कथा : क्रमशः उपनायकहरू

~इन्दिरा प्रसाई~

उपनायक एक
बन्देलालले अन्ततः लामो सास फे¥यो । साँझ गहिरिँदै थियो । घुरान ताप्न जम्मा भएका टोलका केही सदस्य एउटा निर्धारित जमघटमा ‘घुरान राजनीति’ चर्काइरहेका थिए ।
“यसपूलि एमालेले बहुत जगा जित्छ ।” खुशीलालको उमङ्ग हेर्न लायक थियो ।
एकपल्ट उसको कलचौँडो अनुहार घुरानको धँवाँ र चन्द्रमाको चाँदनीमा धपक्कै चम्कियो ।
“हामी गरिबलाई जसले जिते पनि के रे खुशिया !” बँढो मोतियाले बिँडीको सर्को लिँदै भन्यो र ख्याक्क खकारेर नजिकै थुक्यो ।
“रे खुशिया, पूेहोरको चुनावमा टिना लगाइगइस् । यसपूलि बिल्डिङ कमरा बनाउलास् कि ।” जितँ महतोले ईष्र्यामिश्रित वाक्य पूरा ग¥यो र खुशीलालको प्रतिक्रिया बुझ्ने आशयले उसको अनुहारमा गहिरो दृष्टि छोड्यो ।
“रे जितँ, तँ ज्यादा चलाख हुँदै छस् । रगत–पसिनाको कमाइ हो रे टिना मेरो । काम गर्छु त किन हाल्दिनँ । बिल्डिङ कोठा पनि बनाइलिन्छ मर्दवा छोराले । बोल् रे मङ्गलँ तँ बोल् ।” एक सोचमा घोरिइरहेको मङ्गलु झस्कियो । वास्तवमा पूेहोरको चुनावमा टोलाभरको भोटको ठेक्का मङ्गलु र खुशीलालकै साझेदारीमा परेको थियो । अहिले पनि मङ्गलुलाई राम्ररी सम्झना छ, खुशीलालले चलानी दारु खुवाएँ भनेर धेरजसो रुपियाँ लुकायो । मङ्गलु बिचरो एकसरो धोती र पन्ध्र दिनजति कान्छी तामाङनीको होटेलको खानपिनमै अलमलियो । यसको रहस्य पनि चुनाव सकिनेबित्तिकै एक दिन मङ्गलुकी स्वास्नीलाई खुशीलालकी स्वास्नीले चुनावको कमाइबाट टिनाको छाना हालेको प्रसङ्ग खोलेपछि झल्याँस्स हुन पुगेको थियो ऊ ।
फेरि चुनावको प्रसङ्ग दोहोरिँदै थियो । अर्थात् चुनावी सरगर्मी सधैँको जस्तो यस पटक पनि त्यस टोलमा छिर्नछिर्न लागिरहेको थियो ।
खुशीलालले जस्तो आफ्ना नेताजीहरूलाई जी, हजुरी गर्न सक्तैनथ्यो मङ्गलु । झन् ऊ एक्लैले नोट हात पूर्ने कुरा पनि त्यति सजिलो थिएन ।
मङ्गलु कुनै अनिष्ट प्रकारको आशङ्कामा मडारिरहेको थियो यस बेला । किनभने ऊ खुशीलालको चाटुकारितासित राम्ररी परिचित भएको कारण यस पटक पनि उसले पूेहोरकै हविगतमा नपु¥याउला भन्न सकिन्नथ्यो । एकदम दोधारमा परेको थियो मङ्गलु । त्यसैले यस बेला खुशीलालकै सहमतिमा टाउको हल्लाउनुभन्दा अर्को विकल्प थिएन ऊसित ।
घुरान राजनीति केहीबेरमै सेलायो ।
खटियामा खुशीलालकी स्वास्नीले पूेहोरको मेला, नाइलनको सारी र होटेलको नास्ता सम्झेर आगामी चुनावको चहलपहल कल्पी । उता मङ्गलुकी स्वास्नीले चाहिँ लोग्नेले दुई छाक पुग्ने गरी ल्याएको मछली र भात सम्झी ।
“हे गढीमाई ! चुनाव छिट्टै होस् ।” दुवैले भाकल गरे आआफ्नै कल्पना र तरङ्गहरूबाट ।

उपनायक दुई
“होइन होइन, यस पटक हामी चन्दा दिन सक्तैनौँ । पूेहोर तपूईंंहरूको पूर्टीलाई गरेको लगानी बालुवामा पूनी हालेजस्तो भयो । खोइ, मेरो ज्वाइँलाई तपूईंको पूर्टीले नागरिकतासम्म दिलाउन सकेन । भो भो, नकराउनोस्, एउटा नाथे टुथपेस्टको मुख अलिकति ठँलो पूर्न सक्नुभएन तपूईंहरूले । कुन मुखले चन्दा माग्नुहुन्छ तपूईंहरू ? आखिर मैले पनि त आफ्नो नाफा हेर्नै पर्ने हुन्छ । फेरि छोराहरूसित पनि त रायसल्लाह नलिई हुन्न । तपूईंहरूसित पूेहोरदेखि नै भड्केका छन् उनीहरू । चित्तबुझ्दो काम नै छैन तपूईंहरूको । चुनावअघि चन्दा माग्न आउनुहुन्छ, चुनाव जितेपछि मुखै देखाउनुहुन्न ।” अरविन्दलाल एकनास बरबराइरहेको थियो चन्दा माग्न आउने पूर्टीकार्यकर्ताहरूसित ।
धेरैबेरदेखि संयम धारण गरेर बसेका पूर्टीकोक्षाध्यक्ष भने अरविन्दलाललाई चित्त बुझाउने कुनै रणनीतिको तैयारीमा केन्द्रित थिए ।
“बुझ्नुभो सेठजी, यस पटक हामीले काम गर्ने समय पूयौँ र ? तापनि तपूईंको सालालाई कति ठँलो ‘रिस्क’ लिएर नागरिकता दिलायौँ । अझ निजीकरणअन्तर्गत संस्थानसमेत तपूईंकै साला उमेशलालजीले खरिद गर्ने सुअवसर प्राप्त गर्नुभयो । हाम्रो पूर्टीलाई कैयन् अखबारले भारतीयलाई देश बेच्न खोज्दै छ भनेर लाञ्छित गर्न खोजे । प्रतिपक्षले कत्रो ‘स्कान्डल’ मच्चाए । प्रतिपक्ष संसदीय दलका नेताहरूलाई मुख बुजो लगाउन कतिवटा विदेशी एजेन्सीको कमिसन खुवाउनुप¥यो । साँच्चै भन्ने हो भने तपूईंले दिनुभएको एक करोडले प्रतिपक्षको मुख टाल्न पनि पुगेन । तर अहिले अप्रत्याशित तवरबाट चुनावमा जानुपर्दा तपूईंको सहयोगबिना कसरी जान सक्छौँ हामी ! हेर्नोस्, एक पटक बहुमत ल्याएपछि तपूईंहरूले थाहा पूउनुहुनेछ कस्तो सुपूत्रमा चन्दा खसेछ भनेर । हामीले जित्नु भनेको तपूईंहरूले जित्नु हो । ज्वाइँको नागरिकताको के कुरा गर्नुहुन्छ, उहाँको तीन पुस्ताको नागरिकता बनाइदिउँला । नागरिकता दिने अधिकारीलाई नै तपूईंको पूलेमा भर्ना गरिदिए भएन र !” आफ्नो कुटिल वक्तव्यलाई बिसाएर सुरेशप्रसादले अरविन्दलालको अनुहारमा आँखा गाडे । त्यसपछि आफ्नो पूर्टीप्रशिक्षणबाट परिष्कृत भाक्षणले प्रभाव पूरेको देखेर मनमनै मुस्कुराएका थिए उनी ।
“भैगो, भोलि एकपल्ट पूर्टीअध्यक्षलाई नै पठाइदिनोस् । म पनि छोराहरूसँग सरसल्लाह गर्छु । यसपूलि दुईचारवटा एग्रिमेन्ट लेटरमा उहाँको सही नगरी हामी पैसा दिन सक्तैनौँ । पूेहोर विश्वासका भरमा दुःख पूएको बिर्सेको छैन मैले ।” अरविन्दलाल केही नरम हुँदै आइरहेका भए पनि पूर्ववत् अडानमै कायम थिए त्यस बखत ।
“सेठजी ! म अध्यक्षलाई आजै पठाइदिऊँ कि ? यहाँको जिम्मेवारी अहिले नै सक्न पूए भोलि हामी विराटनगरतिर प्रस्थान गर्ने थियौँ । हेर्नोस् न, चुनावखर्च सङ्कलन गर्न ढिलो भइसक्यो ।” सुरेशप्रसादले सेठ अरविन्दलालको मन पुनः छाम्न खोजे ।
“होइन होइन, तपूईंहरू भोलि नै आउनुहोस् ।” अरविन्दलालका शब्दहरू किञ्चित् व्यापूरिक पर्खालदेखि उछिट्टिएर बाहिर जान सकेको थिएन ।

उपनायक तीन
“हेर्नोस् साथीहरू, देशका लागि रगतको खोलो बगाउन पनि पछि हट्नु हुँदैन । सबैले आआफ्ना स्वार्थलाई त्यागेर देश र जनताका लागि बलिदान गर्न तैयार हुनुपर्छ । आफ्ना लागि नसोचेर भोलि आउने सन्ततिका लागि सोच्ने बेला आएको छ यस बेला । साथी हो ! यो प्रतिगामी सरकारका विरुद्ध हामी ऐक्यबद्ध भई आजको बन्दकार्यक्रमलाई सफल तुल्याऔँ ।” नेताजीको भाक्षण सकिएपछि तालीको गडगडाहट सुरु भयो ।
‘गड्याङ्ग ।’
‘ढ्याङ्ग !’
‘लाठीचार्ज ।’
ढुङ्गामुढा ।’
त्यसपछि लछारपछार भागदौड सुरु ।
“नेताजी ! विवेकलाई गोली लाग्यो, स्पट डेथ ।” अजयले दौडिँदै आएर भन्यो ।
“गोली ! के पुलिसले गोली चलाएकै हो त ?” नेताजीको प्रश्न गराइमा विस्मय थियो ।
“उप्m, नेताजी ! सिभिल पुलिसले साइलेन्सरयुक्त रिभल्भर प्रयोग गरेजस्तो छ । लौन नि, विवेकलाई के गर्ने ?” नेताजीको अनुहारको रङ्ग बदलिएको देखेर अजय लल्याकलुलुक हुँदै गइरहेको थियो ।
“विनोदलाई तुरुन्त पठाऊ ।” उत्साही युवक विवेकलाई सम्झेर नेताजी केहीबेर घोरिए र तुरुन्त केही सम्झेर फोनतिर लम्किए ।
“हेलो, गायत्री हो ? सुन, अङ्कित र मुकेशलाई घरबाट बाहिर ननिस्कनँ भन्नँ । बाहिर स्थिति ठीक छैन । बुझ्यौ होइन ? अँ, मेरो चिन्ता गर्नु पर्दैन । म भरे बुलेटप्रुफमै फर्कन्छु ।” फोनको रिसिभर राखेर नेताजीले आश्वस्तपूर्ण सास फेरे । कोठामा एक्लै छटपटिरहे उनी ।
“नेताजी ! मबाट केही गल्ती भयो कि ?” विनोद अत्तालिँदै आइपुगेर उनका अगिल्तिर बजारियो ।
“यस पटक विवेक तिम्रै चुनावक्षेत्रको उम्मेदवार थियो होइन ?” नेताजीले विनोदको भावभँमि छाम्दै भने ।
विनोदले सहमतिमा मुन्टो हल्लायो । उसको निधारको चिटचिट पसिनाले हिउँदको चिसो सिरेटोलाई व्यङ्ग्योक्ति प्रहार गरेजस्तो भान हुन्थ्यो ।
“विवेकको लासलाई सुरक्षित अवस्थामा राख्ने प्रबन्ध गर । भोलि नगरपरिक्रमा गराउनुपर्छ । तुरुन्त ब्यानरहरू बनाउन देऊ ।
‘शहीद विवेक अमर रहँन्, हत्यारा सरकार मुर्दावाद !’
“अँ विनोद, भोलि टुँडिखेलको प्रमुख वक्ता तिमी नै हुनेछौ । प्रभावशाली भाक्षण तैयार गर । विवेकको हत्याप्रति जति बढी सहानुभँति बटुल्न सक्छौ त्यति नै जित तिम्रै पूेल्टामा रहनेछ ।” ढोकामा पुगिसकेको विनोदलाई रोकेर नेताजीले उसको ढाडमा धाप मार्दै भने ।

उपनायक चार
“मलाई केही चाहिँदैन । मैले कमिसन, घँस केही लिने गरेको छैन । यो उमेरमा ती सबै मलाई किन चाहियो र, बरु तपूईंहरू मेरी छोरीलाई भेट्नोस् र उसको समाजसेवा अभियानमा सहभागी भएर धर्म कमाउनुहोस् ।” त्यस बेला प्रधानमन्त्रीजीले विश्वबैङ्कको एजेन्टलाई निर्देशन दिँदै आफ्ना पवित्र वाक्यहरू फलाक्नुभएको थियो ।

उपनायक पूँच
“हेर्नोस्, हामीले जसरी भए पनि दुईतिहाइ बहुमत ल्याउनु छ । केही गरी यसको रहस्य खुल्यो भने पूर्टी सङ्कटमा पर्नेछ । त्यसैले तपूईं मेरो नातिलाई आपूmसँगै लिएर जानुहोस् र उसको नाममा खाता खोलेर हाम्रो हिसाबकिताबको सबै रकम तपूईंकै देशको बैङ्कमा राखिदिनोस् । त्यहाँबाट मेरो नातिले ‘इन्डिकेशन’ पठाएपछि म यहाँ सबै पेपरहरूमा ‘साइन’ गरिदिउँला ।” कुनै ठँलो दातृराष्ट्रको एजेन्टसँग अर्थमन्त्रीले गोप्य वार्ता टुङ्ग्याउनुभएको थियो ।

उपनायक छ
‘हेर्नोस्, राम्ररी सोच्नुपर्छ, भावुकताले चुनाव जितिँदैन । न राष्ट्रियताले नै कुनै लछारपूटो लगाउँछ । हिजोआज जनता पनि चलाख भइसकेका छन् । भोटको बदला नोट खोज्छन् । हामीले एउटा ‘क्याबिनेट डिसिजन’ गर्दा हाम्रो सात पुस्ताको भलो हुन्छ भने किन पछि हट्ने ? म तपूईंहरूलाई यस कुरामा पछि हट्ने सल्लाह दिन्नँ । आखिर ठँला राष्ट्रका अगिल्तिर साना राष्ट्रको जोड पनि कतिन्जेल चल्न सक्छ र ! हामीभन्दा अघिकाले पनि निहुरिएरै आफ्नो दुनो सोझ्याए भने हामीपछि आउने पनि ठाडै बस्ने छैनन् । हामीले अलिकति ‘माइल्ड’ भइदिँदा कुनै नराम्रो देख्तिनँ म । प्रधानमन्त्रीजीको सारपूर्ण निर्देशन पूएर बैठक केहीबेर मौन बस्यो । प्रधानमन्त्रीजीका निजी सचिवले एउटा महत्वपूर्ण एजेन्डा सबैका अगिल्तिर घुमाए । सबैले पालैपालोहस्ताक्षर गरे ।
बेलुकी प्रधानमन्त्रीनिवासमा भव्य कक्टेल्सको आयोजना गरिएको थियो ।
त्यस रात नन्दी–भृङ्गीहरूले पनि धीत मरुन्जेल सत्तासुखको उपभोग गरेका थिए ।

(श्रोत:- अन्तर्जाल)