लघुकथा : लघुमानव, महामानव र अल्पमानव

~रुद्र प्रसाद दनै~

आज साँझ विद्यालयबाट घर आईपुग्ने बित्तीकै कक्षा ३ मा पढने मेरी सानी छोरी लघुनाले मलाई बाबा बाबा, महामानव भनेको के हो ? यो कस्तो हुन्छ ? कहाँ बस्छ ? आदि आदि पुच्छर झुण्ड्याईएको प्रश्न सोधीहालीन । जहाँसुकैबाट जुनसुकै तनाव लिएर घर आईपुगेको भएतापनि यस्तै यस्तै अनेक थरी प्रश्न सोध्ने र नजिकै आएर झोला खोतली हाल्ने उसको बानी आमा चाँहिले जति मुड्क्याए पनि कहिल्यै गएन । बिहान सवेरै देखि साँझ अबेरसम्म उभिईरहने, कराईरहने र शरिरलाई अश्वरत राखिरहनु पर्ने मेरो जागिर, निम्न रक्तचाप, र गलेरोगको बिरामी आदि जस्ता मेरो हालत थाहा पाएकी मेरी लघुनाकी आमा आफ्नो प्यारो रोगीमानले कमसेकम एक गिलास तातो पानी त आरामले सेवन गर्न पाउन भन्ने चाहन्थिन् । तर अफसोच, उनको यो अभिलाषा लघुनाले भत्काईहाल्थिन् । अनि किन नतातोस लघुनाकी आमाको कन्पारो ? ईश्वरदेखि आफ्नै बच्चासम्म जो सँग जे पुकार्यो, त्यही अधुरो । आशा र पुकार को उत्तर निराशा र दुरुत्कार पाएर थकित लघुनाकी आमाको मनमा छ भने भरोसा अब ममा मात्र बाँकी छ । मेरो सुबिस्तामा मेरो भन्दा जहिल्यै उनको चिन्ता बढि । मेरो पनि प्रधानमन्त्रीको स्वकीय चिकित्सक भने जस्तो स्वकीय बैद्य उनै ।

रोयो, हास्यो । फेरि हास्यो, रोयो । रुन र हास्न बेरै नलाग्ने । निमेषमै दुई फरक फरक चलचित्र देखाईदिन्छन बालबालीकाहरु । यीनका हठको अगाडी जैलै मैले आत्म समर्पण गर्नुपर्छ । आज पनि त मैले त्यसै नगरी धरै पाईन । लघुनाकी आमाको तातो पानीसँगै म पनि लघुनाको चित्त बुझाउन तयार भएँ । लघुना सानो स्वरमा बोलीन, बाबा, महामानव भनेको के हो ? यो कस्तो हुन्छ ? कहाँ बस्छ ? मन त थियो, लघुनाको गालामा चुप्प म्वाई खाउँ र उनको प्रश्नको उत्तर दिऊ, तर सकिन डाक्टरले दिएको “बिरामीहरुको सङ्क्रमण बच्चाहरुमा छिटो सर्न सक्छ” भन्ने सुझावको सम्झनाले । मैले भनेँ, छोरी आदिम महामानव पहिले समाजको नेतृत्व गर्थे, दर्शनको ब्याख्या गर्थे, नितिमार्ग सिकाउथे र पालना गर्थे पनि, उपासना गर्थे र गराउथे पनि । कडा अनुशाषनमा रहन्थे र राख्थे पनि । रामराज्यको कल्पना र अभ्यास गर्थे । यो पालना गर्न र गराउन कडा मार्ग हो । आधुनिक पनि महामानवहरु छन, यिनिहरु समाजमा अरु भन्दा अलग, हेर्दा शालीन र कुलीन देखिन्छन्, आफ्नो र अरुको भिन्नता र बर्गियताको पहिचान राख्छन्, अरुलाई नितिमार्ग सिकाउछन्, औल्याउछन्, पहिल्याउछन् र उल्याउछन्, यो खाना खान्छ होईन, भुजा ज्युनार गर्छ, घरमा बस्छ होईन, निवासमा राज गर्छ, यो कज्याई गर्छ, काजी हो, रज्याई गर्छ, राजी हो र यो गर्न र गराउन अलि सहज मार्ग हो । लघुनाले भनिन् , बाबा म पनि अरु भन्दा अलग, शालीन र कुलीन देखिन्छु नि, म पनि त्यस्तै आधुनिक महामानव बन्छु नि । उनले सहज मार्ग रोजीन । कसरी बन्ने बाबा, महामानव ? मैले भनेँ, त्यस्तो महामानव बन्न त उनिहरुले भने जस्तो, त्यो पनि छानेर छुट्याएर गर्नुपर्छ, नानु । लघुनाको जीज्ञासाको घैँटो म कहिल्यै भर्न सक्दिन । फेरि सोधिन, किन बाबा, ऊनिहरुले भने जस्तो मात्र गर्ने ? गरे जस्तो चाँही नगर्ने ? किन ? मैले उनको अतृप्तिलाई तृप्त बनाउने ध्येयले भनेँ, उनीहरुले गरे जस्तो गरेमा त फेरी उहि, लघुमानव पनि होईन, अल्पमानव भईन्छ नि, छोरी । शायद आजलाई होमवर्कको उत्तर पुगेछ क्यारे, उनी शान्त रहिन । म आराम कक्षमा लागेँ ।

रुद्र प्रसाद दनै
आदर्श उच्च माध्यमिक बिद्यालय
गजुरी, धादिङ

About Sahitya - sangrahalaya

We will try to publish as much literary work of different authors collected from different sources. All of these work is not used for our profit . All the creative work belongs to their respective authors and publication. If requested by the user we will promptly remove the article from the website.
This entry was posted in लघुकथा and tagged . Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.