~मनोज गजुरेल~
आखिर लेखक बन्ने सूत्र पत्ता लागेरै छाड्यो । कुनै जमाना यस्तो थियो–कवि बन्नका लागि साहित्यिक चेतना चाहिन्थ्यो । लेखक हुनका लागि बौद्धिक खुराक आवश्यक पर्दथ्यो । माना–पाथीका ठाउँमा ढक र तराजु आए जस्तै लेखनको क्षेत्रमा जमाना बदलिएको छ । गिदीमा घोडाको लिदी भए पनि चोर्ने कला छ भने, कत्रा कत्रा मै हँुं भन्ने लेखकहरू पनि थला पर्न सक्छन् । तिनीहरूकै रचना आफ्नो नाममा छपाएर तपार्इंले आफ्नो गलामा पाँच तोला सुनको पदक झुण्डाउन सक्नुहुन्छ ।
लेख्नु भन्नाले तीनवटा औंलाहरूको बीचमा कलम च्याप्नु र कापीमाथि अक्षर दौडाउनु मात्रै होइन । अरु कसैको रचना पढ्नु र त्यसलाई आफ्नो मौलिक रचना भनेर सम्पादकका आँखामा छारो हाल्न सक्ने नै वास्तविक लेखक ठानिन्छ । आकाशबाट असिना बर्सेजस्तो दिमागबाट कुरा बर्सिदैमा कोही पनि ‘माइ के लाल’ लेखक हेर्नै सक्दैन । मान्छेहरू भन्ने गर्छन्– लेखक बन्नका लागि गिदीमा टन्न गुदी हुनु पर्दछ ।
तर म यस कुरासँग पटक्कै सहमत छैन । मनग्य गुदी भएका जति सबै लेखक बन्ने भए मेरो मःम मार्टनर खप्परध्वज पनि ठूलै लेखक भइसक्नु पर्ने थियो । तर अहिलेसम्म सत्र किलोको घन्टाउको लिएर घुमी मात्र रहेको छ ।
लेख्नु भनेको कला हो । कला बिनाको कविता भैंसीको थला जस्तो उजाड देखिन्छ । तपाईंले सोच्नु भयो होला– कला नामकी कुनै मस्त मैयाँलाई अगाडि राखेर लेख्दा पो लेखक बनिने रहेछ कि ! माफ गर्नु होला, ‘कला’ भनेको तपाईंले चिन्नु भएकी मोडेल कला सुब्बाको कुरा गरेको होइन । न मेरी चाउमिन पार्टनर हरिकलाको कुरो हो, न त अरु कुनै चन्द्रकला, हेमकला वा प्रेमकलाको नै हो ।
कला भनेको तपाईंको टाउको हो । टाउको भन्नाले कपाल उम्रिने बाहिरी छाला मात्रै नसम्झनोस् है । टाउकोमा थु्रप्रै बालीहरू उम्रिने कुरो तपाईंलाई पनि थाहा छ । टाउकाभित्र बुद्धि विवेक मात्रै हैन, षडयन्त्र, चोरी, छल, धुत्र्यार्इं, धोका बेइमानी, चाकरी पनि फल्ने फुल्ने गर्दछ । यिनै फलफूलको प्रयोग गर्नुलाई कला प्रयोग गर्नु भन्ने गरिन्छ ।
तपार्इंले कुनै लेख लेख्न प-यो भने गिदीको प्रयोग गर्न खोज्नु भयो भने तपाईं जानु भयो– गोलखाडी, तर साडीको बारेमा कुनै कथा लेख्नु परेमा तपाईं टाउकाभित्रको कला प्रयोग गर्नुस्– मदन पुरस्कार पाउन सक्ने सम्भावना रहन सक्छ ।
साडीको बारेमा अरु कसैले लेखिसकेको रचना खोज्नोस् । त्यसलाई अगाडि राखेर आफ्नो कापीमा सार्न शुरु गर्नोस् । उपसंहारलाई माथि ल्याउनोस् । बीचको अंश काटिदिनोस् । तलमाथि पनि छाँटिदिनोस् । अब दुवैलाई जुधाएर हेर्नोस् त– कस्ले भन्छ, यो लेख तपाईंले चोर्नुभएको भनेर !
नाम चलेको सम्पादकसँग भेट्नोस् । भेट्ने स्थान पत्रिकाको कार्यालय होइन नि, कुनै रेस्टुरेन्ट वा बार नै सम्पादकलाई सोर्स लगाउने सबैभन्दा उत्तम स्थान हो । ट्वाँट खाएका सुरमा ल्वाँठ सम्पादकले जस्तोसुकै झुर रचना पनि नछापी सुखै छैन । नाम चलेको पत्रिकामा लेख छपाएपछि तपार्इं ढुक्कसँग उल्टै भन्दै हिड्नोस्– ‘मेरो रचना फलानाले चोरेर हैरान बनायो नि ।’
यो त सानो रचना कसरी लेख्ने भन्ने सानो–छोटो आइडिया भयो । अब ठूलो पर्दाको अजंग पटकथाकार कसरी बन्ने भन्ने सूत्र पनि सुनिराख्नोस् । हलिउड देखि बलिउड हुँदै कलिउडसम्मका हिट फिल्महरूको लिस्ट बनाउनोस् र क्रमैसँग हेर्न शुरु गर्नोस् ।
बलिउडको ‘शोले’ बाट कथा शुरु गर्नोस् । त्यसपछि ‘कुसुमे रुमाल’ बाट प्रेम प्रसंग जोड्नोस् । ‘कहो ना प्यार हे’ को गाना घुसाउनोस् । त्यसपछि ‘चिनो’ को षड्यन्त्रको प्रसंग थप्नोस् । ‘…बद्री’ चलचित्रबाट सानो हास्यदृश्य थपक्कै झिकेर कथालाई अगाडि बढाउनोस् । त्यसपछि तुलसी घिमिरेको ‘दर्पणछायां’ को क्लाइमेक्समा आएर कथा टुङ्याउनुहोस् र नाम राख्नोस्– ‘शोले–छायाँ’ ।
पत्रकार भेला गर्नोस् र सोमरसको प्याला थमाउनोस् । यसको चर्चा गरेवापत धेरथोर ज्याला पनि टक्राउनोस् । भोलिपल्टको पत्रिकामा हेर्नोस्– ‘नेपालमा नयाँ शैली, नूतन विषयवस्तु र नौलो कथाको सिनेमा बन्ने ।’ अब भन्नोस् त, लेखक, कथाकार बन्न कुनै गा¥हो कुरो रहेछ त ?
कविता लेख्नु पनि कुनै कविता नामकी केटीसँग प्रेम गरेभन्दा कम सजिलो छैन । छन्दमा लेख्न चाहनु हुन्छ भने आफ्नो घरमा भएको घरझगडालाई कोरी दिनोस्–
‘मैले तिमीलाई विहे गरे अवला सम्झेर तिमीले मेरा टाउकोमा बजायौं तबला सम्झेर ।’ बेछन्द (गद्य) मा लेख्ने भए त कुनै अप्ठेरो नै भएन । प्रेमिकालाई लेखेको पत्र नै छपाउनु भयो भने एउटा राम्रो निबन्ध बन्न सक्छ– ‘दिलमाया, तिमीले किन पहिले नभनेकी ? उहीबेला आइ लव यू भनिदिएको भए हाम्रो मिलन हुन्थ्यो । तर अब त…।’ यसैलाई तपाईंले कविता पनि बनाउन सक्नु हुन्छ । सिधा लेख्नोस् त्यो निवन्ध हुन्छ , त्यसैलाई ठाडो पारेर लेख्नोस्– गद्य कविता बन्दछ –
दिलमाया
तिमीले किन पहिले
नभनेकी ?
उहीबेला आइलबयू
भनिदिएको
भए हाम्रो मिलन हुन्थ्यो
त
र
.
।’
त्यसैले तपाईं पनि लेखक, कवि, कथाकार, पटकथाकारको सफलता देखेर नजल्नोस् । यही सूत्र प्रयोग गरेर आफू पनि ठूलो साहित्यकार बन्न सक्नुहुन्छ ।
काठमाडौं
2014-06-09
(स्रोत : Fitkauli.com )
