~जीवन’पीडित’दहाल~
पूर्णमायाले मकैका बोटलाई हातले हल्का रुपले समाउँदै छोड्दै गरेर आफ्नो मकैबारी एक फन्को लगाई । भरखरभरखर सुत्ला चेप्न थालेका मकैका बोट, भरखरै पाएको गोडमेल र पानी परेकाले मकैका बोटलाई आबश्यक पर्ने पर्याप्त पानी पाएर हरिया र चिल्ला–चिल्ला देखिएका थिए । त्यसमाथि पनि पातहरुमा लागेका धुलाका कणहरु पखालिएर गएकाले अर्को चमक थपिन पुगेको थियो । मन्द–मन्द हावाका झोकामा हल्लिर्इै बिस्तार बिस्तार तलमाथि गरेर शिर निहु¥याउँदै उठाउँदै गरिरहेका मकैका बोटहरुले नव–जीवन पाएको खुशी ब्यक्त गरिरहेका हुन् या पूर्णमायाका आगमनको स्वागतार्थ हल्लिइरहेका हुन् भनेर अनुमान लगाउन मुस्किल पर्दथ्यो ।
पूर्णमाया टुसुक्क आलीका डिलमा बसी । तीन महिना अघिको घटना चलचित्रका पर्दामा आएका चित्रझै एकपछि अर्को गर्दै आए–
एकदिनको बेलुकि पखतिर गाउँमा पसेका एकहुल सैनिकका बर्दीधारी मानिसहरु बासमाग्दै पूर्णमायाका घरमा आइपुगे । वल्लापल्ला गाउँमा सरकारी सैनिक र अर्काथरि सैनिकहरुका बिचमा भिडन्त भै रहन्छ र सरकारी सेनालाई वा सर–सहयोग गर्ने मानिसहरुलाई अर्काथरिले कार्बाही गर्दा कसैकसैको त मृत्यूपनि भयो अरे भन्ने सुनेका पूर्णमायाका परिवारले आज आफ्नैघरमा गाउँलेहरुले सुनाएका जस्ता मानिसहरु भेला भएर बास माग्दा हुन्न भनेर भन्ने सकेनन् । हुन्न भनिदिंदा सरकारी सेनालाई सहयोग गरेका भनेर कार्बाही गर्ने पो हुन् कि भन्ने आशङ्का र भयले गर्दा उनीहरुले नाई–नास्ति गर्ने हिम्मत गर्न सकेनन् । उनीहरुको सदाशयता जस्तो देखिएकाले यो घटना पटक पटक दोहोरिदै गयो । जसका फलस्वरुप उनीहरुको घर सरकार बिरोधी देखिदै जानुकासाथै अन्नभण्डारमा पनि सलह लागेझै भयो ।
केहीदिनपछि फेिर अर्को स–शस्त्र समूह पूर्णमायाँको घर खोज्दै आइपुग्यो । बिहानको खाना बनाउँनका लागि दाउरा चिर्न लागेका पूर्णमायाका पतिलाई उनीहरुले माओबादीलाई खाना खुवाउने र बास बस्न दिने तैं हैनस् भन्दै आँगनमा पछारेर बन्दुकका कुन्दा र बुटले भकुर्नसम्म भकुरे । पूर्णमाया पतिलाई बचोटगर्न जाँदा उसको दाहिने हातसमेत भाँचियो । सानीछोरीको टाउँको फुट््यो तर पूर्णमायाका परिवारले कसलाई सहयोग गर्ने कसलाई नगर्ने भनेर छुट््याउन सकेनन् । बरु नयाँ आएको टोलीले अर्को एकहप्तासम्म उसैकाघरमा रगजग गरेर बितायो र फेरि पनि सहयोग गरिस् भनें …….भन्दै फर्कियो । पूर्णमायाको पति एकहप्ता सम्म हलचल गर्न सकेन ।
अलि तङ्ग्रिएपछि उसलेपनि गाउँछोड््यो ।
दुईपक्षको खातिरदारी गर्दागर्दै अन्न भण्डार रित्तियो, लोग्ने मुग्लान भासियो, पूर्णमाया आफैं पनि बिखुचो भै । गाउँघरमा अन्नपात अैंचो पैचो चलाउँन पनि एकाथरिको खवरदारीले गर्दा गाऊलेहरु कसैले हिम्मत गर्न सकेनन् । उनीहरुले कतिदिन एकछाक अन्न र कतिछाक गिठ्ठा भ्यागुरले चलाए दिन गन्ती भएन ।
पूर्णमायाले पनि अरु गाउँलेहरुले सुनेको हल्ला ‘अब गाऊँमा सरकारी सेनाको टोली आएर स्थायिरुपले बस्ने अरे र गाउँलेहरुका काममा सर–सहयोग गर्ने तथा शान्तिसुरक्षा पनि गर्ने अरे’ भन्ने सुनी । उसका मनमा पनि आशाको दियो बल्यो ‘अबचाँहि पक्कै पनि डराई–डराई कसैलाई खुवाएर अन्न रित्याउँनु पर्दैन होला र अञ्जान भएर खुवाएकै भरमा सास्ति खेप्ने अबस्था पनि आइपर्दैन होला । जे भएपनि कमसेकम सानीका बा घरमा बस्नमात्रै सकेभनें पनि दुईचार छाक नखाएरै भएपनि कटाउन सक्छु नि’ भनेर उसको अनुहार उज्यालो भएको थियो पूर्णिमाको पूर्ण चन्द्र झै । त्यसमाथिपनि भरखरभरखर सुत्ला हाल्नथालेका लहलह परेका मकैका बोटले उसका पेटमा लागेको भोकका ज्वालालाई त्यसै त्यसै शान्त गराइदिन्थ्यो ।
उसले घरतिर हिड्नेबेलामा फेिर एकपल्ट मकैकाबोटलाई आफ्नो सानो नानीलाई स्नेहीहातले मुसारेझै मुसारी र एउटाबोटलाई जतनसँग निहु¥याएर मकैको छिप्पिइ नसकेको घोगालाई आफ्नो नाकमा रगडी र लामो सास तानी मकैका बोटको बास्ना लिई अनि प्रसन्नताको हाँसो मुसुक्क हाँसी । पूर्णमायालाई एकपटक त सम्पूर्ण प्रकृतिनै खुशीले हाँसिरहे हो कि झै लाग्यो ।
बिहान उठ्नासाथ पूर्णमायाले घरको कौशीबाटै पहिलो नजर आफ्नो मकैबारीतिर लगाई । मकैबारीको एकाछेउमा मकैकाबोटहरु जोडजोडले हल्लिइरहेजस्तो उसलाई लाग्यो । लौ कसका डाम्ना मकैबारीमा छिरेर सक्न आटेछ भन्दै ऊ बेतोडले मकैबारीतिर हान्निई ।
भरखर–भरखर सुत्ला चेप्नथालेका मकैका बोटहरु धमाधम काटिन थालेका देखेर अत्तालिएकी पूर्णमायाले हकारी ए ! किन कटेका छौ मेरा बारीका मकै ?
धमाधम मकैबारी फाड्न लागेको मानिसले रुखोस्वरमा उत्तर फर्कायो–“हामीलाई सुरक्षाका लागि कतैपनि अग्ला बोटविरुवा र अग्लाबोट हुने बालीसमेत नराखी चारैतिर देख्न सकिनेगरी जग्गा खालिराख्नु भन्ने आदेश छ त्यसैले काटेको ।” सोधेर मकै रोप्नु पर्दैन ? अझ उसले धम्क्यायो पनि ।
उसलाई कुरा बुझ्न बेर लागेन । पूर्णमायाले बिन्ती गरी–“हजुर मेरो आफ्नो सम्पत्ति भन्ने यही एउटामात्र बारी हो र यसै बारीका भरमा हामीहरुको परिवार आश्रित छ । यै बारीको बालीपनि नरहे त हामी भोक भोकै मर्छौ हजुर ! त्यसैले हामीहरुमाथि दया गरेर मकै नकाटिदिनुहोस् ।”
ल ! ल ! यो कुरा यहाँ गर्ने हैन सम्बन्धित ठाउँमै गएर गर्ने हामीलाई जे आदेश दिइएको छ त्यो कार्य पूरा नगरी छोडेर जान मिल्दैन ।
केहीसमय भित्रै पूर्णमायाका बारीका मकै सोत्तर भए र भरखरै सम्म हरियाली छाएको बारी नाङ्गै भुतुङ्गै देखियो । पूर्णमाया खप्न नसकेर त्यही बेहोस भएर पुर्लुक्क ढली ।
पछिल्ला दिन चिन्ता र शोकले पूर्णमाया ओछ््यानबाट उठ्नपनि सकिरहेकी थिइन । त्यसै बेला–
यो घरमा को छ हँ ?
आँगनमा उभिएर कसैले हपा¥यो ।
आफ्नै घरमा कसैले हपारेको हुनाले ऊ सकीनकी उठेर कसलाई खोज्नु भएको हो कुिन्न ! भन्दै घर बाहिर निस्किई । तर बाहिर निस्कनासाथ सैनिक बर्दीधारी तथा हातहतियार धारी मानिसहरुले आँगन भरिएको देखेर उनको आङ्ग र मन एकैपटक सिरिङ्ग भयो अर्को सम्भावित घट्नसक्ने कुनै दुर्दान्त घटनाको आशंङ्काले । अनि उसले मनमनै ईश्वरको पुकारा गर्दै भनी–“हे ईश्वर यस दुःखीको रक्षा गर प्रभु ।”
‘तपाईंलाई नै खोजेको हो’–एउटा बर्दीधारीले उत्तर दियो ।
उसको आतङ्कले कम्पित भएको झिनो स्वर गलाबाट मुस्किलैले निस्कियो, किन होला हजुर ?
यो घरमा लोग्नेमान्छे छैनन् ?
छैनन् हजुर मुग्लान गएका छन् ।
ए ! हामी यस गाउँमा चर्पी, धारा बनाईदिन, नागरिकता र औषधि बाँड्न आएका हौ । तपाईका घरमा कोही बिरामी परेकाछन् कि ?
उसले मुण्टोमात्र हल्लाई स्वीकृति, अस्वीकृति नबुझिने गरी ।
तपाईका घरमा चर्पी छैन जस्तो छ, चर्पी बनाउँने ठाउँ देखाउनुस् हामी चर्पी बनाई दिन्छौं । बोल्दाबोल्दै बर्दीधारीको स्वर आदेशात्मक भएर गुन्जियो ।
घरमा शैनिक नै शैनिक देखेर डरले आमासँग लेपास्सिएकी छोरीले मसिनो स्वर पारेर आमालाई सोधी–“आमा ! सुत्ला हालिसकेको मकैबारीजति सबै फाँडेर हिजै सकिदिइहाले त अब किन चाहियो र हामीलाई चर्पी ?”
पहिले त आमाले ‘खै !’ गरेर उत्तर फर्काइन् अनि तुरुन्तै छोरीलाई सम्झाइन भोलि भाले नबासुन्जेल सम्मचाँहि चुप्लाग छोरी फेिर कसैले हाम्रा कुरा सुनिहाले भने ………….।
जुरोपानी-४,झापा
हाल: काठमाडौँ |
(स्रोत : फेस्कुकको “कथा चौतारी” ग्रुप )
