कथा : आत्मज्ञान

~जयदेश श्रेष्ठ~Jayadesh Shrestha

शिक्षाको ज्योति प्रोफेसर र स्वास्थका देबी नर्स यी दुई श्रीमान् श्रीमतीमा कहिले मेलमिलाप छैन । श्रीमती ढिला आउँदा अनेकौ शंका उपशंका हस्पिटलमा डीयुटी अदल, बदलमा शंका गरी स्पस्टिकरण दिदैमा हैरान । प्रोफेसर क्याम्पस जादा सजिएर चट्ट परेर जानै नहुने । मोबाईलमा केटी फोन आउनै नहुने श्रीमतीले शंकाले हैरान । सधै बिहान , बेलुका सधै रडाको एकले अर्को लाई आरोप प्रत्यारोप टोल बासी छिमेकि दिक्दार भैसके । तिनिहरुलाई नसम्झाउने छिमेकीहरु कोही बाँकि छैनन् । एक जना महिलाले अंन्तिम उपाय स्वामी बिबेकानन्द कहाँ जान सल्लाह दिए । तर दुबै जान मानेनन् । आखिर निकै प्रयास बाट उनकै साथ श्रीमती चाँही जान तयार भईन् र उनकै साथ लागिन् आश्रम तिर केहि समय पछि मोटरसाईकलमा श्रीमान पनि आईपुगे । प्रबचन सुरु भईसकेको थियो । दुबै जना आ–आफ्नो सुरमा थिए । प्रबचनको कुनै भेउ नै पाएन उनिहरुले । पुर्ब जानकारी गराएको हुदा कार्यक्रम पछि बिशेष समयमा दुई जना लाई स्वामीजीले धेरै सम्झाउनु भयो । अंन्तमा हेर मेरो कुरामा यो चाँही हेक्का राख्नु लोग्ने स्वास्नी भनेका तिमीले ल्याएको मोटरसाईकलका दुई पाङग्रा जस्तै हुन । एउटा राम्रो भएर हुदैन दुबै राम्रो हुनु पर्दछ । एउटा पाङग्रा पंङ्गचट भए पछि , एउटा पाङग्राले मात्र मोटरसाईकल अगाडी बढन सक्दैन । त्यसैले आ–आफ्नो ख्याल आफैले राख्नु पर्दछ । घर ब्यबहार भनेको पनि यस्तै हो । एक हप्ता पछि आउने सर्तमा दुबै जना स्वामीजीलाई प्रणाम गरी बिदा भए ।

घर गएर दुबैले स्वामीजीको कुरा लाई खुबै मनन् गरे । श्रीमान्ले बिचार गरे । गाडीमा जस्तै एउटा पाङग्रा जगेडा राख्नु पर्दछ । त्यसैले उसले सालीलाई घरमा नै ल्याएर राखे । श्रीमतिले पनि धेरै बिचार गरीन् । स्वामीजीले भन्नु भए झै मोटरसाईकलको पाङग्रा धेरै पंङ्गचेट हुनु हुदैन त्यसैले नयाँ तरीका टायर टयुबलेस बनाउनु पर्दछ । जस्तो सुकै किला पसे पनि आफै टाँलिन्छ र समस्या नै हुदैन । दुबैले आ–आफ्नो तरीका बाट समस्या समाधान गरे । दुबैमा एक आपसमा बिवाद रहेन । श्रीमतीले जे जस्तो गरेर आए पनि घरमा नै नआए पनि श्रीमान् चुप ,घरमै साली ल्याएर राख्दा श्रीमती चुप । एक हप्ता पछि स्वामी जी कहाँ दुबै उपस्थित भए । स्वामी जी बाट सोधनि भयो । कति पटक झगडा ग–र्यौ यो हप्तामा ? झगडा त भएन …..तर …..श्रीमतीले भुई कोट्याउदै बोलीन् । समस्या बुझे स्वामीजीले प्रयोग बाट समस्या समाधान गर्ने बिचार गरे । आश्रममा पालेका बाख्राहरु साँझ पख चराएर ल्याएका थिए । स्वामीजीले मकै लिएर बाख्राहरुलाई खुवाए , बाख्राले खाए । फेरी हातमा केहि काजु लिएर ख्वाए , पछि केही राम्रा घाँसहरु दिए त्यो पनि खाए । ति सबै दूबैले ध्यान दिएर हेरी बसेका थिए । स्वामीजी आएर केही छिन पछि दुबैलाई खाजा खान भने , दुबैले हामी भर्खरै खाएर आएका भने , दुध खान भने , होईन स्वामीजी खान मन छैन । धन्यबाद , (स्वामीजी लाई प्रणाम गरे) ।

स्वामीले दुबैलाई सम्झउन सुरु गर्नु भयो । हामी भनेका मानिस हौ । भोक लाग्दा समेत कहाँ खान हुन्छ । के खान हुन्छ हुदैन सबै कुरा बिचार गर्दछौ मन लाई आफ्नो बसमा राख्दछौं। यिनिहरु (बाख्राहरु) पशु हुन जतिसुकै अघाए पनि खान छाडदैनन् । चाहे घाँस , मकै ,काजुमा केहि भिन्नता देख्दैनन् । त्यसैले यिनिहरु र हामीमा भिन्नता छ । आबश्यकता भन्दा बढी भोजनले स्वास्थमा हानि गर्दछ भने ,परपुरुष र परस्त्रिको चाहना दाम्पत्य जिबनको बाधक हो त्यसैले हामी मानिस भएर मानिसको ब्यवहार गर्नु पर्दछ । आफु राम्रो संसार राम्रो ,आफु नराम्रो संसार नराम्रो , आफु राम्रो भएर राम्रो को चाहना गर्नु पर्दछ ।

जाने बेलामा पानि प–यो । भित्र बाट छाता ल्याएर दिए दुबै जना छाता ओढेर घर पुगे । रात भर दुबैले बिचार गरे । अब मानिस भएर जिउँछौँ । दुबैले आफु राम्रो हुने प्रण गरे । बिहान दुबै जना आश्रममा पुगे । आफ्नो कार्यले आत्मग्लानी दुबै श्रीमान् श्रीमती स्वामीजीको चरण घोप्टो परे । आखाँबाट बलिन्द्र धारा आँसु चुहाएर माफि मागे । हामी पशुतुल्य जिबन बिताई रहेका रहेछौ । अब मानिस भएर जिउन प्रयत्न गर्ने छौं । स्वामीजीले अनुहार बाट थाहा पाए यिनिहरुमा सदबुद्धि पलायो भनेर , जाने बेलामा छाता फिर्ता गर्न खोजे । स्वामीजीले यो छाता मेरो तर्फ बाट तिमीहरुलाई उपहार सधै तिमिहरु यसै छाता भित्र मिलेर बस्नु यही मेरो कामना सधै सुखि भएस् भनि आर्शिबाद दिए ।

हिजोका ति दिनहरु सबैले बिर्सीसके आज ति बृद्ध दम्पतीहरु मेलमिलाप समाजमा प्रेरणा हुन त्यही पुरानो छाता ओढेर सबैलाई आत्मज्ञानको सन्देश दिने गर्दछ ।

ईति

(स्रोत : Sahityasansar.com )

About Sahitya - sangrahalaya

We will try to publish as much literary work of different authors collected from different sources. All of these work is not used for our profit . All the creative work belongs to their respective authors and publication. If requested by the user we will promptly remove the article from the website.
This entry was posted in नेपाली कथा and tagged . Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.