कएले जा रहल समयमे नव किरणक रूपमे श्रीमती किरण झाक उदय भेल आ मैथिली संस्कृतिक लेल चिन्तित सभक लेल एकटा नव आसक सञ्चार भेल ।’ -पारस्परिक भासहरूमा नव प्रासङ्गिक शब्दका घटनाक्रमका गीत रचनाहरूको आवश्यकता महसुस गरिरहेको समयमा नव किरणका रूपमा श्रीमती किरण झाको उदय भयो र मैथिली संस्कृतिका लागि चिन्तितहरूका निम्ति एउटा नव आसको सञ्चार भयो ।); मैथिली साहित्य परिषद्, अध्यक्ष विवेकानन्द मिश्रको स्पष्ट कथन छ- ‘मिथिला क्षेत्रमे लोप भ रहल गीत सभक जागृत करैत जनजनमे पहुँचेबाक जे प्रयास कएलैथ एहि के लेल हुनक हार्दिक धन्यवाद आ बधाई छैन्ह ।’ -मिथिला क्षेत्रमा लोप भइरहेका गीतहरू जागृत गर्दै जनजनमा पुर्याउने जे प्रयास गरेकी छिन् यसकै लागि उनलाई हार्दिक धन्यवाद र बधाई छ ।); मैथिली महिला परिषद्की संस्थापक अध्यक्ष मीना ठाकुर भन्नुहुन्छ- र्’इ गीत रचनेटामे निपर्ूण्ा नहि अपितु हिनक कण्ठमे साक्षात् सरस्वतीक वास छन्हि ।’ -यिनी गीत रचनामा मात्र निपर्ूण्ा छैनन् अपितु यिनको कण्ठमा समेत साक्षात् सरस्वतीको वास छ ।) अन्तर्रर्ााट्रय मैथिली महिला परिषद्की महासचिव साधना झाको भनाइ छ- ‘आव वाला पिढीक लेलर् इ कृति कारगर सावित होयत ।’ -आउने पिढीका लागि यो कृति कारगर सावित हुनेछ ।)
अन्तर्रर्ााट्रय मैथिली महिला परिषद्की अध्यक्ष करुणा झा कृतिबारे टिप्पणी गर्दै भन्नुहुन्छ- ‘लय र शैली पुराना सांस्कारिक गीतका छन् । शब्दमा आधुनिकता छ । अहिलेको कथ्य परम्परालाई आधार बनाएर शब्द चयनमा हेक्का राखिएको छ ।’ लामो समयदेखि मैथिली भाषा/संस्कृतिका क्षेत्रमा क्रियाशील पत्रकार महासंघ, सप्तरी उपाध्यक्ष तथा मैथिली जागरण मञ्चका महासचिव श्यामसुन्दर यादव आफ्नो टिप्पणी दिँदै भन्नुहुन्छ- ‘पुराना पुस्ताका लागि त्यत्ति महत्वपूण् उपलब्धी नभए पनि नयाँ पुस्ताका लागि आत्मगौरव दिलाउने पुस्तकका रूपमा ‘अपन मिथिलाक गीत’लाई लिन सकिन्छ । पुराना कुरा र गीतिलयलाई आधुनिकतामा ढाल्ने काम गरिएको छ । मैथिल कल्चरलाई सुदृढीकरण गर्ने अपेक्षा राखिएको छ । देखिएका विकृत पाटाहरूप्रति आँखा चिम्लने हेन भण्डाफोर गर्दै खबरदारी गर्न समेत कवयित्री किरण झा पछि पर्नु भएको छैन ।’ कवयित्री किरण झा आफू र आफ्नो कृतिका बारेमा भन्छिन्- -’अपन मिथिलाक गीत’नामक एहि पुस्तकमे गोसाउनिक गीत, भगवानक गीत, महेशवाणी, नचारी, सोहर, सेलौना, परिक्षन, सम्मर, चुमान, सिन्दुरदान, तिरहुत, बटगवनी, मलार, होली, चौतावरी, उदासी, समदाउन, पराती साझ आदि गीतक हम स्वयम्. रचना कयने छी । एहि सँ मिथिलाञ्चलमें एक नूतन चेतनाक आविर्भाव होयत एहिमें सन्देह नहि ।’ -’अपन मिथिलाक गीत’नामक यस पुस्तकमा गोसाउनिका गीतहरू, भगवानका गीतहरू, महेशवाणी, नचारी, सोहर, सेलौना, परिक्षन, सम्मर, चुमान, सिन्दुरदान, तिरहुत, बटगवनी, मलार, होली, चौतावरी, उदासी, समदाउन, पराती साझ आदि गीतहरू म स्वयम्ले. रचना गरेकी छु । यसबाट मिथिलाञ्चलमा एक नूतन चेतनाको आविर्भाव हुने कुरामा सन्देह छैन ।); ‘अपन मिथिलाक गीत’ कृतिको अद्योपान्त अध्ययन, मनन र चिन्तनपश्चात् युवा साहित्यकार अरबिन्द यादव भन्छन्- ‘हामी युवा देशका हामीलाई नै हाम्रो संस्कार थाहा छैन । आफूलाई नचिनीकन कसैले पनि अरूलाई चिन्न सक्दैन । आत्मगौरवले प्रफूल्ल हुन सकेमा मात्र विदेशी कुरूप संस्कार र संस्कृत्रि्रति धावा बोल्न सक्ने छौँ । हामी गौरवशाली सांस्कृतिक परम्पराको पहिचान बोकेर शिर उच्च पार्न सक्ने रहेछौँ भन्ने आत्मवोध मलाई गायिका तथा मैथिली कवयित्री किरण झाको प्रस्तुत ‘अपन मिथिलाक गीत’ नामक कृतिबाट भयो ।’
जयति जय जय ज्ञानदात्री जयति शुभ्रवस्त्रा
जयति जय जय जगतव्यापणि जयति ज्ञान स्वरूपा ।
अज्ञानके अन्धकार हटाउ माँ, ज्ञानज्योति देखाउ हे माँ
श्वेत पद्मासना सुशोभिता, जयति मंगलाकारणी ।
जयति विद्यादायनी माँ, विद्या करियौ प्रदान हे माँ
मनवाञ्छित फल दिय हे मैया, कलजोरी करै छी पर््रार्थना ।
माथिका गीति हरफकी रचयिता सन् १९६८ जनवरी २६ मा गजहारा -विहार, भारत) मा जन्मेर शास्त्री -बी.ए.) गरी नरेन्द्र मेमोरियल जनता मा.वि., बोरिया, सप्तरीमा मैथिली भाषा शिक्षिकाका रूपमा परिचत किरण झा हुन् । उनी ‘अपन मिथिलाक गीत’ नामक गीत सङ्ग्रह लिएर साहित्य संसारमा पदार्पण गरेकी छिन् । उनको गीतिकृतिको अध्ययन गर्दा मलाई भन्न मन लाग्यो- ‘वास्तवमे असल साहित्य मस्तिष्कके मसी सँ नहि लिखल जाइत अछि, हृदयके मसी सँ लिखल जाइत अछि । हृदयमे मसि सञ्चित करैल पैघ, त्याग आ तपस्या चाही । लिखव कहिक नहि लिखाइबला आ नहि लिखब कहियौ क कतौ न कतौ सँ प्रष्फूटित होइबला चिज थिक- साहित्य । साहित्य-साधक जेजेहेन जीवन भोगने अछि, जे चिजमे अपना भिजल अछि आ जे सँ अपनके छुवाएल अछि, ओकरे हुबहु लिपिवद्ध करैत अछि । एना करैत काल कतौ अपने आपके चरम आनन्दमे पहुचेलाह बात आवसकेत अछि । कतौ नहि निक सँ बिझायल बातसभ व्यक्त होब सकैत अछि । साधक स्रष्टा मात्रे नहि भक जीवन आ जगत्के द्रष्टा सेहो होब जायत अछि ।’ -असल साहित्य मस्तिष्कको मसीले लेखिन्न, हृदयको मसीले लेखिन्छ । हृदयमा मसी सञ्चित गर्न ठूलो, त्याग र तपस्या चाहिन्छ । लेख्छु भन्दैमा नलेखिने र लेख्दिन भन्दा पनि कतै न कतैबाट प्रष्फूटित भइहाल्ने कुरो हो- साहित्य । साहित्यसाधकले जेजस्तो जीवन भोगेको छ, जुन कुरामा आफू रुझेको छ र जेले आफूलाई छोएको छ, त्यसलाई नै हुबहु लिपीवद्ध गर्छ । यसो गर्दा कतै आफूलाई चरम आनन्दमा पुर्याएका कुरा पर्न सक्छन्, कतै नराम्ररी बिझाएका कुराहरू व्यक्त हुन सक्छन् । साधक स्रष्टा मात्र नभई जीवन र जगत्को द्रष्टा पनि हुन पुग्छ ।)
मैथिल समाजमा आफूले भोगेको युगीन पीडा, राजनैतिक अस्थिरताले भित्र्याएको छटपटी बेचैनी, विसङ्गति र घृणित अवस्था एवं वर्तमान युवा पिढीमा देखिएको गडबढी आदि विविध पक्षप्रति आक्रोश पोख्दै आशलाग्दो समय भित्र्याउने जीवनवादी दृष्टिकोण सहित गीत रचना र गायनमा सफलता प्राप्त गरेकी कवयित्री झा एक सशक्त नारी हस्ताक्षरका रूपमा चिनिएकी छिन् । कवयित्री झाको सद्य कृति ‘अपन मिथिलाक गीत’ को सिर्जनाको भावभूमि भनेकै गर्विलो परम्परालाई मलजल दिनु र वर्तमान युगको चरम विसङ्गति, अतृप्ति, छटपटी र किर्ंकर्तव्यविमूढतालाई सुधार गर्नु हो । उनका अधिकांश गीतले मैथिल संस्कारलाई बोकेका छन्, राजनीतिलाई झपारेका छन् र भविष्यलाई उज्यालो दिशा प्रदान गरेका छन् । हुन त उनले खोक्रो आदर्शलाई नै पृष्ठपोषण दिँदै गीत सिर्जना गरेकी हुन् भन्ने लाग्न सक्छ तर त्यसमा वर्तमानको आवाज बुलन्द भएको कुरा कदापि भुल्न हुन्न । मैथिल भाषा/संस्कार कोमल, करुण र हृदयस्पर्शी हुन्छ । त्यसमा पनि मैथिल नारीहरूको संस्कार उत्तिकै आदर्शमय र अनुकरणीय हुन्छ । विविध मांगलिक कार्यहरूमा मैथिल नारीहरूद्वारा गाइने गीतहरू लालित्यपूण् हुन्छन् । त्यस्ता गीतहरूमा खरा, दह्रा र मनमस्तिष्कमा आँधीबेहरी ल्याउने खालका व्रि्रोही स्वरहरू समाविष्ट गर्न सकिन्न । तापनि उनले पाको र परिष्कृत शैलीमार्फ् समाजलाई जगाउने काम गर्न चुकेकी छैनन् । उनका गीतहरूले पवित्र सलल गङ्गा बगेझै, कर्णाली सुसाएझैं र सप्तकोशी बृहत् आयाम लिएझैं स्थान लिएका छन् । गीतका शब्दहरूको संयोजन गर्दा कथ्य भाषाको भरमग्धुर प्रयोग छ । जनज्रि्रोमा पचेका शब्दहरूको वाहुल्यता सकारात्मक पक्ष भए पनि संस्कृतका तत्सम शब्दहरूको प्रयोगले कतिपय स्थानमा दुरुह बोध हुन्छ । मैथिली सांस्कृतिक क्षेत्रको सुझबुझ नभएकाहरूका लागि गुनिलो हुँदाहुँदै पनि नुनिलो लाग्छ । अल्पज्ञानीलाई समेट्नका लागि संस्कारजन्य वा कठिन शब्दहरूको अर्थ दिन सकेको भए सुनमा सुगन्ध थपिने थियो ।
प्रस्तुत गीतिसङ्ग्रहमा जम्मा ७८ वटा गीतहरू छन् । ‘सरस्वती बन्दना’बाट सुरु भएर ‘सुनु सुनु मिथिलाक युवक जन’ सम्म पुर्याउँदा गीतिसङ्ग्रहले पूणता पाएको छ । गीत पढ्दा जोकोहीको मनमा पनि लेखनीलाई साधुवाद भन्ने मनस्थिति आउँछ । यसै क्रममा राजविराज-४, सप्तरी निवासी लक्ष्मी रिजाल र संगिता चौधरीको संयुक्त आवाज छ- ‘कवयित्री करुणा झाक प्रयत्न सँ प्राप्त सफलतामे नेपाली नारीसभके गर्ववोध कर पडै अछि । माटिके प्रेम केनाइ, परम्परा आ संस्कृत्रि्रति मोह दर्शेनाइ, युवापिँढीके मार्गनिर्देश करनाइ, लैङ्गिक असमानताक कारण सँ नारी जगत्के सामाना कर परलाहा चुनौतिसभ देखनाइ, सृष्टिके चक्र चलाबैके मात्रे नहि क्रान्तिके आगि उगिलैके सामर्थ्य नारी वर्गमे रहल आभाष देनाइ, अपनासभक समुन्नत भविष्य बनाब प्रयत्न करैल वीरसहिदसभके त्याग आदि विषयसभक विशद् चर्चा केनाइ जेहेन प्रयत्नसभ कवयित्री सँ भेल अछि । एक सचेत र्सजकके भूमिका निर्वाहमे ओ प्रयत्नशील भेल देखल जाइत अछि । नेपालीय मधेसी समाजमे नहि लिखल गेल बातसभ बहुत अछि । नहि लिखल अध्यायसभ पूरा करैके जिम्मेवारी कवयित्री झासभ जेहेन ऊर्जाशील र्सजकसभमे गेल अछि । कवयित्री झाके लेखनशक्तिमे आओर परिष्कार आबए, आओर क्रान्तिकारी विचार आ भावनासभ प्रश्रय पाबए आ समाजके लेल चेतनाके दीप बनल सफल रहए, याह शुभेच्छा सहित सफल साहित्ययात्राक लेल शुभ-कामना व्यक्त करैत छी ।’ -कवयित्री करुणा झाले गरेको प्रयत्न र पाएको सफलता सम्पूण् नेपाली नारीहरूको लागि गर्ववोध गर्ने र अनुकरण गर्न लायकको छ । माटोलाई माया गर्ने, परम्परा र संस्कृत्रि्रति मोह दर्शाउने, युवापिँढीलाई मार्गनिर्देश गर्ने, लैङ्गिक असमानताका कारणले नारी जगत्ले सामाना गर्नु परेका चुनौतिहरू देखाउने, सृष्टिको चक्र चलाउने मात्र हैन क्रान्तिको आगो ओकल्ने सामर्थ्य नारी वर्गमा रहेको आभाष दिलाउने, हाम्रो समुन्नत भविष्य बनाइदिन प्रयत्न गर्न वीरसहिदहरूको त्याग आदि विषयहरूको विशद् चर्चा गर्ने जस्ता प्रयत्नहरू कवयित्रीबाट भएको छ । एक सचेत र्सजकको भूमिका निर्वाहमा उनी प्रयत्नशील भएको देखिन्छ । नेपालीय मधेसी समाजमा नलेखिएका कुराहरू धेरै छन् । नलेखिएका अध्यायहरू पूरा गर्ने जिम्मेवारी कवयित्री झाहरूजस्ता ऊर्जाशील र्सजकहरूमा गएको छ । कवयित्री झाको लेखनशक्तिमा अझ परिष्कार आओस्, अझ क्रान्तिकारी विचार र भावनाले प्रश्रय पाओस् र समाजको लागि चेतनाको दीप बन्न सफल रहोस्, यही शुभेच्छा सहित सफल साहित्ययात्राका लागि शुभ-कामना व्यक्त गर्दछौं ।)
उनका गीतका मन खाने एकाध हरफहरू यहाँ उल्लेख गर्नु सान्दर्भिक र्ठहर्दछ-
१. अहीं छी राम अहीं रहीम, अहीं करीम कृष्ण खूदा अहीं छी
अहीं छी वाहे गुरु इसुमसी, हरनाम मे अही समायल छी ।
अहीं छी गीता कुरान बाइबल, अहीं छि धर्म वेद पुरान
अहीं छी गुरुग्रन्धक बखान मे, प्रकाश अपन देखा रहल छी ।
२. जितिया महोत्सव मे प्रण लै छी
आब बेटियो के बेटे समान बुझैबै ।
बेटियो त हमरे सन्तान छियै
बेटीसँ घरक काज नही करेबै ।
३. यशोदा नटखट छथि अहाँके नन्दलाल
दहि माखन सब छिनी क’ खयलनि ।
पिचकारी सँ देलनि गुलाल
गागर फोरलनि यमुना मे दहौलनि ।
४. बेटा बेटी छै समान यौ
अहाँ भेदभाव नही राखू ।
बेटीके गर्भें मे हत्या करै छी
करै छी जघन्य अपराध यौ ।
५. बौआ झटपट बढियौ यौ
ए बी सी डी सिखयौ यौ ।
अहीं वैज्ञानिक बनवै यौ
देशक सेवा करैवै यौ ।
६. सुनूसुनू मिथिलाक युवक जन, सुनू हमर्रर् इ पर््रार्थना यौ
एहन सुन्दर मिथिला नगरी, नही करू विध्वंस यौ ।
राग-द्वैष, इष्र्याकंे छोडि’क प्रेमके ज्योति जगाऊ यौ
प्रेम’क चुम्बक सबसँ बढि’क, प्रेमसँ सबकं तानु यौ ।
काव्यात्मक सूधापान गराउन कवयित्री झाका कविताहरू सशक्त रहेका छन् । विशेषतः कवितामा लय हुनर्ुपर्छ, अन्त्यानुप्रासयुक्त रहनर्ुपर्छ । यी दुवै गुण ‘भगजोगनी’ मा सशक्तरूपमा देखापरेका छन् । त्यसैले उनका कविता गद्य भए पनि पद्यजस्ता लाग्छन् । कुनै शास्त्रीय विधिविधानलाई अवलम्बन गर्न भने सकेको पाइन्न । वाचनका दृष्टिले उत्कृष्ट छन् । शुद्ध मैथिली भाषालाई आत्मसात् गरेर अघि बढ्न भने कवयित्रीले अरू प्रयास गर्नुपर्ने हुन्छ । हिन्दी र अङ्ग्रेजी भाषाका जनज्रि्रोमा झुण्डिएका शब्दहरूको बाहुल्यताले मैथिली भाषाको गरिमामय मधुर र करुण परम्परा थेग्ने कुरामा प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्छ । मैथिली भाषामा गालीगलौज गरे पनि त्यसमा मधुरता र कारुणिकता झल्कन्छ । यसको कारण यस भाषामा प्रयोग हुने कोमल शब्दहरूको करामत हो । यस प्रकार ‘भगजोगनी’ कविता सङ्ग्रहमा भाषागत केही कमजोरी भए पनि विचारगत दृष्टिले परिपूण् र परिपुष्ट अवस्था वोध हुन्छ । मैथिली भाषाको आफ्नै प्रकार र प्रकृतिको गौरवमय परम्परा भएको र विशाल शब्दभण्डार रहेको कारणले अभिव्यक्तिमा अन्य भाषाका शब्दहरू नलिई नहुने अवस्था कमै पर्छ । अभावलाई पूर्ति गर्न शब्द डाक्नुपर्छ तर अभाव नभईकन पनि डाक्न थाल्दा अतिशयोक्ति हुने खतरा बढ्न सक्छ भन्ने कुरामा चाहिँ कवयित्रीले हेक्का राख्नु आवश्यक देखिन्छ ।
कृतिः अपन मिथिलाक गीत/
विधाः गीत/
कृतिकारः किरण झा/
संस्करणः पहिलो, २०६९ अगहन/
मूल्यः रू. ५१।-/
प्रकाशकः किरण झा/
अशुद्धि संशोधनः देवेन्द्र मिश्र/
वितरकः नरेन्द्र मेमोरियल जनता मा.वि., बोरियाका शिक्षक परिवार तथा मैथिली साहित्य परिषद्, राजविराज ।
-तपेश्वरी-१, गल्फडिया, उदयपुर
हालः लिटिल फ्लावर उच्च मा.वि., राजविराज-९, सप्तरी ।
(स्रोत : क्षेप्यास्त्र राष्ट्रिय साप्ताहिक )
