कथा : विसर्जन

~मणि लोहनी~

म पेरिस आएँ । ’प्रेम’ हो आइफेल टावर जो उभिइ रहन्छ मनमा । टावर ढल्छ भन्ने अविश्वास हो सम्वन्ध । र पनि मनभरि उभ्याएर प्रेमको आइफेल टावर मानिसहरु जिन्दगीको नाममा त्राही त्राही बाँचिरहेछन् ।  ’दुनियाँभरबाट युगल प्रेमीहरु यहाँ आउँछन् र धेरै मीठा सम्झनाहरु लिएर जान्छन् । फ्रान्स पर्यटकको मक्कामदिना हो । साइन नदीको किनारमा अवस्थित फ्रान्सको राजधानीमा पेरिसको पर्याय नै बनेको छ आइफेल टावर । जसलाई हेर्न हरेक वर्ष लाखौं मानिस पेरिस ओइरिन्छन् । मक्कामदिनामा हजयात्री गएजस्तो ।’ घरि घरि मलाई हेर्दै उसले बोली रह्यो । मैले सुनिरहें । अग्लो, हिस्टपुष्ट ज्यानको यो आकर्षक युवक , नसोच्दा नसोच्दै पनि ऊ तिरै तानिन्छन् मेरा आखाहरु ।हुन पनि हो । साच्चि कै सुन्दर मानिन्छ फ्रान्स । विश्वको सुन्दर देश मध्ये एक ।

‘फ्रान्स यस्तो देश हो जहाँ प्रेम, शौन्दर्य र फेशनको अविरल श्रृंखलाहरु जोडिएका छन् इतिहास वाटै ।’ यतिखेर भने उ मतिर नै फर्किन्छ । उसको हेराइले म आत्तिन्छु वषौं पहिले कलेजमा राजेससंग आत्तिए जस्तै । उसको हेराइवाट भागेर पाखुरासम्म पट्याएर लगाएको नीलो टाइट सर्ट, नीलै जिन्स र खुट्टामा लगाएको कालो बुटतिर सर्छन मेरा आँखाहरु । कालो बुटले मलाई रिदमको सम्झना आउँछ । कालो छालाको बुट निकै मन पर्ने मेरो छोरो रिदमले कति पटक मसंग जिद्दी गरेर कालो बुट किनेको थियो । एउटै छोरो । न किनिदिउँ पनि कसरी ? रिदमले बोलाएर नै हो म फ्रान्स आएकी । त्यसो त मेरो लागि फ्रान्स नयाँ होइन । बिहे भए लगत्तै म पेरिस आएकी थिएँ, राजेशसंग ।

यो २४ वर्ष अघिको कुरा । म मुश्किलले २० वर्षकी थिएँ । हामी हनिमुन मनाउन पेरिस आएको । मलाई लाग्छ, त्यतिबेला रिदम गर्भमा आएको हुनुपर्छ । २५ दिनको पेरिस बसाईपछि काठमाण्डौं फर्के लगत्तै राजेश अमेरिका गएको थियो । र राजेश अमेरिकामा हुँदा नै रिदम जन्मिएको थियो । गीत गाउन रहर गर्ने राजेश कहिल्यै सफल गायक बन्न सकेन । दुइटा गीति एल्बम उसले निकालेको पनि थियो । अमेरिकाबाटै उसले छोराको नाम राखिदियो ‘रिदम’। ‘तीन सय मिटर अग्लो यो टावरको निर्माण सन् १८८९ मा सम्पन्न भएको हो । निर्माता आर्किटेक्ट गस्टैव आइफेलको नामबाट यो टावरको नाम राखिएको हो । यो आइफेल टावरको जति प्रंशशा भयो त्यति नै आलोचना पनि भयो । आलोचकहरुको आरोप थियो, यो टावर चाडै ढल्नेछ । तर आलोचकहरुको आंशका विपरित आज सवा सय वर्षपछि सम्म पनि यो शानले ठडिएको छ ।’ घरि राजेश त घरि रिदम झै देखिने यो ‘इटालीयन गाइड’ आइफेल टावरबारे हामीलाई बताइरहन्छ । टावरको फेदमा बसेर म उसको कुरा सुन्छु । मसंगै रहेका केही पर्यटक फोटो खिच्न थाल्छन् ।

मलाई खिच्नु छैन फोटो । कसलाई देखाउन खिच्ने ? को छ र मेरो फोटो हेर्नलाई ? किन यस्तरी झुक्किएँ म । कहाँनेर विथोलियो मेरो जीवनसंगीतको सुर ? किन यसरी एक्लीएँ म । असख्य प्रश्नहरु छन् आफैलाई सोध्नु पर्ने । के थिएन मसंग ? सबथोक थियो । तर अहिले मसंग केही पनि छैन । विर्सजन गरेका सम्वन्ध र आफैले बुझ्न नसकेको यो रित्तो मन सिबाय ।  आफ्नो भन्नेहरुबाट छुटेपछि आफ्नै भन्नेलाई पच्छाउदै म यहाँ आएकी । मैले आफ्नै मनलाई बुझ्न सकिरहेकी छैन । हैन हामी स्वास्नीमान्छेको मन केले बनेको हुन्छ ? छिन मै कसैसंग मन बस्नु र छिन मै कोही मन नपुर्न किन यस्तो हुन्छ ? मलाई आफैसंग दिक्दार लागेको छ । २४ वर्षदेखि एउटै ओच्छयानमा सुतेको लोग्ने, मुटुभन्दा प्यारोसंग हुर्काएको छोरो र जिन्दगीको उत्तरार्धमा गरेको प्रेम – सबैबाट म असन्तुष्ट छु यतिखेर ।

म हिजो मात्र पेरिस आइपुगेकी । किन पेरिस आएकी हुँला झैं लागिरहेछ अहिले । त्यसो त यहाँ नआएको भए जाने अर्को ठाँउ पनि त थिएन । हरे, कस्ता कस्ता क्षण पनि आउँछन् मान्छेका जिन्दगीमा । सम्वन्धसंगै जाने ठाँउहरु रित्तिदा रहेछन् । सम्वन्धहरु निखारेर यतिखेर म प्रेमीहरुले कसम खाएर छाडेको मन्दिरजस्तो एक्लो भएकी छु ।पेरिस विमानस्थलमा आइपुग्दा मलाई लागेको थियो, मलाई लिन रिदम आउनेछ । तर होइन । विमानस्थल बाहिर लबीमा होटलकी एक परिचारिका मेरो नेमप्लेट लिएर बसेकी थिई । नेमप्लेटमा ठुलो अक्षरमा लेखिएको थियो – चाँदनी हमाल । म उसकै पछि लागें । एउटा भव्य होटलको आकर्षक कोठामा उसले मलाई छाडिदिई । कोठमा बस्न पनि पाएको थिइन रिदमले फोन गर्‍यो, ‘मम्, म लिन आउन पाइन । आज होटलमा नै बस्नु । बिहान ब्रेकफास्टपछि गाइड हजुरलाई लिन आउनेछ । उसंगै पेरिस घुम्नु होला । म हजुरलाई पर्सी भेट्छु ।’

दुःख लागेन । तर मन अमिलो भयो । छुट्न थालेपछि मानिसको जीवनबाट सब कुरा एकसाथ छुट्दा रहेछन् । किन आउने बित्तिकै नभेटेको होला उसले ? संसारमा आमालाई भेट्नुभन्दा ठुलो काम अरु के हुन्छ होला मान्छेको ? के म आमाको मानमा रहन सकिन ? कि मेरा ससाना रहर र सपनाहरुले नै बिटुल्याइदिए मलाई ? त्यही कारणले रिदमले मलाई घृणा गर्न थालेको त होइन ? घृणा गर्ने भए किन बोलायो उसले मलाई । आफ्नी आमालाई पनि घृणा गर्छन कसैले ? जे जस्ती भए पनि म उसकी आमा पो हुँ त ।’पेरिसबाट एक घण्टाको यात्रामा तपाईहरु शतो द फाउन्टेन ब्लो पुग्न सक्नुहुन्छ । त्यसलाई नेपोलियनले राजाहरुको घर भनेका थिए । राजपरिवारका सदस्यहरुको शिकारको रहर पुरा गर्न त्यसको प्रयोग गरिन्थ्यो । १२ औं शताब्दीमा त्यसको निर्माण भएको थियो र १९ औ शताब्दीसम्म विभिन्न राजाहरुले त्यसको बिस्तार गरिरहे ।’ मेरो सोचाइको श्रृखला भंग हुन्छ घरि घरि उसको आवाजले । यो इटालियन गाइड पेरिस बस्न थालेको तीन बर्ष भएछ । विदेशी पर्यटक बोकेको यो सुविधासम्पन्न गाडीभित्र हामी २२ जना छौं । यो भीडमा किन उसले मलाई मात्र हेरेको होला ? या मेरै भ्रम हो ।

विभिन्न ठाँउको जानकारी दिदैं मलाई हेरिरहदाँ मैले उहि राजेशलाई सम्भिmन्छु । जो त्रिचन्द्र क्याम्पसमा हामीलाई पढाउथ्यो । उसको क्लास लिन विद्यार्थीहरु कक्षाभरि खचाखच हुन्थ्ो । लोभलाग्दो ज्यान र सुन्दर अनुहार भएको राजेश केटीहरुको पि्रय शिक्षक थियो । सबै लोभिन्थे उसंग । उ भने मलाई मन पराउँथ्यो । सुरु सुरुमा म निकै आँत्तिन्थे, डराउँथे उसको हेराईसंग । पछि उसको हेराई मेरो बानीमात्र होइन आवश्यकता नै बन्यो ।’नबोल तिमी ।’ पहिलो भेटमा मैले उसलाई भनेकी थिएँ, ‘तिमी मलाई हेरिराख ।’
उ केही बोलेन पनि । चुपचाप कफि पिउँदै मलाई हेरी मात्र रहृयो । राजेशले मलाई हेर्ने क्रम विवाहपछि पनि रोकिएन । उसको हेराई मेरो कमजोरी नै बन्यो । कतिसम्म भने, म रिसाएँ की उ मलाई एकटकले हेरिदिन्थ्यो र मेरो रिस कता भाग्थ्यो कता ।
के थियो कुन्नी उसको हेराईमा ? म अचम्मले पग्लिन्थें ।
सम्पन्न हाम्रो बैबाहिक जीवन त्यतिखेरसम्म सहज रहृयो, जतिखेरसम्म रिदम हामीसंग थियो । प्लस टु सकेपछि रिदमले चित्रकला पढ्न पेरिस जाने कुरा गर्दा मलाई निकै अप्ठेरो भएको थियो । आफु भन्दा प्यारो छोरालाई कसरी बाहिर पठाउने ? तर बाबुछोराको जिद्दीको अगाडी मेरो के लाग्नु ? ‘दुई तीन वर्ष विदेश पढ्न जाँदा केही हुदैन , छोराले संसार देख्नु पर्छ ।’ राजेश मलाई सम्झाउँदै थियो, ‘पीर नमान , दुई वर्षको कुरा त हो ।’
रिदमको पेरिस गमनमा म त्यति दुःखी भएकी थिइन, जति राजेशले घर छाडेर हिड्दा म भएँ । रिदम गएको छ महिनापछि एकाएक राजेश हरायो ।
म हैरान भएँ । कहाँ गयो होला राजेश ? त्यसो त एउटै घरमा भएर पनि राजेश र म संगै थिएनौं । दुबै मिलेर बनाएको संसार हामी दुई एक्ला एक्लै बाँचिरहेका थियौं । तर उ हराए पछि मलाई आफ्नै परिभाषा हराए झैं लाग्यो । पछि थाहा पाएँ उ मभन्दा १८ वर्ष कान्छी केटी लिएर बसेको रहेछ । म उसलाई भेट्न गएँ ।
मलाई ढोकामा देख्ने बित्तिकै राजेश आँत्तियो । मैले उसलाई नडराउन आग्रह गरेँ । उसले भगाएको केटी उसंगै छेउमा उभिन आई । ठुलो आँखा, लाम्चो अनुहार केटी राम्री रहिछ ।
‘किन खवर नगरेको ?’
‘म यिनीसंग थिएँ । तिमीलाई दुःख दिन मन लागेन ।’ राजेशले केटीको कुममा हात राख्यो ।
‘खवर नगर्दा मलाई दुःख हुन्छ भन्ने लागेन ?’
ऊ मौन बस्यो । सायद वास्ता गरेन मेरो कुराको ।
‘घरमा खवर गर्नु भनेको उहाँले मान्दै मानिस्ये न ।’ संगै उभिएकी केटी बोली । ‘बसिस्यो न ।’ केटीको अनुहार र आँखामात्र होइन बोली पनि मीठो रहेछ । फराकीलो सोफाको एक छेउमा म बसें । सामुन्नेको सोफामा उनीहरु बसे ।
एक छिनमा उ उठी र भित्र छिरी । भित्र छिर्दै गर्दा उसको शरिरको पछाडीको भागलाई मैले हेरिरहेँ । शरिर पनि निकै मिलेको रहेछ । सम्भिmए, क्याम्पस पढ्दा म पनि त्यस्तै थिएँ । अहिले अल्छी भएर पो ।
‘किन यस्तो गरेको ?’ मैले सोधें ।
‘तिमीसंग बाँचिहालें । अव उसंग बाँच्न मन लागेको छ । फेरि तिमीलाई पनि स्वतन्त्र जो छोड्नु थियो ।’ अति सामान्यसंग भन्यो राजेशले । मैले हेरी मात्र रहे उसलाई , ‘तिमी जिन्दगीलाई माया गर्ने मानिस हौ । मलाई थाहा छ चाँदनी, तिमीले मेरो अवस्थालाई बुझ्न् सक्छयौ ।’ उसले मलाई सम्झाउन चाह्यो ।’म्याडम, मलाई सरसंग बाच्न दिइस्योस है, अब सरसंग मेरो सपना जोडिइ सकेको छ ।’ सिसाको अग्लो गिलासमा जुस लिएर आउदै गर्दा भनी केटीले । सायद हामी बीचको वार्ता सुनी उसले । म पनि यस्तै कलिली थिएँ राजेशसंग बिहे गर्दा । उसले मलाई दिदी नभनेर किन म्याडम भनेकी होली ? मैले राजेशको आँखामा हेरिरहें । अहँ राजेशले मलाई हेरेन । उसैलाई हेरिरहृयो । एकचोटी भए पनि राजेशले मलाई हेरोस् भन्ने लागेको थियो । तर हेरेन ।मैले केटीको दुबै हात समाएँ, ‘राजेशको ख्याल गर है । प्रेसरको बिरामी छ औषधी समयमा नै दिनु ।’ यति भनेर म उनीहरुको घरबाट निक्लिएकी थिएँ । जीवनमा पहिलो चोटी आफु एक्ली भएको आभाष भएको थियो । कसैलाई छोड्दै छु झैं लाग्यो । कोही छुटेको अनुभव भयो ।

मैले अखा चिम्ले फेरी एक पटक राजेशलाई बिर्सिन । थाहा नै भएन कुन बेला म गाडीभित्र छिरिसकीछु । मलाइ नै हेरी रहेको गाइडसंग आखा ठोक्कीए पछि म होसमा आए । अरु एक दुई जना पर्यटक पनि मसंगै गाडीमा थिए । बाँकी तल फोटो खिच्दै । मलाई हेरिरहेको गाइडले स्टीलको बट्टाबाट चुरोट निकाल्यो । आकशतिर हेर्दै चुरोटको धुँवा फुर्रर फाल्दै गर्दा , धुँवामा रंगमग्गिएको उसको अनुहार मैले एनपी सिंहको झै देखें । एकाएक घिन लागेर आयो, उसको अनुहार भरि थुकिदिऊ जस्तो लाग्यो ।सेनाको अवकास प्राप्त एनपीको शौख भन्नु नै चुरोट फुक्नु थियो । कति पटक मैले उसलाई ‘चुरोट ज्यादा भयो ।’ भने पनि । मेरो शब्दको उसलाई कुनै अर्थ थिएन । उ चीरपरिचित आफ्नै शैलीमा चुरोट तानिरहन्थ्यो ।
राजेशको नयाँ घरबाट फर्किएर म आफ्नो घर पुग्दा एनपी आकाश तिर हेर्दै चुरोट तानेर बसिरहेको थियो यहि गाइडले जस्तै । राजेशले मलाई छाडेर अर्की केटीसंग बस्छ भनेर मैले कहिल्यै सोचेकी थिइन । घर पुग्दा म एक्ली थिइन, रोइरहेको मन थियो मेरो साथमा । हुन त रिदम प्लस टु पढ्न थालेदेखि नै एनपीसंग मेरो सम्वन्ध थियो । एनपीको रोमाण्टिक हाउभाउले म बौलाएकी थिएँ । उसंग बिताएको हरेक क्षणले मलाई आनन्द दिन्थ्यो । रिदमलाई त कुन्नी तर राजेशलाई एनपीसंगको मेरो सम्वन्धको बारेमा थाहा थियो ।

‘मैले केही कतै गल्ती गरें र ?’ राजेशका यस्ता प्रश्नहरुले बेला बेलामा मलाई गंभीर बनाउँथ्यो । सिधै भन्ने आँट उसले कहिल्यै गरेन । एनपी मलाई माया गथ्र्यो । म पनि उसलाई माया गर्थे । एनपी राजेशभन्दा दुइचार वर्ष जेठो भए पनि राजेशभन्दा फुर्तिलो देखिन्थ्यो ।’भेट्यौ त राजेशलाई ?’ एनपीले चुरोटको धुवा फ्याक्दै सोध्यो ।
‘मोडेलजस्ती केटी बिहे गरेर बसेको रहेछ ।’ ’मलाई त पहिले नै थाहा थियो । उसको चाला ठीक छैन भन्ने , एक नम्वरको हण्टर हो उ ।’ एनपी मेरो नजिकै आयो । मलाई अंगालोमा कस्यो र निधारमा चुम्बन गर्‍यो । यो उसको पुरानै बानी हो । तर मलाई उसले राजेशको बारेमा बोलेको मन परेन । मलाई सर्वाधिक मन पर्ने उसको स्पर्श पनि नमीठो लाग्यो । खस्रो र अनुभूतिरहित । ’मस्त तरुनी भेटेपछि तिमीजस्ती बुढीसंग के बस्थ्यो उ ?’ एनपीले मेरो ओठ नजिकै आफ्नो ओठ ल्याइपुर्‍यायो । हृवास्स चुरोटको नमीठो गन्ध आयो । मैले उसलाई रोकें । बल गरेर उसको अंगालोबाट फुत्किएँ ।
‘के भयो ?’

‘मलाई मन परेन तिम्रो व्यवहार ।’ मैले भनेँ ।
‘किन त्यस्तो भनेकी महारानी, यो सिंगो हबेलीमा अव तिमी र म मात्र राजेश छैन क्यारे ।’ हाँस्दै उसले मलाई फेरी अंगालोमा कस्यो । अब त मलाई पटक्कै मन परेन उसको अंगालो । निस्सासिएँ म । उम्किने प्रयास गरेँ , सकिन । र उसको नाडीमा टोकेर म फुत्किएँ ।
‘तँलाई । के गरेकी यो ?’
उ आफ्नो हैसियतमा ओर्लियो । सधै महारानी भनेर मेरो शरिरका प्रत्येक अंग अंगमा चुम्ने उसले जथाभावी शब्द बोल्दै मलाई कुट्न थाल्यो । उसको प्रत्येक प्रहारमा दुखाईभन्दा ज्यादा मलाई ग्लानी महशुश भइरहेथ्यों । फूलको थुङगालाईजस्तो सधै हत्केलामा उचालेर राख्छु भन्ने एनपी यतिसम्म निर्दयी हुन्छ भन्ने मलाई लागेको थिएन ।
बर्षौदेखि मैले कस्तो मानिसलाई प्रेमी ठाँनेर बसेकी रहिछु भन्ने लाग्यो । राजेशको सम्झना आयो । आफैभित्र पोल्न थाल्यो । अपराधबोध भयो । दौडेर राजेशकहाँ जाउँ र खुट्टा समाएर माफी मागुँ झै लाग्यो । तर त्यो केटीलाई सम्झिएँ , उसले भनेको ‘म्याडम, मलाई सरसंग बाँच्न दिइस्योस न, सरसंग मेरो सपना जोडिएको छ ।’ सम्झिएँ ।
हरे, उसले के भन्ठानेकी हेाली, राजेशसंग मेरा सपना मात्र होइन विपनाको ठुलो सिलसिला हुर्किएको छ । आफ्नो जिन्दगीलाई हामीले एकसाथ बनाएका हौं । हो पछिल्लो समय हामी दुई एक्लाएक्लै बाँचिरहेका थियौं । आआफ्नै तरिकाले बाँच्न खोज्दा पत्तै नपाई हामीले हाम्रो सम्वन्ध विर्सजन गरिसकेका रहेछौं । कँहा पो बाँकि रहृयो र मेरो सम्वन्ध ? राजेशकहाँ कसरी जानु म ? कुन मुख लिएर जानु ?

राजेशकहाँ जाने आँट आएन । रिदमलाई फोन गरें । सबै कुरा सुनाएँ ।
‘पेरिस आउनु । केही समय यतै बस्नु । सबै ठीक हुन्छ ।’ रिदमले फोनमा नै भन्यो ।
र म पेरिस आएँ । पेरिसमा आएपछि मैले महशुश गरेँ, म सम्वन्धको समाधिमा उभिएकी रहिछु ।

(स्रोत :- कथा संग्रह निर्वस्त्र मन बाट ।)