~भारद्वाज मित्र~
पाटे बिरालो चलाखमात्र होइन निकै घुर्त पनि थियो । ऊ घरघर चहारीचहारी दही–दूध चोरीचोरी खान्थ्यो । र चोर्ने मौका नपाएका बेलामा घरघरमा गएर म्याउँ……म्याउँ… गर्दै मागेर पनि खान्थ्यो । मौका ढुकेर मुसा मारेर पनि खान्थ्यो । यसरी ढुकेर, मागेर अनि चोरेर खाएर त्यो पाटे मोटाएको थियो ।
हिजोआज पाटेलाई ठूलो फसाद परेको थियो । घरघरमा अव चूलोमा खाना बनाउन छाडेका थिए । मान्छेहरूले मट्टितेल र ग्यासका स्टोभ, बिजुलीका हिटर अनि राइसकुकरहरूमा खाना बनाउन थालेका थिए । कुनैकुनै घरमा चूलो थिए तर ती चूलाहरू पनि चिसै हुन्थे । त्यसमा आगो बाल्ने चलन हराईसकेको थियो भने कतिपय घरहरूमा त अव चूलो नै थिएनन् । पाटे बिरालोलाई घरका मान्छे खाईपिई सुत्न गएपछि तातो चूलामा बसेर आरामसँग निदाउने बानी परेको थियो । पाटेले अलि पहिलासम्म तातो चूलो खोज्न गाउँ सिङ्गै चाहार्नु पर्दथ्यो । अव त त्यो पनि पाउन छाड्यो । पाटेलाई पर्नु पिर प¥यो । ऊ यसो बुद्धी लगाउन थाल्यो । अल्छी मोराको बुद्धी कहाँ गतिलो हुन्थ्यो र ? कसलाई ठगौँ भन्ने धुर्त बुद्धी खेलाउँदैमा पाटेले केही समय बितायो ।
जाडोको मौसम थियो । पाटेलाई पनि जाडोले सताउँदै थियो । कसरी तातो, न्यानु गर्ने भन्नेमा पाटेले धेरै सोच्यो । गाउमा त मान्छेहरू बस्तथे । मान्छेलाई ऊ झुक्याउन सक्दैनथ्यो । गाउँमा मान्छेसँग गाई, बाख्रा, कुखुरा, भैँसी, हुन्थे । तिनीहरूसँगबाट पाटेले लिन मिल्ने केही देखेन । कुकुरसँग भने राम्रो न्यानो रौँहरू हुन्थ्यो । तर त्यसबाट उसले लिने आँटै गरेन । कुकुर त उसको जन्मजातै सत्रु ।
जाडो त छल्नै प¥यो । ऊ नजिकैको वनमा पस्यो । वनमा बाग, भालु, स्याल, मृग, ब्वाँसो, खरायोजस्ता धेरै जीवजन्तु बस्तथे । बाघ–भालुलाई उसको आँटै नपुग्ने, स्याल, फ्याउरा, ब्वाँसा, मलसाँप्राहरू उभन्दा पनि चलाख थिए । पाटेले आपूmभन्दा कमजोर र सोझो जन्तु खरायोलाई भेट्टायो । खरायोको मुलायम र न्यानो हुने भुत्ला देखेर पाटे लोभियो । उसले जालझेल गरेर भए पनि खरायोको न्यानो र नरम भुत्ला हात पार्ने र जाडो बिताउने सुर ग¥यो । खरायोको छालासमेतको भुत्लासँगै आफ्नो छाला साट्न पाएमा पाटेलाई दुईवटा फाइदा हुने सम्झ्यो । एक त त्यस भुत्लाबाट न्यानो पाउने र अर्को त्यो भुत्ला लगाएर मुसालाई झुक्याउन सकिने । यो सोचेर पाटेले मनमनै जाल बुन्न लाग्यो । खरायोको भेषमा घरघरमा जाँउँला ! मुसाहरूलाई पटापट् समातेर खाँउला !! खरायोको नरम भुत्लाको न्यानु लुगा पनि लाउँला !!! भनेर पाटेले धेरै सोच्यो । उसले पुन्टे खरायोलाई भेट्यो र मित लगाउने प्रस्ताव ग¥यो । सोझो खरायोले हुन्छ भन्यो । दुवैले आपसमा मित लगाए । मित लगाएको केही दिनपछि पाटेले मितसँग चिनो लिनेदिने गर्नु पर्छ भन्ने पनि प्रस्ताव राख्यो । मित लगाएपछि आपसमा चिनो लिनेदिने चलन खरायोले पनि सुनेको थियो । दुवैले चिनोमा आ–आफ्ना भुत्लासहितको छाला नै साटासाट गर्ने सल्लाह गरे । जाडोले आत्तिएको फटाहा बिरालो मितलाई झुक्याउन सफल भएकामा मनमनै खुसी थियो । त्यसैले मितसँग चिनो साट्न उसैले हतार ग¥यो ।
दुवैले आ–आफ्ना भुत्लासहितको छाला नै साटासाट गरे । पाटे बिरालो खरायोजस्तै देखियो भने भुन्टे खरायो बिरालोजस्तै देखियो । घाँसपात खाएर वनमा रमाउने पुन्टेलाई केही फसाद परेन, अलिअलि जाडो भयो, ऊ आफ्नो बाटो लाग्यो । बाठो भएको पाटे भने अव आफ्नो चलाखीसँग निक्कै घमन्ड गर्दै खुसी भएर गाउँ पस्यो ।
उसलाई केही न्यानो पनि भयो, मान्छेले पनि झट्ट चिनेनन् । ऊ दङ्ग प¥यो । र मुसा समाउँन खोज्यो तर उसले मुसा समात्नै सकेन । मुसा समात्नखोज्दा पो पाटेले थाहा पायो । आफ्नो छाला फुकालेर खरायोलाई दिँदा उसका नँग्रा पनि सँगै गएछन् । एकदुई पटक पाटेले मुसा समात्न खोज्यो । उसका हातमा नँग्रा थिएनन्, पाटे भोकै हुन लाग्यो । मुसाहरूले पाटेसँग नँग्रा छैनन् भन्ने थाहा पाए । गाउँका सबै मुसाहरू मिलेर त्यो पाटे बिरालाका घाँटीमा घन्टी झुन्ड्याउने मतो गरे । बल्ल धेरै पहिलादेखि बिरालाका घाँटीमा घन्टी झुन्ड्याउने मुसाहरूको मतो पनि सफल भयो ।
८ माघ, २०६०
‘मित्रबास’ सिर्जनाबस्ती, कपन– १ काठमाडौँ
Published By Hatemalo Sanchar
Year 2, Issue 8
Total Issues 95, Falgun 2060
(स्रोत : Ketaketi.org
