Category Archives: ईतिहास

ईतिहास : किरातकालीन कला

~मुकेश मल्ल~ नेपालको किरातकालीन कला किंवदन्तीका आधारमा स्थापित भएको देखिन्छ। किरातकालीन भनिएको एउटै कलाको पनि कलाविद्ले झन्डै ५–६ सय वर्षको अन्तरमा विभाजित गरी व्याख्या विश्लेषण गरिदिँदा कहिलेकाहीँ यसले अन्योल पनि कायम गरेको छ। संस्कृतविद् सत्यमोहन जोशीले युनानी वा गान्धारको प्रभावको … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment

ईतिहास : विक्रम तथा नेपाल सम्वत्को ईतिहास

~दीर्घराज प्रसाई~ हिमवत्खण्ड नेपाल विश्वकोनैं प्राचीन सभ्यताको केन्द्रस्थल मानिन्छ । पूर्वमा ब्रम्हप’त्र, पश्चिममा हिन्द’क’श, उत्तरमा कैलासमानसरोवर–हिमालय र दक्षिणमा गंगासम्मको भ”भाग हिमवतखण्ड हो भने गंगादेखि हिन्दमहासागरसम्मको भ”भागलाई भारतखण्ड भनिन्छ । हिमवतखण्ड नेपालको जेठो सम्वत्कोरुपमा विक्रम सम्वत् चलिआएको छ । मीन रासी … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment

ईतिहास : काठमाडौंका द्यौभाजू र पृथ्वीनारायण शाह

~डा. महेशराज पन्त~ ७९–१८३१, राज्यकाल वि.सं. १७९९–१८३१)ले आºनो राज्यविस्तार सैन्यशक्तिले मात्र नगरी भेदनीतिअनुसार ती ती ठाउँका प्रतिष्ठित, प्रभावशाली र धनीमानी मानिसलाई आफ्नो पक्षमा मिलाएर पनि गर्ने गरेका थिए भत्रे कुरा तात्कालिक कागजातबाट थाहा हुन्छ । आफ्नो राजाको पक्षमा नलागी शत्रु … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment

ईतिहास : वि.सं. १८६५ को महाभूकम्प

~डा. महेशराज पन्त~ नेपालमा गएका महाभूकम्पमध्ये सबभन्दा बढी प्रसिद्ध वि.सं. १९९० माघ २ गतेको हो भनी भनिरहनु नपर्ला । अहिले भरखरैजसो, यही बैशाख १२ गते गएको महाभूकम्पचाहिँ वि.सं. १९९० को जत्रो ठूलो नभए पनि त्यसभन्दा अलिकति मात्र कमको हो । … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment

संगीत ईतिहास : होङकोङमा नेपाली संगीतको गर्विलो इतिहास

~निरज राई~ बृटिश सेनामा भर्ना भएर यहाँ (सेकोङ्ग क्याम्प) आएका नेपाली युवाहरूले ब्यान्ड नै खोलेर नेपाली गीत बनाई सेनाकै रेडियो च्यानल BFBS मार्फत प्रसारण गर्थे।ती ब्यान्ड हरू मध्ये होङ्गकोङ्गको प्रथम नेपाली साङ्गीतिक ब्यान्ड बृटिश गोर्खा सैनिकका clerks हरूको Chequers Band … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment

अनूदित मन्तव्य : महाकवि देवकोटाको —’बहुचर्चित तास्कन्द भाषण-१९५८’

~लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा~ अनुवाद : कृष्णप्रकाश श्रेष्ठ अति स्मरणीय तासकन्द सहरको यात्रा गर्ने आफ्नो चिरकल्पना साकार भएकोमा हामी आफूलाई अत्यन्त भाग्यमानी ठान्दछौँ। हामीले तपाईंहरूलाई नेपालका साहित्यकार र जनताको शुभेच्छा ल्याएका छौँ। तासकन्द निवासीहरू र सोभियत सङ्घका जनताप्रति हामी हार्दिक शुभकामना व्यक्त … Continue reading

Posted in अनुवादित साहित्य, ईतिहास, लेख | Tagged , | Leave a comment

ईतिहास : भोट, मधेश र नेपाल

~बाबुराम आचार्य~ भोट, मधेस र नेपालको बारेमा वर्णन गर्नु यस निबन्धको उद्देश्य होइन, यी तीन शब्दका अर्थ र आशयहरू अभिव्यक्त गर्ने उद्देश्य मात्रै यस निबन्धमा राखिएको छ । सर्वप्रथम भोट शब्दको विषयमा नै विचार गरौँ । हिमालय पर्वतमालादेखि उत्तरतर्फ क्यूनलून … Continue reading

Posted in ईतिहास | Tagged | Leave a comment