~लक्ष्मी उप्रेती~
स्वप्न भङ्ग भएपछि जीवनमा देखिएका ससाना खुसीका कणहरू अनायासै मेटि“दा रहेछन् । विश्वास र भरोसाका पुञ्ज मेरा जीवन साथी विभाजित हुनाले, आस्थाका धरोहर मेरा मुटुका टुक्रा विचलित भएकाले यसबेला दुःख सहेर शून्य जीवन बा“च्नु सिवाय कुनै विकल्प रहेन मेरो । दाम्पत्य जीवनका सुखद क्षणहरू सपना जस्तै बनेर छचल्किने भए अब अतीतका स्मृतिमा । वर्तमानले रक्ताम्मे पारेको विवश घाउ सुम्सुम्याउ“दै खाटा बस्नै नसक्ने भविष्यको कल्पना कसरी गरू“ म ? विश्वासको धरातलमा उभ्याएर मेरो भोलि खोसिसके छन् मेरा आफ्नाहरूले नै आश्वासनको भ्रमित भाव बा“ढ्दै । हरे १ कस्तो अन्तरघात गरे नि मलाई ।
बिरही पल बनेर बिझाउ“ने ए समय १ त निर्दयी नै होस् या मलाई घात गरिस् ? सुन्दर धुनको सङ्गीत बनेर रमाउने मेरो विगत आज कस्तो कुरूप बन्यो । अब तेरो रचनामा मेरो भविष्य कस्तो छ भन्न सक्छस् ?
केही समय प्रेम गरेर जीवन बुझेपछि बिहे गरेका पति अनिमेष र हाम्रा छोरा छोरी निमेष र निर्जास“ग अलग्गिनुको पीडा सहेर अर्काको मुलुकमा कहालीलाग्दा पल गन्दै दिन रात खटे“ र सात वर्ष बिताए“ परिवारको सुख सोचेर । ती सबै व्यर्थ भएछन् । जस्का लागि आफूलाई रित्याए“ उसले मेरो जीवनमा छुरा घसेको आभास समेत पाइन“ मैले ।
जीवनमा यस्तो दिन पनि आउला भन्ने कल्पना समेत गरेकी थिइन“ । बिहे हुनुभन्दा अघि कति खुसी थिए । दुई दाजुहरूकी यौटी बहिनी भएकाले म परिवारमा नै प्यारी थिए“ । सम्पन्न परिवारमा जन्म भएकाले पनि होला गाउ“का अरू साथीहरूको तुलनामा हरेक अवसर प्राप्त हुन्थ्यो मलाई । मैले रहर गरेका जुनसुकै चिज पनि तुरुन्तै पुरा हुन्थे । दुःख नभोगेकी मैले बिहेपछि मात्र थाहा पाएकी थिए अभावमा दुख्ने कष्टकर जीवनको घाउ ।
अतीतको मायाले यसबेला मलाई अवसादमा पारेको छ । मनका आवेगहरू भक्कानिएर पोखिन्छन् दुई आ“खाबाट अविरल ।
राजनीतिक पृष्ठभूमि भएको मेरो परिवार । घरमा राजनीतिज्ञहरूको जमघट भैरहन्थ्यो । यही प्रभावले मलाई राजनीतिमा रुचि बढ्दै गयो । म आइ.ए. पढ्दै थिए“ । वि.सं. २०४६ मा जन आन्दोलन चर्कियो । देशमा राजनीतिक गतिरोधका कारण उत्पन्न आन्दोलनमा युवाशक्ति विद्यार्थीहरूको सहभागिता बढ्दै गयो । अलिअलि गर्दै केही दिनपछि शैक्षिक वातारण नै ठप्प भएर राजनीतिक वातावरणको माहौल व्याप्त भयो । विभिन्न दलका भातृसङ्गठनका विद्यार्थीहरूको सक्रियता बढ्दै गयो । आन्दोलन झन् चर्कन थाल्यो । जुलुस, नारा, कोणसभा, आमसभा, तोडफोड, चक्काजाम, आगजनी, धडकपड, लाठी चार्ज आदि इत्यादिले राजनीतिक वातावरणलाई ततायो । पारिवारिक समर्थन भएर पनि होला विद्यार्थी आन्दोलनमा हाम्रो कलेजबाट मेरो नेतृत्व अग्रपङ्तिमा रह्यो । प्रदर्शनकारीलाई दबाउने प्रयाशमा तत्कालीन सरकारले धडपकड गर्दा अग्रज नेताहरूस“गै केही साथीहरू र म पनि जेलमा परे दुई पटक । पहिलो पटक जेल पर्दा म निकै डराएकी थिए“ । तर राजनीतिक बन्दीहरूको जेल जीवन राम्रै हु“दोरहेछ ।
आफ्नै प्रखर क्षमताले विद्यार्थी राजनीतिमा सक्रिय रहेर अर्का कलेजका विद्यार्थी नेता अनिमेषस“ग पहिलो भेट जेलमा नै भयो । हाम्रो विचार र उद्देश्य अनि यात्रा पनि एउटै थियो । उनको प्रभावशाली व्यक्तित्वका कारण जेलबाट छुटेपछि पनि हाम्रँे भेट हुने क्रम बढ्दै गयो । बिस्तारै बिस्तारै राजनीतिक सहयात्रीभन्दा फरक अर्कै आसक्तिको आभास भयो हामीमा ।
समयको गतिस“गै राजनीतिक उतार चढावमा कही“ जा“दा कसो कसो गरेर प्रायः स“गस“गै हुन थाल्यो । केही दिनपछि पार्टीका साथीहरूबाट पनि हाम्रो सामीप्यताको चर्चा सुरु भयो । त्यसपछि हामी सोच्न बाध्य भयौ“ । हाम्रँे मन मिलेकै थियो । अनिमेषले अभिभावकस“ग सल्लाह गरेर मलाई माग्न पठाए । दुवैतिरका अभिभावकहरूबाट बुझाबुझ गरेपछि हाम्रो बिहेको टुङ्गो लाग्यो । महेन्द्रनगर घर भएका सम्पन्न परिवारका माइला छोरा अनिमेषलाई जीवन साथी बनाउ“दा छोरी सुखी हुन्छे भन्ने सोचले ढुक्क भएर बिहेका लागि आएको प्रस्ताव मेरा अभिभावकले स्वीकार्नु भयो । अन्ततः केही समय पछि उहा“हरूले हाम्रो लगन गा“ठो बा“धिदिनु भयो ।
बिहा पछि जहा“ जतिखेर निस्फिक्री हि“ड्डुल गर्न हामी स्वतन्त्र भयौ“ । केही समयसम्म हाम्रो राजनीतिक जीवन सक्रिय भयो ।
बिहे भएको दुई वर्षमा हाम्रो छोरो निमेष जन्मियो । त्यसपछि राजनीतिमा मेरो सहभागिता अलि कम हुन थाल्यो । निमेष दुई वर्ष नपुग्दै छोरी निर्जाको जन्म भयो । त्यसपछि त छोराछोरीको स्याहार सुसारले नै मलाई व्यस्त बनायो । यसले गर्दा मेरो राजनीतिक जीवन झन्डै झन्डै शून्य नै भयो ।
समय आफ्नै गतिमा अघि बढि रह्यो । हाम्रो अवस्थामा उतार चढाव सुरु भयो । दुवै जना बेरोजगार । एकातिर अनिमेषको राजनीतिक जीवन अर्कातिर घर व्यवहारमा खर्च बढ्दै जान थाल्यो ।
आमा बाबुको मृत्युपछि माइतीतिरबाट पाउने सहयोगी हातहरू कम हु“दै गए । अनि आफ्नो पुख्र्यौली सम्पत्ती बेच्दै जीवन गुजारा गर्नु हाम्रो बाध्यता रह्यो । केही समयसम्म यसरी पनि जिन्दगी धानियो । पुख्र्यौली सम्पत्ति पनि सकिएपछि साथी भाइहरूस“ग ऋण लिने क्रम सुरु भयो ।
अभावले जीवन कठिन हु“दै गयो । कामको खोजीमा दुवै जना लागि प¥यौ“ । तर कही“ कुलखानदान र कही क्षमताका कारण कति ठाउ“मा हामी अयोग्य भयौ“ । त्यसपछि अनिमेष व्यावहारिक झमेलाबाट पिरोलिएर राजनितिक माहोलमा नै पूर्णकालीन समय बिताउन थाले ।
यसरी जीवन झन्झन् जटिल हु“दै गयो । के गर्ने भनेर हामीस“ग कुनै उपाय नै भएन । अन्ततः राजनीतिकर्मीको लागि खुलेका विदेश यात्राको फायदा उठाएर सर सल्लाह गरी श्रीमान्स“गै बालक छोराछोरीलाई समेत छोडेर बेलायत जान बाध्य भए“ ।
त्यसबेला मातृत्वको आर्तनाद सह“दै विदेशी भूमिमा कठिनाइहरूस“ग जुद्धै बिताए“ । उराठिलो सात वर्ष दिन रात काम गर“े । काम गरे“ अनुसारको दाम पनि कमाउन सके“ ।
मुटुको घाउलाई पलपल सुमसुम्याउ“दै भविष्यको सुन्दर सपना सजाएर आफूलाई रित्याउ“दै श्रीमान्को भरोसामा सात वर्षसम्म कमाएको पैसा सुम्पिरहे“ सही ठाउ“मा उपयोग हुन्छ भन्ने विश्वासले, तर जीवनको विश्वास सोच जस्तो कहा“ हु“दोरहेछ र ? पहिला जति आफ्ना थिए ती सबै आफूबाट छुटिसकेछन् ।
पैसा कमाउने कामदेखि बाहेक अन्य केही समयखेर फालिन“ मैले । यता श्रीमान् र छोराछोरी बाहेक अरू सबै नाता सम्बन्ध साथी भाइ कोहीस“ग पनि सम्पर्क राखिन“ । उनीहरूले सम्पर्क गर्न खोज्दा पनि सहयोग पो माग्ने हुन की भन्ने शङ्का गरेर सधै“ सम्पर्कविहीन हुनाका साथै समय पनि खेर फाल्न चाहिन“ । त्यसबेला सायद उनीहरूको सम्पर्कमा रहन सकेको भए मेरो केही त बच्न सक्थ्यो कि ? तर मेरो स्वार्थीपनले यसबेला मस“ग केही रहेन । सङ्घर्ष गरेर सात वर्ष विदेशी भूमिमा बिताएको आफ्नो उराठिलो उमेरस“गै मेरा आफ्नाहरूबाट म छुटिसकेछु ।
आजको प्रतीक्षामा कति दिन बिताएर मनभरि उत्साह र उमङ्गका तरङ्ग छचल्काउ“दै । अनिमेषस“गको मधुर मिलनको कल्पनामा बहकिएर उम्लिएथे । मुटुभरि ममताले सुमसुम्याउ“दै छोराछोरीको सामीप्य सुखमा भावुक हु“दै नेपाल धर्ती टेकेथे“ । तर मैले कल्पना गरेका ती सबै सुनौला भावहरू अहिले चकनाचार भए सपना झै“ बनेर । हरे १ सपना झै“ लागेको यो जीवनको सपना, सपना नै भै दिए अर्काको सम्झेर पनि अबको जीवनमा विपना राम्रो पार्दै आफ्नो बनाउ“थे“ । अब त मस“ग जीवनका सपना पनि कुनै रहेनन्, विपनाको त के कुरा गरौ“ ?
लामो समयको अन्तरालपछि हिजो नेपालको धर्तीमा पाइला टेके“ । श्रीमान् र छोराछोरीकै न्यानो स्पर्शको अनुभूत गर्दै आफूभरि मायाको रङ भरेर आफ्नै जीवनको लोभ गरे आफैबाट । तर आज मायाका सबै रङ आफ्नै लागि हराउ“दा त्यही जीवन यसरी कुरूप हुन पुग्यो ।
हिजो विमानस्थलबाट बाहिरिएर प्रतीक्षालयमा अनिमेषलाई देख्नासाथ सात वर्ष मैले भोगेका वियोग र वेदनाका सारा कुराहरू बिर्सिए । उनलाई छेउमा पाउना साथ पुलकित भए“ । छोराछोरीलाई वरिपरि खोजे देखिन“ । त्यसपछि “खोई मेरा निमेष र निर्जा” भनेर सोधे । अनिमेषले शिर झुकाउ“दै भुइ“तिर हेरेर जवाफ दिए, “उनीहरू साथीको घरमा गएका थिए । आउन ढिला गरे ढिलो होला भनेर म चै आए“ ।”
त्यसबेला मेरो मुटु च्वास्स भयो र पनि चुपचाप सहे“ अरू केही नसोची । अनिमेषले मेरो व्याग गुडाउ“दै ट्याक्सीमा ल्याएर राखे र चुपचाप ट्याक्सीमा चढे । उनको पछिपछि लाग्दै म पनि यन्त्रवत् मानव झै“ भएर उनीस“गै ट्याक्सीमा बस“े । अनि उनले उही हाम्रो सा“खुमा भएको घरको लोकेसन दि“दै ट्याक्सी लान चालकलाई निर्देशन दिए ।
सा“झ झमक्क परिसकेको थियो । सडकका दुइछेउमा भएका बिजुलीका पोलबाट बत्ती झलल्ल बलेर उज्यालि“दा पनि मेरो मन अ“ध्यारो थियो । सडकमा साना ठूला वहानहरू बत्तीको चहक फ्याकेर सलल बग्दै ध्वनि प्रदूषणले वातावरणलाई नै आक्रान्त पारेको अवस्थामा मेरो मनस्थिति अशान्त भयो । अनि हामी बीचको मौनतालाई भङ्ग गर्दै अनिमेषलाई सोधे“–“हामीले किनेको नया“ घर सबै भाडामा नै दिएको छ ।”
“हो” मलाई नहेरी उनले एउटै अक्षरमा उत्तर दिए । यत्रो वर्षपछि आफ्नो घरमा आफ्नाहरूस“ग सामीप्यको सुख भोग गर्न म आतुर भएकी थिए“ । गेट फूलले गेट छोपि“दै घर भित्ताबाट छानोसम्म लता टा“सिएर उकालि“दै गरेको त्यो घरले हजारा“ै कहानी लुकाएर पनि अभिमान बोकेर उभिएको थियो । वरैबाट देखिने झ्यालमा हेरे“ पहिला झै“ यसपटक त्यहा“ कुनै आ“खाहरूले चिहाएका थिएनन् । घरमा पुग्नासाथ मेरो उत्साह र उमङ्गका आतुरीहरू व्यर्थ भएर विषाद बन्यो । चकमन्नता ओडेर नियास्रिएको त्यो मेरो घर छोराछोरी बेगर मस“ग नै अपरिचित भयो । अनि सशङ्कित भएर कढ्कि“दै मैले सोधे “अनिमेष, खोइ मेरा छोराछोरी ।”
अनिमेषले झिजो मान्दै मबाट नै तर्कन खोजे । मैले बुझ्न सकिन“ उनलाई । त्यसबेला मैले प्रेम गरेर बिहे भएका पहिलेका मेरा अनिमेष जस्तो देखिन उनलाई । छोराछोरीलाई नदेख्दा मातृत्वले पिरोलेर आहत हु“दै रोए“ । अनिमेषस“ग विरक्तिएर रातभर उनीस“गै भएर पनि कोसै टाढा भए“ । उनीस“ग मिलनको चाह अन्त भइसकेको थियो । उनले पनि कुनै भाव प्रकट गरेनन् । अनिदो मेरो मष्तिष्कले अनेक कुरा सोच्दै छटपटिएर रूदै बिताए आ“ैसीको त्यो कालो रात ।
सूर्यको चहकिलो आभा चारैतिर फिजारिन नपाई काम प¥यो भनेर निस्किएका अनिमेष सा“झ परिसक्दा पनि आउने चालचुल छैन । मलाई असैह्य भयो र घर कुर्न बसेका कान्छा कान्छीलाई बोलाएर सोधे“ । उनीहरू निकैबेर बोलेनन् । शिर झुकाएर उभिरहे । बारम्बार प्रश्न गरेपछि हजुरलाई हामीले भनेको मालिकले थाहा पाउनु भयो भने हामीलाई तुरुन्तै यहा“बाट निकाल्नु हुन्छ ” भन्दै कान्छो त्यहा“बाट हि“ड्यो । कान्छी त्यही घुकघुक गर्दै घोप्टीएर रुन थाली । म अवाक भएर हेरिरहेकी थिए“ । एकछिन पछि कान्छीले रु“दै भन्न थाली “मालिक्नी हजुरको घर परिवार सब लथालिङ्ग भताभुङ्ग भैसक्यो । मालिक पनि हजुरको कमाइले किनेको घरमा एउटी छोरी सहितकी आइमाईस“ग बस्नु भएको छ । निरज बाबु पनि भट्टिवालीस“ग………निर्जा मैया पनि पुलिसस“ग आफै बिहे…………..।”
यो के भनेकी कान्छी तैले ? उमेर नै नपुगेको मेरो छोरो……………। जीवन नै नबुझेकी मेरी बालख छोरी ……………..। उफ १ मैले यो के सुन्नु प¥यो हरे । किन म याहा“ आएछु ।” बसिरहेको कुर्सिमा म फनन घुम्छु । मलाई थाह छैन् यसबेला सपना देख्दैछु वा विपनामा मूर्छित हुन लागेर हो म भासि“दै गए“ भासि“दै गए“ ।
(श्रोत: अन्तर्जाल)
