~श्याम साह~
ऊ असफल कथाकार थियो । उसले अहिले सम्म एउटा पनि सफल कथा लेखेन । लेख्न त सकथ्यो होला, तर उसले लेखेन । त्यसो त ऊ सफल पनि कहिँ थिएन ।
उसले एउटी केटीलाई तीन बर्ष सम्म एकहोरो प्रेम गर्यो । तिनले पनि उसँग राम्रै व्यहवार गर्थिन् तर प्रेम नै गर्दिनथिन् । जव उसले तिनीसँग आफ्नो प्रेमको प्रस्ताव राख्यो , त्यस पछि तिनले उसँग बोल्न पनि छोडिन् । यसर्थ ऊ असफल प्रेमी थियो ।
उसले विवाह गर्यो । स्वास्नी जागिरे थिइन् । उसले पनि जागिर नखोजेको होइन । धेरै खोज्यो तर पाएन । त्यसपछि ऊ स्वास्नीको लोग्ने मात्र भयो । घरभित्रको काम पनि उसले राम्ररी गर्न जानेन । त्यसैले स्वास्नीको अगाडि ऊ असफल लोग्ने सावित भयो ।
उसका एक छोरा र एक छोरी भए । उसले तिनीहरुका लागि पनि केहि गर्न सकेन । सवैथोक उसकी स्वास्नीले नै पुर्याउँदथिन् । त्यसैले छोराछोरीले पनि उबाट कमै आस गर्दथे । यसरी ऊ आफ्नो छोराछोरीको निम्ती असफल बुबा सावित भएको थियो ।
उसका साथीहरु पनि थिए । सबै खर्च गर्नमा एक से एक । त्यसैले तिनीहरु सफल पनि थिए । उसँग जागिर थिएन । पैसा थिएन । त्यसैले खर्च गर्न सकेन । त्यसैले साथीहरु माझ पनि ऊ असफल सावित भएको थियो ।
सबै किसिमको असफलता भोगेको थियो उसले र सबैलाई पचाएको पनि थियो । तर असफल कथाकार हुनुको पिडा भने उसले पचाउन सकेन । यसर्थ उसले निर्णय गर्यो । जीवनमा एउटा मात्र भए पनि सफल कथा लेख्ने ।
अब ऊ सफल कथाको बारेमा सोच्न थाल्यो । कस्तो कथा लेख्यो भने सफल हुन्छ ? ऊ घोरियो । एउटा कथालाई सफल कुन कुराले बनाउँछ ? बिषयवस्तु ? शैली ? भाषा ?…
ऊ विचार्न थाल्यो । असफलता नै सफलताको जननी हुन् । धेरै पहिले यो उक्ती उसले नैतिक शिक्षामा पढेको थियो । हुनसक्छ उसको सफल कथाको आधार तिनै असफल कथाहरूले दिन्छन कि ? त्यसपछि उसले आफूले लेखेका कथाहरु सम्झयो । र सँगसँगै त्यस कथाको बारेमा गरिएका टिप्पणीहरु पनि सम्झायो । त्यससँगै उसले केहि निश्कर्षहरू पनि निकाल्यो । जुन यस प्रकार थियो । पहिलोः उसको कथाको बिषयबस्तु अत्यन्त हलुका हुन्थ्यो । यथार्थ भन्दा धेरै परका काल्पनिक तथा उटपट्याङ किसिमको हुन्थ्यो । तसर्थ उसले गहन बिषयवस्तुमा कथा लेख्ने निर्णय गर्यो । त्यो पनि वास्तबिक र यथार्थ ।
दोक्षोः उसको कथा लेख्ने शैली परम्परागत थियो । जसले गर्दा उसका सबै कथाहरु एकै जस्ता देखिन्थे । तसर्थ उसले अत्यन्त आधुनिक शैलीबाट लेख्ने बिचार गर्यो । अझ उत्तरआधुनिक भन्दा पनि हुन्छ ।
तेश्रोः उसका कथाहरु प्राय मानविय संवेदना भन्दा परका हुन्थे । जसले मानिसहरुका मनमस्तिष्कलाई छुदैनथ्यो । अझ भनौ , उसका कथाहरुमा भोगाई नै हुदैनथ्यो । भावविहिन कथाहरु लेख्दथ्यो उसले । त्यसैले उसले मानविय संवेदनामा आधारित कथा लेख्ने सोच्यो । जसले मानिसका मनमस्तिष्कलाई प्रभावमा पारोस । अझ उसले कुनै पनि बिषयवस्तुको अनुभव नगरी नलेख्ने निर्णय गर्यो । किनकी सफल कथाको निम्ति उसकोलागि भोगाई आावश्यक थियो । र ऊ आफ्नो सफल कथाको निम्ती जे पनि भोग्न तयार थियो ।
अव भने उसले आफ्नो कथाको बिषयवस्तु खोज्न थाल्यो । मानिसलाई कुन कुराले सवैभन्दा बढि प्रभाव पार्छ ? उसको वास्तविकता ? उसको यथार्थ ? या सत्य ?
तर उसको यथार्थ र वास्तविकता त असफलता थियो । ऊ अहिले सम्म असफल कथाकार थियो । असफल प्रेमी थियो । असफल लोग्ने थियो । असफल पिता थियो । असफल साथी थियो ।
त्यसो भए के उसले आफनो असफलताको कथा लेख्नु ? ऊ जीवनको पहिलो र एक मात्र भए पनि सफल कथा लेख्न चाहन्थ्यो । किनकी ऊ असफलताबाट आजित भइसकेको थियो र । यस पटक ऊ कुनै जोखिम मोल्न चाहेन ।
त्यसपछि उसले अन्य विषयका बारेमा सोच्न थाल्यो । यस्तो विषयवस्तु जसले सम्पूर्ण मानवसमाजलाई प्रभाव पारोस । यस्तो विषयवस्तु जसले मानविय संवेदनाको प्रतिनिधित्व गरोस ।
सत्य , उसँग एउटा विकल्प अझै बाँकी थियो । तर सत्य के हो ? उसले देख्ने भौतिकता या अदृश्य आत्मा ? मानवजीवनलाई कुन सत्यले सवै भन्दाबढि प्रभाव पार्छ ?
उसले बिभिन्न दर्शनका दार्शनिक अभिव्यक्तीहरु सम्झयो । धेरैजसो सत्यहरु समयको सापेक्षतासँगै वदलिएका हुन्छन् । त्यो त समयसँगै त्यस विषयमा बदलिएका ज्ञानहरु हुन् । तर यस्तो सत्य जुन समय निरपेक्ष हुन्छ । ती केबल तीन छन् । जन्म, मृत्यु र परिवर्तन ।
अव ऊ तिनै विषयका बारेमा सोच्न थाल्यो । जन्म त एउटा सुरुवात मात्र हो र परिवर्तन एउटा प्रक्रिया । त्यस पछि त मानिस सदा मृत्युको छायाँ मुनि हुर्कन्छ । मृत्युको छायाँ मुनि बाँच्दछ ।
उसले देश सम्झयो । समाज सम्झयो । परिवेश सम्झयो । परिस्थिति सम्झयो । अनि सारा संसार सम्झयो । देशमा उसले जनयुद्घरुपि दशबर्षे मृत्युको ताण्डव नृत्य देख्यो । विश्वका विभिन्न ठाँउहरुका युद्घ र हमलाका चित्कारहरु सुन्यो । सँगै ठूला-ठूला प्राकृतिक आतंकमा कैयाँै जीवनहरुका विर्सजन पनि देख्यो । ती सवै मृत्युका निम्ती गरिएका प्रहशनहरु नै त थिए ।
पत्रिकाको अघिल्लो पृष्ठमा मृत्यु हुन्छ । टेलिभिजनको दृश्यमा मृत्यु छ । रेडियोको समाचारमा मृत्यु छ । कोहि खान नपाएर मरेका छन् । कोहि धेरै खाएर मरेका छन् । कोहि आफै मरेका छन् । कोहि मारिएका छन् । जन्मसँगै छोटिदै जान्छ जीवन । के को प्रभाव हो यो ? मृत्युको ।
अन्ततः उसले आफ्नो कथाको विषय पायो । उसले मृत्युको कथा लेख्ने निश्चय गर्यो ।
तर विषयवस्तु सुनिश्चतताले मात्र सफल कथाको आधार तय हुनेवाला थिएन । अव अर्को प्रश्न उसको दिमागमा फनफनि घुम्न थाल्यो । कसरी लेख्ने ? एउटा कुरा त तय थियो, उसले शैली नयाँ अँगाल्ने छ । किनकि उसका असफल कथाकारिताको पछाडि परम्परागत लेखनशैली पनि जिम्मेवार थियो । उसको लेखाइले मानविय संवेदनालाई छुनु पर्नेछ । उसको लेखाइमा भोगाई हुने छ । किनकि उसका अहिले सम्मका कथाहरु कुनै कल्पनालोकमा विचरण गरिरहेका जस्ता थिए । त्यसैले उसले निश्चय गरिसकेको थियो, उसले भोगाई लेखने छ । मानविय संवेदनालाई छुने छ । तर यसका लागि जरुरी थियो, अनुभव ।
तर मृत्युको अनुभव ? एक क्षण त ऊ तस्यो । मृत्यको बारेमा उसले कहिल्यै वास्ता गरेन । कस्तो हुन्छ मृत्यु ? कस्तो हुन्छ त्यसको भोगाई ? कसको मृत्यु लेखोस उसले ? आफ्नो ? आफन्तको ? या अर्काको ? ऊ आफै रणभुल्लमा पर्यो ।
उसले अहिले सम्म देखेका मृत्युहरु सम्झन थाल्यो र त्यसका बारेमा बुझाउन पनि खोज्यो । जव ऊ सानै थियो , एउटा दृघटनामा उसले आफ्ना आमा-बुवा दुबै गुमाएको थियो । त्यो उसले देखेको पहिलो मृत्यु थियो । तर ऊ त्यसलाई बुझाउने उमेरको भइसकेको थिएन ।
पारिवारिक सम्पन्नताले गर्दा उसले आˆनो वाल्यकाल स्कुलको छात्रबासमा बितायो । देख्न त उसले दश बर्षे जनयुद्घ पनि देख्यो । तर उसलाई त्यो कुनै पत्रिकाको “कभर न्युज” भन्दा बढि महत्वपूर्ण लागेन । न उसले त्यसलाई टेलिभिजनको समचारको “प्रमुख समाचार” भन्दा बढि महत्व नै दिए । किनकि त्यहाँ उसको आफ्नो भन्ने कोहि थिएन । तसर्थ अहिले सम्म उसले मृत्यु के हो बुझ्ने आवश्यकता नै ठानेन ।
तर अब भने उसलाई आवश्यक भयो । किनकि ऊ असफलताबाट आजित भइसकेको थियो । ऊ एउटा सफल कथा लेख्न चाहन्थ्यो । त्यहि मृत्युबोधको आवश्यकता महशुससँगै उसले कथा लेख्न सुरु गर्यो । जसको मुख्य पात्र ऊ आफै थियो । जहाँ उसले मृत्युको अनुभव र कथा सँगसँगै सुरु गर्यो ।
शिर्षकः मृत्युको कथा
भूमिकाः
यो कथा मैले भूमिकावाट नै लेख्न सुरु गर्ने निर्णय गरेँ । कथामा भूमिका ? सुन्दा पनि अचम्म लाग्न सक्छ । तर यो मेरो प्रथम र अन्तिम सफल कथा हुनेछ । जसका लागि मैले जहाँबाट पनि सुरु र जसरी पनि अन्त्य गर्ने विचार गरेको छु ।
जब मैले मृत्युवोधको आवश्यकता महशुस गरे , निर्णय लिन धेरै नै गाह्रो भयो । मृत्युको कुन रुपको बोध गर्न सकिन्छ ? मृत्युको कुन कुराको बोध गर्न सकिन्छ ? सायद एकै पटकमा मस्तिष्कले सोच्न छोड्नु , मुटुको ढुकढुकी बन्द हुनु र फोक्सोले साँस फेर्न बन्द गर्नु यहि नै मृत्युको क्षण हुदो हो । जसको समय सायद एक मिनेट भन्दा पनि बढि हुदैन होला । त्यसो भए मृत्युको कुन कुराको बोध गर्न सकिन्छ ?
मृत्यु त एउटा परिणाम हो । जसका कारणले जे पनि हुन सक्छ । यो अमूर्त हुन्छ तर शाश्वत पनि छ । मृत्यु परिणाम हो र यो शाश्वत पनि छ । त्यसैले यसको प्रभाव सवै भन्दा बढि हुन्छ । मानिसलाई प्रभाव पार्ने पनि यहि परिणामले हो । यसर्थ मैले लेख्ने पनि परिणाम हो । मृत्युको परिणाम र मृत्युको परिणामको प्रभाव । तर यसको लागि मृत्यु आवश्यक छ । मृत्यु , तर कसको ? आˆनो ?आफन्तको ? या अरुको ?
अरुको मृत्यु मैले नदेखेको होइन । तर यसको वोध भने कहिले गर्न सकिन । किनकि तिनिहरु प्रति मेरो कुनै पनि किसिमको भाव नै थिएन । वोध गर्नलाई भाव चाहिन्छ । त्यो मैले अरुप्रति कहिल्यै ल्याउन सकिन । न त म तिनीहरुको पिडा नै अनुभव गर्न सक्थेँ । न त तिनीहरुसँगको विछोडले मलाई छुन्थ्यो । त्यसैले अर्काको मृत्युको कथा मैले लेख्न सकिन ।
त्यसपछि बाँकी कि म थिए की मेरा आफन्तहरु । कसको मृत्यु लेख्नु मैले ? मेरो ? स्वास्नीको ? छोराको ? छोरीको ? लेख्न त मैले सबैको पर्ने छ । एक क्षण त लाग्यो , के म मानव बाँकी रहेछु त ? मैले कुनै हत्याको तयारी गर्दैछु या कथाको ?
कति फरक छ हत्या र मृत्युमा ? एउटा मानिसको असामयिक मृत्यु हत्या हो कि मृत्यु ? एउटा मानिस दृघटनामा मर्नु हत्या हो कि मृत्यु ? भोकमरीमा हजारौ मर्नु हत्या हो कि मृत्यु ?युद्घमा मानिस मारिनु हत्या हो कि मृत्यु ? एउटा मानिस मात्र मारिनका लागि मर्नु हत्या हो कि मृत्यु ? हत्याको परिणाम स्वतः मृत्यु हो । तर सवै मृत्यु हत्या होइन ।
मैले त मृत्युको कथा लेख्नु छ । किनकि मैले सफल कथा लेख्नु छ । असफलताको पिडाले मेरा सारा भावनाहरुलाई सजिलै पन्छ्याइदियो ।
मैले मेरो जीवनमा चिनेको सवैभन्दा नजिकको भनेको नै मेरो परिवार हो । मैले अव तिनिहरुको मृत्यु लेख्ने छु । मेरो जीवनको सबैभन्दा गाहृो निणर्य थियो त्यो । यसको मतलव यो होइन कि म तिनिहरुलाई माया गर्दिन । तर यो सत्य हो, सवै भन्दा बढि माया म आफूलाई गर्छु । सबले आफूलाई सबैभन्दा बढि माया गर्छ । र मैले आˆनो निम्ती मेरा सम्पूर्ण परिवारको मृत्युको निर्णय गरे ।
छोरीः
एक साँझ मेरी छोरीको मृत्यु भयो । त्यो दिन पनि अरु दिनहरु जस्तै थियो । कुनै शनिबार थिएन । छोरा छोरी दुवै स्कुलवाट फर्केका थिए । मेरी स्वास्नी पनि अफिसबाट फर्किसकेकिथिइन् । म त सदा झै त्यहिँ छदै थिएँ । सारा परिवार त्यहिँ थियौं ।
सुरुमा तिनको पेट दुखेको थियो । एक्कासी नै दुखेको भन्नु पर्छ । किनकि स्कुलवाट फर्कदा सम्म तिनी दाजुसँग झगडा गर्दै थिई । पेट दुखेको बेला तिनी कहिल्यै झगडा गर्दिनथी । बरु दुबै हातले पेट समात्दै कराउँथी,
” बाबा पेट दुख्यो..”
अनि रुन थाल्थी । सायद त्यस दिन अलि नै बढि दुखेको थियो । तिनी कराइन । चिच्याइी । अनि पेट समातेर भूँईमा लडी ।
हामी सबै आत्तियौँ । कारणहरु भिन्न भिन्न थिए । सबै भन्दा बढि छोरो आत्तियो । किनकि केहि क्षण अघि सम्म ऊ बहिनिसँग झगडा गर्दै थियो । गर्न त उसले केहि पनि गरेको थिएन । तर पनि आत्तियो । त्यसपछि स्वास्नी आत्तिई । आमा न हो , तिनि दौडिन् । छोरीलाई अङगालोमा लिइन् ।
” मेरी छोरी के भो ? ..”
तिनी चिच्याइन् । आत्तिदै तिनले छोरीको अनुहार छामिन् । नाडी समातिन् । तिनको सांस जाँचिन् । सबै हतार हतार गर्दैथिइन् । तिनका आँखा पनि भिजिसकेका थिए ।
” सुनिस्योस न ! “
तिनले मलाई बोलाएकी थिइन् ।
” लौन छोरीलाई के भयो ? …अझै उभिरहनु भएको छ । छिटो डाक्टर बोलाउनु पर्यो । … “
म त्यहाँ पनि असफल सावित भएको थिएँ । तिनी र म सँगै छोरीको नजिक पुगेका थियौँ । तर तिनले नै सवै भन्दा पहिले छोरीलाई अँगालोमा लिइन् । म उभिरहे । तिनी विलौना गर्दै थिइन् । म भने मूकदर्शक भएको थिएँ ।
“आमा …..आमा…..”
छोरी बेहोशीमा बर्बराउदै थिई । सायद भित्रभित्रै छटपटिएकी थिई । अरु वेला तिनी बाबा नै खोज्थी । तर यति बेला भने आमा नै कराउँदै थिई ।
म डाक्टर वोलाउन बाहिर निस्के । एउटा कुराको जानकारी गराइ हालुँ । हामी वस्ने घर सडक भन्दा करिव बीस मिनेट भित्रको गल्लीमा पर्छ । र नजिक कुनै क्लिनिक वा अस्पताल छैन ।
यसर्थ बीस मिनेटमा म सडकमा आए । दश मिनेट क्लिनिक खोज्नमा लाग्यो । दश मिनेट जति डाक्टरलाई कुर्नु पर्यो । त्यस पछि पुनः डाक्टरलाई लिएर आउन बीस मिनेट भन्दा वढि लाग्यो ।
यसरी एक घण्टा भन्दा बढि नै लाग्यो मलाई फर्किन । स्वास्नी, छोरा र छोरीले एक घण्टा भन्दा बढि कुरे हामीलाई । तर मृत्युले कुरेन । मृत्युले कसैलाई कुर्दैन ।
म आउँदा छोरी मरिसकेकी थिई । छेउमा डाक्टर थिए । एक पटक उसले तिनको नाडी छाम्यो । अनि आँखामा हेर्यो । र म तर्फ फक्र्यो ।
” माफ गर्नुहोला ! तपाइकी छोरी जिउँदी छैन । ” डाक्टर पनि खुब चिन्तित देखियो त्यसवेला । तर ऊ साँच्चैको चिन्तित थियो वा वनावटी । त्यो मलाई थाहा भएन । तर उसले आफ्नो फिस हात पारेपछि हिँडेको थियो ।
त्यसपछि हामी मात्र भयौँ त्यहाँ । म ,मेरी स्वास्नी , छोरा अनि छोरी । तीन जीवित एक मृत । दुई जनाको चित्कारले पुरै घर गुन्जियो । दुई जना चुपचाप थियैा । आमा छोरा बिलौना गर्दै थिए । म र छोरी मौन थियौँ । मेरी स्वास्नी छोरीमाथि घोप्टिएर रुदै थिई । छोरा बैनी भनेर चिच्याउँदै थियो । तर म र मेरी छोरी अचल भएका थियौँ । छोरी त मृत थिई । तर म ? म किन रोइन । वाचुन्जेल छोरी सवैभन्दा बढि मेरै नजिक थिई । के मलाई तिनको माया थिएन ?
आमा छोराको चित्कार गुन्जिन थालेपछि छरछिमेकहरु पनि आउन थाले । सबैका अनुहारमा संवेदनाका भाव थिए । तर त्यो बनावटी थियो या वास्तविकता । त्यो तिनीहरुलाई नै थाहा होला । थाहा पाउन त तिनीहरुले मेरी छोरी चिच्याएर लड्दा देखि नै थाहा पाएका थिए । किनकि म डाक्टरलाई बोलाउन बाहिर निस्कदा तिनीहरु सबै बाहिर बसेर हेरिरहेका थिए । मलाई डाक्टर लिएर आउन एक घण्टा भन्दा बढि समय लागेको थियो । त्यो अवधिभर आमा र छोराले चिच्याएरै बिताएका थिए । तर त्यसबेला सम्म कोहि पनि आएका थिएनन् ।
यो काठमाण्डौ न हो । यहाँ यस्तै हुन्छ । म पनि त यहाँ आएका जति सवैलाई चिन्दिन । धेरैलाई देखेको मात्र छु । तर चिनेको छुइन । यहाँ जे पनि आवश्यकताले गराउँछ । हिजो सम्म चिनि राख्नु आवश्यकता थिएन । तर अहिले भयो । त्यो पनि मलामीको निम्ती ।
उमेरमा सानै थिई मेरी छोरी । मात्र सात वर्षकी भएकी थिई । त्यसैले त्यो तिनको अस्वाभाविक मृत्यु थियो । त्यसैले प्रश्नहरु धेरै उठे । विहान के खाएकी थिई ? दिउसो के खाई ? कहाँ गएकी थिई ? कसरी मरी ? किन मरी ?
मानिस किन मर्छ ? कसरी मर्छ ? त्यो त मैले आफै पनि बुझ्न खोजेको थिएँ । विहान तिनी आमाले वनाएको खाना वाहेक केहि पनि खाएकी थिइन । दिउँसो खाजामा चाउचाउ खाएकी थिई । स्कुल बाहेक अन्त कहिँ गएकी थिइन । र पनि मरी ।
त्यस पछिका केहि दिनहरु धेरै अप्ठयारोसँग बिते । एउटा चलिआएको दैनिकीमा एक्कासी परिर्वतन भएको थियो । स्वास्नी , छोरा र छोरी सबै एकै पटक घरबाट निस्कन्थे । स्वास्नी अफिस जान्थी । छोराछोरी स्कुल जान्थे । र र्फकदा पनि एकै पटक र्फकन्थे । छोरी र्फकने बितिकै बाबा भन्दै मेरो काँधमा झुण्डिथी । फेरी दुवै टिवीमा तिनलाई मन पर्ने कार्टुन हेर्थ्यौँ । केहि क्षण पछि आमा आउँथी । अनि बुवाछोरी गाली खान्थ्याँै ।
तर अहिले घर स्तब्ध छ । शान्त छ । कोलाहल अहिले सन्नाटामा परिवर्तन भएको छ । अहिले कसले कतिबेला के गर्दैछ , कसैलाई पत्तो हुदैन । जहाँ पनि छोरी अनुपस्थित छिन् । छोरासँगको झगडामा तिनी अनुपस्थित छिन् । आमाको गाली सुन्ने बेलामा तिनी अनुपस्थित छिन् । के तिनको अनुपस्ेिथति नै मेरो निम्ति तिनको मृत्युबोध हो त ?
घरको सुत्ने कोठामा ओछ्यानको ठिक अगाडी हामी सपरिवारको फोटो झुण्डिएको छ । चारैतिर फूलैफूल भएको प|mेममा सजिएको फोटोमा मेरी छोरी मुसुक्क हाँसेकी छिन् । एउटा निर्दोष हासो । जहाँ तिनी फूल जतिकै कोमल र निश्चल देखिएकी छिन् । विहान उठ्दा पहिलो आँखा नै हाम्रो त्यहीँ पथ्र्यो । र प्रत्येक विहानले हामीलाई तिनको अनुपस्थितीको वोध गराउने गरेको थियो ।
एक रात छोरी मेरो सम्मुख आई । पुरै सेतो लुगामा थिई तिनी । त्यो त्यही लुगा थियो जुन हामीले तिनलाई चिहानमा गाड्ने बेलामा लगाई दिएका थियौँ ।
तिनी स-शरीर उपस्थित भएकी थिई । तिनका लामा लामा कपाल खुला तथा छरपस्ट भएका थिए । जिउँदो छँदा तिनका आँखा कालो थियो । तर यस बेला पुरै निलो भएको थियो । तिनी सोझै मेरो छातीमा वसेकी थिई । जव तिनी जिउँदी थिई । तिनी त्यसै गरेर मेरो छातीमा वस्थी । अनि कथा सुनाउन जिद्दी गर्थी । जब म सुनाउदिनथे । तनी मेरो मुख चिथोर्न खोज्थी ।
तर यस बेला तिनले त्यसतो कुनै जिद्दी पनि गरिन । सिधै हात अगाडी तिर बढाई । तर तिनले मेरो मुख चिथोरिन । सिधै मेरो घाँटी समाती ।
मेरो सास रोकिन थाल्यो । उफ् ! कति कडा भएको थियो तिनको हात । त्यती धेरै कोमल हात कसरी यति कडा भए ? उकुस मुकुसले म छटपटिन थाले । मैले तिनको हात समाते र आफूलाई छुुटाउन खोजे । तर यो के भएको मलाई ? उफ । म चलमलाउन पनि सकिरहेको थिइन । शरीरका सारा शक्ती मानौ तिनले सोसिरहेकी थिई । र तिनका सामु म पुरै निरिह भएको थिए । र पनि सारा शरिरको वल एकत्रित गरे र जोडसँग उठे । मेरो उठाइसँगै सिरक परसम्म उछिटिएको थियो । एक्कासी म त्यसरी उठ्दा स्वास्नी पनि उठी । जाडोको चिसो रातमा पनि मेरो शरिर पसिनाले भिजेको थियो । साँसको गति पनि तिव्र भएको थियो । निकै आत्तिएको थिएँ म । म त्यसरी आत्तिएको देखेर स्वास्नी पनि आत्तिई ।
के भयो ?… तिनले त्यति मात्र सोधी ।
मेरो मुटुको गति अझै कम भएको थिएन । साँस वल्ल राम्ररी लिन पाएको थिएँ । मुखवाट एउटा मात्र शब्द निस्कयो । ” छोरी ! ..”
तिनी उठिन् । वत्तीको स्विच अन गरिन् । वत्तीका उज्यालो एकै पटक कोठा भरी फैलियो । आँखा एक क्षण तिरमिरियो । लगतै फेरी अगाडी भित्तामा झुण्डिएको फोटोमा अडियो । मेरी छोरी अझै मलाई हेरेर हाँसिरहेकी थिई ।
जीवनमा पहिलो पटक ऐठन परेको थियो मलाई । त्यो पनि आˆनी छोरीको हातबाट आˆनै घाँटी निमोठिएको थियो । एउटा भयङकर सपना थियो त्यो ।
त्यस पछि त्यसता ऐठनका रातहरु पनि धेरै आए । मैले मात्र होइन , मेरी स्वास्नीले पनि छोरीलाई सपनामा धेरै पटक देखिन् । तिनको सपनामा छोरी आमा भनेर चिच्याउँथिन् अरे । जब तिनी पनि रुन थाल्थिन् अनि मैले बिउँझाउँनु पथ्र्यो । छोराले पनि सपनामा छोरीसँग धेरै झगडा गरे । तर अहँ तिनले कसैलाई पनि म जस्तै गरी घाँटी समातिन । मलाई जस्तै गरी कसैको घाँटी निमोठिन ।
त्यस पछि स्थिति अलि सामान्य हुन थाल्यो । छोरीको मृत्युले परिवारमा एक किसिमको मौनताको निमार्ण गरेको थियो । सबै मौन देखिन्थे । सबै एक किसिमको पिडाले गुमसुम देखिन्थे । तर मानविय आवश्यकताले सबैले आफ्नो मौनता तोड्न बाध्य भए । छोरा फेरी स्कुल जान थाल्यो । स्वास्नी अफिस जान थालिन् । म प्राय घरमै बस्ने गर्थे । हिजो पनि आज पनि । कहिले काहीं साहित्य सेमिनार तिर पुग्थे । सबै कुरा पहिले जस्तै हुन थाल्यो । तर एउटा कुरा भने कायम रहृयो । छोरीको अनुपस्थिति ।
छोराः
सुक्रबार भएकोले त्यो दिन छोरा चाडै स्कुलबाट घर फर्केको थियो । उसले गृहकार्य पनि चाँडै सकेको थियो । त्यस पछि खाजा खाइसकेर ऊ खेल्न भनि हिडेको थियो । यसरी खेल्न भनेर ऊ प्राय जसो सधै निस्कने गरथ्यो ।
मेरी स्वास्नीले अफिसवाट आउने वितिकै छोरा खोई भनेर सोधिन् । उनी आउने बितिकै सधै त्यसै गरी नै सोध्थी । र म सधै त्यसै गरि भन्थे , खेल्न गएको छ । छोरा पनि पाँच बजे देखि छ बजे भित्र आफै र्फकने गरथ्यो । तर त्यस दिन ऊ फर्केन । त्यसरी नफर्के पछि तिनी आत्तिइन् ।
” खै छोरा ? अझै फर्केन त ? “
छोरा ठूलो भइसकेको त थिएन । तर सानो पनि थिएन ।
” आइहाल्छ नी ! साथीहरुसँग होला । “
तर ऊ आएन । अव स्वास्नी मात्र हैन । मैले पनि आतिनुपर्ने भयो । किनकि असफल वुवा त म यसै पनि सावित भइसकेको थिएँ । म हातमा टर्चलाइट वोकेर निस्के ।
सवै भन्दा पहिले म छोरा खेल्ने ठाउँतिर गए । एउटा सानो चौर जस्तो थियो त्यो । तर काठमाण्डुका लागि भने त्यो ठूलो नै थियो । चारैतिर हेरेँ । पर एउटा रुखको तल एकहूल केटाहरु उभिएको जस्तो लाग्यो । नजिक पुगेँ । देखें , तिनिहरु मध्य कोहि चुरोट खाँदै थिए । कोहि चुरोट खालि गरिरहेका थिए । कसैले हातमा खैनी मले जस्तै केहि मल्दै थिए । परवाट आएको गाँजाको वास्नाले एक क्षण मेरो टाउको रिङ्ग्यायो ।
म त छोरा खोज्न हिडेको थिएँ । नियाले , तिनीहरु मध्ये कोही पनि मेरो छोरा जस्तो थिएनन् । न त कोही मेरा छोरा जत्रो नै थिए ।
” बाबु , तिमीहरुले मेरो छोरालाई देख्यौ ? “
हुन त तिनीहरुले मेरो छोरालाई चिन्दैनथ्यो होला । काठमाडौमा कसैले पनि कसैलाई विनाकारण चिन्दैन । अझ मेरो छोरा तिनीहरु जस्तो गाँजा खाने उमेरको पनि भइसकेको थिएन । तर मसँग सोध्ने कारण थियो । । मेरो छोरो त्यहाँ सधै खेल्न आउँथ्यो ।
” हामीलाई के थाहा ? “
म एक क्षण अवाक भए । तिनीहरुलाई थाहा छैन त्यो त मलाई पनि थाहा थियो । तर मलाई यस्तो उत्तरको अपेक्षा भने थिएन । मलाई आसा थियो । कम्तिमा पनि तिनिहरुले मेरो छोरा कस्तो छ भनेर सोध्नेछन् । अनि देखे वा नदेखेको कुरा गर्ने छन् । तर त्यसो भएन ।
म त्यहाँवाट हिँडे । पर पुगुन्जेल सम्म पनि तिनिहरुले खाएको गाँजाको गन्ध आइरहयो । पछाडि फर्केर हेरे । अँध्यारोमा रुखमूनि बलिरहेका चुरोटका ठुटाहरु जुनकिरी जस्तै झिलिक झिलिक गरिरहेका थिए ।
त्यस पछि मैले सारा बजार चहारेँ । छोरालाई म.म. साह्रै मन पथ्र्यो । त्यसैले मैले चोकका सारा म.म. पसल नियाले । ऊ घरमा कहिले काही कमप्युटरमा गेम खेल्न निकै झगडा गथ्र्यो । त्यसैले वरपरका सबै साईवर र गेम खेल्ने ठाँउ चाहारेँ । तर अहँ छोरा कहिँ भेटिएन ।
कुनैकुनै बेला मनमा आशाका त्यान्द्रो झिलिक्क गरि आउँथ्यो । कहि मेरो छोरा घर त फर्किसकेको छैन । सवैतिर खोज्दा पनि छोरा भेटिएन । अन्ततः घरलाई अन्तिम आशाको केन्द्रविन्दु बनाई फर्के ।
घर परैवाट सुनसान देखिन्थ्यो । सुनसान त छोरी मरेदेखिनै हुन थालेको थियो । तर मसँग फर्किनु वाहेकको विकल्प थिएन । छोरा घर फर्केको होला कि भन्ने आशाले मुटुको गति अलि तेज नै थियो । मैले ढोका ढकढकाएँ । स्वास्नीले ढोका खोलिन् ।
” छोरा खोई ? “
स्वास्नीको त्यो प्रश्नसँगै आशाको सानो त्यान्द्रो समेत भाँचियो । छोरालाई खोज्दा खोज्दै मेरो ओठमुख त्यसै पनि सुकिसकेको थियो । अझ स्वास्नीको त्यस प्रश्नले म कालोनिलो भए ।
एक त यसै पनि रात परेको थियो । घरको उज्यालो पनि एक्कासी अन्ध्यारो जस्तो भयो । म त्यही थुचुक्क बसेँ । स्वास्नीले पनि कुरा बुझिन् । त्यसपछि तिनी रुन थालिन् । चिच्याउन थालिन् । तिनले त्यो भन्दा वढि के नै गर्न सक्थिन् र ?
काठमाण्डुमा कोलाहल दिउँसो जति चर्को हुन्छ राती त्यती नै स्तब्ध र शान्त पनि हुन्छ । अझ यहाँका स-साना गल्लीहरु साँझसँगै मौनताको सिरक भित्र सुत्छन् ।
स्वास्नीको चित्कारले त्यो टोलको मौनतालाई भङ्ग गरयो । वरपरका छरछिमेकीहरु पनि आए । छोरीको मृत्युपछि तिनीहरु आउन थालेका थिए । सुरु-सुरुमा तिनीहरु सहानुभुति दिन आउँथे । त्यस पछि साना-साना काम पर्दा पनि आउन थालेका थिए ।
हामीले छोरा हराएका थियौँ । त्यसैले कोहि दयाको भाव लिएर आए । कोही सहानुभुतिका शब्द लिएर आए । कोही ढाडस लिएर आए । यसरी घरभरी छिमेकीहरु जम्मा भए ।
सबै मिलेर फेरी एकपटक जानेवुझेको ठाँउमा खोजीनिती गरे । तर पाएनन् । त्यसपछि खोज्नका लागि विभिन्न उपायहरु अवलम्बन गर्नु पर्ने भयो । स्वास्नी त केवल रोई मात्र रहिन् । तिनका लागि सजिलो पनि त्यही थियो । तर म भने दोधारमा थिए । म के होऊँ ? चिन्तित भएर रोउँ कि छरछिमेकीले भनेको उपायमा दौडुँ ?
सवै भन्दा पहिले हामी प्रहरी चौकी गयौँ । छोरा हराएको रिपोर्ट दर्ज गर्न गएका थियाँै हामी । तर उल्टो तिनीहरुले हाम्रै सातो खाने गरी प्रश्नहरु तेर्स्याए । कति बेला हरायो ? कसरी हरायो ? किन हरायो ? मानौ हामी भित्र नै छ हाम्रो छोरा । र हामी कुनै लुकामारीको खेल खेल्दै थियौँ ।
त्यसपछि तिनीहरु मेरो छोराको हुलियाको वरेमा सोध्न थाले । उमेर कति भयो ? उचाई कत्रो छ ? रंग कस्तो छ ? लुगा कस्तो लगाएको छ ? कपालको रंग कस्तो छ ? मनस्थिती कस्तो छ ? …
सबै प्रश्नका उत्तरहरु मैले नै दिनु पर्थ्यो । छोराको फोटो लिएर तिनीहरुले रिपोर्ट लेखे । र त्यसलाई फाइलमा च्यापे । लेख्ने पुलिसले त्यसपछि लामो सास फेरयो । मानौ तिनीहरुको काम सकियो । अब त्यो फाइल आफ से आफ उठ्ने छ र छोरा खोजेर ल्याइदिने छ । हामी सवै उभिरहयौँ । त्याहाँ म वाहेक मेरा केहि साथीहरु र छिमेकीहरु पनि थिए । सबैका मुहारमा अन्यौलका भाव थिए ।
” अब तपाईहरु जानुस । केहि पत्ता लाग्यो भने हामी खबर गर्छैा । “
उसले आफ्नो काम सकिएको देखाउन खोज्दै थियो । र अव त्यहाँ हाम्रो कुनै काम छैन भनेर जानकारी गराउन चाहेको थियो ।
‘…बरु तपाई आफ्नो सम्पर्क नं दिनुहोस ।’
ऊ सिधै म तिर फर्केर भन्यो । मैले मेरो फोन नम्वर दिएँ । त्यस पछि हामी सवै फक्र्यैां एउटा अनिश्चित आशा लिएर ।
मेरो छोरा भेटिसकेको थिएन । न त भेटिने कुनै ग्यारेन्टी नै थियो । त्यसैले प्रहरीमा रिपोट दर्ज गराएर मात्र सन्तुष्ट हुने कुरा भएन । न त म सन्तुष्ट थिए । नत मेरा वरपरका मानिसहरु नै । त्यसैले अर्को प्रयास पनि जारी राख्ने कुरा भयो । विभिन्न सञ्चारका माध्यमहरुमा सुचना दिने । पहिलो सुचना एफ.एम रेडियोमा बज्यो ।
बालक हराएको सुचना । ……नाम गरेको ,चार फिट अग्लो ,गहुँगोरो वर्ण भएको ,अन्दाजी बाहृ बर्षको , निलो ट्राउजर र कालो टिसर्ट लगाएको बालक यहि मिति … गते देखि … बजारबाट हराएको हुँदा फेला पार्नु हुने महानुभावहरुले सम्पर्क न. …. अथवा नजिकैको प्रहरी चौकीमा खबर गरिदिनु हुन हार्दिक अनुरोध गर्दछाँै ।
अर्को सुचना टेलिभिजनमा आयो । मेरो छोरा मुसुक्क हाँसेको तस्वीरमा उसको सम्पूर्ण विवरण सहित आएको थियो ।
राति अवेर सम्म धेरै किसिमको पहलहरु गरिए । त्यस पछि मानिसहरु विस्तारै निस्कन थाले । छिमेकीहरु आफ्नै घरमा गए । साथीहरु मध्ये केहि त्यहिँ बसे ।
घरमा त मुर्दाशान्ती छोरीको मृत्यु देखि नै ब्याप्त थियो । स्वास्नी रातभर सुतिनन् । रोई मात्र रहिन् । तिनी आफू आमा भएको प्रमाणित गर्दैथिइन् । तर म ? म किन रोइन ? बुवा त म पनि थिएँ । कराउनु त मैले पनि पर्ने हो । तर यो आँशु किन आउदैन हँ ? यत्रा साथीहरु छन् । विलौना त मैले पनि गर्नु पर्ने हो । तर मैले सकिन । अझ खासमा भन्नु पर्दा मैले जानिन । असफल पिताको दर्जा मैले त्यसै कहाँ पाएको थिएँ र ?
भोली पल्ट मेरो छोराको विषयमा धेरै किसिमका सम्भावनाहरु आए ।
त्यस मध्येको पहिलो सम्भावना थियो अपहरणको । लोकतन्त्रको एउटा उपहार देश भरि व्याप्त थियो । देशको सवै भन्दा स्थापित डाक्टर उपेन्द्र देवकोटाकी छोरी अपहरण भएको धेरै भएको थिएन । हुन त अपहरण , हत्या , लुटपाट जस्ता अपराधिक घटना लोकतन्त्र भन्दा अगाडी नभएका होइन । तर हतियार क्रान्तिको मनोविज्ञानको प्रभाव भन्नु पर्छ । लोकतन्त्र पछि त्यसको त वाढी नै आएको थियो । एउटा सम्भावना मेरो छोराको अपहरणको पनि थियो ।
तर अपहरण के का लागि ? यदि फिरौतीका लागि हो भने त अहिले सम्म त खबर आइसक्नु पर्ने हो । फोनवाट वा अन्य अर्को माध्यमवाट धम्की त पठाई सक्नु पर्ने हो ।
” तिम्रो छोरा हाम्रो कब्जामा छ ….पैसाको व्यबस्था गर । नत्र .. “
यो कुरा त हामी दुवै लोग्ने स्वास्नी सुन्नका लागि तयार थियौं । कम्तिमा पनि यसले हाम्रो छोरा जिउँदो छ भन्ने कुराको जानकारी त गराउँथ्यो । त्यो धम्कीको आस पनि हामीले साँझ सम्म ग-यौं । तर आएन । त्यसो त फिरैातीका लागि नै हुन्थ्यो भने तिनीहरु हामी पुलिस कहाँ पुग्नु भन्दा अगावै सम्पर्क गर्नु पथ्र्यो । तर हामी प्रहरीकहाँ पनि पटक पटक पुगिसकेका थियांै । तर छोरा भेटिएन ।
अब मेरो छोरा बेपत्ता भयो । हिजो सम्म त हराएको मात्र थियो । अव बेपता भयो । जीवन र मृत्यु विचको दोसाँध हो त्यो । हुन त द्वन्दकालमा हजारौ परिवारले त्यसतो अवस्था भोग्नु परेको थियो । तर हाम्रो लागि भने नितान्त नौलो थियो ।
मृत्युको त हामीले कल्पना समेत गर्न डराएका थियौं । जिवित हुनुको आशासँगै निरासाजनक सम्भावनाहरु मात्र हाम्रो अगाडी आउँथे ।
अर्को सम्भावना थियो तस्करीको । मानव तस्करी अव त्यति नौलो रहेन नेपाली समाजमा । लागु औषधको तस्करी । जनावरका सामानको तस्करी । रtmचन्दनको तस्करीसँगै मानव तस्करी पनि उत्कर्षमा छ अचेल । चेलीबेटी बेचबिखन पनि एउटा तस्करी नै त हो । तर मेरो त छोरा थियो । नावालकै थियो । वालकहरुको पनि तस्करी छ । त्यो त हामीले पटक-पटक प्रहरी चौकी पुगे पछि थाहा पाएका थियौं ।
दुई जना मानिस पोखराबाट म जस्तै गरी छोरा खोज्न काठमाण्डौ आईपुगेका थिए । हुन त उनकेा छोरा अलि पहिले नै हराएका थियो । तिनीहरुले पनि आफु सकुन्जेल चारैतिर खोजिसकेका थिए । तर पाएका थिएनन् । सायद पाउने आश पनि मारेका थिए । तर एउटा समचारले तिनीहरु झस्के ।
बीरगंजमा एउटा वालक अपहरणकारीको कब्जाबाट भागेर आˆm्नो परिवारको सम्पर्कमा पुगेका थिए । तिनीहरु पनि हतार-हतार बीरगंज पुगेका थिए । आशा भनेको आशा नै हो । प्रहरीको मदतले सारा ईलाकामा छापा मारियो । नभन्दै एउटा कोठामा उसको छोरा वेहोस अवस्थामा भेटिएको थियो । नसाले वेहोस बनाइएको थियो उसलाई ।
त्यो एउटा गिरोह थियो । जसले सिमापारी लगेर तिनीहरुका अङगको तस्करी गर्ने गर्दथे ।
मेरो छोरा जिवित हुनुको एउटा आशा त्यो पनि थियो । केहि मानिसहरु सहित हामी पनि बीरगंजको कुनाकाप्चा चहायौं । अझ रक्सौलका गल्लीहरुमा पनि खोज्यौं । त्यहाँका प्रहरीले पनि खुबै प्रयास गरे । तर मेरो छोरा भेटिएन ।
दोश्रो दिन पनि छोरा भेटिएन । दिन जति बित्थे जीवनका आशा त्यती नै क्षिण हुदै जान्थो । मृत्युको त्रास बढ्दै जान्थ्थो । निरासाले पनि प्रमाण खोज्दछ । मेरो छोराको कुनै नामोनिसान भेटिएको थिएन । अनिश्चितता अझै दुखद हुन्छ । तर दुःख सँगै त्यहाँ आश पनि हुन्छ ।
तर सारा आशाहरुलाई समाप्त पार्दै तेश्रो दिन मेरो छोराको लाश भेटियो ।
एका बिहानै थियो । चारैतिर अन्धकार ब्याप्त थियो । मात्र बितेको समय र शितलताले बिहानीको जानकारी गराउँथ्यो ।
फोनको घण्टी एकहोरो वजिरहेको थियो । स्वास्नी रुदा-रुदै निकै ढिलो निदाएकी थिइन् । निदाउन त म पनि ढिलै निदाएको थिएँ । तर रोएको भने थिइन । तिनका दुवै आँखा सुनिएका थिए ।
तिनी निद्रामै थिइन् । मैले फोन उठाए । प्रहरी निरिक्षकले गरेको रहेछ । सबै भन्दा पहिले उसले मेरो नाम सोध्यो । मैले पनि नाम बताएको थिए । त्यसपछि उसले मेरो छोराको बारेमा सोध्यो । मैले पनि छोरा हराएको सम्पूर्ण जानकारी दिएँ । अन्ततः उसले आˆनो कुरा राखेकको थियो ।
“यहाँ तपाईकै छोराको उमेरको लास भेटिएको छ । तपाई छिटै शङखमुल नजिकैको वागमति पुलमा आउनुहोस । “
एक क्षण त सारा संसार नै थामिए जस्तो भयो । म छु वा छैनको दोधारमा जडवत उभिरहें । मैले त मेरो छोरा खोजेको थिए । लास हैन । त्यसो भए के मेरो छोरा जिवित रहेन त ?
स्वास्नीलाई उठाउँ की नउठाउँ ? ठुलो दोधार भयो । मैले मेरो नजिकको साथीलाई फोन गरे । तर स्वास्नीलाई उठाइन । खै कुन डरले अत्याएको थियो मलाई । मैले तिनलाई थाहा दिन सकिन । यदि मैले सक्ने भए तिनलाई जीवन भर थाहा दिने थिइन ।
म शंखमुलको पुलमा पुगें । प्रहरीको भ्यान त्यहाँ नजिकै राखिएको थियो । उज्यालो अझै भएको थिएन । त्यसैले मानिसको चहल पहल पनि निकै कम थियो । नजिक मैले केहि पनि देखिन । दुई जना प्रहरी भ्यान नजिकै उभिरहेका थिए । म तिनीहरुको नजिक पुगें ।
” के चाहियो ? “
एक जनाले च्याठिएर सोध्यो । मलाई त मेरो छोरा चाहिएको थियो । तर मलाई यहाँ लास हेर्न बोलाइएको थियो । उल्टै तिनीहरु च्याठिदै थिए के चाहियो ?
“हजुर मेरो छोरा …..”
” ए ! ……तपाईको नाम हो ? “
मैले टाउको हल्लाए । तिनीहरुले मलाई यू.एन.पार्क तिर जाने वाटो देखाए र त्यतै जान भने ।
म पनि त्यतै हिडे । केहि पर पुगेपछि पार्क देखिन थाल्यो । सानो जंगल जस्तो थियो त्यो । केही प्रहरीहरु परैवाट देखिए । मेरा केही साथी पहिल्यै पुगिसकेका थिए ।
म पुग्ने बितिकै मेरा साथीहरुले मलाई अङगालो हाले । तिनीहरु सवैका आँखा रसाएका थिए । सवै कारुणिक आँखाले म तर्फ हेरिरहेका थिए । एक जना प्रहरी वाकिटकि सहित म नजिक आयो । सायद अघि फोन गर्ने प्रहरी निरिक्षक हुनु पर्छ । मेरो हात समात्दै उसले सेतो कात्रोले ढाकिएको लास नजिक मलाई लग्यो ।
के मेरो छोरा हो त ऊ ? नभइदिएको भए हुन्थ्यो । मनले त्यसरी नै सोचिरहेको थियो ।
तिनीहरुले कात्रो हटाए । शरिर कालो भएता पनि नचिनिने भएको थिएन । अनुहार त्यही थियो । स्कुलबाट आउने बितिकै फेरेका लुगा पनि उही थियो । निलो ट्राउजर कालो टिसर्ट । तर बागमतिको पानीले सबै कालो नै देखिन्थ्यो ।
म हेरिरहन सकिन । मैले हेराई फेरे । प्रहरी निरिक्षकले प्रश्नसुचक आँखाले म तर्फ हेर्यो । शरीर त मेरो छोराकै थियो । तर के अव ऊ मेरो छोरा थियो त ? मेरो छोरा रहेन । मेरो छोरा यस संसारमा रहेन । यो सत्य थियो ।
लासको पहिचान भइसकेपछि प्रहरीले त्यसको मुुचुल्का तयार पारे । लासलाई वागमतिको विचमा फालिएको रहेछ । राती नै । हिजो साँझ प्लास्टीक टिप्दै गरेका केटाहरुले पहिलो पटक देखेका रहेछन् । त्यस पछि लासलाई पोष्टमार्टमको लागि अस्पताल लगे । म पनि सँगै गए ।
“हामी अझै अनुसन्धानको विन्दु खोज्दै छौं । “
प्रहरी निरिक्षकले यस्तै बोलेको थियो । घाँटी थिचिएर मारिएको रहेछ उसलाई । कसले मार्यो ? किन मार्यो ? केहि अत्तोपत्तो थिएन । अस्पतालवाट मेरो छोराको लास सिधै आर्यघाट तर्फ लगिएको थियो ।
फेरी पनि सबै भन्दा गाहृो स्वास्नीलाई थाहा दिनको निम्ती भएको थियो । राती अबेर सम्म त तिनी रोएकी थिइन् । बिहान एक्कासी गायब भएको थिएँ । तिनी आतिएकी पनि होलिन् ।
म जान सकिन । स्वास्नीलाई लिन साथीलाई नै पठाएँ । कसरी थाहा पाएकी होलिन् तिनले ? थाहा पाउने बितिकै तिनको प्रतिकृया के होला ? त्यस पछि तिनले के गर्लिन् ? अनुमान मात्र समेत गर्दा छाती चसक्क दुखेको थियो मेरो ।
तिनी रुँदै अस्पताल आएकी थिइन् । त्यसबेला तिनी एक्ली थिइनन् । तिनीसँग वरपरका छरछिमेकी पनि थिए । कोही तिनलाई सम्हाल्दै थिए । कोही आफै सुक्क-सुक्क रुँदै थिए । धेरैले मलाई अङगालोमा हाले । धेरै भक्कानिए । तर म रोइन । उभि मात्र रहें ,एउटा खाँबो जस्तै ।
मध्यान्हको घामसँगै आर्यघाटमा मेरो छोराको चिता जलेको थियो । आगो मैले नै दिए । सुर्यास्त सम्म छोरा जलेर खरानी भइसकेको थियो । सम्पूर्ण समय भर स्वास्नी आर्यघाट थर्काउने गरी रोइरहिन् ।
त्यस पछिका विराट अन्धकार समस्या बन्न खोज्यो हाम्रो निम्ती । साँझसँगै मलामीको रुपमा आएका मानिसहरुका संख्या पातलिन थाल्यो । डर लाग्यो , अन्तिम समय सम्म कहीँ म र मेरी स्वास्नी मात्र त हुने छैनौ ? मौनता , निरवता र एकान्त भयङकर पिडादायी हुन सक्थ्यो मेरो निम्ती । स्वास्नीसँग के कुरा गर्नु मैले ? एक त यसै असफल थिए । जसले मलाई भित्र सम्म गाँजेको थियो । मैले स्वास्नीलाई के भनेर सम्झाउने ? कुन मुखले सम्झाउने ? तर त्यसो भएन । तिनका अफिसका केहि साथी र मेरा केही साथीहरु अन्तिम सम्म सँगै भयौं ।
स्वास्नीः
त्यस पछि घरमा विराट परिवर्तन भयो । घर घर जस्तो रहेन । मानौ कुनै मसानघाट हो त्यो । स्वास्नी आफैसँग थिइनन् । हर बखत आँशुमा डुबिरहन्थिन् । हामीले हाम्रा छोरा छोरी दुबै गुमाएका थियौं । निसन्तान भएका थियौँ हामी ।
अस्ति सम्म छोरी मात्र अनुपस्थित थिइन् । अब छोरा पनि अनुपस्थित भयो । स्वास्नी अझै दिनरात छोरा भन्दै रोइरहन्थिन् । राती सपनामा समेत छोरा भन्दै चिच्याउन थालिन् । दिउँसो पनि कता कता एकहोरो टोलाइरहन थालिन् । एक्कासी कुनैबेला छोरा भनेर झस्किन्थिन् । तर प्रत्यक पटक छोरा अनुपस्थित हुन्थ्यो । जुन हरबखत तिनको रुवाईको कारण वनिरहेको थियो ।
मृत्यु त्यसबेला सम्म पनि बुझ्न सकेको थिइन मैले । लाग्न थालेको थियो, के तिनीहरुको अनुपस्थिती मात्र तिनीहरुको मृत्युबोध त होइन ?
यति बेला सम्म तपाईहरुले थाहा पाइसक्नु पर्ने हो । म र मेरी स्वास्नी आपसमा कमै बोल्थयौँ । त्यो कुरा खास गरी मेरो तर्फवाट भएको थियो । जब मैले आफ्नो असफलताको वोध गरेको थिए । त्यस बेला देखि नै म मेरी स्वास्नीसँग कमै बोल्थे । प्रायजसो कुराकानी छोराछोरीको मार्फत नै हुन्थ्यो ।
असफलताको वोधले म अन्तरमुखी हुँदै गइरहेको थिएँ । असफलताको वोध हुनु आफैमा निकै नै पिडादायी थियो । र आफ्नो अन्तरमुखी स्वभाबको कारण त्यस पिडालाई भित्र भित्रै लुकाउन खोज्थेँ ।
छोरा छोरी सँग बोल्नु मेरो बाध्यता थियो । कम्तिमा तिनीहरुले म भित्र उम्लिरहेको असफलताको पिडा त थाहा पाउँदैनथे । र तिनीहरुले वास्ता पनि गरेका थिएनन् । तर मेरी स्वास्नी ? तिनले त सबै कुरा अनुभव गर्न सक्थिन् ।
तिनको अगाडी पर्ना साथ आˆनो असफलताले आफैलाई चिमोट्न थाल्थ्यो । मैले तिनीसँग बोल्नु , तिनले भनेको कुरा मैले गर्नु सबै औपचारिकता जस्तो मात्र लाग्थ्यो । र जीवनमा औपचारिकता पुरा गनर्ुु जस्तो गाÅो केही पनि लागेन मलाई । चाहे त्यो छोरा छोरीको मृत्युमा आँशु खसाल्नमा होस । औपचारिकता निभाउन जहिले पनि असफल भएको थिएँ म ।
छोरा मरेको धेरै दिन सम्म तिनी रोइरहेकी थिइन् । तर म तिनलाई सम्हाल्न गइन । मैले नचाहेको होइन । तर सकिन । असफल हुनुको वोधले सकिन । सफल त तिनी आफै थिइन् । त्यत्रो परिवारको बोझ तिनले उठाएकी थिइन् । म भन्दा कैयांै गुणा सक्षम थिइन् तिनी । अनि मैले तिनलाई सम्झाउनु पर्ने ? मैले तिनलाई सम्हाल्नु पर्ने ? त्यही भएर कताकता औपचारिकता जस्तो लाग्थ्यो मलाई ।
हुन त मेरी स्वास्नीले सायद त्यही चाहेकी हुँदी हुन् । किनकी नारी न हुन तिनी । त्यस बखत तिनलाई पनि पुरुषको आड चाहिएको हुँदो हो । अझ म त तिनको लोग्ने थिए । तर म असफल लोग्ने थिए । मैले तिनलाई त्यो आड दिन सकिन । त्यस पछिका हामी बिचका व्यवहारहरु निकै नै उदासिन रहेका थिए ।
एउटा लामो बिदा पछि तिनी अफिस जान थालिन् । अफिसवाट त्यस्तो कुनै दवाव आएको थिएन । हामीले हाम्रा दुवै सन्तान गुमाएका थियौँ । त्यो कुरा तिनीहरुलाई पनि थाहा थियो । त्यसैले तिनीहरुले कुनै किसिमको आग्रह अथवा दवाव दिएका थिएनन् । स्वास्नी आफै अफिस जान थालिन् ।
मरेकाहरुको सम्झनाहरुले मात्र बाच्नेहरुको जिवन चल्दैनरहेछ । बाच्नेहरुले जिउनै पर्छ । त्यसैले एउटा लामो विलाप पछि पनि स्वास्नी अफिस जान थालेकी थिइन् । त्यसैले तिनी घरको एकलासबाट मुक्त भएकी थिइन् । तर घरको एकलासमा त म परेको थिएँ । त्यस पछि म पनि पहिलाको जस्तो घरमा बस्न छाडेको थिएँ । पहिले पो छोरा थियो । छोरी थिइन् । तिनीहरुलाई स्कुलबाट ल्याउनु पथ्र्यो । त्यसैले घर मै बस्नु पर्ने बाध्यता थियो । तर अब त्यो थिएन । त्यसैले म प्राय घर बाहिर बस्न थालेको थिएँ ।
रक्सीको लत भने मलाई त्यस पछि राम्रोसँग बस्यो । रक्सी खानेको साथी स्वाभावतः नै धेरै हुने गर्छन् । स्वास्नी पनि मेरो यस बानी प्रति मौन थिइन् । यो तिनको आक्रोश हो या समर्थन मैले थाहा पाउन सकिन । थाहा पाएर पनि मैले के नै गर्न सक्थे र ? सफल त तिनी थिइन् म होइन ।
यस पछिका साँझहरु प्राय भट्टमिा बित्न थाल्यो । घर र्फकदा राति सधै ढिला हुन्थ्यो । कहिले काहिँ आउन पनि छोडेको थिएँ । जब म घर पुग्थे एक जोर उदास आँखाले तिनी म तर्फ हेर्थिन् । उफ् ! कति शक्तिशाली हेराई हँ तिनको ? सायद सफल भएकीले होला । म तिनको अगाडी पानी-पानी हुन्थे । आˆनो आँखा तिनको आँखासँग जुधाइरहन सक्दिनथें । त्यसैले हडबढाउँदै मैले तिनलाई पन्छाउनु पथ्र्यो । लडबडाउँदै तिनको सामुवाट ओझेल पर्नु पथ्र्थो ।
ती मेरो निम्ती सबै भन्दा गाहृो क्षण हुने गरथ्यो । त्यसवाट पन्छिन धेरैजसो रातहरु साथीकै घरमा बिताउन खोज्थे । तर ती स्थाई समाधान थिएन । किनकी अर्काको घर भनेको अर्काकै हो । आˆनो हुनै सक्दैन ।
यी सबै कुरा वरपरका छरछिमेकीले थाहा नपाएका होइनन् । हामी बिचको त्यो मौनतालाई तिनीहरुले छोराछोरीको रिक्तताको उपज ठाने । मैले रक्सी खान थालेका कुरालाई तिनीहरुले मेरो छोरा-छोरी प्रतिको वियोग सम्झे । तर तिनीहरुले म र मेरी स्वास्नी बीच बढ्न थालेको त्यो विराट दुरीको भने अनुमान गर्न सकेनन् । किनकी हामी एक अर्कासँग कहिल्यै बाझेनौ । मौनता नै हामी बिचको युद्धको स्वरुप भएको थियो । उपेक्षा नै हामी बीचको युद्धको हतियार भएको थियो ।
एक रात मेरी स्वास्नी झुण्डेर मरी ।
त्यस रात अबेर सम्म भट्टीमा बसेकाले म साथीको घरमै सुतेको थिएँ । रक्सीको मात, दुःखको भारी ,असफलताको तनाब । हामी राती अबेर सम्म गफिएका थियौं । बिहान लागेको निन्द्रा , हामी बिउँझदा निकै ढिलो भइसकेको थियो ।
त्यसबेला सम्म मेरी स्वास्नी अफिस गइसक्थिन् । त्यसैले खाना पनि साथीकोमा नै खाएँ । घरको एकान्ततावाट पन्छिन साथीलाई पनि घर लिएर आएँ ।
तर घर त्यो दिन अबेर सम्म पनि भित्रवाट बन्द थियो । स्वास्नी अफिस जाँदा जहिल्यौ बाहिरवाट बन्द गरेर जान्थिन् । तर आज भित्रवाटै बन्द थियो । अर्थात तिनी अफिस गएकी थिइनन् ।
मुटु एक्कासी ढुक्क भयो । फेरी स्वासनीसगँको साक्षात्कार । छेउमा जाँड खाने साथी थियो । फर्किन सक्ने स्थिती पनि त थिएन । कहिंँ मैले आजको बार त बिर्सेको थिइन । अहँ कुनै विदा अथवा शनिबार पनि थिएन । बाटोमा पनि अफिसका गाडी तथा स्कुलका बसहरु प्रशस्तै हिँडेका थिए ।
मैले ढोका ढकढकाएँ । अहँ कुनै प्रतिकृया जनाइनन् तिनले । फेरी जोडले ढकढकाएँ । तर फेरी प्रतिकृया विहिन । म अझै सम्म त्रसित नै थिए । तर तिनले मौनतासँगै यस्तो हठ भने कहिल्यै प्रस्तुत गरेकी थिइनन् ।
निकै वेर सम्म पनि त्यसरी ढोका नखोल्दा डर हराएको थियो । तर त्यसको ठाउँमा रीसले भने ठाउँ लिदै थियो । जम्मा चारवटा पर्खाल भित्र थिइन् तिनी । तिनको र मेरो विचको दुरी जम्मा एउटा ढोकाको थियो । यो त सत्य थियो तिनी भित्र नै थिइन् । तर ढोका किन खोल्दिनन् तिनले ?
अव मैले अरु उपायहरु खोज्नुपर्ने भयो । सरासर तिनी सुत्ने कोठाको छेउमा गए । वाहिरवाट झ्याललाई जोडले ताने । एक धक्का मै झयाल खुल्यो । भित्रवाट झयालको चुकुल लगाएकी रहिनछिन् ।
रेलिङबाट हात छिराएर पर्दा तन्काए । देखेँ , स्वास्नी ओछ्यान भन्दा एक हात माथी झुण्डिरहेकी थिइन् । म माथि नियालेँ । तिनको अनुहार पनि मेरै तर्फ फर्किएको थियो । तिनका केश छरपस्ट थिए । तिनका आँखा खुल्लै थिए । उफ कति डरलाग्दा भएका थिए तिनका आँखा ? ती एकजोर उदास आँखा अहिले कसरी त्यती भयङ्कर हुन पुगे ? कति डरलाग्दो हेराई थियो तिनको ? मानौ तिनी जिउँदो हुदाको सारा मौन आक्रोश त्यही आँखामा छोडेर गएकी हुन् । मैले हेररिहन सकिन ।
भित्र स्वास्नी झुण्डेकी थिइन् । बाहिर म थिए । बन्द ढोकाले छेकेको थियो मलाई । के गर्न सक्थे म ? म त्यही थुचुक्क बसेँ ।
ती सारा दृश्यका द्रश्टा मेरो साथी पनि थियो । आत्तिन त ऊ पनि आत्तिएकै थियो । मैले ढोका तोड्न खोजे । तर उसले मलाई रोक्यो । त्यो प्रहरी केशको बिषय पनि थियो । उसले नै प्रहरीलाई फोन गर्यो ।
तिनीहरु पनि चाँडै नै आए । त्यसबेला तिनीहरु मात्र आएनन् । तिनीहरु सँगै वरपरका मानिसहरु समेत मेरो घरमा थुपि्रन थाले । जहाँ मैले चिनेका थोरै थिए । धेरै जसो बाटामा हिड्ने रमिते जस्ता थिए ।
मेरी स्वास्नीको मृत्यु पनि त कुनै रमिता भन्दा कम कहाँ थियो र ? सामान्य भन्दा फरक । एक असमान्य मृत्यु ।
“बिचरी अन्ततः आफूपनि अकालमै मरी । त्यस्तो कलिला सन्तानको काँख उजाडिदा कुन आमा बाँच्न सक्छिन् र ? “
त्यो अधिकांस हाम्रो परिवारको बारेमा जानेका प्रौढ महिलाहरुको टिप्पणी थियो ।
” जे सुकै भए पनि जीवन आफ्नो हो । र आफै बाच्नु पर्छ । तिनले आत्महत्या चाँही गर्नु हुन्थेन । “
त्यो कुन पुरुषले गरेको टिप्पणी थियो । जसलाई हाम्रो परिवारको कुनै जानकारी थिएन ।
त्यस पछिका टिप्पणीहरु मैले सुन्न पाइन किनकि त्यसबेला सम्म प्रहरीले घरको ताल्चा तोडी सकेको थियो ।
घर भित्रका सबै कुराहरु जस्ताको त्यसतै थियो । फरक थियो भने केबल मेरी स्वास्नीको सुत्ने कोठा । ओछ्यानमा एउटा टुल लडिरहेको थियो । सायद तिनले त्यसैमा चढेर पासो तयार गरेकी थिइन् । तिनले पासो भने आफ्नै साडीको बनाएकी थिइन् । जुन तिनले माथि सिलिङ फ्यान झुण्डयाउन राखिएको किल्लामा बाँधेकी थिइन् । तिनका खुट्टा ओछ्यान भन्दा ठिक एक हात माथि थियो ।
सुरुमा प्रहरीका प्रश्नले मलाई नै अठ्याउन खोजे । हुन त प्रत्येक कुरामा शंका गर्नु तिनीहरुको बानी नै हो । तिनीहरु प्रत्येक क्रियाकलापमा अपराध देख्छन् । मृत्युमा पनि हत्या देख्छन् । अझ त्यो त आत्महत्या थियो ।
” हिजो कहाँ गएका थियौ ? “
” हिजो नै चाही किन साथीकोमा बसेको ? “
” तिनले आत्माहत्या किन गरिन् ? “
एक्कासी धेरै प्रश्न तेर्स्याउन थाले तिनीहरुले ।
हिजो म साथीको घरमा थिए । त्यो त तिनीहरुले पनि थाहा पाइसक्नु पर्ने हो । किनकी हिजो म जोसँग थिए ,ऊ अझै सम्म त्यहिँ नै थियो । म हिजो नै किन बाहिर बसे ? त्यसको उत्तर नै के हुन्थ्यो र ? म प्राय जसो नै बाहिर बस्थे । तर तिनले हिजो नै किन आत्माहत्या गरिन् ? त्यो तिनीसँगै सोध्नु पथ्र्यो । अब तिनले किन आत्माहत्या गरिन् त्यो मलाई कसरी थाहा हुन्थ्यो ?
सम्पूर्ण केरकार बखत म मौन बसेँ । एक किसिमको छट्पटि र तनावले भित्रभित्रै सताइरहेको थियो । तिनीहरुले पनि त्यो क्रमलाई लम्ब्याएनन् । किनकि तिनीहरुलाई पनि मेरो घरको वास्तविकता थाहा थियो । मेरो छोराको लास खोज्ने प्रहरीचौकी पनि त्यो नै थियो ।
त्यसपछि तिनीहरुले मलाई छोडे । त्यसबेला सम्म म एक्लो भइसकेको थिएँ । नितान्त एक्लो ।
आत्महत्याः
जब स्वास्नीको चिता जल्यो । चितासँगै तिनका जोर आँखाहरु पनि जलेका थिए । हुन त वाचुन्जेल ती आँखाहरु उदास थिए । मौन थिए । तर तिनका हेराई निकै भयङकर थिए । अझ झुण्डीएको बेला तिनका आँखा । उफ् ! चिता जलुन्जेल सम्म अत्याइरहेको थियो मलाई । जब-जब आगाका लप्काहरु गोलो गरी घुम्थे , मैले तिनका आँखाहरुका सम्झना गर्नु परेको थियो ।
चिताको खरानी जब बागमतीमा बगे । अनि मनले एक किसिमको शान्ती पायो । तिनको आँखाको त्रासबाट बल्ल मुक्त भए जस्तो लाग्यो मलाई । मनवाट एक किसिमको सधैको त्रास पन्छिएको थियो । घर जतिबेला जादा पनि हुने भयो । अब मैले ती जोर आँखाहरुको सामाना गर्नु नपर्ने भयो ।
अनायासै म मेरो विगत तिर फर्कें । मेरो त एउटा पुर्ण परिवार थियो । छोरा थियो , छोरी थिइन् र स्वास्नी थिइन् । सम्पूर्ण कुराहरु सकिएका थिए । उफ् ! मेरो त परिवार नै सखाप भएको थियो । कति बर्षका रहरहरु थिए ? कति बर्षका जीवन ? एक एक गरेर सवै समाप्त भएको थियो । मैले त्यसको कथा लेख्दै थिएँ । एउटा सफल कथा । तर एउटा कथा लेख्न यत्रो मुल्य ? यो कुरा कथा लेख्नु अगावै नसोचेको होइन । तर सम्पूर्ण कुरा गुमाइसक्दा यसले मलाई नराम्रोसँग झस्काएको थियो । र मेरो आत्महत्याको सुरुवात त्यही झस्काईबाट सुरु भएको थियो ।
अब म एक्लो थिएँ । त्यसबेला म न त असफल लोग्ने थिए नत असफल बुवा नै । अब मेरो प्रायजसो समयहरु साथीहरुसँग बित्ने गर्थे । त्यसैले अब म असफल साथी पनि रहिन । र पनि मनले शान्ती पाउन सकेन । अब एक्लोपनले सताउन थाल्यो । एकान्तको निरसताले सताउन थाल्यो ।
जीवनमा कुनै एक थोकले सताउन कहिल्यै छोडेन । छोराछोरी रहुन्जेल असफलताको बोधले सतायो । स्वास्नी रहुन्जेल तिनका मौन आक्रोसित आँखाहरुले सतायो । अब एकान्तले सताउन थालेको थियो ।
घर आफैमा पनि पिडाको कारण बन्न थाल्यो । मानिस भएर जन्मेपछि बस्नलाई घर नै चाहिने । त्यसो त सडकमा बस्नेहरु पनि छन् । तर घर भएर सडकमा बस्ने सायद छैनन् । साथीको घरमा पनि कति बस्नु ? आफ्नो घर भए पछि र्फकनु त पथ्र्याे नै ।
खास गरी रात निकै नै भयानक हुन थाल्यो मेरो निम्ती । दिनभर यसो जथाभाबी डुल्दा पनि हुन्थ्यो । तर रातमा घरको विकल्प कि त भट्टी हुन्थ्यो कि साथीको घर । जुन स्थाई विकल्प थिएन । फेरी रात त प्रत्येक चौबिस घण्टामा पथ्र्यो ।
रातमा निन्द्रा र अनिन्द्रा दुबैले सताउँथे । जब निदाएको हुन्थे । ऐठन पथ्यो । अबका रातका ऐठनहरु पहिला भन्दा झन भयानक किसिमका हुन्थे । हुन त ऐठनको सुरुवात छोरीको मृत्युदेखिनै भएको थियो । तर त्यसबेला ऐठनबाट सम्हाल्नका लागि स्वास्नी थिइन् र तर्साउने केबल छोरी थिइन् । तर अब घरमा कोही छैन । तर तर्साउने तीन तीन जना थिए । छोरी थिइन् , छोरा थियो र स्वास्नी थिइन् ।
फेरी पनि सुरुवात छोरीवाटै भएको थियो । आउन त तिनी पहिला जसरी नै आएकी थिइन् । घरमा कोरीवाटी गर्दा निकै राम्री पुतली जस्ती मेरी छोरी निकै डरलाग्दी देखिएकी थिइन् । तिनले पहिले जसरी घाटी समातिन । यस पटक तिनले मेरो हात तान्न थालिन् । तिनी जिउँदी हुदा त्यसै गरी मेरो हात तान्थिन् , खास गरी बजारबाट जब तिनको लागि केही किनीदिनु पथ्र्यो । त्यसबेलाको तिनको खिचाई निकै नै हलुका र स्पर्श अत्यन्त कोमल हुने गथ्र्यो । तर उफ् ! अहिले कति कठोर छ तिनको हात ? मानौ तिनले मेरो हात शरीरबाट उछिट्याउनका निम्ती तान्दै थिइन् ।
त्यस पछि छोरा आयो । त्यसरी ऊ कहिल्यै आएको थिएन । ऊ त्यही लुगामा थियो , जुन उसले घरबाट निस्कदा अन्तिम पटक लगाएको थियो । त्यसको अनुहार पनि बागमतिबाट झिक्दाको बेलाको जस्तै कालो र विभत्स थियो । कस्तो माया लाग्दो थियो ऊ ? कति निर्दोष हुन्थे उसका हेराई ? कति मिठा थिए उसका बोली ? तर अहिले ? उफ् ! कति भयङकर ? कति बिदु्रप ? कस्तो भयङकर अट्टाहास गर्दैछ ऊ । कुनै दन्त्यकथामा चित्रित राक्षस भन्दा पनि भयङकर देखिन्थ्यो ऊ ।
उसले भने मेरा खुट्टाहरु तान्न थाल्यो । उफ् ! कति शक्तीशाली भएका उसका हातहरु ? मानौ उसले तानेको छैन, वल्की दुवै हातले फनफनी घुमाएर फाल्ने वाला छ । उसका पक्राई नै कति कठोर थिए भने खुट्टाका सारा मांसपेशीहरुलाई छेड्दै हाडलाई नै अठ्याएको होस ।
त्यस पछि स्वास्नी आइन् । त्यसती त तिनी कहिल्यै देखिएकी थिइनन् । अरु बेला रिसाउँदा पनि शान्त र मौन देखिने मेरी स्वास्नी त्यती भयङकर कसरी भई ? तिनका केश छरपष्ट थिए । अरुबेला उदास रहने आँखाबाट मानौ अहिले आगाका लप्काहरु फाल्दै थिइन् । अरु बेला शान्त र सपाट देखिने तिनका अनुहारमा रौद्र रुप देखिएको थियो । साक्षात रुद्रचण्डीकी रुप धारण गरेकी जस्ती थिइन् तिनी ।
तिनी पनि भयङकर अट्टाहासका साथ म तर्फ नै बढि रहेकी थिइन् । मेरो हात छोरीले समातेकी थिइन् । खुट्टाहरु छोराको नियन्त्रणमा थिए । रातको सन्नाटामा तिनीहरुको अट्टाहासले सारा घर हल्लीरहेको थियो ।
उफ् ! कति असहाय भएको थिएँ म । म उठ्न खोजीरहेको थिएँ । तर सकिरहेको थिइन । चलमलाउन खोजे , सकिन । चिच्याउन खोजे । उफ् ! यो आवाज किन निस्कदैन ? कसले थिचिरहेको छ मेरो घाँटी ? अब त सास फेर्न पनि गारो हुन थाल्यो । सारा शरीर सिथिल हुँदै थियो । मानौ मेरो शररको सारा शक्ति कसैले सोसिरहेको होस । तै पनि अन्तिम पटक प्रयास गर्न खोजे । सारा शरीरको बल एकत्रित गरे र एकै पटक हातखुट्टा र सारा शरीर नै फाल्ने गरी झड्कारेर चिच्याए ,
” नाई …”
एकै पटक ओछ्यानबाट तल पछारिएको थिएँ म ।
सारा घर थर्किरहेको थियो । ढोका ढकढक बजिरहेको थियो । कसैले झयाल ठोकीरहेका थिए । कोही मेरो नाम लिएर चिच्याई रहेका थिए ।
उफ् ! कति बेर देखि चिच्याउँदै छु म ? सारा छर-छिमेकीहरु जम्मा भइसकेका रहेछन् । बत्तीको स्विच अन गरे । कोठा झिमिक्क बल्यो । आँखा फेरी भित्तामा झुण्डीरहेको फोटोसँग जुध्यो । तिनै जना मलाई हेरेर मुसुमुसु हाँसिरहेका थिए । उफ् ! कत्रो ठुलो खिसी ? मैले हतारहतार ढोका खोले ।
” के भयो ? “
सबै आतिएर सोध्दै थिए । के भयो भन्नु मैले ? मलाई मेरी स्वास्नीले घाँटी निमोठी भन्नु ? मलाई मेरा छोराछोरीले मार्न लागे भन्नु ? म दुबै अत्केलाले अनुहार छोपेर क्वाँ-क्वाँ रुन थाले । त्यसरी म पहिलो पटक रुँदै थिए । म किन रोएँ ? छोरी मर्दा रोएको थिइन , न छोरा मर्दा रुन सके न त स्वास्नी मर्दा नै । तर अहिले रोएँ । कँही मृत्युको त्रासले त हैन ? त्यहाँ आएका मानिसले त्यसलाई परिवार प्रतिको वियोग ठाने । सबैले सान्तवना दिन थाले । तिनीहरुको सहानुभुतिसँगै मेरो रुवाई पनि चर्को हुँदै थियो ।
त्यसपछिका रातहरुमा पनि निरन्तर ऐठन हुन थाल्यो । सुरु-सुरुमा मेरो चिच्याहट सुनेर छिमेकीहरु आउँथे । तर त्यो क्रम निरन्तर चले पछि तिनीहरु पनि आउन छाडे । अब म चिच्याएरै मरुँ र पनि तिनीहरु आउनेवाला थिएनन् ।
राती अनिन्द्राले पनि त्यसैगरी सताइरहेको थियो । रातको सन्नटाको आवाज विहिन आवाजहरु झन धेरै समस्या वन्न थाल्यो । मानौ कुनै जंङगली माहुरीको ठुलो घार घर भित्र फैलिएको होस । त्यही आवाजसँगै मेरो स्वास्नीको , छोराको र छोरीको अट्टाहासहरु घर भित्र गुन्जिन थाल्थ्यो । अगाडी, पछाडी, दायाँ, वायाँ, माथि, तल, जताततै तिनीहरुनै देखिन थाले । एक होइन ,दुई होईन ,असंख्य हुन्थे तिनीहरु ।
उफ् ! तिनीहरुको चिच्याहट ! अब त घर भित्र बस्नै नसकिने भयो । म राती नै निस्के । निस्के त के भन्नु र ? म भागे । किनकी म सडकमा दौडिरहेको थिए । त्यही अनुपातमा ती चिच्याहटहरु पनि दौडिरहेका हुन्थे ।
अब त त्यो भगाइको क्रम पनि प्रत्यक रात हुन थाल्यो । त्यसरी भाग्दा म स्वयम आफै पनि चिच्याइरहेको हुन्थे । सुरुका दिनहरुमा दिउँसो प्रायजसो शान्त नै रहने गर्दथ्यो । भीडहरुमा तिनीहरुले सताउँदैनथे । तर पछि दिउँसो पनि सताउन थाले । भिडहरुवाट पनि तिनीहरु निस्कन थाले । प्रत्येक आईमाईमा मेरी स्वास्नी आउन थालिन् । प्रत्येक केटाकेटीमा मेरा छोराछोरीहरु देखिन थाले ।
उफ ! अब कहाँ जानु ? राती एकान्तले सताउन थाल्यो । दिउँसो भिडले पिरोल्न थाल्यो । अब त जति बेला पनि जताततै भाग्नु पर्ने भयो । त्यसरी भाग्दा दिमागमा असंख्यक कमिलाहरु त्यही रफ्तारमा दौडिरहेका जस्ता हुन्थे ।
एक पटक त्यसै गरी भिडबाट तर्सेर हिँड्दै थिए । सायद घर तर्फको वाटो हुँदो हो । मेरै टोल भन्नुपर्छ त्यसलाई । पर चार पाँच जना जति केटाहरु उभिएका थिए । म तिनीहरुको नजिक पुग्न पाएको थिइन । मेरो छोरा देखिन थाल्यो । म त्यहिँ उभिएँ । र्फकन के खोजेको थिएँ , तिनीहरुले बोलेको सुने ,
” विचरा उसको परिवारको सबै एक एक गरी मरे । अहिले आफै खुस्केछ । …”
खुस्केछ !…यो शब्दले ढयाङग्रो जस्तै ठोक्यो मेरो मष्तिस्कमा । खुस्केछ , भन्नुको मतलब के ? बौलाउनु । के म बौलाएँ ? के म पागल भएँ ? उफ् ! म पागल भएँ ? मैले दुबै हातले आˆनो टाउको समाएँ । उफ् ! कति जोडले दुख्न थालेको यो ? दिमागमा असंख्यक किराहरु स्याउँ स्याउँ गर्न थाल्यो ।
पागल ! वौलाहा !! खुस्केट !!!
भयङकर आवाजका साथ यी शब्दहरु मेरा कानमा गुन्जीन थाले । फेरी ती भयङकर हाँसोहरु । मेरी स्वास्नी । मेरो छोरा । मेरी छोरी सबै अट्टाहास गर्दै चिच्याउन थाले , पागल ! पागल !!…..
मैले मेरो कान थुने । जति जोडले थुने , आवाज त्यती चर्को हुँदै गइरहेको थियो । म त्यहाँवाट हिँडेँ । मसँगै ती आवाजहरु पनि हिड्न थाले । म दौडन थालेँ । म भागिरहेको थिएँ । तर म भन्दा पनि तिब्र तिनीहरुका चिच्याहट र अट्टाहासहरु थिए । जुन चारैतिरबाट मलाई घेरेर चिच्याउँदै थिए ।
पागल ! पागल !!……..
भाग्दा भाग्दै म घर पुगिसकेको थिएँ । मसँगै ती आवाजहरु पनि आइपुगेका थिए । म ढोका खोलेर भित्र पसेँ । उफ् ! तिनीहरु म भन्दा पहिल्यै भित्र पसेका थिए । सम्पूर्ण घर भरी मेरी स्वास्नी थिइन् । छोरा थिए । छोरी थिइन् । जताततै तिनीहरुकै अनुहारहरु थिए । सबै एकै स्वरले चिच्याउँदै हाँसिरहेका थिए ।
पागल !..पागल !!……
मैले यता उति चारैतिर हेरे । जताततै तिनीहरु मात्र थिए । हतार हतार किचन भित्र पसेँ । टेबलमा स्लिपिङ टयाब्लेटको सिसी थियो । छोरा मरे पछि स्वास्नीको निम्ती ल्याएको थिएँ । सिसी भरी नै रहेछ टयाव्लेटहरु । एकै पटक सबै झिकेँ । हतार हतार मुख भरी कोचेँ । र सँगै रहेको मगको पानीसँगै घटघटी निलेँ ।
उफ् ! कसले निर्देश गरीरहेको थियो मलाई । कसका ईच्छाले खाए एकैपटक यतिका धेरै स्लिपङ टयाव्लेटहरु ? तर ती सबै सोच्ने फुर्सद नै कहाँ थियो । ती अट्टाहासहरुले फेरी चारैतिरबाट घेरीसकेको थियो । मेरो मस्तिष्क फुट्ने गरी तिनीहरु चिच्याउँदै थिए ।
पागल !……पागल !!……
एक्कासी पेट पोल्न थाल्यो मेरो । सायद मेरी छोरीको पेट पनि त्यसरी नै पोलेको हुँदो हो । म त्यही पेट समातेर बस्न बाध्य भएँ । शरीर भर चिटचिट पसिना आउन थाल्यो । मुटुको गति एक्कासी तिब्र भएको थियो । शरीरको शक्ती विस्तारै क्षिण हुदै गइरहेको थियो ।
अचानक तिर्खा लाग्यो । तिर्खा पनि यस्तो की त्यो घाँटीलाई होइन मुटुलाई लागेको होस । छाती एकदम जोडले पोलिरहेको थियो । उठ्न खोजें तर जोडले पछारिएँ । अब त उठ्ने शक्ती पनि बाँकी थिएन ममा । मस्तिष्क फुट्ने गरी दुखिरहेको थियो । तिनीहरु अझै चिच्याइरहेका थिए ।
पागल !….पागल !!…….
अब त सबै थोक सिथिल हुन थाल्यो । मुटुको गति एककासी तिब्रबाट सिथिल भएको थियो । सास पनि उल्टो चल्न थाल्यो । आँखा खुल्लै थिए । र पनि अन्ध्यारो देख्न थालेको थिएँ । सबै अँगहरु विस्तारै निस्तेज हुँदै गइरहेका थिए । अब तिनै जनाको चिच्याहट पनि कान वरीपरी विस्तारै माहुरी भुनभुनाए जसरी भुनाभुनाई रहेका थिए । मस्तिष्कवाट चेतना विस्तारै लोप हुँदै थियो । र पनि जवरजस्ती सम्भिmन खोजेँ । तर एउटा शब्दमात्र सम्भिmन सके , मृत्यु ।
उफ् ! कति गाहृो हुदो रहेछ मृत्यु ? मुटु एक्कासी ढुक्क फुल्यो । सास त्यसै बेला अड्कियो । मस्तिष्क पनि चेतना शुन्य भयो । एक्कासी सबै कुरा ठप्प भए । अनि मेरा आँखा अगाडीको अँध्यारो विराट अन्धकारमा परिणत भयो । एक अनन्त अन्धकार ।
समाप्त
(श्रोत :- Onlinekhabar )
