कथा : बौलाहा मास्टर

~राजु स्याङ्तान~Raju Syangtan_1

“माफ गर्नुहोला सर, स्कुलमा तपाईको गतिबिधिका कारण तपाईलाई स्कुलबाट निकाल्न हामी बाध्य भयौं,” अफिस पस्नै लाग्ने बेला स्कुलका प्रधानाध्यापकले उसलाई ढोका मै रोकी बिदाइ पत्र पो थमाई दियो ।

उ केही नबोली फनक्क फर्केर स्कुलको प्राङगन बाट लुरुलुरु बाहिरिदै थियो ।

“सर आज के पढ्ने ? माकुरा र झिंगा नपढ्ने ? सर, सर के भयो ? कहाँ जाने तपाई, कहाँ जाने सर बोल्नुस् न सर?” स्कुलका साना साना विद्यार्थीहरूले उसलाई घेरेर सोध्न थाले ।

उसले एक पटक स्कुलका नानीहरूको टाउको सुम्सुम्याए अनि केही नबोली चुपचाप लुरुलुरु बाहिरियो । अलि वर आई पुगेर स्कुललाई अन्तिम पटक हेर्दै भावुक बने उनी ।

“आजबाट बौलाहा मास्टर सधैंको लागि बिदा हुने भयो हा हा हा,” दुई जना शिक्षकहरू उस कै छेउबाटकुरा गर्दै गए ।

“आज बौलाहा मास्टरलाई के भएछ ?” छेउ छाउका बटुवाहरूले भनेको नसुने झैं गरी ऊ लुरुलुरु आफ्नो डेरातिर लम्किरह्यो ।

बौलाहा मास्टर । यो उसले बिगत १० वर्षदेखि कमाएको उपनाम हो । उसको खास नाम नै हराउन थाल्यो । सुरु सुरुमा उनको पछाडि कुरा काट्नेहरूले मात्र बौलाहा मास्टर भन्थे । पछि उनकै अगाडि बौलाहा मास्टर भन्न थाले । यतिसम्म कि स्कुलमा कखरा सिक्न आएका साना साना विद्यार्थीहरूले समेत उसलाई बौलाहा मास्टर नै भनेर चिन्न थाले । गाउँदेखि जिल्लासम्म, जिल्लादेखि केन्द्रसम्म बौलाहा मास्टरको चर्चा चल्यो । कति विद्यार्थीहरू आफूलाई बौलाहा मास्टरको शिष्य भनेर सगौरव चिनाउथ्यो भने कति चाहिं उनको नामै लिन हिचकिचाउँथे । चाहेर नचाहेर बौलाहा मास्टरको नाम चर्चाको विषय बन्न पुग्यो । बौलाहा मास्टर बैठकहरूमा बिना एजेण्डा आफ्से आफ घुस्यो । बौलाहा मास्टर कक्टेल पार्टीहरूमा आफ्से आफ विषय बनेर घुस्यो । चिया पसलमा, भट्टी पसलमा, दोवाटोमा, गल्लीहरूमा चर्चाको विषय बन्यो बौलाहा मास्टर । एउटा स्कुल पढाउने मास्टर बौलायो । तर किन सारा दुनियाँलाई खस्खस् ? मानिस बौलाउँछ आफ्नै कारण तर किन जगतलाई टाउको दुखाई ?

बौलाहा मास्टर बिगत १० वर्ष देखि बौलायो र आज बाहुलाएकै कारण स्कुलबाट समेत निस्कासित भयो ।

ऊ सरासर कोठामा पुग्यो । कोठामा सुन्यता थियो । उसका सामानहरू असरल्ल छरिएको देख्यो उसले । जीवनमा मात्र पटक विवाहमा लगाएको जडौरी कोटप्यान्ट भुँइमा लडिरहेको देख्यो । केही थाल बटुकाहरू लडिरहेको देख्यो । स्टोभ माथि रातो कितावका पानाहरू जलेको खरानी देख्यो । चुरा पोतेका मसिना दानाहरू कोठै भरि छरिएको देख्यो उसले । पुरानो ब्लाङकेट कोठाको कुनामा थुप्रिएको देख्यो । ढोका निर ऐना दुई टुक्रा भएर उसैलाई हेरिरहेको थियो । कोठा भताभुङ्ग थियो । भताभुङ्गसँगै रित्तो रित्तो पनि थियो । उसको कोठामा कति नै सामान थियो र, तर त्यो पनि बाँकी देखेन उसले । ऊ भुँईमा थचक्क बस्यो । पुर्पुरोमा हात रार्यो । भित्रैबाट उकुस मुकुस भक्कानो फुटेर आयो । तर रुने भने सकेन ।कुनामा एउटा पत्र फ्याँकिएको देख्यो । बौलाहा मास्टरले उक्त पत्र टिपेर पढ्न थाल्यो ।

“मलाई माफ गरिदेऊ । तिम्रो जीवनको साथी बन्न सकिन । तिम्रो सपनाको संसारमा म जिउन सकिन । पाँच पाँच वर्षसम्म मैले साथ दिएँ तिमीलाई । तर अब नसक्ने भएँ । तिमी जस्तो बौलाहा पागलसँग सधैंको लागि आजबाट छुट्टिने निर्णय गरें मैले ।”

“तिमी यो दुनियाँभन्दा बिपरित छौ । यो समाजको गतिभन्दा उल्टो छ तिम्रो यात्रा । तिमी मलाई मेकअप गर्न दिदैनौं । तिमी भन्छौ मेकअपले नारीलाई खेलौनामा परिणत गर्छ । तिमी मलाई डिस्को जान दिदैनौं ।डिस्कोले मानिसलाई बिगार्छ भन्छौ । तिमी मलाई टि. भी. धेरै नहेर टि.भि.ले मानिसलाई बिखण्डित बनाउछ भन्छौ । तिमी मलाई गाउँको पाखे श्रीमती बनाउन चाहान्छौ । म भुर्रुर उड्ने पंछी बन्न चाहन्छु । तिमी मलाई गहना त नारीको हतकडी हो भनेर केही पनि किनिदिदैनौ । तिमी स्कुलमा सिंगाने बच्चाहरूलाई क्रान्ति र चेतनाका कुराहरू गरेर दिन बिताउँछौ । तिमी समानता र स्वतन्त्रताको गफ छाँटेर हिड्छौ । रुढीवादी परम्परा भन्दै त्यसको ठाउँमा बैज्ञानिक संस्कृतिको वकालत गरिहिड्छौं । तिमी यो संसार भगवानले होइन मानिसको पौरखी हातहरूले बनाएको हो भनेर हिड्छौं ।”

“तिमी संसारमा महिला र पुरुष मात्र दुई जाति छ त्यसैलेश्रमको आधारमा भेदभाव गर्नु अपराध हो भनेर हिड्छौं । तिमी स्कुल कलेज र समाजमा भएकोभ्रष्टचारको बिरुद्ध रात दिन डटिरहन्छौ । कोही भोक भोकै मर्ने, कोही मोजमस्तिको जिन्दगी बाँच्ने चलनको अन्त्य हुनु पर्छ भन्दै हिड्छौ । तिमी कही नभएको स्वाभिमानी स्वावलम्वि नेपाली वीर बनेर पाखे ढाका टोपि र दौला सुरुवाल लगाएर हिड्छौ । सडकमा हिंड्दा भोट माग्ने नेताले झैं नमस्कार गर्दै हाँस्दै हिड्छौ । तिम्रो साथी सुकुम्बासी टोलकाहरूभन्दा को छ आज? तिमी सँगैका मास्टरहरूले के के प्रगति गरिसके । तिमी स्वाभिमानको नफस्टाउने खेती गरेर रात दिन हिड्छौ ।”
teacher
“बदलामा के पायौ तिमीले ? स्वाभिमानले तिम्रो पेट भरियो ? आखिर तिमीले के पायौ ? यही रित्तो चुल्हो र भोको पेट होइन ? समाजले तिमीलाई के दियो उपहार ? यही पागलको उपमा होइन ? कस्ता कस्ता नेताहरूलाई मतलब छैन । तिमीलाई देशको चिन्ता ? आफ्नो पेटको जोहो गर्न नसक्नेले के देशको चिन्ता गर्छौ?सारा गाउलेले मलाई खिसि गर्छ । बौलाहा मास्टरको श्रीमती भनेर गिल्ला गर्छ । “के छ नानी, तिम्रो बुढाको स्वाभिमान कहिले पाक्छ ? मलाई पनि बोलाउ है” भनेर दोबाटोमा बसी जोकर बनाउछ । मैले तिमीलाई जुन सपनाले रोजेको थिएँ त्यो मेरो ठूलो भुल भएछ । मैले आजै बिहान पँधेरोमा सुनें । स्कुलमा भएको भ्रष्टचारको बारेमा तिमीले पत्रिकामा छापेको निउमा तिमीलाई स्कुलबाट निकाल्दै छ रे ।तिमी आफ्नो जीवन आफ्नै तरिकाले बिताउ । तिमीसँग अब म एक छिन पनिबस्न सक्दिन । अल बिदा ……….”

पत्र पढिसकेर ऊ मुसुक्क हाँस्यो । असरल्ल छरिएको सामानहरू हेर्यो । उसकोछाती भित्रैबाट अव्यक्त पीडाहरू मडारिदै आयो । भुँईमा फुटेको ऐना उठाई आफैलाई हेर्यो अनि बेस्सरी रोयो ।रुँदा रुँदै रातो कितावका मसिना अक्षरहरू सम्झ्यो उसले । स्कुलका साना साना नानीहरूलाई सम्झ्यो । अनि सम्झ्यो उसले भोलिको सुन्दर संसार । आफैसँग सम्हालियो ऊ । डढेर आदि भएको स्टोभ माथिको रातो किताव सम्हाल्न थाल्यो । रातो किताव आदि डढेर खरानी भइसकेको थियो । उसले जवरजस्ती कितावका पन्नाहरूलाई जोड्न खोज्यो । तर अक्षरहरू खरानीबाट उठ्न सकेनन् । जुन अक्षरलाई सकैले जलाइसकेको थियो । एक्कासि सडकतिर एम्बुलेन्सको आवाज जोड जोडले बज्न थाल्यो । आवाज उनको कोठा नजिकै आएर रोकियो अनि ढोका ढक् ढक् ढक् ढक् गर्यो । उसलेसम्हालिदै ढोका खोल्यो । ढोकामा चार पाँच जना सेतो पोषक लगाएकाहरू देख्यो । “बौलाहा मास्टर तपाई नै हो ? एक जना सेतो पोषकधारीले उसको कठालो समाउँदै सोध्यो । “हजुर मै हुँ, तर तपाईहरू को हो ? किन आउनु भएको ? मलाई केही पनि भएको छैन, मलाई छोडी दिनुुस्, म बौहाला होइन, म पागल होइन ।” उसको कुरा कसैले सुनेनन् र उसलाई जवरजस्ती एम्बुलेन्समा राखियो अनि लगियो मानसिक अस्पतालतिर ।

अँध्यारो कोठामा बिजुलीको तिखो झिल्का देख्यो उसले एक पटक । अर्को पटक तातो र रातो दुखाई अनि भयङ्कर ठुलो चिच्याहटसँगै उसँग बाँकिरहेन अब कुनै स्मरण शक्ति । आँखा खोल्दा उसलाई रिङटा लाग्यो । टाउको बेस्सरी दुख्यो । आकाश जमिनतिर जमिन आकाशतिर देख्यो उसले । ऊ अगाडिको प्रत्येक दृष्यले उसलाई जिस्क्याइरहे झैं लाग्यो । उसले देखेका प्रत्येक बस्तु उसलाई हेरेर हाँसे झै लाग्यो । उसलाई पनि हाँसु हाँसु लाग्यो । उसले देख्यो ऊ अगाडिको पर्खाल उसलाई हेरेर हाँसिरहेको छ । पर्खाल देखेर ऊ पनि हाँस्यो । उसलाई देखेर आकाश जमिन सबै हाँस्न थाल्यो । ऊ पनि सँगसँगै हाँस्न थाल्यो । सेतो पोषक लगाएको मान्छेले कतै फोन गरेर भन्यो “बौलाहा मास्टर अब सद्दे भो साप् कुनै समस्या छैन ।”

सेतो पोषक धारीले उसलाई मानसिक अस्पतालबाट बाहिर निकालेर सडकमा छाडिदियो । उसले देख्यो, सडक पनि हाँसिरहेको छ । सडकमा गुड्ने गाडी पनि हाँसिरहेको छ । हिजो उसलाई पागल भन्ने वरपरकारमितेहरू पनि हाँसिरहेका छन् । रमितेको भीडलाई हेर्दै ऊ पनिमुर्छा परि परि हाँस्दै सडक नै सडक हिंडिरह्यो । सडक वरपरका रमितेहरू ऊ सुधृएकोमा हाँसिरह्यो । तर सडकको पल्लो किनारमा कलिला विद्यार्थीहरू र उसका सुकुम्बासी साथीहरू मानसिक अस्पतालतिर फर्किएर गगनभेदी नारा लगाइरहेका थिए, “बौलाहा मास्टर जिन्दावाद ! सद्दे समाज मुर्दावाद ! !”

राजु स्याङ्तान
महोत्तरी खयरमारा ६
April 16, 2014

(स्रोत : Sahityasansar.com )

About Sahitya - sangrahalaya

We will try to publish as much literary work of different authors collected from different sources. All of these work is not used for our profit . All the creative work belongs to their respective authors and publication. If requested by the user we will promptly remove the article from the website.
This entry was posted in नेपाली कथा and tagged . Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.