नेपाली उपन्यास : उसको लोग्ने र बिरालो

~ इन्दिरा प्रसाई~

उसको लोग्ने र बिरालो (उपन्यास) – इन्दिरा प्रसाई
संस्करण: पहिलो (२०६०), प्रति: १०००
ISBN: 99933-799-6-4
Usako Logne Ra Biralo (A Novel by Indira Prasai)

जीवनमा प्रेम, अपमान र पछुतोको सग्लो कथा हो उसको लोग्ने र बिरालो । इन्दिरा प्रसाईको यो उपन्यासले निक्कै चर्चा पनि पायो ।

सन्दर्भ: उसको लोग्ने र बिरालो (लेखकीय)

आफू यस धर्तीमा उपस्थित भएको झन्नै आधा शताब्दी पुग्नै लागेको यस घडीमा मैले चौथाइ शताब्दीको दाम्पत्यअनुभव पनि स“गालिसकेकी छु । यसै अनुभवका आधारमा मलाई लाग्छ मानिस स्वयंमा अर्धनारीश्वर हु“दाहु“दै पनि प्रकृति र पुरुषको समागमबिनाको मानवजीवन अधुरो हुन्छ । अनि अनुभवकै कथा भन्ने हो भने अबको युगमा संसारको सबैभन्दा जटिलतम काम भनेकै दाम्पत्यजीवनको चिरस्थायित्व हो जस्तो मलाई लागेको छ । त्यसो त आज मैले लेख्न लागेको विषय मेरै लागि पनि नवीनतम छ । म आपूm मानवतावादको हिमायती भएका कारण मैले पुरुषवाद, नारीवाद वा अन्य जातीय र साम्प्रदायिक वादका कुराहरूलाई हेय दृष्टिले हेर्दै आएकी हु“ । अर्थात् आजभन्दा पहिले मैले नारीवादी भएर खासै कलम समातेकी थिइन“ । विगतका ती घडीहरूमा भविष्यको कुनै कालखण्डमा मेरो कलमले पनि कट्टर नारीवादी कुरा लेख्न अग्रसर हुनेछ भन्ने कुरो मेरो कल्पनामा पनि थिएन । यी जाग्रत् अवस्थाका कुरा थिए तर अहिले लाग्छ आÏनै सुषुप्त मनस्थितिस“ग मेरै परिचय रहेनछ † अहिले मलाई लागिरहेछ आपूm र आÏनो वातावरणका नारीहरू ड्ढगत् नारी हुनुको पीडाले आहत हुने गरेका सत्य प्रसङ्गप्रति मेरो चेतना अभिमुख हु“दा मेरो सुषुप्तावस्था जागेको हुनुपर्छ । त्यसैले यस बेला मैले नारीवादको आवाजस“ग आÏनो आवाज मिसाउनामा नै आपूm नारी हुनुको धर्मबोध गरेकी छु ।

म भन्न सक्तिन“≤ मातृसत्तात्मक युगमा दाम्पत्यजीवन कायम राख्नका लागि पुरुषहरूले केकति मानसिक र शारीरिक यन्त्रणाहरू भोग्नुपरेको थियो । यस जगत्मा मेरो प्रवेशको अवधि प्रबल पितृसत्तात्मक थियो । त्यसैले मैले बाल्यकालमै आÏनी आमाको मुखबाट पितृसत्ताका अधीनमा त्रूmरतापूर्ण जीवन बा“चेका मेरै हजुरआमा, जिजुआमाहरूका कथा सुनिसकेकी थिए“ । त्यसै गरी मेरै पितामा रहेको पितृसत्तात्मकताको दारुण छायांशद्वारा मेरी आमामाथिको आंशिक दासत्वले समेत ममा पितृसत्ताप्रतिको विद्वेष पैदा गराउनमा सघाउ पु¥याएको हुनुपर्छ । आमाले आपूmले भोगेका जीवनका कथा सुनाएका बेला म आक्रोशित पनि हुने गर्थें “तपाईं कसरी सहनुहुन्थ्यो आमा † तपाईंले किन विद्रोह गर्नुभएन ?” म प्रश्न गर्थें । “हामी तिमीहरूजस्तो सÔम थिएनौ“≤ सहनु र सहन नसके मर्नुबाहेकको विकल्प हामीस“ग थिएन” मेरी आमाको जवाड्ढ हुने गथ्र्यो ।
बाल्यकालदेखि यौवनावस्थामा पुगुन्जेलसम्ममा म पितृसत्ताको दासत्वप्रति आन्तरिक रूपले विद्रोही भइसकेकी रहेछु, तर यति हु“दाहु“दै पनि पुरुषप्रतिको प्राकृतिक आकर्षणबाट मुक्त हुने मेरो सामथ्र्य भएन र म ड्ढेरि दाम्पत्य नै वरण गर्न पुगे“ । वास्तवमा सबैभन्दा कठिन परिस्थितिको सिर्जना त्यस बेला हु“दो रहेछ जब मानिस बाहिर देखि“दा एक किसिमको र भित्र अर्कै किसिमको हु“दोरहेछ । अर्थात् दोहोरो मानसिकतामा बा“च्ने मानिसलाई जीवन कष्टकर हुनु स्वाभाविक पनि रहेछ । पितृसत्ताप्रति अन्तहर््दयबाट वितृष्णा बोक्ने नारीहरूले पुरुषस“ग नै विवाह गरेपछि भोग्नुपर्ने मानसिक कष्टको अनुभव मैले पनि सङ्ग्रहित गर्नुपरेको छ ।

पितृसत्तामा दाम्पत्यको जुन चिरस्थायित्वको उदाहरण पेस गरिन्छ त्यो त्रूmरताको शासनमा टिकेको हो । मलाई लाग्छ≤ मातृसत्तामा पनि दाम्पत्यको आयु लामै थियो होला ? किनभने सत्ता भएपछि एउटा शासक र अर्को शासित हुने गर्छ । शासकको शासकत्वका कारण शासित वर्ग अधीनस्थ रहने गर्छ । स्वाभाविक रूपले शासक शक्तिशाली हुन्छ भने शासित निरीह हुन्छ । शासकलाई निरीहमाथि शासन गर्न सजिलो हुन्छ । त्यहा“ निरीहरूका विद्रोहका मसिना स्वर सुनिए पनि युद्धको सम्भावना भने Ôीण रहन्छ । शक्तिशालीले निरीहमाथि शासन गरेकाले पनि दाम्पत्य जीवनको चिरस्थायित्वको गौरवगाथा गाउन सकिन्थ्यो । यसै कारणले पनि त्यस कालमा परिवार बलियो भएको सत्यलाई स्वीकार गर्नै पर्छ ।
शासनको अर्थ र औचित्य नै गलत हो भन्नु पनि मेरो मान्यता होइन । जसरी जीवन र जगत्कै सुसञ्चालनमा अनुशासनको अपरिहार्यता छ त्यसरी नै सुशासनको पनि औचित्य र महइभ्वलाई नकार्न सकि“दैन । तर शासनका नाउ“मा हुने त्रूmरता वा बर्बरताप्रति म विद्वेषित छु । मातृसत्ताको पतनको कारण पनि अनुशासनहीनता नै हो भने पितृसत्ताको अधोगतिको कारण पनि पुरुषद्वारा नारीमाथि गरिने त्रूmर र बर्बर व्यवहार नै हुनेछ । त्यसै गरी पितृसत्ताद्वारा प्रतिपादित पुराना ढुसी परेका मूल्य र मान्यतालाई आदर्शको सीमा मानेर नारी भएर जन्मनुकै कारण दोस्रो दर्जाको नागरिक हुनुको पीडा भोग्नुपर्ने बाध्यता मलाई स्वीकार्य छैन । एउटा बेइमान पुरुष ऊ पुरुष हुनाकै कारण सामाजिक दृष्टिमा उसका बेइमानी पनि Ôम्य हुन्छन् । तर एउटी नारीले भने ऊ नारी भएर जन्मनाका कारण उसको इमानदारीलाई पनि दण्डित गरिने पितृसत्तात्मक उपजबाट म स्वयं पनि प्रताडित भएकाले मैले यस सन्दर्भको कटु अनुभव पनि स“गाल्नुपरेको छ ।
एउटै गर्भबाट उत्तिकै कष्ट खपेर जन्माइएका दुई सन्तानमध्ये एउटाले स्त्री जात हुनु परेकाले अवमूल्यित हुनुभन्दा ठूलो असमान व्यवहार के होला ? आÏनै जननीले पितृसत्तारूपी लागूपदार्थको नसामा परेर आÏनै रगतको सिर्जना छोरी जातलाई असमान व्यवहार गर्नु नारी जातिका लागि कठोर यन्त्रणा हो । यस्ता यन्त्रणाको भुक्तभोगी बेलाकुबेला मैले पनि हुनुपरेको छ । हरेक दृष्टिले आÏनो सहकर्मी पुरुषबराबर मात्र नभएर अझ दÔसमेत हु“दाहु“दै पनि आइमाई भएकै कारणले दोस्रो दर्जामा परेको पीडा मैले पनि भोगेकी छु । यसरी आपूm पीडाको गर्तमा डुबेका बेला मैले आपूmभन्दा अघिल्लाअघिल्ला पुस्ताका नारीहरूले नारी हुनाका कारण भोग्नुपरेका दारुण यन्त्रणाको कल्पना गर्दै बेलाकुबेला आपूmले भोग्नुपरेका पीडाबाट राहत लिने गरेकी छु ।

समयको ठूलो विशेषता नै यसको परिवर्तनशीलता हो । यसै परिवर्तनको प्रतिड्ढलस्वरूप शिÔा र चेतनाका कारण निरीह नारी सÔम हु“दै जा“दा पुरुषशासकका शासनमा शोषित भएर बस्ने अवस्था नरहनु पनि स्वाभाविक हो । हिजो अज्ञानता अर्थात् पशुसरहको जीवनयापनका क्रममा व्यतीत जीवनशैली आजको नारीचेतनाले किमार्थ स्वीकार गर्न सक्तैन । बरु अब बिस्तारै नारीले आपूm स्वयं शासकको कुर्सीमा बस्ने आकाङ्Ôा राख्नु अनौठो पनि होइन । जसले गर्दा परम्परागत रूपमा शासन गर्दै आएका पुरुषवर्ग आÏनो समकÔमा बस्न हिम्मत गर्ने अथवा आपूmमाथि शासन गर्न उद्यत नारीवर्गप्रति द्वन्द्वित हुनु पनि अनौठो भएन । मलाई यो पनि थाहा भएन≤ मातृसत्तापछि सहजै पितृसत्ता आयो अथवा यसरी सत्तापरिवर्तनका क्रममा ठूलै र लामै सङ्घर्ष भएको थियो । तर अहिले पितृसत्तास“ग मातृसत्ताको द्वन्द्वको युग बितिरहेको मैले अनुभूत गरिरहेकी छु । हुन त एउटा वर्ग शासक र अर्को वर्ग शासित भएपछि स्वतः अर्को सत्ताको प्रारम्भ हुन्छ । यस अर्थमा मूल्य र मान्यताहरूको परिवर्तनको यो समय दाम्पत्यसम्बन्धका लागि दुरुह भएको छ । खासमा यस बेला हामी नारीपुरुषसम्बन्धको सङ्क्रमणकाल भोगिरहेका छौ“ । त्यसैले मलाई लाग्छ स्त्रीपुरुष दाम्पत्यसम्बन्धका लागि यो युग कठिनतम युग हो ।

आपूm मानव भएर जन्मन पाउनुको अनन्त गौरवमा गौरवान्वित हु“दै र नारी हुनाको शतत आनन्दमा रमेका बेला पितृसत्तात्मक प्रताडनास्वरूप आइमाई हुनुपरेको केही पीडा मैले पनि भोग्दै आएकी छु । यस्तो बेला आपूmले स“गालेका अनन्त र शतत गौरव तथा आनन्दले केही पीडालाई जित्नुपर्ने हो तर त्यसो हु“दैन । सायद शासित भएर रहनुपरेको आत्महीनताले ममाथि शिर उठाएर पनि होला केही पीडाले गौरव र आनन्दलाई पराजित गरिदिन्छ र म आइमाई हुनुको पीडामै रन्थनिने गर्छु । हुन त पितृसत्ताको आयु लम्बिनुमा शासित भएर रमाउने आइमाईकै हूल नै प्रमुख कारक हो । हुन पनि सङ्ख्यात्मक रूपले हेर्ने हो भने अहिले पनि शासित हुनमा रमाउने आइमाईकै बाहुल्य रहेको छ । आÏनो स्वत्व र स्वाभिमानस“ग कुनै सरोकार नभएका पशुतुल्य खान र बा“च्नमै रमाउने आदत भएका ती समूह जिम्मेवारीविहीन निर्धो हुनुको आनन्दमा नै जीवन बिताइरहेछन् । पुरुषहरूद्वारा नारीमाथि शोषण हुनाका प्रमुख कारक तइभ्व नै यस्ता नारीहरू हुन् । खास अर्थमा नारी अस्तित्व प्रवद्र्धनका खतरनाक अवरोध भनेका पुरुष मात्र नभएर त्यस्ता प्रवृत्तिका नारीहरूसमेत हुन् ।

त्यसो त शासनका राम्रा पÔहरू भएको कुरा पनि नकार्न सकि“दैन । संरÔकत्व प्रदान गर्ने शासनलाई अस्वीकार गर्न पनि सकि“दैन । तर महिलामाथिको पुरुषशासन थोरैजसो संरÔणतड्र्ढ र धेरैजसो शोषणतड्र्ढ उन्मुख रहेको पाइन्छ । मनोरञ्जन र श्रम प्राप्त गर्ने साधनका रूपमा पुरुषका लागि महिलाको धेरैजसो भूमिका हुने गरेको छ । उनीहरूको आÏनो यही भूमिकामा अधिकांश महिलाहरू रमाउने गरेको पनि पाइन्छ । आÏनो स्वत्वस“ग परिचय नै नभएका त्यस्ता महिलाहरू पनि यसै युगमा रमाएर बा“चिरहेको देखिन्छ । एउटा पुरुषस“ग दुई नारीले एकैपटक बिहा गरेर नारीअस्मितामाथि कलङ्क लगाउने नारी पनि एक्काईसौ“ शताब्दीमा समेत भेटिएका छन् । आर्थिक दासत्वका कारण बाध्य भएर सौता स्वीकार्ने नारीलाई निरीह भन्न सकिन्छ तर सौता खेप्दा आपूmले पनि गौरव गर्ने र अरू आइमाईले पनि त्यस्तै व्यवहार खेप्नुपर्छ भन्नुचाहि“ विडम्बना हो ।

‘विवाहित स्वास्नीमान्छे उसको लोग्नेकी रन्डी हो’ भन्ने जर्ज बर्नार्डशाको भनाइस“गस“गै तसलिमा नसरिनको स्वीकृतिस“ग असहमत हुन पनि सकिन्न । वास्तवमा वैवाहिक जीवनले पुरुषलाई एउटी आइमाई भोग्ने वैधता प्रदान गर्छ । त्यसो त वैवाहिक पद्धतिद्वारा नारीका लागि पुरुष पनि यौनसाथीका रूपमा सामाजिक स्वीकृति प्रदान गरिएको हो । तर कति आÏनै आत्महीनताका कारणले र कतिचाहि“ पितृसत्ताको प्रकोपका कारणले पनि अधिकांश विवाहित नारीले समेत यौनकुण्ठा भोगेका दृष्टान्त पाइन्छन् । आइमाई लोग्नेमानिसका लागि भोग्या ठहर गरिएका छन् तर पुरुष आइमाईका लागि भोग्य भनि“दैनन् । दुवै एकअर्काका लागि हुनुपर्नेमा पितृसत्ताले नारीसमर्पण र त्यागको थोत्रो महिमा गानमा नारी जातिलाई भुलाएको छ । दुःख, कष्ट, वेदना र अप्राप्तिका आगोमा जल्नु नारीको महानता हो भन्ने कथाको नसामा नारीलाई लठ्याउने काम पितृसत्ताले गर्दै आएको छ । आÏना आवश्यकता, अधिकार र आकाङ्Ôाको माग गर्ने आइमाई पितृसत्ताद्वारा निर्माण गरिएको समाजका लागि बाइड्ढाले, दुश्चरित्रा र कलङ्कित हुन्छे । आÏना सम्पूर्ण इच्छा र आकाङ्Ôाहरूलाई दमन गरेर कुण्ठित भएपछि मानसिक र शारीरिक रोगले निरीह भएर जीवन बिताउने नारीलाई महान् र सम्पूज्य ठहर गर्दै पितृसत्ता आÏनो शासनको जरो दह्रो पार्ने क्रममा यस्ता नारी अनुयायीहरूकै शीर्षस्थ भएर बसेको छ ।
नारीपुरुष एकअर्काका आवश्यकता हुन्, यी दुवैको समागमले नै मानवको अस्तित्व अÔुण्ण रहन सक्छ । यी ध्रुवसत्य कुरा हुन् । त्यसैले दुवैले एकअर्काको सम्मान गर्न सक्नुपर्छ । पुरुष र स्त्रीको एक जोडीबाट उनीहरूको संसार निर्माण गर्न सकिने प्राकृतिक एवम् प्राग्नियम भएकै कारणले होला पुरुष र स्त्रीका आआÏना किसिमका महत्ता छन् । प्रकृतिपरक रूपमा स्त्री पुरुष हुनसक्तिन र पुरुष पनि स्त्री हुन सक्तैन । यस अर्थमा दुवैले एकअर्काको अस्तित्वको कदर गर्नुपर्छ । अहिले पनि पुरुष हुनुको दम्भ बोकेर कतिपय पुरुष नारीलाई हेय दृष्टिले हेर्छन् । त्यसै गरी शक्तिशाली नारीका ओतमा पुरुषको अस्तित्व निरीह देखा नपरेको पनि होइन । मलाई यी दुवै कुरा बेठीक लाग्छन् । म सहअस्तित्व र समानताप्रति आस्थावान् छु ।

मलाई थाहा छैन समाजमा प्रत्यारोपित पारम्परिक भनिने मूल्य र मान्यताको जरो कति बलियो छ । मैले उल्लेख गरिसके“≤ नारीवादी आन्दोलनको नाराजुलुसमा म कहिल्यै सहभागी भएकी छैन । नारीवादी भनिने कुरामा मलाई हीनताबोधसमेत हुने गथ्र्यो । तर समयको परिवर्तन र जीवनका अनेकौ“ अनुभवहरूको सङ्कलनपछि मैले नारीवादी आन्दोलनका समर्थनमा केही लेख्नु आपूm नारी हुनुकै औचित्य ठहर गरे“ । आपूmलाई ड्ढगत् नारीवादको सीमारेखामा बा“ध्न नचाहेर आपूmलाई मानवतावादी भन्न रुचाउने मैले मानवताको शिखर टेक्ने क्रममा नारीवादी भ¥याङको खुडकिलो टेक्नैपर्ने आवश्यकता महसुस गरे“ । मेरा यिनै दृष्टान्तहरूको उपजस्वरूप मैले मेरो यो उसको लोग्ने र बिरालोको सिर्जना गरेकी हु“ ।

मैले माथि उल्लेख गरेका कुरा मेरो यस उपन्यासका विषयवस्तु होइनन् । कति मान्छेहरू नातेदार नहु“दानहु“दै पनि नातेदारमा पर्छन् । माथिको पृष्ठभूमि र मेरो यो उपन्यासको झन्नैझन्नै त्यस्तै नाता छ । मेरो उपन्यासको विषयप्रसङ्ग अर्कै भए पनि मेरो यो उपन्यास उभिने धरातल भने माथि उल्लिखित कुराहरू नै हुन् भन्ने कुरामा कुनै शङ्का छैन । यस उपन्यासभित्रका कति कुरा म स्वयंले भोगेका सत्य हुन् भने कतिपय कुरा यसै विश्वका आधुनिक युगस“गस“गै बाच्नुपर्ने बाध्यता भोगिरहेका मानिसहरूकै कथाहरू हुन् । त्यसैले यस उपन्यासभित्र मैले केही आÏनै कथा, केहीचाहि“ मैले देखेका र सुनेका कथा अनि केही केहीचाहि“ मेरा अनुभूतिमा सङ्ग्रहित विश्वपरिवेशका घटनाप्रतिघटनाहरू बुनेकी छु ।
पुरुष र स्त्रीको सामाजिक वैधताप्राप्त सम्बन्धलाई आजसम्म दाम्पत्यसम्बन्ध भनि“दै आएको छ । पति र पत्नीको सम्बन्धलाई दाम्पत्य भनिएको छ । पति भन्नाले मालिक अर्थात् शासकको अर्थ लाग्छ भने पत्नी भन्नाले पतिको अधीनस्थ भन्ने अर्थ पनि पति शब्दले नै बोध गराउ“छ । यसै गरी प्राचीनकालमा पनि प्रचलित समलिङ्गीहरूको बढ्दो सङ्ख्या, सञ्चारद्वारा सङ्कुचित विश्वपरिवेश र थप युगीय जटिलताका कारण यसले अहिले बढी व्यापकता प्राप्त गर्दै आएको देखिन्छ । त्यसैले हिजोआजको नवीनतम संसारमा स्त्रीस्त्री र पुरुषपुरुषबीच विवाह गर्ने प्रचलन भएकाले यस परिप्रेक्ष्यमा दाम्पत्यको अर्थ लिङ्गभेद नभएर समलिङ्गीसमेत हुन पुगेको छ । अब दाम्पत्यसम्बन्ध भन्नाले समलिङ्गी विवाहलाई पनि स्वीकार गर्नुपर्ने बेला आइसकेको छ । विश्वका कतिपय मुलुकले समलिङ्गी विवाहलाई कानुनी मान्यतासमेत प्रदान गरेका छन् भने कतिपय मुलुकमा कानुनी मान्यताप्राप्तिका लागि समलिङ्गीहरूबाट सङ्घर्षसमेत भइरहेको छ । हाम्रै नेपालमा पनि समलिङ्गी विवाहका नमुना प्रस्तुत हुन थालेका समाचारहरू प्राप्त हुन लागेका छन् । मलाई लाग्छ स्त्री र पुरुषको एकअर्को लिङ्गप्रतिको विकर्षणकै कारण आज समलिङ्गी आकर्षण बढ्न थालेको हो । पुरुष र स्त्रीको आकर्षणलाई प्राकृतिक सम्बन्ध भनिन्छ भने समलिङ्गी आकर्षणलाई अप्राकृतिकताको परिभाषाले परिभाषित गरिएको पाइन्छ । मलाई लाग्छ पुरुषस्त्रीसम्बन्धको बढ्दो तनाव र विकर्षणका कारण विखण्डित यो सम्बन्धको प्रतिड्ढल नै समलिङ्गी सम्बन्ध हो । बीसौ“ शताब्दीको उत्तरार्धमा सुरु भएको समलिङ्गी विवाह द्रुततर गतिले ड्ढैलि“दो छ । भाडाका गर्भका कुराहरू, वीर्य बैङ्कका कुराहरू, लोग्ने स्वीकार नगरी सन्तान जन्माउने कुराहरू र हिजोआज मानव क्लोनिङका कुराहरूसमेत चर्चामा आएका छन् । संसारको प्राकृतिक विनाशकारितातड्र्ढ लÔित यस्तो कदमको बढ्दो प्रकोपले मानवजगत्मा निःसन्देह भयावहता ल्याएको छ । त्यसैले मानव जातिको भविष्य र वर्तमान अस्तित्वरÔाका बारे पनि चिन्तित हुने समय आइसकेको छ । मानवको विकासशीलताले कतै मानवकै विनाश त गर्ने हैन ? आज चिन्तित छन् चेतनशीलहरू ।

आपसी प्रेमसम्बन्धलाई कायम राख्न सक्नु नै पुरुषस्त्रीका बीचको सम्बन्धको सड्ढलता अथवा चिरस्थायित्वको कारण हो । मेरो यस उपन्यासको प्रमुख विषयवस्तु पनि ड्ढगत् स्त्रीपुरुषबीचको दिगो सम्बन्ध र उनीहरूबीचको प्रेमको निरन्तरताको समस्या नै हो । प्रेमको खोजीमा सुरु भएको उपन्यासको अन्त्य पनि प्रेमको अप्राप्तिमै टुङ्गिन्छ । पुरुषस्त्रीबीचको सम्बन्धलाई कायम राख्ने अथवा प्रगाढ पार्ने सन्दर्भमा प्रेमको भूमिका नै सर्वोपरि हुने कुरामा मेरो उपन्यास लÔित रहेको छ, तर प्रेम के हो ? प्रश्नहरूबीच जेलिएको मेरो उपन्यासको कथावस्तु खासै निष्कर्षमा पनि पुग्न सकेको छैन । ठूलाठूला पण्डित, दार्शनिक र व्याख्याताहरूले परिभाषित गर्दा पनि ती परिभाषाभित्र ‘प्रेम’ अट्न सकेको छैन । त्यसैले मैले यस्तो निष्कर्ष निकाल्न पनि सकेकी छैन≤ किनभने मैले बुझ्न सक्ने विषयवस्तु नै भएन यो ।
लोग्ने र स्वास्नीबीचको सम्बन्धको तेजाव भनेको त्यहा“ आउने कुनै पनि तेस्रो अस्तित्व हो भन्ने कुरामा मेरो उपन्यासकारले निक्र्योल गर्न खोजेको छ । पुरुषले बा“डिएकी स्त्री रुचाउ“दैन भने स्त्री पनि बा“डिएको पुरुषस“ग समर्पित हुन सक्तिन । यस अर्थमा मेरो उपन्यासकी नायिका बेइमानीपूर्ण वा कुण्ठाग्रस्त दाम्पत्यसम्बन्धको साटो इमानदारीसाथ सग्लो अस्तित्ववरणतड्र्ढ पलायन भएकी छ ।

भौतिक विकास र प्राप्तिको चरमबिन्दु टेकिसकेको मानव सभ्यता वर्तमानमा मानवीय मूल्यमान्यताको खोजीमा छ । आपसी सम्बन्ध कायम राख्ने क्रममा मान्छेका असड्ढलताका कथाहरू यत्रतत्र सुनिन्छन् । अझ खास गरेर स्त्रीपुरुषभन्दा पनि पतिपत्नी हुनासाथ त्यो सम्बन्धको स्थायित्वबारे प्रश्नचि≈न बन्दै जानु पनि आजको युगको समस्या देखिएको छ । प्राकृतिक आकर्षण र प्राकृतिक आवश्यकताकै कारण एकअर्कास“ग नजिकिने र हुरुक्क हुने यी दम्पतिहरू छोटै समयमा किन एकअर्कास“ग विरक्त हुन्छन् ? अझ त्यो पनि युगल प्रेमपछि परिवर्तित दाम्पत्य सम्बन्धको चिरस्थायित्व हिजोआज शङ्कास्पद भएको छ । सुखद प्रेमको परिणाम दुखद हुनुले निश्चय नै प्रेमको सुखानुभूतिमा पनि प्रश्नचि≈न खडा गरेको छ । आखिर किन टुक्रि“दै छन् पारिवारिक सम्बन्धहरू ? किन वितृष्णाका भुमरीभित्र पर्दैछन् स्त्रीपुरुषसम्बन्धहरू ? मलाई लाग्छ अत्याधुनिक युगमा प्रवेश गरिसकेको मानवसभ्यताका लागि आज सबैभन्दा समाधान गर्न कठिन समस्या नै यही भएको छ ।

मानिसको मनका अजस्र बिन्दुहरू हुन्छन् । संसारको सबैभन्दा कठिन काम मानिसको पहिचान गर्नु अथवा उसका मनका बिन्दुहरू पहिल्याउनु हो । त्यही मानसिक बिन्दुमध्येको कुनै बिन्दुलाई पहिल्याउने प्रयास मैले यस उपन्यासमा गरेकी छु । त्यसो भनेर मैले कठिनतम मार्गको यात्रा गर्ने साहस गरे“ भन्न किमार्थ चाहेकी होइन । तर एउटा दुरुह मार्ग प्रवेशको आकाङ्Ôा भने मैले पक्कै गरेकी छु ।

प्रेमको मिठास कायम रहन नसके कुनै पनि सम्बन्ध खोस्टोसरह हुन्छ । प्रेम गरेर वैवाहिक जीवनमा प्रवेश गर्न चाहनेहरूले आपसी मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ । वैवाहिक सम्बन्ध भत्कनु भनेको जीवनले ठूलै दुर्घटना भोग्नु हो । सम्बन्ध गा“सिइसकेपछि चु“डिनु भनेको पनि एउटा दुःखद घटना हो । त्यसैले सम्बन्ध गा“स्नुअघि त्यो सम्बन्धको निरन्तरताका विषयमा सोच्नुपर्दो रहेछ जस्तो मलाई लागेको छ । प्रेम गरेपछि चिरकालसम्म प्रेमकै अपेÔा हुनु पनि गलत होइन । प्रेमले एकअर्काप्रति समर्पण खोज्छ । प्रेमको अमरता पनि आपसी समर्पणमा निर्भर गर्छ । हरेक प्रेम गर्ने जोडीले विवाह गर्नुअघि आपसी समर्पणको जा“च गर्नुपर्छ भन्ने मान्यतातिर मेरो उसको लोग्ने र बिरालो उन्मुख भएको छ ।
मानवजीवनस“ग गा“सिएको प्रेम र विवाहका साथै विवाहोत्तर सम्बन्धको दिगोपनको समस्यास“ग सम्बन्धित उसको लोग्ने र बिरालो आधुनिक युगका प्रकृति र पुरुषबीचको सम्पूर्ण कथा नभएर उनीहरूको सम्बन्धको एउटा सूक्ष्म झिल्को मात्र हो । मानव मनको जटिलता, मानव व्यवहारको परिवर्तनशीलता र मान्छे भएपछिका समस्यास“ग सम्बन्धित उसको लोग्ने र बिरालो पाठकहरूसमÔ प्रस्तुत गर्न पाउ“दा मैले आपूmलाई हलुङ्गो महसुस गरेकी छु ।
खास गरेर प्रेमिल जोडीले यस उपन्यासमा प्रेमको अर्थ खोज्ने र विवाहित जोडीले आपसी समर्पणको मर्म खोज्ने प्रयास गरेको खण्डमा मेरो लेखनधर्म सार्थक हुने कुरामा म आशान्वित छु ।
– इन्दिरा प्रसाई

आठौं र नवौं दिन

दिनगन्तीका हिसाबले यो आठौ“ दिन भए पनि उसको एउटा विषय र प्रसङ्गको समाप्ति भएको दिन हो आज । बाहिर झमझम पानी परिरहेछ । नीलालाई पानी परेको सारै मन पर्छ । पानी भन्ने दृश्य र शब्दस“गै पनि उसको ठूलो मोह छ । उसका मनपर्ने वस्तुहरूको सूचीमा पानीको नाम एक नम्बरमै राख्नुपर्ला । तर उसलाई यति विघ्न मनपर्ने पानीको विध्वंस देख्दै, सुन्दै र बुझ्दै आएपछि हिजोआज पानी पर्दा पनि उसलाई डर लाग्छ । आपूmले जन्माएको सन्तान विध्वंसक भएपछिको सन्तानप्रतिको मोहजस्तै भएको छ— पानी हिजोआज उसका लागि । यही पानीका कारण हजारौ“ मानिस मरेका र लाखौ“ मानिस घरबारविहीन भएको समाचार टेलिभिजनमा हेरेपछि पानीप्रतिको उसको वितृष्णा बर्सेनि बढ्दै गएको हो । त्यसैले हिजोआज आÏनो हट्टाकट्टा लायकदार र सुन्दर आबारा छोरोजस्तै भएको छ पानी उसका लागि । उसको कोठाको झ्यालबाट वर्षाको सङ्गीत सुन्दै र एकनासको बर्साइ हेर्दै ऊ आनन्द र पीडाको दोसा“धमा पौडिइरहेकी छ, तर वर्षालाई नीलाका अनुभूतिस“ग कुनै सरोकार छैन । मान्छेका विकासका ठूलठूला उपलब्धिलाई निमेषभरमै तुच्छ तुल्याउन सक्ने प्रकृतिको लीलाबाट मानवजाति अझैसम्म पराजित भएको कुराले पनि उसलाई नमीठो पीडा दिने गर्छ ।
अब पानी पर्न पूरै छोडेको छ र बले“सीबाट पानी खसिरहेको कर्कश आवाज भने उसका कानमा ठोक्किइरहेको छ । हिजोमात्र किनेको कोरियन कम्बलले टाउकोसमेत छोपेर उसले आपूmलाई त्यो आवाजबाट पर पार्न खोजी, तर त्यो आवाजले भने उसलाई कम्बलभित्र पनि लखेटिरह्यो । बरु भरखरै किनिएको नया“ कम्बलको एक किसिमको बास्ना भने उसको नाकले सम्हाल्न लागेको छ । धेरै बेरसम्म ऊ मुख छोपेर सुत्नै सक्तिन । बानी नै छैन । एकदम निसास्सिन्छे । त्यसैले केही बेरमै उसले आÏनो मुखबाट कम्बल हटाई । लामोलामो सास ड्ढेरेर आपूmलाई कैदमुक्त अनुभूतिमा ल्याइपु¥याई । बले“सीको पानी खसेको आवाज अझै एकनासले कोठाको वातावरणमा ड्ढैलिएका कारण उसको मन एकतमासको भइरह्यो । नया“ कम्बलको गन्धले भने उसको मनमा एक किसिमको आनन्द छाउन खोजेको छ । बले“सीको धाराले डुबाउन लागेको बेला नया“ कम्बलको हरकले बचाउन लागेको जस्तो लाग्यो उसलाई । मानिसलाई डुबाउन र बचाउन कत्ति पनि बेर नलाग्ने कुरा पनि यस बेला उसका मनमा आए ।
ओछ्यानमा लमतन्न परेर नै ऊ आÏनो नया“ कोठा नियाल्दै छे । एकजना मानिसलाई जीवनयापनका लागि चाहिने सबै कुरा छन्— उसको यो एककोठे घरमा । एउटा सुत्ने कोठा, स“गै टा“सिएको सानो भान्साघर र स“गै स्नानगृह भएको शौचालयले गर्दा यहा“ उसका सामान्य आवश्यकता सजिलै पूरा हुन्छन् । यसबाहेक टी.भी., फ्रिज, ओभन, वासिङमेसिन, इमेल र इन्टरनेट जोडिएको कम्प्युटरसमेतको व्यवस्थाले गर्दा उसको यो घर कुनै पनि सम्पन्न मानिसको घरकै हाराहारीको सुविधादायी थियो । त्यसो त इमेल र इन्टरनेटका बारे उसलाई त्यति राम्रो ज्ञान पनि छैन र उसको राख्ने विचार पनि थिएन । तर उसकी छोरी स्मृतिले सारै नै रहर गरेकी हुनाले उसले पनि इमेल र इन्टरनेट राखेकी हो । “मामु, तिमीले इन्टरनेट र इमेल राखिनौ भने म बेलायत गएपछि कसरी हामी कुराकानी गर्ने ?” स्मृतिले त्यसपछि इमेल र इन्टरनेटका ड्ढाइदाहरूको बेलीबिस्तार लगाएकी थिई । छोरीको रहर पूरा गर्ने इच्छाले नै उसले कम्प्युटर र इमेल पनि आÏनो घरमा राखेकी हो । यो उसको सानो घरमा सबै कुरा हु“दाहु“दै पनि यस घरमा पाहुनापाछाका लागि भने कुनै व्यवस्था छैन र त्यसरी व्यवस्था नभएको कुराले उसलाई नमज्जा हुनुको सट्टा मज्जा लागेको छ≤ किनभने आजसम्मको अनुभवले पाहुनाहरूबाट कुनै रमाइलो अनुभूति स“गाल्ने अवसर उसले पाएकी छैन । सुखका बेलामा डकारीडकारी खाने तिनै पाहुनाले दुःखका बेला उपहास गरेको अनुभव पनि उसले स“गालेकी छ । त्यसैले अबको यो नया“ घरमा पाहुनाको ‘प’का लागि पनि स्थान

नराख्दा उसलाई एक किसिमको अनौठो सुखद मिठास भएको छ । त्यसो त यो तयारी घर किन्ने क्रममा दुईओटा र तीनओटा सुत्ने कोठा भएका घरहरू पनि दलालद्वारा उसलाई नदेखाइएका होइनन् । आÏनी एकमात्र छोरी स्मृति पनि लगत्तैजसो विदेश पढ्न जाने र उसका लागि छुट्टै कोठाको व्यवस्था गर्ने कुरामा स्वयम् स्मृतिले नै पनि अस्वीकार गरेकी हुनाले उसले यही एककोठे घर नै रोजेकी हो । त्यसैले आपूmस“ग पर्याप्त धन हु“दाहु“दै पनि उसले आपूmबाहेक अरूका लागि नहुने यो घर किनेकी हो ।

हिजोसम्म मानिस भन्ने जीवस“गको आत्मीय न्यानोले भिज्ने उसलाई आज तिनै मानिसको सूक्ष्मांशले पनि पिरोल्न थालेको छ । मानिसको गल्लो स्वादले आजित भएकी ऊ अब मानिसस“ग ननजिकिने निर्णयमा पनि पुगेकी छ ।
बिहा गर्ने, घर बनाउने वा किन्ने र छोराछोरी पाउने कुरा आपूmले चाहेर मात्र हु“दैन भन्ने भनाइमध्ये घर बनाउने कुरामा चाहि“ उसको पनि सहमति भएको छ । पा“च वर्षअघि अर्थात् दर्पणस“ग पारपाचुके गर्नासाथ उसले घर बनाइहाल्न वा किनिहाल्न खोजेकी थिई । त्यस बेला जति नै कोसिस गर्दा पनि भनेजस्तो घर नपाउनाले उसले आÏनो इच्छा थन्क्याउनुपरेको थियो । त्यसपछिका समयमा पनि एउटा न एउटा बाधा अडचनले उसको घरसम्बन्धी इच्छा था“ती रहेको थियो । यस बीचका समयमा ऊ भाडाका घरमा बसेकी थिई । पैसा तिरेपछि महानगरमा राम्राराम्रा घर नपाइने कुरा पनि थिएन, तर जति नै सुविधासम्पन्न घरमा गतिलो भाडा तिरेर बस्दा पनि आÏनोपनको अनुभूति भने उसले पाउन सकेकी थिइन । सबै कुराको सुख भएर पनि भाडाका घरमा पराईपनको अनुभूतिमै उसले पा“च वर्ष बिताई सकेकी थिई ।
यो घर हिजो मात्र किनिएको भए पनि यसको पृष्ठभूमि भने छ महिनाअघि नै सुरु भएको थियो । उसको अड्ढिसकै एकजना साथीले चिनाइदिएको रामजी शर्मा नाम गरेको दलालले उसलाई यो घर किन्ने वातावरण मिलाइदिएको थियो ।
महानगरीय जीवनको अर्को ड्ढाइदा पनि उसलाई भएको थियो । उसका लागि आवश्यक सम्पूर्ण सामग्रीहरूको सूचीमात्र उसले दिएकी थिई । उसका मागअनुसारका सम्पूर्ण सामग्रीहरूको व्यवस्था रामजीले नै गरिदिएको थियो र उसले सोअनुसारको भुक्तानीमात्र गरेकी थिई । आपूmले चाहेअनुसारको घरमा ऊ आजैदेखि मालिक्नी भएको गर्वसमेत समेटेर बसिरहेकी छ ।
अहिले बाहिर सा“झ पर्न लागेको छ । खास रुखपात नभएको यो परिसरमा पनि भ“गेराहरूको चा“चा“ ची“ची“ सुनि“दै छ । चराचुरुङ्गीको बास बस्ने बेलाको खैलाबैला र बिहान उठेर होहल्ला गर्ने शैली उसलाई मन पर्छ ।

आभासको घरपरिसरमा केही ठूलठूला रुखहरू पनि भएकाले त्यहा“ भ“गेराका साथसाथै ढुकुर, कोइली, काग, लामपुछ्र«्रे, रुपीलगायत अरू कतिपय नया“ र राम्राराम्रा चराचुरुङ्गीहरू पनि देख्न पाइन्थ्यो । हिजो सा“झ र बिहान पनि त्यहा“ उसले डढेको मन बोकेर ती चराचुरुङ्गी हेरेको कुरा उसका सम्झनामा यस बेला पनि ताजै छ ।
यो राजधानीको सा“गुरो बसाइमा आभासको घरबासको क्षेत्र निकै ड्ढराकिलो मान्नुपर्छ । एउटा खानदानी परिवारको एक्लो छोरो आभासलाई सम्भ्रान्त भन्न सकिने धेरै आधारहरू छन् । मधेसमा मौजासमेत भएको आभासको काठमाडौ“को घर उसको कलाकार बाबुका सिर्जनाहरूको सङ्ग्रहालय नै हो भन्दा पनि ड्ढरक पर्दैन । मनग्गे उमेर बा“चेर दिवङ्गत भइसकेको आभासको बाबु सा“च्चै मरिसकेको हो र ? भन्ने प्रश्नले आभासका घरमा बसुन्जेल उसलाई बारम्बार पच्छ्याइरहन्थ्यो । घरको हाताभित्र प्रवेश गर्नासाथ ढोकैदेखि लिएर हरेक कोणप्रतिकोण, कोठाचोटा जताततै आभासका बाबुको कलाकारिता बा“चिरहेको देखेपछि नै उसलाई आभासको कलाकार बाबु मरेको छैन, ऊ त्यो घरभरि बा“चिÂहेको छ भन्ने अनुभूतिले छोपेको थियो । आभासका नाताले त्यस घरमा प्रवेश गरेकी उसलाई त्यसरी हरेक ठाउ“मा उसको बाबु सलबलाएको त्यो घर आभासको जस्तो कत्ति पनि लागेन । कसोकसो त्यस घरमा उसलाई आपूm निसास्सिएको जस्तो लाग्यो । ≥“आभास † तिमी किन यो घरमा बसेको, यो घर त तिम्रो कलाकार बाबुको नामको सङ्ग्रहालय बनाउनु राम्रो हुन्छ ।” आÏना मनमा आएका “यी चित्र र मूर्तिका डङ्गुर आभासले किन जम्मा गर्नुपरेको होला ?” भन्ने भावनालाई उसले यसरी व्यक्त गरेकी थिई । आपूmलाई मनमा लागेको कुरो तुरुन्तै अभिव्यक्त

गरिहाल्नुपर्ने खालको उसको स्वभावले गर्दा पनि उसले आÏना मनमा त्यस बेला उब्जेका कुराहरू आभासलाई सुनाउन अनुकूल शब्द राखेर नै भनेकी थिई । आÏनो मुखबाट शब्दहरू खुस्किसकेपछि भने “आभासलाई मैले भनेका कुराले चित्त पो दुख्यो कि ? उसको बाबुका चित्र र मूर्ति राखेको कुराको मैले उसका घरमा प्रथम प्रवेशकै दिनमा यसरी भन्नुहुन्थ्यो कि हु“दैनथ्यो ?” भन्ने पछुतोजस्तो पनि उसलाई हुन खोजेको थियो । “का“ त्यसो भनेर हुन्छ र ? विदेशतिरजस्तो यता सरकारले कलाकारको संरक्षण गर्ने चलन छैन । बुबाहजुरका कलाकृति कति छन् कति † यहा“ भएका त बुबाहजुरलाई मनपरेका र मलाई पनि मनपरेका केही कलाकृति मात्रै हुन् । कुनै दिन हाम्रो मौजामा तिमीलाई लैजान्छु अनि देखौली तिमीले बुबाहजुरका सम्पूर्ण सिर्जनाहरू ।” आभासले उसको अपेक्षाविपरीत अझ आÏनै बाबुको कलाकारिताको बखान गरेको थियो । “मैले उहा“ले थोरै कलाकृति सिर्जना गर्नुभएको भनेकी कहा“ हु“ र ? यस्ता कलाकृति नै कलाकृति भएको घरलाई त कलाकै सङ्ग्रहालय बनाउनुपर्छ पो भनेकी हु“ ।” नीलाले आपूmभित्र भएको कलाकृतिप्रतिको वितृष्णालाई लुुकाउन खोज्दै भनेकी थिई । “नीला † तिमीले भनेको कुरा यहा“ त्यति सजिलो छैन । अहिलेको परल मोल मात्रै पनि सरकारले मलाई दिन सक्तैन । यत्रो सम्पत्ति उपयोग गर्न नसक्ने सरकारलाई मैले यसै सुम्पने कुरा पनि त भएन । मैले अहिले बुबाहजुरका कलाकृतिहरूको जति संरक्षण गरेको छु त्यति यहा“ अरू कसैले गर्दैनन् नीलू ।” आभासले आÏना यी कुराहरू केही जोस र केही आद्र्रता मिसिएको स्वरमा भनेको थियो । आभासका पछिल्ला वाक्यले नीलाका मुखमा पनि बुजो हालिदिएजस्तै भएर यो कुरो ड्ढेरि उनीहरूबीच कहिल्यै आएन पनि । त्यसो त त्यस बेला नीलाले आभासका लागि आÏनो मुख बन्द गरे पनि उसको अन्तर्मन आभासका कुरामा पटक्कै सहमत हुन सकेको थिएन । “कठै आभास † तिमी अस्तित्वविहीन भएर यो घरमा कसरी बा“चेका छौ ?” उसको मनान्तरमा आभासका लागि दयाका यस्ता भावना उब्जेका थिए ।

त्यसपछिका दिनमा आभासस“ग उसको कलाकार बाबु अथवा उसको घरबारे नीलाले कहिल्यै टिप्पणी गर्न उपयुक्त ठानिन । बरु अब उसले आपूmलाई आभासकी प्रेमिकाभन्दा बढी सो गृहपरिसर भ्रमणका लागि आएकी पर्यटकको अनुभूतिमा डो¥याएकी थिई । चित्रकला र मूर्तिकलाप्रति खास कुनै रुचि नभएकी ऊ अब घण्टौ“सम्म आभासका बाबुका कलाकृतिमा आपूmलाई भुलाउने व्यर्थ प्रयत्नमा लागेकी थिई ।

आभासस“ग परिचय हुनासाथ नीला उसको घरमा पुगेकी पनि होइन । त्यसो त आभास उसका लागि नवपरिचित मानिस पनि थिएन । नीलाको पूर्वपति दर्पणका झुन्डका झुन्ड साथीमध्येकै एउटा साथी आभास पनि हो । नीलाको पहिलो बिहे हुनुभन्दा पच्चीस वर्षअघिदेखि नै आभासस“ग नीलाको परिचय थियो । नीलाका लागि दर्पणका अरू साथीभाइ र आभासबीच एउटा घटनाका कारण अन्तर परेको थियो । घटना यस्तो थियो— स्मृति जन्मेका बेला नीलालाई रगत चढाउनुपर्ने भएको थियो । त्यस बेला आभासले नीलाका लागि रगत दिएको थियो । अहिलेको जस्तो ब्लड ब्याङ्क त्यस बेला भइदिएको भए आभासले उसलाई दिएको रगतको महइभ्व आभासकै सेरोड्ढेरोमा घुम्ने थिएन । आपूmलाई रगत दिने आÏनो रक्तसमूहको व्यक्तिसमेत बिरामीका मान्छेले बन्दोबस्त गर्नुपर्ने समयमा नीलाको ओ पोजिटिभ समूहको रगत उसका परिवारमा कसैको पनि नभएपछि एउटा सङ्कटकालीन अवस्थाको सिर्जना भएको थियो । त्यस क्षण आभासले नीलाका लागि आÏनो रगत दान गरेको कुरा पछि दर्पणका मुखबाट उसले सुनेकी थिई । त्यसपछि स्मृतिको पास्नीका बेलामात्रै आभासस“ग उसको भेट भएको थियो । “तपाईंले मलाई आÏनो रगत दिएर ठूलो गुन लगाउनुभयो । त्यस बेला तुरुन्त रगत नपाएको भए सायद म ¬” नीलाले भावविभोर भएर कृतज्ञता ज्ञापन गरेकी थिई । “हामीकहा“ रक्तदान गर्ने परिपाटी सुरु नभएकाले यो ठूलो कुरा भएको हो । विदेशतिर यो सामान्य कुरो हो । तपाईं स्वस्थ्य हुनु भो । मेरो रगत बेकार भएन ।” आभासले जवाड्ढ दिएको थियो । आभासको कुरो सा“चो हु“दाहु“दै पनि उसको बोल्ने अथवा उसलाई जवाड्ढ ड्ढर्काउने शैली नीलालाई पटक्कै मन परेन । केहीअघि आभासस“ग कुरा गर्दागर्दै नीला भने संवेदनापूर्ण भावमा झन्नैझन्नै तरल हुन खोजेकी थिई, तर आभासले उसको संवेदनात्मक आवाजको कम्पन महसुस नै गरेको थिएन । “कस्तो रुखो मानिसको रगत मेरो शरीरमा परेछ ।” त्यस बेला उसलाई कसोकसो आड्ढै“देखि वितृष्णा हुन खोजेको थियो ।
त्यसपछिका दिनहरूमा आभासस“ग उसको खास भेटघाट पनि भएन, न त उसले नै आभासस“ग भेट्ने चासो लिएकी थिई । त्यसो त दर्पणका साथीहरूमध्येको एउटा साथीका रूपमा

कहिलेकाही“ उनीहरूका घरमा भित्रिने आभासको क्रम भने रोकिएको थिएन । आभासस“गको आकर्षण भग्नावस्थामा पुगे तापनि आÏनो शरीरमा उसको रगत पनि मिसिएको कुराले गर्दा नीलाले दर्पणका अरू साथीभाइलाईजस्तै आभासलाईचाहि“ चटक्कै बिर्सिन भने सकेकी थिइन ।
यौवनावस्थाका प्रारम्भिक Ôणमा जीवनमा आपूmले चाहेकाचाहेका कुराहरू मात्र हुन्छन्जस्तो नीलालाई लाग्थ्यो । तर जीवन भोग्दै जाने क्रममा उसका आÏनै सोचाइलाई ऊ आड्ढै“ले गलत भन्न बाध्य हुनुपरेको थियो । जीवनयात्राका पथहरूमा आड्ढै“ले पहिल्याउनुपरेका अनकण्टार जङ्गलका का“डेदार झाडीहरूले गर्दा आÏना पूर्वविचार र कट्टर धारणाहरूलाई नीला स्वयम्ले समेत झिक्न नसक्ने र देख्न नसक्ने पारेर आड्ढै“ले गहिरो खाडल खनेर पुर्नुपरेको थियो । आपूmले नरुचाएको मानिस पनि कुनै दिन घनिष्ठ हुन सक्छ र आपूmले नरोजेको बाटो पनि कुनै समय आÏनो लक्ष्यबिन्दु बन्न सक्छ भन्ने कुरा उसको र आभासको सम्बन्धले अहिले उसलाई छर्लङ्गै पारेको छ ।
सातओटी सौता खेपेर पनि पातिव्रत्य धर्ममा अडिग उसकी हजुरआमा र दुई जोईको साझे पोई पाएर पनि पतिपरायणा उसकी आमाको संस्कार ओढेकी नीलाले उसका आ“खा छलेर रन्डीबाजी मात्रै गर्ने लोग्नेलाई पनि स्वीकार गर्न सकिन । कालान्तरमा आÏनो इज्जत र प्रतिष्ठाका रूपमा नीलाको अस्तित्वलाई आÏना पूजाकोठामा राख्न खोज्ने दर्पणको संसार नीलाले नै भताभुङ्ग पारिदिई । एउटा भूmट र आडम्बरपूर्ण लोग्नेस्वास्नीको सम्बन्धलाई उसले स्वीकार गर्नै सकिन । उसको अन्तर्मनले स्वीकार गर्न नसकेको दर्पणको नामको पोतेको झुत्तो लगाउन पनि नीलाले सकिन । दर्पणको देखावटी सम्बन्धलाई नीलाको आत्माले अङ्गीकार गर्न सकेन । सोकेसमा सजाएर राखिएको दाम्पत्यसम्बन्धमा मानिसहरू कसरी बा“च्न सक्छन् ? अह“ † उसले दर्पणस“गको सम्बन्धलाई सजाएर राख्न सक्तैसकिन । त्यसैले कुण्ठाग्रस्त जीवनयापन गर्न नसक्ने मनस्थितिमा उसले आÏनो स्वत्वप्राप्ति खातिर आÏनै प्रिय छोरी स्मृतिको जीवनलाई पनि खण्डित पार्ने दुस्साहस गरी ।

नीला आÏना तरङ्गहरूमा नराम्रोस“ग जेलि“दै थिई । त्यसै बेला बाहिर कसैले डोरबेल थिचेको थियो । कोठामा रात पसिसकेको र बत्ती पनि नबालिएकाले अ“ध्यारोले आÏनो साम्राज्यको परिचय दिन थालिसकेको थियो । यो कोठाको पहिलो अ“ध्यारो भोग्न लागेकीले झन्नै छामछाम छुमछुम गर्दै उसले कोठाको बत्ती बाली । दुधिया मर्करीको उज्यालोले अ“ध्यारोलाई कोठाबाट निमेषभरमै लघारेको थियो । त्यसै बेला उसका आ“खा भित्ते घडीमा परे । बेलुकीको सात बजिसकेको थियो । ढोकाको बाहिरपट्टि भएको सानो बरन्डामा पनि बत्ती बालेपछि ढोकामा राखिएको सुरक्षाप्वालबाट चियाएर उसले बाहिर डोरबेल थिच्ने मानिसलाई चिन्ने प्रयास गरी । यस्तै बाह्रतेह्र वर्षको जस्तो देखिने एउटा केटो ढोकामा उभिएको थियो । नचिनेको केटाले त्यसरी डोरबेल थिच्नु, सा“झ परिसकेको बेला≤ उसलाई अचम्म लाग्दालाग्दै त्यस केटाले हातमा झुन्ड्याएको झोलामा उसका आ“खा परे । झोला देख्नासाथ उसलाई त्यसै बिहानको कुरो पूर्वस्मृति भएर आयो । “साहुनीलाई तिम्रो पसलबाट सामानहरू पु¥याउने गर्नू” बिहान मात्रै रामजीले यसै घरपरिसरको नजिकको एउटा पसलेलाई आदेश दिएको थियो । नीलाका घरायसी दैनिक आवश्यकताका वस्तुहरूको खरिद प्रक्रियाबारे नीलास“ग कुराकानी गरेका आधारमा रामजीले पसलेस“ग नीलालाई चिनापर्ची गराउने क्रममा नीलाको यो समस्या पनि समाधान भएको थियो । सबै घरेलु आवश्यकताका वस्तुहरूले खचाखच भरिएको पसलको त्यो कालो वर्णको साहूले रामजीका कुरा स्वीकार गरी हा“सेर टाउको हल्लाएको थियो । “त्यो त भइहाल्छ हुजुर † बरु कुन बेला कति मालसामान पठाउनुपर्ला हजुर ?” पसलेले आÏना पान खाएर कालाम्मे भएका घिनलाग्दा दा“त देखाउ“दै प्रश्न गरेको थियो । त्यसपछि रामजीले नीलाका अनुहारमा प्रश्नात्मक दृष्टिले हेरेको थियो । “बेलुकी दुई पौन्ड दूध, एक पौन्ड पाउरोटी र आधा दर्जन फुल पठाइदिनुस् न ।” उसले रामजीका प्रश्नात्मक दृष्टिको जवाड्ढ पसलेलाई दिएकी थिई । यस बेला झोला बोकेको त्यो केटो देख्नासाथ उसलाई बिहानका तिनै प्रसङ्गको सम्झना भएको थियो । त्यसैले उसले निर्धक्क भएर आÏनो ढोका उघारेकी थिई । नभन्दै ढोका उघारिसक्न मात्रै के पाएकी थिई उसले, “साहुनी सामान” भन्दै केटाले हातको झोला उसका हातमा थमाएको थियो । केटाका हातबाट झोला लिएर कोठामा पु¥याएपछि सबै सामान उसले एकएक गर्दै जा“चेकी थिई । उसका मागबमोजिमका सामान त्यहा“ भएको ठहर गरिसकेपछि ढोका बाहिरै उभिएको केटालाई उसले परिचयात्मक दृष्टि दिन खोजेकी थिई । “भोलि बिहान ल्याउनुपर्छ ?” केटाले ढोकाबाट भित्र डराएको भावले हेर्दै सोधेको थियो । निक्खर कालो वर्णको कपालमा तेल राम्ररी हालेको सुग्घरी केटो थियो त्यो । पहिलोपटक नीलाले केटाको अनुहार राम्ररी हेरेकी थिई । केटो

कालो भए पनि तेजवान् थियो । “तिम्रो नाम के हो ?” उसले केही हा“स्न खोज्दै भनेकी थिई । “कृष्ण” उसले ड्ढटाड्ढट जवाड्ढ दिएको थियो । “कृष्ण † भोलि बिहान मेरा लागि यो लिस्टको सामान ल्याइदेऊ है †” नीलाले अहिलेको सामानको बिलमा भएको रकम भुक्तानी गर्दै भोलि ल्याइदिनुपर्ने सामानको सूची पनि केटाको हातमा थमाएकी थिई । “बिहान कति बजे ल्याउने ?” केटाले सूची आÏनो सर्टको गोजीमा हाल्दै आÏनो केही बोधोबोधोजस्तो स्वरमा सोधेको थियो । केटामा केही कुरो मिलेको छैनजस्तो उसलाई सुरुमै लागेको थियो, तर यही कुरो मिलेको छैन भन्ने किटान उसले गर्न सकिरहेकी थिइन । अहिले भरखरै मात्र ऊ छर्लङ्ग भएकी थिई । कृष्णको आवाज निकै अस्वाभाविक रूपले बोधो थियो । त्यति तेजिलो देखिने केटाको आवाज भने अनौठो किसिमको सुन्दा उसलाई कस्तोकस्तो लागेको थियो । जताततै व्याप्त यस्ता अनमेलहरूप्रति उसका मनमा ससानो विद्रोह झुल्किन खोज्दाखोज्दै उसले आपूmलाई त्यताबाट पन्छाई । “बिहान सात बजे ल्याइदेऊ न †” त्यसपछि कृष्ण बिदा भएको थियो । अब नीला पनि ढोका थुनेपछि यन्त्रवत् आÏनो बिछ्यौनामा पुगेकी थिई ।

आज दिउ“सो अलि अबेरै लन्च खाएको हुनाले नीलालाई भोक लाग्ने बेला पनि भएको थिएन । त्यसैले यस बेला यो एकान्तमा ढल्केर आÏनो जीवनलाई पुनरावलोकन गर्न उसलाई मन लागिरहेको थियो । उसका जीवनमा पा“च वर्षअघि पनि एउटा यस्तै मोड आएको थियो । त्यो मोड पार गरिसकेकी उसलाई त्यसैअनुरूपको यो मोड पार गर्न सजिलो लाग्नुपर्ने हो तर त्यसो भइरहेको थिएन । आÏनो सप्ताहव्यापी वैवाहिक जीवन भरखरै विसर्जन गरेर आउ“दा आज पनि उसभित्र निस्तब्धताका कल्याङकुलुङहरूले होहल्ला मच्चाइरहेका छन् । एउटा सूत्र कण्ठ गरेपछि त्यस्तै खालका जति पनि हिसाब मिलाउन सकिने जस्तो हु“दो रहेनछ जीवन । धेरै जानेपछि झनै कठिन पो हु“दोरहेछ जीवनको हिसाब मिलाउन । एउटा लामो समयसम्मको दाम्पत्य भोगेर असड्ढल भएको अनुभव स“गालेकी ऊजस्ती आइमाईले ड्ढेरि दाम्पत्य भन्ने क्षेत्रमै किन प्रवेश गर्नुपरेको थियो र ? नगर्नु प्रवेश गरिसकेपछि पुनः बाहिर निस्कनु नै किन पथ्र्यो र ? यतिखेर उसको आÏनै मन बेलाबेला आड्ढै“स“ग वैरी हुन खोज्दै थियो । चाह“दानचाह“दै आएको आÏनो जीवनको यो समयले आपूmलाई गिज्याएको अनुभूतिस“ग भाग्दाभाग्दै आज बिहान मात्रै फेरि पनि ऊ स्मृतिलाई भेट्न गएकी थिई । आÏनो वातावरणको चारैतिरको दृष्टिप्रहारबाट मर्मान्त ऊ स्मृतिका अघिल्तिर पुग्दा भने एउटा सुरक्षाकवचमा भएको महसुस गर्छे । स्मृति उसकी छोरी हो अथवा उसैले जन्माएकी उसकी आमा हो भन्ने अनुभूति नीलालाई धेरैपटक भएको छ । उसको सुखदुःखलाई नजिकैबाट महसुस गर्नु र उसका दुखेका घाउहरूमा मलम लगाउनु स्मृतिको स्वभावै भइसकेको छ । “मैले स्मृतिलाई नजन्माएको भए यति ठूलो संसारमा मेरो भन्ने को हुन्थ्यो होला ?” उसको मानसपटलमा उब्जने प्रिय प्रश्न हो यो । आपूmले भोग्दै आएको जीवनमा आपूmले गर्दै नगरेको पापको परिणामजस्तो लाग्ने यो संसारमा ईश्वरको अस्तित्व छ भन्ने कुरामा उसलाई विश्वास हुन सकेको छैन । यति हु“दाहु“दै पनि स्मृतिको अनुराग पाएको तथ्यसत्यबाट भावविभोर भएको क्षण भने आपूmले यो जन्म र पूर्वजन्ममा समेत गरेका पुण्यकर्मबापत ईश्वरबाट प्रदान गरिएको वरदान पक्कै पनि स्मृति नै हो जस्तो लाग्छ उसलाई ।

“स्मृति म आभासस“ग बस्न सकिन“” स्मृतिलाई जानकारी दिने क्रममा ऊ पग्लन खोजेकी थिई । “ड्याम केयर मम्मी, तिमीलाई जस्तो गर्दा राम्रो हुन्छ, त्यस्तै गर । मलाई जुनसुकै सर्तमा पनि मेरो ह्यापी मम्मी चाहिन्छ ।” स्मृतिले उसलाई आÏनो अ“गालोमा बा“धेर भनेकी थिई । उसको स्नेहसिक्त अ“गालोमा बा“धिएपछि संसारका सम्पूर्ण सुखहरू एकैचोटि आपूmमाथि खनिएको अनुभूतिले पनि नीलाका संवेदनाका बरड्ढहरू पग्लिएर बग्न लागेका थिए । “नो नो मम्मी † नो, म तिम्रो आ“खामा आ“सु हेर्न सक्तिन“ ।” स्मृतिका आ“खामा आ“सुका परिचयहरू सलबलाएको देखेपछि नीलाले पनि कठोर भएर आÏनो आ“खामा उर्लिसकेको बाढीलाई रोकेर डिलसम्म पनि आउन दिएकी थिइन≤ आ“खैभित्र सुकाएकी थिई । “तिम्रा लागि ह्यापी न्युज छ मम्मी † तिम्रो ड्रिम पूरा भएको छ, मैले चार वर्षको स्कलरसिप पाए“ । नेक्स्ट विक म लन्डनमा हुनेछु । यू नो मम्मी † तर तिमीलाई मैले धेरै मिस गर्नेछु । वट ह्वाट क्यान आई डू मामु † यो तिम्रो पनि इच्छा हो । चार वर्षको कुरा न हो । तिमीले आÏनो राम्रो केयर गर्नु । पर्सि म तिमीस“गै रात बिताउने गरी आउ“छु । अनि हामी रातभरि कुरा गरौ“ला । ओ के मम्मी † बाइ मम्मी †” उसका गालाभरि म्वाइ“ नै म्वाइ“का वर्षा गरेर स्मृति उसस“ग छुट्टिएकी थिई । स्मृतिस“ग टाढिनेबित्तिकै चर्को घाममा ठूलो रुखको सियालबाट बाहिरिनुपरेजस्तै भएर नीला बाड्ढिएकी थिई ।

स्मृतिको बाबु अर्थात् दर्पणस“ग उसले पारपाचुके गर्दा स्मृतिको उमेरै कति थियो र † बाह्र वर्षकी सानी केटीले पनि बाबु र आमामध्ये एकजनामात्र रोज्न पाउने अवस्थामा आमालाई नै रोजेर उसस“ग आएकी थिई । आमा रोजेर आएकी उसलाई नीलाले पनि आड्ढै“स“ग राख्न सकेकी थिइन । स्मृतिको उज्ज्वल भविष्यका निम्ति उसलाई राम्रो आवासीय स्कुलमा भर्ना गरेर नीला स्मृतिको भविष्यप्रति आशान्वित पनि थिई । आपूmले नभोगेको सुखभोग गर्न स्मृति सक्षम होस् भन्ने नीलाका चाहनाहरू हिजोआज नीला आड्ढै“का लागि प्रश्नचि≈नजस्ता भएका छन् । नीलाले नभोगेका सुखभोग गराउने प्रयत्नमा नीला आपूmले नभोगेका दुःखहरू पनि कतै नीलाकै कारण स्मृतिले भोगिरहेकी त छैन ?
त्यसो त नीलाले आÏना जीवनका कुनै पनि तीतामीठाहरू स्मृतिस“ग लुकाएकी छैन । उसले आभासस“गको आÏनो प्रेमप्रसङ्ग र पछि आभासस“ग बिहा गर्ने कुृरा पनि छोरीलाई भनेकी थिई । “मामु † तिमी खुसी हुन्छ्यौ भने मलाई केही छैन । तर लोग्नेमान्छेलाई मैलेभन्दा तिमीले बढी चिनेकी छ्यौ । आभासस“ग तिमीले सजिलै जीवन बिताउन सक्छ्यौ ?” पन्ध्र दिनअघि मात्रै स्मृतिले उसस“ग प्रश्न गरेकी थिई । “मम्मी † मान्छेहरू बिहा नगरी किन बस्न सक्तैनन् ? बिहे गरेपछि पनि सुखी त हु“दैनन् । ड्ढेरि किन ? अब त होमो युग आइसक्यो । म त लोग्नेमानिसस“ग बिहे गर्दै गर्दिन“ ।” त्यस बेला स्मृतिले यो कुरा ज्यादै गम्भीर मुद्रामा भनेकी थिई । स्मृतिको पछिल्लो समलिङ्गी बिहेको कुरा सुन्दा त्यस बेला नीलाका शरीरभरि का“डा उमे्रका थिए । “¬ धत् लाटी, त्यस्तो कुरा गर्नुहुन्न” नीलाले डराएर छोरीका अनुहारमा हेर्दै भनेकी थिई । त्यस बेला नीलाका आ“खामा, मनमा अथवा जताततै आभासको प्रेमको छाया“मात्र नसा भएर टा“सिएको थियो । त्यसैले त्यस बेला स्मृतिले भनेका कुराहरू नीलाले बुझेकी थिई अथवा बुझेजस्तो मात्रै गरेकी थिई । अहिले आभासको नसाबाट मुक्त भइसकेकी नीला भने त्यस बेला स्मृतिले भनेका वाक्यहरूले आÏनासामु उभिएर आड्ढै“लाई व्यङ्ग्य गरिरहेको अनुभूतिमा पिरोलि‘दै थिई । त्यसैले आज नीला आÏनी किशोरी छोरी स्मृतिका प्रौढ विचारप्रति आÏनो विचारको तराजु अकासिन पुगेको अनुभूति गर्दै थिई ।

हुन पनि स्मृति आÏनो उमेरभन्दा कैयौ“ गुना धेरै बुद्धि भएकी छ । स्मृतिका सन्तुलित विचारहरूका सामु नीलाले आपूmलाई पटकपटक पराजित पाएकी छ । “स्मृति † तिमीले मलाई आÏनो अपराधी सोच्ने गछ्र्यौ होला । मैले गर्दा तिमी आÏनो बाबुस“ग पनि टाढा भयौ ।” स्मृति होस्टलबाट घरमा आएर नीलास“ग बसेका बेला एक रात नीलाले उसस“ग भनेकी थिई । जोसुकैको पनि परिवार देख्दा अथवा बाबुआमा, छोराछोरी स“गै हि“डेबसेको देख्दा नीलालाई एक किसिमको अपराधबोध हुने गथ्र्यो । “मेरी स्मृतिको परिवार मैले भत्काए“ । एक टुक्रा आÏनो सुखका लागि मैले उसलाई एक्ल्याए“ । मेरा सुखका लागि सदा समर्पित छोरीको सुखका बारे किन मैले कहिल्यै सोचिन“ ? जुन बेला सोचे“ त्यस बेलासम्म समय बितिसकेको थियो ।” नीलाका मनमा हिजोआज बुर्कुसी मार्ने व्यथाहरू थिए यी । धेरै समयसम्म आपूmभित्र पाकिसकेका अपराधभावका पीडाहरू त्यस रात नीलाले आÏनी मायालु छोरीसामु पोखेर आपूm हलुङ हुन खोजेकी थिई । “माम्मा † तिमीले मलाई नचिनाएको भए ऊ मेरो बाबु हो भन्ने कुरो पनि मलाई थाहा हुने थिएन । मेरो बाबु त जो पनि हुन सक्थ्यो तर मेरी आमा तिमी मात्रै हुन सक्छ्यौ । मैले त बिर्सी पनि सके“≤ कोही मेरो बाबु थियो । टेस्टट्युब बेबीको रूपमा आपूmलाई सम्झे भइहाल्छ नि ।†अथवा हामी सम्झौ“≤ मलाई जन्माउनका लागि तिमीले कुनै औषधी खाएकी थियौ । रोग निको भएपछि औषधीकै नाम घोकेर, औषधी समातेर कोही बस्छ त ? टेक इट इजी मम । यस्तो ड्ढाल्तू कुरामा टाइम वेस्ट नगर डियर † तिमी किन टे«डिसनल थोत्री आइमाई हुन्छ्यौ जहिले पनि ? त्यसैले दुःख पनि पाउ“छ्यौ । मान्छे बन मान्छे । म्यान म्यान नट उमन≤ उमन मात्रै कहिल्यै हुनुहु“दैन ।” त्यस रात जोसिलो पाराले बोलिरहेकी आड्ढै“ले जन्माएकी छोरीका अत्याधुनिक विचार सुनेर नीला छक्क परेकी थिई ।
त्यसपछिका दिनहरूमा नीलालाई स्मृतिका “मान्छे बन मान्छे, आइमाई मात्र कहिल्यै हुनुहु“दैन”ले बारम्बार थप्पड हानेको अनुभूति भइरहन्थ्यो । समयको पछिल्लो ड्ढेर समातेर विचारको र व्यवहारको पनि ड्ढराकिलोपनस“ग नजिकिइसकेकी आÏनी छोरीका कतिपय कुराहरूस“ग सहमत भएर पनि ती विचारलाई व्यवहारमा ऊ आड्ढै“ले पालन गर्ने क्रममा भने नीला जहिले पनि पछाडि नै परिरही ।

नीला आपूm सोह्र वर्ष पनि पुग्दानपुग्दै दर्पणस“गको प्रेमको आकर्षणमा परेर अठार वर्षकै कच्चा वयमा बिहेको जन्जालमा ड्ढसेकी थिई । त्यसैले नीलाले आÏनै सा“चोमा स्मृतिलाई पनि ढाल्ने असड्ढल प्रयत्न गरेकी थिई । “तिम्रो कोही ब्वाइफ्रेन्ड होला नि ?” सोह्र वर्ष पुगेकी स्मृतिलाई अर्थात् पोहोरको लामो बिदामा घर आएको बेला उसले सोधेकी थिई । “ओहो मम्मी † ड्ढेरि तिम्रो कुरा आÏनै ट्रयाकमा पुग्यो । केको ब्वाइफ्रेन्ड ? कस्तो ब्वाइफ्रेन्ड ? के तिमी केटाबाहेक केही सोच्न सक्तिनौ । वट आइ डोन्ट लाइक दिज डर्टी ब्वाइज । आई ह्याभ सो मेनी गर्ल फ्रेन्ड एन्ड आई इन्जोइ विथ देम । मामु † यस्तो कुरा सोचेर समय बर्बाद गर्नुहुन्न” नीलाको प्रश्नको लक्ष्य बुझेर पनि नबुझेको जस्तै गरी स्मृतिले हा“सेर जवाड्ढ दिएकी थिई । “होइन मैले तिम्रो प्रेमीको कुरा पो गरेकी ।” नीलाले छोरीका अघिल्तिर आपूmलाई अझ खोलेकी थिई । “मम्मु, तिमी कस्तो चाइल्डिस कुरा गछ्र्यौ । प्रेमस्रेम वाहियात, म त्यस्तो गर्दिन“ के † आÏनो क्यारियर बनाउनुपर्छ क्यारियर । देन इड्ढ आइ विल म्यारी, आइ विल म्यारी विथ ओन्ली गर्ल नेभर ब्वाइ ।” स्मृतिका कुरा सुनेर नीलाका शरीरभरि त्यस बेला पनि का“डा उम्रिएका थिए । आÏनै सन्त्रासले सन्त्रस्त नीलालाई स्मृतिका अडानयुक्त भनाइले थप सन्त्रस्त पारेका थिए । “सृष्टिको विपरीत जानु मानवीय धर्म होइन छोरी । तिमीले कुनै पुरुषस“गै बिहे गर्नुपर्छ ।” नीलाले डराउ“दै भए पनि छोरीस“ग भनेकी थिई । “नो मम वी डोन्ट बिलिभ इन योर सीली रिलिजन एन्ड योर ओल्ड नेचर । तिम्रो सृष्टिको कुरा अब पुरानो भइसक्यो । भन≤ तिमीलाई कतिओटा सृष्टि चाहिन्छ र कस्तो सृष्टि चाहिन्छ ? आई क्यान बाइ इट इन मार्केट एन्ड योर रिलिजन ? द्याट बाएस्ट ड्ढर उमन, आई कान्ट ड्ढलो इट । बुझ्यौ मामु † समयभन्दा धेरै बूढो र थोत्रो छ तिम्रो धर्म ।” सन्तुलित विचारमा व्यक्तिएका स्मृतिका विचारहरूलाई पराजित गर्नसक्ने विचारको एक अंश पनि आपूmस“ग नभएर नीलाको मुख बन्द भएको थियो । आपूmले कल्पना पनि गर्न नसकेका कुराहरू आÏनै छोरीका मुखबाट व्यक्त भएको अवस्थामा पनि नीलाको छाती गर्वले फुल्न खोजेको थियो । यसरी छोरीका विचारका अघि आÏना विचारहरू पङ्गु भएको महसुस गर्दा पनि ऊ दुःखी भएकी थिइन । “मैले पनि आÏनो उमेरलाई स्मृतिले जस्तै सदुपयोग गर्न सकेको भए †” त्यस बेला जीवनमा पहिलोपल्ट आपूm बूढी भएजस्तो लागेको थियो नीलालाई । उसलाई स्मृतिका सामु आपूm बाउन्ने भएजस्तो पनि लाग्यो । स्मृतिका परिपक्व विचार र जीवन जिउने अठोटप्रति नीला आड्ढै“ले थाहा नपाउने गरी नजानि“दो ईष्र्या पनि उसभित्र पलाउन खोजेको थियो ।

सम्झनाका भेलहरूलाई केही बेर रोक्ने प्रयत्न गरी नीलाले । घरछेउको सडकमा मोटर गुडेको आवाज केही धीमा भएको थियो । भित्ते घडीमा भरिएको सुगाको आवाजले दश बजेको सूचना दिइसकेको थियो । नीलालाई केही भोक लागेजस्तो पनि भएकाले उसले ग्या“स बालेर दुइटा फुल र एक प्याकेट दूध पनि उमाल्न बसाली । आज एक सातापछिको यो उसको पहिलो एक्लो खानपिन थियो । त्यसो त एक्लै खान छोडेको समयलाई इमानदारीसाथ उल्लेख .गर्नुपर्दा उसले बितेको एक वर्षका धेरैजसो बेलुकीका खानपिनको उल्लेख गर्नैपर्ने हुन्छ । आभासस“ग सुखद रूपले बितेका ती समयहरूमा उसले पुनः एक्लो खानपिनमा ड्ढर्कनुपर्नेछ भन्ने कल्पना पनि गरेकी थिइन । यस बेला पनि जनावरले खाएजस्तै एक्लै खानुपर्दा नीलाका मनभित्र नमीठो गरी दुख्यो ।

एक वर्षअघि एउटा डिपार्टमेन्टल स्टोरमा आभासस“ग नीलाको अचानक भेट भएको थियो । आभासको परिचित स्वरूपलाई लत्याउन नसके पनि उसस“गको अनाकर्षणले गर्दा नीलाले त्यस क्षण आभासलाई नदेखेजस्तै गरेकी थिई । “नीलाजी †” आभासले उसका अघिल्तिर उभिएर उसलाई बोलाएको थियो । बाध्य भएर नीलाले त्यस दिन उसस“ग बोल्नुपरेको थियो । साधारण भलाकुसारीपछि त्यस दिन उनीहरू छुट्टिएका थिए । संयोग भनौ“ या के ? भोलिपल्टै ब्याङ्कको नीलाको क्यासकाउन्टरमा आभास उभिएको थियो । त्यस दिन ड्युटी पनि नीलाकै भएका कारण आभासको चेक पनि नीलाले नै क्यास गरिदिएकी थिई । साधारण बोलचाल र मुस्कानको आदानप्रदानपछि आभास ड्ढर्केको थियो । “यसलाई कसरी चिनेकी नीला ? यसकी स्वास्नीले पनि यसलाई डाइभर्स गरेकी नि †” नीलाकी सहकर्मी उर्मिलाले आभास मूलगेटमा पुग्दानपुग्दै भनेकी थिई । उर्मिलाको कुरा सुनेर नीला छक्क परेकी थिई । “तिमीले आभासलाई कसरी चिनेकी नि †” उर्मिलाका प्रश्नको जवाड्ढ दिनुको साटो नीलाले उर्मिलास“ग नै प्रतिप्रश्न गरेकी थिई । “मेरो छिमेकी हो यो । बिचराकी स्वास्नी पनि हि“डी, छोराछोरी बोडर्स छन्, बाउआमाअघि लगाइहाल्यो । अहिले

कोही छैन परिवारमा । त्यत्रो घरमा एक्लो छ । नोकरचाकरहरू मात्रै छन् । अर्काको त्यस्तो वैराग देख्दा मेरो त मनै नरमाइलो हुन्छ । तर यो मान्छे किन हो कुन्नि हामीलाई देख्दा पनि हम्मेसी बोल्दैन । एकदमै सामुन्ने नै प¥यो भने बोल्छ । अहिले पनि मोराले नदेखेजस्तो ग¥यो । हाम्रो त बूढा पनि यो मोराको पीर गर्छन् ।” उर्मिलाले आभास उसस“ग नबोलेको तुस पोख्दै आभासबारे केही जानकारी पनि दिएकी थिई । त्यस दिन उनीहरूबीच आभासबारे अरू केही कुरा पनि भएन । दुवै आआÏना कार्यव्यस्ततामा लागेका थिए ।
“आभास र उसकी स्वास्नीबीच किन डाइभर्स भएको रहेछ ?” नीलाले भोलिपल्टको लन्चआवरमा आपूmलाई उर्मिलाका अघि पोख्नबाट रोक्न सकेकी थिइन । हिजो आभासको दाम्पत्यजीवनबारेको आÏनो कहानीस“ग मिल्दोजुल्दो कहानीको उठान उर्मिलाका मुखबाट सुनिसकेपछि त्यसको बा“की अंश थाहा पाउने कुतूहलताले उसलाई छोपिसकेको थियो । “के जान्नु ? हामीले देख्दा दुवै राम्रै थिए । ऊ पनि हुनेखानेकी छोरी, पढेलेखेकी केटी । अझ दुवैले एकअर्कालाई रोजेरै बिहे गरेका थिए । जोडी पनि खूबै मिलेकोजस्तो लाग्थ्यो हामीलाई त । आभासस“ग मेरो त्यति हिमचिम भएन तर उसकी स्वास्नी रूपास“ग मेरो दोहोरो कुराकानी पनि हुने गथ्र्यो । मान्छे मिजासिली थिई रूपा । खूब हा“स्नु बोल्नुपथ्र्यो ।” उर्मिलाले सहज भएर आपूmले जानेजति आभासपुराण सुनाएकी थिई ।

“कति भयो उनीहरूको डाइभर्स भएको ?” नीलाले थप उत्सुकता देखाएकी थिई । “भयो होला तीनचार वर्ष” उर्मिलाले भनेकी थिई । उर्मिलाका कुरा कतै टाढाबाट आएको जस्तो लाग्यो त्यस बेला नीलालाई । “उसले अझै बिहे गरेको छैन त ?” नीलाले निर्विकार भावमा उर्मिलाका अनुहारमा हेरेर सोधेकी थिई र सोधी सक्तानसक्तै उसलाई आपूmले अनावश्यक र ड्ढाल्तू प्रश्न गरेको अनुभूतिले गा“जेको थियो । “आभासले बिहे गर्नुनगर्नुस“ग मैले सरोकारै किन राख्नुपरेको छ र ?” नीलाले मनमनमा भनेकी थिई । “छैन≤ ए सा“च्चि तिमीहरूले बिहे गरे हुन्छ नि † दुवै डिभोसी † आभासले तिमीलाई नै पर्खेजस्तो छ । लौ यो कुरा त मलाई कहिल्यै पनि सम्झना नै आएन ।” उर्मिलाको उल्लसित आवाजले नीला पनि सपनाबाट बिउ“झिएजस्तै भएकी थिई । “लौ नीला गज्जब हुन्छ । मलाई त खूबै ज“च्यो बाबै यो कुरा । हैन≤ हिजोअस्ति नै किन यो कुरा मेरो बुद्धिमा नफुरेको होला ?” उर्मिला टाउको समातेर नीलाका अनुहारमा हेर्दै हा“सिरहेकी थिई । “त्यस्तो कुरा नगर उर्मिला । मैले आभासस“ग बिहे गर्न सोधेको हो र ?” नीलाले केही रिसाउन खोजेको आवाजमा भनेकी थिई । “हेर उर्मिला, कसैका बारेमा जानकारी लिन खोज्नु उसस“ग बिहे गर्नकै लागि हुन्छ कि क्या हो ? तिमीलाई त्यस्तो छ भने तिमीले नै गरे पनि भइहाल्छ नि ?” उर्मिलाको ठट्यौलो कुराकानीलाई नीलाले झगडालु बाटोतिर लान खोज्दै भनेकी थिई । “म त तिमीजस्तो खाली भएकी भए तिमीस“ग सल्लाह गरिरहन्थे“ र ? के गर्नु आÏनो त अजङ्गको बूढो छ, मरे छोड्दैन । एउटा दापमा दुइटा तरवार हाल्न मिल्दैन प्यारी † त्यसो भएर पो स्वादिलो केटो आपूmले चाख्दैनचाखी तिमीलाई सुम्पन खोजेको≤ गुन मान्नु छैन, नरिसाउन मोरी । एकवारको जिन्दगी किन खिया पाछ्र्यौ ? भनेजस्तै वर भेटे के रु“गेर बस्छ्यौ ? मह देखेपछि झि“गाहरू भन्किहाल्छन् । थपक्क बट्टा बन्द गर≤ ढुक्क पनि हुन्छ ।” उर्मिलाले मायालु पाराले भनेकी थिई । उर्मिलाका अघि रिसाएको अनुहार पारेर बसेकी नीलालाई झन्नै झन्नै अर्तीजस्ता लाग्ने उर्मिलाका शब्दहरूले नीलाका मनमस्तिष्कमा डेरा जमाइसकेका थिए । त्यसपछि उर्मिलाले पनि केही भनिन र नीला चुप थिई ।

“नीला † भोलिको डिनर मेरो घरमा छ है † मेरो बूढाको प्रमोसनको उपलक्ष्यमा केही साथीहरू बोलाएका छौ“ ।” नीला र उर्मिलाबीच आभासबारे कुराकानी भएको केही हप्तापछि उर्मिलाले एक दिन नीलालाई उसका घरमा निम्त्याएकी थिई । “रातिको कार्यक्रममा घर ड्ढर्कन अबेर हुन्छ, म आउन्न । सुदेशजीलाई मेरो तड्र्ढबाट बधाई सुनाइदेऊ ल उर्मिला ।” नीलाले तर्कंदै भनेकी थिई ।

अहिले भरखरै कतै गाडीको हर्न बजेको आवाजले नीलाको निद्रा बिउ“झेको छ ।
सडकछेउको घर हुनुको पीडा र सुख दुवै भोग्न पाइने घर रहेछ यो । बितेका जिन्दगीका पानाहरू पल्टाउ“दापल्टाउ“दै हिजो राति नीला कतिखेर निदाई ? उसैले पत्तै पाइन । बितेको रातको बाह्र बजेको सुगाको आवाज भने उसलाई सम्झना छ ।

यस बेला बाहिर उज्यालो राम्ररी छरिएको थिएन । नीलाले सेतो पर्दा उचालेर बाहिर परपरसम्म आ“खा पु¥याएकी थिई । सडक र किनारामा घरहरू टाढाटाढासम्म देखिएका थिए । सडकमा मोटरको घुइ“चो भइसकेको थिएन । सडकमा मानिसहरूको आवागमन पनि ड्ढाट्टफुट्ट मात्र देखि“दै थियो ।
“ओहो अड्ढिस जानुपर्छ” नीलाको मनले सम्झन खोज्यो र एकैछिन कुनै बोझले थिच्न लागेजस्तो पनि भयो उसलाई । आज त्यसैत्यसै थकाइ लागेजस्तो भएको थियो उसलाई । तर जिम्मेवारीको कुर्सीमा बसेपछि अड्ढिस नजा“दा झन् ठूलो पीर हुने गर्छ । अड्ढिस जाने मनस्थितिमा आउन लागेकै बेला ऊ झल्या“स्स भएकी थिई । आज शनिवार, बिदा । बिदाको स्मरणले केहीअघि मात्रै उसका मनमा थुप्रिएको बोझ पन्सिएर हलुको भयो । कोठाको हावामा बिहानीपखको मीठोखाले चिसो मिसिएको थियो । ड्ढागुन महिनाको बिहानी काठमाडौ“को रमणीय मौसम हुने गर्छ । आभासको ठूलो महलजस्तो घरको सानदार रहनसहनमा हिजोसम्म बिताएको बिहानीको झझल्को पनि आयो नीलालाई । तर त्यहा“ आपूmले बिताउनुपरेको पछिल्लो समयको कष्टकर अनुभूतिलाई बिसाउन पाएको आजको बिहानीले आनन्दको अनुपम नसा दिएको महसुस गरेकी थिई नीलाले । नीलाले कम्बलको मीठो न्यानोमा आपूmलाई लुकाउ“दै आ“खा चिम्ली, तर निद्राचाहि“ उसलाई लागेन ।

“बेलुकी तिमीलाई तिम्रो घरसम्म मोटरमा पु¥याइदिने व्यवस्था गरु“ला भएन त ?” उर्मिलाले नीलालाई त्यस दिन उम्कन दिएकी थिइन र त्यस सा“झ उर्मिलाको निम्तो मान्न उसका घरमा नीला निकै सजिएर पुगेकी थिई ।
“नीला, तपाईं त पहिलाभन्दा पनि राम्री हुनुभएछ ।” आभासले एकान्त पाउनासाथ भनेको थियो । “ए हो र †” नीलाले अप्ठ्यारो मान्दै हा“सेर भनेकी थिई । धेरै समयपछि कुनै पुरुषले आÏनो प्रशंसा गर्दा नीलालाई कताकता काउकुती लागेजस्तो भएर रमाइलो पनि लागेको थियो ।

त्यस दिन उर्मिलाले जानीजानी नीला र आभासलाई मात्र एउटा टेबुलमा राख्ने व्यवस्था मिलाएकी थिई । तीन पेग रक्सी पिइसकेपछि आभास निकै भावुक भएको थियो । “दर्पण र तिमीबीच के र किन भयो मलाई थाहा छ नीला † दर्पणले आइमाईलाई कुन्नि के ठान्थ्यो । तर नीला † म रूपालाई धेरै माया गर्थें । तिमीलाई थाहा छैन≤ म सबैलाई माया गर्छु । मैले रूपालाई पनि धेरै माया गरे“ तर उसले मलाई बुझिन । मेरो मायालाई लत्याएर गई । म अहिले पनि उसलाई माया गर्छु जबकि अब ऊ अरू कसैकी भइसकी । हिजो ऊ मेरी थिई । आजकी पराई उसलाई होइन हिजोकी मेरी रूपालाई मैले माया गर्न पाउन्न“ त ?” त्यसपछि आभास सानो बच्चा रोएजस्तै गरी रोएको थियो ।

“आभासजी † लोग्नेमानिस भएर यस्तो कमजोर हुनुहुन्न । तपाईंले अर्को बिहे गरेर आÏनो संसार निर्माण गर्दा भइहाल्छ नि † दर्पणले बिहे गरेर दुदुई जना छोराछोरी पनि जन्माइसक्यो ।” नीलाले आभासलाई सान्त्वना दिने क्रममा सल्लाह पनि दिएकी थिई । “नीला म दर्पणजस्तो मानिस होइन“ । रूपाले छोडेर गएपछि म धेरैस“ग नजिक भए“ तर बिहा गर्ने निर्णय भने गर्न सकिन“ । बिहा गर्ने इच्छा हु“दाहु“दै पनि रूपाको झझल्कोले आजभोलि आइमाईस“ग म नजिकिन सक्तिन“ । चौथो पेग रक्सीको अन्तिम घुट्को निल्दै आभासले भनेको थियो । त्यसपछि भने उसले रक्सी थपेन । नीलाको जीवनचर्याका विषयमा आभासले निकै रुचि लिएर उसलाई खोतलेको थियो । उनीहरूबीच कुराकानी भइरहेका समयमा एकदुईपटक उर्मिला आएर उनीहरूका कुराकानीमा सामेल भएजस्तै गरेर केहीबेर बस्तै आभासका आ“खा छलेर नीलालाई चिमोट्दै जान्थी । उर्मिलाको घरको त्यस दिनको पार्टी नीलालाई पनि निकै रमाइलो लागेको थियो । सुदेशजीले पैसा निकै खर्च गरेर खानपिनको राम्रो बन्दोबस्त गरेका थिए । निकै ठूलो आ“गनमा आठदस जोडी पाहुनाहरू रमाएर रात बिताउ“दै थिए । “उहा“हरू दुवैजना पुराना मित्र हुनुह“ुदो रहेछ †” उनीहरूलाई एउटै टेबुलमा बसालेको केही बेरपछि उर्मिलाले सुदेशजीस“ग आभास र नीलालाई संयुक्त रूपले पनि चिनाएकी थिई । प्रायः दम्पतिलाई मात्रै निम्त्याइएको त्यस पार्टीमा सुदेशजीले आÏनो छिमेकी आभास र पत्नीसखी नीलालाई प्रश्नात्मक दृष्टिले हेरेका थिए । उर्मिलाको अर्थपूर्ण आवाजको त्यो भनाइपछि सुदेशजीका दृष्टिमा तुरुन्तै परिवर्तन देखिएको थियो । सन्तुष्ट मुद्रामा दुवैलाई हेरेर औपचारिक कुराकानीपछि सुदेशजी उर्मिलाका साथमा अरू पाहुनातड्र्ढ लागेका थिए । आभासलाई रक्सीको नसाले असामान्य भावुक

बनाउ“दो रहेछ । आपूmले लामो समयदेखि कठोर ठानेको आभासको यो रूप आÏनासामु खुलेकोमा नीला छक्क परेकी थिई । धेरैदिनपछि पाएको पुरुष सामीप्यले नीलाको रात पनि नसालु भएको थियो । नपिउ“दा नपिउ“दै पनि उसलाई एक किसिमको उन्मादले छोपिसकेको थियो ।
त्यस रात उर्मिलाले नीलालाई आभासकै मोटरमा उसको घरसम्म पठाएकी थिई । “नीला † कहिलेकाही“ मलाई तिम्रो घरमा आउन मन लागे अनुमति दिन्छ्यौ ?” गाडीबाट ओर्लन लागेका बेला नीलाका अनुहारमा हेरेर आभासले प्रश्न गरेको थियो । झन्नै तीन घण्टा लामो एकान्तवार्ताले आभास र नीलाबीचको तपाईंको पर्खाल आभासले ढालिसकेको कुरा नीलाले त्यस बेला मात्रै थाहा पाएकी थिई । नीलालाई पनि यो भत्काइएको पर्खाल रमाइलो लाग्यो । “आउनुस् न, किन नहुने †” नीलाले हतारहतारमा जवाड्ढ ड्ढर्काएकी थिई । तर उसले भने त्यस दिन आभास अगाडि उभिएको तपाईंको पर्खाल भत्काउन सकेकी थिइन । आभासका आ“खामा देखापरेका नसाका लहरले नीलालाई रमाइलो डरको अनुभूतिले छोपेको थियो । हतारहतार “शुभरात्रि †” भन्दै निकैबेर आपूmलाई एकनास हेरिरहेको आभासलाई बिदा गरेर नीला आÏनो डेरामा प्रवेश गरेकी थिई ।

“हिजो कत्तिको मज्जा आयो त महारानी ?” उर्मिलाले अड्ढिसमा एकान्त पाउनासाथ नीलाको भु“डीमा आÏनो चोरऔ“लाले छेड्दै सोधेकी थिई । “तिम्रो घरको पार्टीमा जहिले पनि मज्जा नै आउ“छ नि †” नीलाले हा“स्दै जवाड्ढ दिएकी थिई । “ए मैया“ मस“ग लाटी भएर देखापर्नु पर्दैन≤ मैले मेरो घरको पार्टी सोधेकी होइन । आभासस“गको मज्जाको कुरा पो सोधेकी नखरमाउली † हिजो राति त टीनएजलाई पनि बिर्साउने शैली थियो नि तिमीहरूको । आज मस“ग थाहै नपाएको स्वादजस्तो गर्छे वा यो मान्छे †” उर्मिला अझै इतरि“दै थिई । “त्यस्तो केही होइन है †” नीलाले ड्ढेरि पनि सरल उत्तर दिएकी थिई । “हु“ … आभासको गाडी त निकै अबेर ड्ढर्केको थियो नि †” उर्मिलाले आ“खा सन्काउ“दै एकै सासले सोधेकी थिई । “तिमी मारी हत्ते मलाई पु¥याउनासाथ बाटैबाट उनी ड्ढर्केका हुन् । मलाई छोडेपछि उनी कता गए मलाई के थाहा भन त ?” नीलाले निश्छल भावले उत्तर दिएकी थिई । केहीबेर नीलाका अनुहारमा हेरेर उर्मिलाले ठूलै खेलमा हारेको अनुहार बनाई । “रानी † माछा निकै स्वादिलो छ, उम्कन नदेऊ, पछि पछुतो पर्ला † मैले निकै विचार गरेर जोडी बा“धिदिन खोजेकी हु“ ।” उर्मिलाले गम्भीर स्वरमा पनि उत्ताउलिएर भनेकी थिई । “हिजो हनिमुन रिन्यु गरेजस्तो छ नि, म्याडमको आजको कुरा निकै रसिलो छ ।” नीलाले पनि उर्मिलाकै रङ्गमा रङ्गि“दै भनेकी थिई । “का“ र, आÏनो भाग्यमा कहा“को हनिमुन † बूढो मान्छे टिल्लाराम आपूm जिल्लाराम । रातभरि कल्पि“दै सुतियो । आÏनो त घर न घाटजस्तो छ बाबै † त्यसै भएर तिम्रो र आभासको जोडी बा“धिदिएर एउटा पुण्यकर्म गर्न पाए अर्को जन्ममा आपूmले पनि मोज गर्न पाइन्थ्यो कि भन्या † खोई हिजोको तिम्रो प्रगति सुन्दा त मैले आशै मारे“ बा †” उर्मिलाको अनुहारमा सा“च्चै विषादका रेखाहरू छरपस्ट देखिए । उर्मिलाको गम्भीरताले नीलाको पनि मुटुनजिक छोयो । उर्मिलाका कुराले नीलालाई पनि नरमाइलो लाग्यो ।

त्यसो त उनीहरूको त्यो नरमाइलो क्षणिक रह्यो । त्यसपछि उर्मिलाले चाहेकै कुरा भएको थियो अर्थात् पर्सिपल्टै बेलुकी सात बजे नीलाको ढोकाको कलबेल थिचिएको थियो । यो कलबेल थिच्ने अरू कोही नभएर आभास नै थियो । आभासले त्यस रातको निकै लामो समय नीलाका कोठामा बिताएको थियो । एउटी आइमाई र एउटा लोग्नेमानिस अनि उनीहरूको पीडा पनि साझा भएपछि उनीहरूको त्यो समय आपसी पीडा निवारणमै बितेको थियो । दुवैले एकअर्काको पीडानिवारणलाई प्राथमिकता दिए अथवा आपसी आनन्दको खोज गरे≤ त्यो उनीहरूले नै जान्ने विषय हो । तर एउटा कुराचाहि“ सत्य थियो त्यस रात छुट्टिने बेलामा दुवैलाई नछुट्टिएरै रात बिताउने इच्छा भएको थियो ।
त्यस रात आभास पनि सन्तुष्ट भएरै आÏनो घर ड्ढर्केको थियो । त्यसै गरी नीलाले पनि पुरुषबाट प्राप्त गर्न सकिने आनन्द यति धेरै हुनसक्छ र त्यस आनन्दले जीवनको गतिहीनतामा थप उर्जासमेत प्रदान गर्छ भन्ने कुरा पच्चीस वर्षे पुरुष समागमको इतिहासमा पहिलोपल्ट महसुस गरेकी थिई । धेरै लामो समयपछिको पुरुषसंसर्गकै अथवा अरू नै कुनै तइभ्वको समागम थियो त्यो रात † उसले ठम्याउन भने सकेकी थिइन । यद्यपि आÏना जीवनमा पुरुषसमागमबाट अपार आनन्द प्राप्त गरेको पहिलो अनुभव नीलाले गरेकी थिई ।

दर्पणस“ग पारपाचुके गरिसकेपछि एक्लो जीवन बिताउने क्रममा केही पूर्वपरिचित पुरुषहरू र केही नवपरिचित आÏनै सहकर्मीहरूले पनि नीलास“ग पटकपटक नजिकिने चाहना प्रत्यक्ष र परोक्षमा पनि नराखेका होइनन् । त्यस्ता पुरुषहरूमा अधिकांश विवाहित अधबैंसे थिए । ती अधबै“सेहरू आÏना स्वास्नीका अघि नीलास“ग बोल्न पनि रुचाउ“दैनथे, अझ नचिनेको झै“ अभिनय गर्न पनि पछि पर्दैनथे । स्वास्नीका आ“खाबाट ओझेल पर्नासाथ नीलाको बड्ढादार नोकर नै बनु“लाजस्तो गरेर उसका नजिक आउन खोज्थे । त्यस्ता हरेक लोग्नेमानिसहरूमा उसलाई दर्पणको झझल्को आउ“थ्यो । दर्पणले नीलाका आ“खा छल्नासाथ नीलाकै साथीहरू, नातेदार दिदीबहिनीहरू र घरमा काम गर्न राखिएका जातकुजातका नोकर्नीहरूलाई समेत ओछ्यानमा सुताएका चित्रहरू नीलाका आ“खामा सजीव भएर नाच्ने गर्थे । त्यसैले कामपिपासु भएर आपूmलाई ललाउनड्ढकाउन आउने पुरुषहरूस“ग नीला पग्लिनुको साटो घृणा र आक्रोशले तमतमाउने गर्थी ।
एउटी एक्लै बसेकी आइमाई पुरुषसंसर्गविना बा“च्नै सक्तिन भन्ने धारणामा अभिशप्त नीलाको यौवन भोग्न नपाएका तिनै पुरुषहरू मध्ये केही नीलाको मिथ्या बदनामीमा र कोहीचाहि“ नीलाको स्त्रीपनामा नै आशङ्का व्यक्त गरेर शङ्कास्पद चर्चापरिचर्चा गर्न गराउन पनि पछि पर्दैनथे ।

यसरी आÏनो यौवनको उन्मादलाई दर्पणका कुत्सित सम्झनाहरूमै समर्पण गरिसकेकी नीलाको दमित स्त्रीपनलाई आभासस“गको एकै पटकको संसर्गले जगाइदिएको थियो । हुन पनि त्यस रातपछिका धेरै रातहरू नीलाले आभासको अभावको छटपटीमै बिताएकी थिई भने कैयौ“ रात र दिन आभासबाट प्राप्त सुखको समुद्रमा पौडेर बिताएकी थिई ।
विगतलाई केही बेर थन्क्याएर नीला वर्तमानमा ड्ढर्केकी थिई । यस बेला कोठाभित्र बाहिरको उज्यालोले आÏनो साम्राज्य ड्ढैलाइसकेको थियो । मन नभए पनि नीला आÏना नित्यकर्म सम्पादन गर्न जुटेकी थिई । ऊ बाथरुममै भएको बेला ड्ढोनको घन्टी बजेको थियो । “मेरो नम्बर कसैलाई थाहा थिएन, सायद रङनम्बर होला †” नीलाले ड्ढोनको रिसिभर उठाउ“दै सम्झेकी थिई ।

“नीला † बधाई छ≤ घर किनेको पनि हामीलाई थाहा नदिने † तिमी त कपटी मान्छे हौ, आभासले पनि ड्ढोन नगरेको । पख न तिमीहरूलाई †” ड्ढोनमा उर्मिला चर्किरहेकी थिई ।
“तिमीलाई मेरो नम्बर कसले दियो †” नीलाले आÏनो कुतूहलता पोखी ।
“रामजी हिजो तिमीले दिएको तिम्रो चेक क्यास गर्न आएको थियो । उसैले भनेर थाहा पाए“ । तिमीहरू त्यत्रो ठूलो आभासको घर छोडेर किन त्यत्ति सानो Ïल्याटमा गएका होलाउ भनेर म त छक्क पनि परे“ । कतै हनिमुन मनाउने नया“ तरिका पो हो कि पनि भन्ठाने“ ।” नीलाको जानकारी लिनेभन्दा पनि उर्मिला छिल्लिने अवस्थामा पुगेकी थिई । “उर्मिला † सबै कुरा भेटेर भनु“ला, अहिले म बिजी छु, ड्ढोन राख्छु है †” नीलाले उसको प्रतिउत्तर नै नपर्खी ड्ढोन राखी ।

समयले मानिसलाई कति परिवर्तित गर्दो रहेछ । अस्तिसम्म यही उर्मिलाले गरेका ठट्टाले नीलाको तनमनमा काउकुती लगाउ“थ्यो । तर आज उसले गरेको ठट्टाले उसको तनमनमा आगो लागेजस्तो भएको थियो ।
हुन पनि एक वर्षसम्म आभासको प्राप्तिका लागि नीला तडपिएको कुरा उर्मिलालाई मात्रै राम्ररी थाहा थियो । आभास र नीलाबीच पुल बनेकी उर्मिलालाई आभास र नीलाबीच अब कहिल्यै नगा“सिने भ“गालो परिसकेको कुरा पनि बिचरा उर्मिलालाई के थाहा होस् र † त्यो बरी त आपूmले एउटा जोडी मिलाउन पाएको उमङ्गमा अझै पनि रमाइरहेकी थिई ।
नीलालाई चियाको तलतलले सतायो, तर कृष्णले अझै चियापत्ति ल्याइपु¥याएको थिएन । उसले भित्ते घडीमा आ“खा पु¥याई । भरखर साढे छ बज्दै रहेछ । उसले डाइनिङ कुर्सीमा बसेर हिजोको अखबार पढ्न खोजी । नीलाका आ“खा अखबारमा भए पनि उसको मन कसै गरे पनि अखबारमा अडिन सकेको थिएन । उसको मन आÏना भरखरैजसो बितेका दिनहरूका मानसचित्र पहिल्याउने धुनमा थियो ।
आभासले बिहे गर्ने त्यत्ति इच्छा गरेको थिएन तर नीलालाई भने बिहा नगरी यसरी दिन प्रतिदिन आभासस“ग गहिरि“दै गएको उनीहरूको सम्बन्धले अत्याउन लागेको थियो । समाजको अवैध परिभाषाले गर्दा उनीहरूबीचका सुखद क्षणलाई पनि सङ्क्रमित पार्न लागिसकेको अनुभूति नीलाले

गरेकी थिई । त्यसैले वैवाहिक बन्धनमा बा“धिने हतार पनि नीलाले नै गरेकी थिई । गु≈येश्वरीको मन्दिरमा गएर उनीहरूले एकअर्कालाई पूmलका माला लगाइदिएका थिए । आÏनो परम्परा थाम्ने नाउ“मा आभासले नीलाको सिउ“दो का“चो सि“दुरले रङ्गाइदिएको थियो र नीलाले पनि आÏनो निधार आभासका खुट्टामा राखेर आपूm उसप्रति समर्पित भएको प्रमाण पेस गरेकी थिई ।
ईश्वरबाहेक कसैलाई साक्षी नराखी उनीहरूले बिहे गरेका थिए । बिहेको अघिल्लो दिन आभासले नीलालाई उसको छोरो विवेक र छोरी अंशुस“ग परिचय गराउन उनीहरूको स्कुल पु¥याएको थियो । आÏनी छोरी स्मृतिकै हाराहारीका आभासका छोराछोरी देख्दा नीलालाई आÏनी छोरीको झझल्को लागेको थियो । त्यस बेला आभासले छोरास“ग खास केही भनेको थिएन । तर छोरीस“ग भने एकान्तमा निकै बेर कुरा गरेको थियो । त्यसपछि उनीहरू चारैजना एकै ठाउ“मा बसेर केहीबेर कुराकानी गरेका थिए । “अंशु † तिमीलाई पनि घरमा आउ“दा एक्लोपन हुनेछैन ।” आभासले आपूmलाई एकान्तको साथीको आवश्यकता पूरा गर्ने क्रममा नीलास“ग बिहा गर्न लागेको कुरा भन्दै पछिल्लो वाक्य बोलेको थियो । “पापा, हजुरको सुखका लागि जसो गरिसिन्छ मलाई राम्रो लाग्छ ।” यसो भन्दाभन्दै अंशुको गला भारी भएको नीलाले चाल पाएकी थिई । आभासका गालामा म्वाइ“ खाएर नीलालाई हात हल्लाउ“दै रुन्चे हा“सो हा“सेर अंशु बिदा भएकी थिई । अंशुका पछिपछिजस्तो विवेक पनि गएको थियो । त्यस बेला अंशुको हा“सोका पछाडि लुकेको पीडाले नीलालाई भने निकै बेरसम्म पछ्याइरह्यो ।
आभासस“ग घनिष्ठ भएको एक वर्ष एक महिनापछि नीला आभासकी जीवनस“गिनी भएर उसका घरमा पुगेकी थिई ।

डोरबेल बजेकाले नीलाका सम्झनाका तरङ्गहरू स्थगित हुन पुगे । “कृष्ण आयो होला †” नीलाले पूर्वानुमानसाथ ढोका खोलेकी थिई । नभन्दै कृष्ण आÏना दुवै हातमा झोला झुन्ड्याएर उभिएको रहेछ । ङिच्च हा“सेर अनुहारमा परिचित भाव ल्याउ“दै र आÏना सेता दा“त देखाउ“दै ऊ यथावत् उभिइरह्यो । उसको उपस्थिति अब नीलाका लागि पनि परिचित र औचित्यपूर्ण भएकाले नीलाले ढोका उघार्दै उसलाई आÏना मुस्कानले स्वागत गरेकी थिई । कृष्ण सामान बोकेर उसको पछिपछि भित्र कोठामा आएको थियो । कृष्ण नीलाको कोठालाई बडो चाख मानेर हेर्दै आÏना कलिला हातहरूले सामान बोकेर उभिई नै रहेको थियो । नीलाले सामान त्यही“ राख्ने आदेश दिएकी थिई र उसलाई बस्ने अनुमति पनि दिएकी थिई, तर पनि ऊ बसेन । उभिएरै आÏनो खल्तीबाट भरखरै ल्याइएका सामानको बिल नीलाका अघि तेस्र्याएको थियो । नीलाले पनि त्यही“ टेबुलमा भएको आÏनो हाते झोलाबाट पैसा झिकेर उसलाई दिई । पैसा गनेर खल्तीमा राख्दै ऊ डराएको भावमा मुस्कुराउन खोज्दै बिदा भएको थियो । त्यसपछि नीलाले पनि ढोका लगाएकी थिई ।
सामानबाट चियापत्ति र चिनी झिकेर पहिले नीलाले चिया बनाई । आÏनो नया“ घरको पहिलो कप चियाले उसलाई एक किसिमको अनौठो तृप्ति दियो । चियाको तलतल मेटि“दा नमेटि“दै ऊ आÏना तरङ्गका लहरहरूमा पुनः डुबुल्की लगाउन थाली ।

त्यसो त बिहे गरेर मात्रै नीला आभासका घरमा भित्रिएकी होइन । बिहे हुनुभन्दा एक वर्षअघि नै उनीहरूको तनमनले एकअर्काको आवश्यकता अनुभव गर्न थालेपछि आभासले लगत्तैजसो उसलाई त्यस घरमा पु¥याएको थियो ।
पहिलो दिन आभासको सुत्ने कोठामा पुगेको बेला सर्वप्रथम उसको बिछ्यौनाको गोडामुन्तिर टा“गिएको सेतो बिरालोको ठूलो ड्ढोटो देखेर नीला निकै अचम्मित भएकी थिई । हुन पनि बिरालाको यति ठूलो तस्बिर उसले आजसम्म कसैको सुत्ने कोठामा पनि देखेकी थिइन । बैठककोठामा भने मानिसहरूले बाघको वा मृगको छाला अथवा कुनै जीवजन्तु वा अरू कसैका पनि तस्बिर वा पेन्टिङहरू सजाएको नीलाले नदेखेकी होइन । तर सुत्ने कोठामा त्यत्ति ठूलो बिरालाको तस्बिर पहिलोपटक देख्दा नीलालाई हुनसम्मको अचम्म लागेको थियो । त्यसो त विवाहित जोडीका सुत्ने कोठामा उनीहरूका रमाइला तस्बिर अथवा कुनै प्रेमपरिणय झल्कने जीवन्त तस्बिर सजिएको पनि उसले नदेखेकी होइन । दर्पणकै घरमा पनि उनीहरूको सुत्ने कोठामा नीला र दर्पणको स्वयंवरका

बेला खिचेको तस्बिरलाई चा“दीको फ्रेममा हालेर उसले आड्ढैले नै सजाएकी पनि थिई । “बिरालो मेरो अत्यन्त प्यारो जीव हो । नीला म बिरालोलाई खूबै माया गर्छु≤ यो तस्बिर मैले बाल्यकालमा पालेको बिरालाको हो । मेरा बुबाले खिच्नुभएको हो यो तस्बिर । तिमीलाई कस्तो लाग्यो ?” नीलाले बिरालाको तस्बिरलाई निकै छक्क परेर हेरेको देखेपछि त्यस बेलाको नीलाको कौतूहल .मेटाउने प्रयास आभासले गरेको थियो । आभासका कुरा सुनेपछि बिरालाको मायाले हो अथवा उसका स्वर्गवासी बाबुले खिचेको तस्बिर भएकाले त्यो तस्बिर आभासले सुत्ने कोठामा टा“गेको हो ? नीलाले त्यस बेला बुझ्न सकेकी थिइन । त्यस दिन आभासको बिछ्यौनामा उनीहरू पहिलोपल्ट रमाउन खोजेका थिए । आभासको अनुभूति त ऊ के जानोस् तर त्यस दिन नीलाका अनुभूतिमा भने आपूm र आभासका बीच बिरालाको त्यो तस्बिर आएको थियो । तेस्रो अस्तित्वको उपस्थितिको आभासले कति कोसिस गर्दा पनि त्यस समयको सा“चो रमाइलो उसले प्राप्त गर्न सकेकी थिइन । त्यसैले आभासको सुत्ने कोठाबाट बाहिर निस्क“दा नीलाले त्यो बिरालाको तस्बिरलाई मनपराएर हेर्न सकिन ।
“म पै“तालीस वर्षको भए“ र अहिलेसम्म मैले सातओटा बिरालाहरू पालिसके“ । सबैभन्दा पहिले थिई नैनकला, त्यसपछि चुआ, हेन्द्री, वंशी, रूपेश, मनमती र सबैभन्दा पछिल्लोचाहि“ अनङ्ग हो । नीला तिमीलाई बिरालो कस्तो लाग्छ ?” बैठककोठामा बसेर चिया पिइरहेको बेलामा आभासले नीलालाई आÏना बिरालाहरूको छोटकरी इतिहास भन्ने क्रममा अप्रत्याशित रूपमा उसको बिरालो रुचि जान्न खोजेको थियो । अचानक आभासको प्रश्नले केहीबेर त नीला अकमक्क नै परेकी थिई । “यसबारे मेरो कुनै अनुभव छैन । हेर्दा त राम्रै हुन्छ, तर मैले नपालेको हुनाले जीवजन्तुका विषयमा म यसै केही भन्न सक्तिन“ ।” नीलाले तटस्थ भएर जवाड्ढ दिएकी थिई । “ए त्यस्तो मनै नपर्ने वा डराउने त केही छैन हैन ?” आभास आश्वस्त हुन खोजेको थियो । “डर त मलाई बाघस“ग पनि लाग्दैन, बिरालो जाबोस“ग के डराउनु †” नीलाले पनि आÏनो साहसको परिचय जोसिलो पाराले दिन खोजेकी थिई । “ए † बाघस“ग पनि नडराउने, अनि मस“ग नि †” आभासले गिज्याएको पाराले भन्दै नीलालाई अ“गालामा बा“धेको थियो । “तिमीस“ग पनि †” नीला निख्रि“दो बै“स पोखेर हा“सेकी थिई । “हो महारानी तिमीस“ग त मै डराउ“छु, हायलकायल पारिदि“दी रैछ्यौ †” नीलाका हात समातेर आÏनो बिहान मात्र खौरेको गालामा दल्दै आभासले भनेको थियो । आभासका कुराले नीलाका अनुहारमा पनि केही सरमका छिटाहरू देखापरेका थिए । दुवैले एकअर्काका आ“खामा हेराहेर गरिरहे र दुवै एकैचोटि खित्का छाडेर हा“सेका पनि थिए । हा“स्दाहा“स्दैको आभासका अनुहारमा अचानक पीडाका केही रेखाहरू पनि देखेर नीलालाई नरमाइलो लाग्न खोज्दै थियो । “एउटा कुरा सुन्छ्यौ नीला † रूपालाई बिरालो पटक्कै मन पर्दैनथ्यो । उसले मेरो अनङ्गलाई त विष पनि खुवाउने प्रयत्न गरेकी थिई । ऊ बिरालाको नामै सुन्न सक्तिनथी ।” अचानक आभासको स्वरमा भारीपन आउन लागेको जस्तो नीलालाई लाग्यो । तीन सीटे सोड्ढामा उनीहरू त्यस बेला बसेका थिए । कसोकसो नीलाको काखमा आÏनो टाउको राखेर आभास ढल्किसकेको थियो । “मैले रूपालाई धेरैचोटि भने“, म बिरालोलाई माया गर्छु । तिमीले मेरो प्यारो बिरालोलाई दुव्र्यवहार नगर । म आपूmलाई कसैले नराम्रो गरे पनि सहु“ला तर मेरो बिरालालाई नराम्रो गर्ने कसैको आशय पनि सहन सक्तिन“ । तर उसले कहिल्यै मेरो कुरै सुनिन≤ एउटा कानले सुनेजस्तो गरेर अर्को कानले उडाइदिन्थी । उसले एकनास मेरो बिरालाको खेदो गरिरही, तर मैले भने झन्झनै बिरालोलाई माया गरिरहे“ । अनङ्गभन्दा अघिकी मेरी बिराली मनमती पनि कालगतिले मरेकी हो जस्तो मलाई लाग्दैन । बेलुकी म सुत्ने बेलामा सद्दे भएकी बिराली बिहान म उठ्दा मरिराखेकी थिई । म कति रोए“ मनमती मर्दा, तर रूपाले पटक्कै शोक गरिन । त्यस बेला त मैले रूपामाथि शङ्का पनि गरिन“ तर अनङ्गलाई कीटनाशक औषधी मिसाएको मासु उसले खुवाएको थाहा पाएपछि भने मनमतीलाई पनि उसैले मारेकी हो जस्तो मलाई लागेको छ ।” निक्कै लामो सास ड्ढेरेर आभासले भनेको थियो ।
आभासका कुरा सुनेपछि त्यस बेला नीलालाई आभासप्रति हुनसम्मको सहानुभूति पलाएको थियो भने रूपाप्रति ऊ थाहै नपाई आक्रोशित हुन पुगेकी थिई । “रूपाले नै अनङ्गलाई विष खुवाएको तिमीले कसरी थाहा पायौ त ? अनि अनङ्ग म¥यो ?” नीलाले बिरालाको कथामा रुचि लिएर सोधेकी थिई । “अनङ्गले मासु चाट्नासाथ बान्ता गर्न खोजेको रहेछ । संयोगले त्यस बेला म अनङ्गलाई खोज्दै त्यहा“ आइपुगेको थिए“ । अनङ्गले मासु खान सकेन र स्वा“स्वा“ गर्न थाल्यो । म आत्तिएर हत्तपत्त अनङ्गलाई मोटरमा हालेर पशु डाक्टरकहा“ पुगे“ । नभन्दै डा. कायस्थले अनङ्गलाई बान्ता गराए । “यसले कीटनाशक विष खाएको छ ।” डा. कायस्थले भने । त्यसपछि डाक्टरले अनङ्गलाई एउटा सुई दिएपछि उनले लेखिदिएका औषधीहरू पनि किनी म घर ड्ढर्केको थिए“ । म घरमा पुग्दा अनङ्गको भा“डामा भएको मासु त्यहा“ थिएन । नोकरचाकरलाई सोध्दा “हामीलाई थाहा छैन” भने । रूपालाई सोध्दा उसले “मैले ड्ढालिदिए“” भनी । “किन ड्ढाल्यौ” भनेर मैले सोध्दा उसले कुनै जवाड्ढ दिइन । त्यसपछि मैले रूपालाई नै सोधेको थिए“— “आज अनङ्गलाई कसले मासु खान दिएको थियो ?” “मैले” रूपाले निकै कठोर आवाजमा जवाड्ढ दिएकी थिई । “अनि मासुमा विष पनि तिमीले मिसाएको हो ?” मैले रूपाका अनुहारमा आ“खा गाडेर हेर्दै सोधेको थिए“ । तर मेरो पछिल्लो प्रश्नको जवाड्ढ रूपाले दिइन । ऊ बोल्दै बोलिन ।
त्यसो त रूपा यो घर छोडेर गइसकेपछि पनि धेरैपछि मात्र रूपाका राखनधरन गर्ने बाकसमा मैले कीटनाशक औषधीको सिसी ड्ढेला पारेको थिए“ ।
आभासको स्वरमा निराशाको व्यापकता थियो । त्यस बेला नीलालाई आभासप्रति धूमधाम प्रेम उर्लेर आएको थियो र रूपाप्रति घनघोर वितृष्णा । “कस्ती हत्यारिणी आइमाई ?” नीलाले रूपाप्रतिको आÏनो मनको ड्ढोहोर मनमनै पोखेकी थिई । त्यस बेला बाहिर देखिने गरी भने नीलाको दाहिने हात आभासका छातीका रौ“ सुमसुम्याउन व्यस्त थियो । “अनङ्ग अहिले कहा“ छ त ?” नीलालाई आपूmले नदेखेको त्यो दयनीय जीव पनि हेरू“ हेरू“ लागेको थियो त्यस क्षण । “रूपाले घर छोडेर हि“डेको दुई वर्षपछि अनङ्ग पनि म¥यो । भोलि अनङ्ग मरेको दुई वर्ष पुग्छ ।” आभासको स्वर केही भक्कानिएको पनि थियो । नीलाले आभासले चाल नपाउने गरी उसका आ“खामा हेरी । उसका चिम्लिएका आ“खाका परेलाका डीलबाट आ“सुका थोपा खस्लान्खस्लान् जस्तो गरेर ड्ढेरि भित्रै ड्ढर्किएका थिए । त्यसपछि त्यस दिन उनीहरूबीच अरू केही कुराकानी भएन । त्यसपछिका दिनहरूमा पनि बिरालो या त्यससम्बन्धी कुनै कुरा भएको थिएन । यत्ति हो≤ आभासको सुत्ने कोठाको बिरालाको तस्बिर भने नीलाका लागि प्रिय हुनै सकेको थिएन । आभासको बिरालो प्रेमको कथा सुनिसकेपछि नीलाले आभासस“ग त्यो तस्बिर सुत्ने कोठाबाट बाहिर निकाल्ने प्रस्ताव राख्न सक्ने कुरा पनि थिएन ।

पहिलो दिन

आज नीला र आभासको बिहे भएको पहिलो दिन हो । विवाहित हुनुको कुनै नौलो अनुभूति नहु“दानहु“दै पनि आज नीलाका मनका तहतहमा खुसीका मीठा अनुपम लहरहरू आउ“दै जा“दै गर्दै छन् ।
“नीला † मेरो इच्छा पुग्यो । तिमीहरूको जीवन सुखमय बितेको देख्नसुन्न पाऊ“ ।” त्यस रात सुदेश र उर्मिलालाई बिदा गर्ने बेलामा नीलालाई आÏनो अ“गालोमा बा“धेर उर्मिलाले भनेकी थिई । आभास र नीलाका सल्लाहले नै आÏनो बिहाको उपलक्ष्यमा उर्मिला र सुदेशलाई मात्र बेलुकीको खानाका लागि बोलाएका थिए ।
आपूmभित्र उमङ्ग, उत्साह र अपार आनन्दप्राप्तिको अवसर भए पनि उनीहरू दुवैको यो दोस्रो विवाह भएका कारण पराई आ“खाका अघि आÏनो रमाइलो खण्डित हुने डरले उनीहरूले कसैलाई पनि डाकेका थिएनन् । उनीहरूबीचको पुल भएकी उर्मिलालाई मात्र आÏनो खुसीमा साझेदार बनाएका थिए ।
“नीला † तिमीलाई पाएपछि मैले मेरो जीवनको रोकिएको गतिलाई अघि बढाउन पाएको महसुस गरेको छु । म तिमीलाई खूबै माया गर्छु≤ सधै“ गरिरहनेछु ।” त्यस रात भावविभोर भएर आभासले भनेको थियो । “मलाई पनि तिम्रो साथले नवजीवन दिएको छ । म जीवनपर्यन्त तिम्रो प्रेमको आभारी रहनेछु ।” आभासको अ“गालोमा बा“धिएको त्यस क्षण उसैको नसामा डुबेकी नीलाले पनि भनेकी थिई । “जिल्ला अदालतको मेरो साथी अनुप बाहिर गएको रहेछ≤ एक हप्तामा ड्ढर्कन्छ । ऊ आउनासाथ “कोर्ट म्यारिज” पनि गरिहाल्ने ।” आभासले अ“गालो कस्तै भनेको थियो । “भैगो नि † हामीले भगवान् साक्षी राखेर बिहे गरिसक्यौ“ । कोर्ट म्यारिज किन गर्नुप¥यो र ?” नीलाले अ“गालोबाट केही फुत्कन खोज्दै भनेकी थिई । “होइन नीलु † हामी दुई नै बा“चुन्जेलसम्म त कानुनी कुराको

जरुरी पनि पर्दैन । तर केही गरी म पहिले मरे“ भने“” आभासले बोल्दाबोल्दै उसको मुखमा नीलाले आÏनो दाहिने हात पु¥याएकी थिई । “तिमी मात्रै चाहिन्छ मलाई≤ तिमी नभएपछिको तिम्रो धन के काम मलाई ? आजको दिन पनि यस्तो नरमाइलो कुरा गर्ने तिमी ?” नीलाले केही रुष्ट हुन खोज्दै भनेकी थिई । कसोकसो उसको गला पनि अवरुद्ध हुन खोजेको थियो । “होइन≤ मेरी प्यारी, जीवनमा धेरै कुरा सोच्नुपर्छ । मैले तिम्रो चित्त दुखाउन खोजेको पक्कै पनि होइन । तर अहिलेको युग कानुनी मान्यतामा अडिएको युग हो । धर्म र अधर्मको नापजोख पनि कानुनले नै गर्छ । त्यसैले हाम्रो विवाहलाई कानुनसम्मत पनि बनाउनुपर्छ भन्न मात्र खोजेको हु“ मैले ।” त्यसपछि पुनः रातको मिठास बोलाउने क्रममा आभासले नीलालाई पनि आÏना कुरामा सहमत बनाएको थियो ।
नाइटबल्बको उज्यालामा पनि तस्बिरका बिरालाका आ“खाले भने नीलालाई हेरिरहेझै“ लाग्यो । तर त्यस बेला उसले त्यो तस्बिरको बिरालाका आ“खा नदेखेजस्तो गरेर आÏनो मनलाई बा“धिरही ।
आधारातमा नीला बिउ“झिएकी थिई । त्यस बेला पनि तस्बिरको बिरालाका आ“खाले एकनास उसलाई हेरिरहेका थिए । रातको चकमन्नतामा बिरालाका एक जोडी कुइरा आ“खा देख्दा नीलालाई अचानक डरको अनुभूति पनि भयो । आभास सन्तुष्ट निद्रामा मस्त थियो । नीलाले नाइटबल्ब पनि निभाई । कोठामा अब निस्तब्ध अन्धकारको मौनता छाएको थियो ।
नीलाले आ“खा चिम्लिई । झनै अ“ध्यारो भयो । उसले हात बढाएर निदाएको आभासलाई अ“गालो हाली । मनको डर भने हरायो तर आभास र आपूm टा“स्सिएको अ“गालोका बीचमा त्यही तस्बिरको बिरालाका आ“खा आएजस्तो लाग्यो उसलाई । नीला आभासस“ग एकदमै टा“स्सिएर निदाउन खोजी ।

दोस्रो दिन

“नीला † आज हामी नारायणघाट हाम्रो खेतीमा पुगेर आऊ“ । तिमीलाई पनि देखाइदिन्छु । धेरै दिन भयो म नगएको । यात्रा रमाइलो लाग्छ मलाई≤ अझ साथमा तिमी भए पछि झनै रमाइलो हुन्छ ।” बिहान सबेरै आभासले नीलालाई भनेको थियो । वीरगन्ज जा“दा बसबाट देखेको भए पनि नीलाका लागि नारायणघाट त्यत्ति परिचित ठाउ“ थिएन । नीलाले ब्याङ्कबाट तीन दिनको बिदा लिएका कारण उसलाई अरू दुई दिनसम्म केही चिन्ता थिएन । “मेरो भोलिसम्म मात्र बिदा छ ।” नीलाले आभासलाई आÏनो बिदाबारे पुनः जानकारी गराएकी थिई । “मलाई थाहा छ≤ त्यसैले त आजको रात त्यहा“ बस्ने, भोलि बेलुकी यहा“ आइहालिन्छ । तिम्रो अड्ढिस पर्सिदेखि जानुपर्ने हैन ?” आभासले सोधेको थियो ।
बाटाका लागि चाहिने सरसामानहरू आभास आड्ढै“ले नोकरहरूको सहयोगमा मोटरमा राखेको थियो । उसले सबै तयारी गरिसक्ता बल्लतल्ल नीला आपूm तयार भएकी थिई । बिहानको खाना अलि छिट्टै खाएर उनीहरू नारायणघाटका लागि हि“डेका थिए ।
“नीला † तिमी यो पेन्टिङ्स“गै उभिऊ त म तिम्रो ड्ढोटो लिन्छु ।” आभासले उसको बाबुका पेन्टिङहरू टा“गिएको हलका अघि उनीहरू पुग्नासाथ टक्क उभिएर भनेको थियो । आभास नीलाको ड्ढोटो खिच्न एकदमै तयार थियो । आभासका हातमा क्यामेरा भएको कुरा पनि नीलाले चाहि“ भरखरै मात्र याद गरेकी थिई । आपूm उभिएको भित्तातिर ड्ढर्केर नीलाले हेरी । त्यहा“ एउटा अमूर्त पेन्टिङ थियो । त्यो पेन्टिङ राम्रो थियो । पेन्टिङ अमूर्त भएको कारण नीला र आभास दुवैले आआÏना कल्पनाका दृश्यहरू त्यहा“ देख्थे । नीला त्यो पेन्टिङमा पहाडका थुम्काहरू र रुखहरू देख्थी भने आभास त्यस पेन्टिङमा बिरालाहरूको झुन्ड देख्थ्यो । आभासको मन परेको पेन्टिङमध्येको एउटा विशेष पेन्टिङ थियो त्यो । त्यसैले नीलालाई त्यस पेन्टिङस“ग ड्ढोटो खिच्नुको कुनै तुक नभए पनि आभासको खुसीका लागि ऊ पेन्टिङस“गै उभिई र आभासले आÏनो रुचिअनुरूप नीलाको तस्बिर क्यामेरामा कैद गरेको थियो ।

त्यसो त आभासले नीलाको यो पहिलो तस्बिर खिचेको पनि होइन । आभासलाई हातमा क्यामेरा भएपछि ड्ढोटो खिचिरहन मनलाग्दो रहेछ । उसले यसअघि अर्थात् नीला र आभासको घनिष्ठता भए यता नीलाका सयौ“ तस्बिरहरू खिचेको थियो । “किन यतिविघ्न तस्बिर खिच्छौ । के काम यत्तिका तस्बिर ? एकैखाले यत्तिका तस्बिरको अर्थ नै के छ र †” नीलाले एकदुईपटक नजानि“दो विरोध पनि जनाएकी थिई । “तिमीलाई थाहै छैन नीला † यो संसार परिवर्तनशील छ । यहा“ हरेक पलपलमा परिवर्तन हुन्छ । तिमी भन्छ्यौ एकै किसिमका तस्बिर खिचेको भनेर, यो कुरा सम्भव नै छैन । एउटा ड्ढोटो खिचिसक्ता नै तिमीमा कति ठूलो परिवर्तन आइसकेको हुन्छ । अर्को कुरा मलाई लाग्छ मेरा हातमा क्यामेरा होस् अनि म तिम्रो तस्बिर खिचिरहू“ ।” कविजस्तो भएर कवितामा बोलेको थियो ऊ । हुन पनि कहिले नीलाको टाउकाको मात्रै, कहिले उसको ऑखालाई महइभ्व दिएर, कहिले कपाललाई महइभ्व दिएर, कहिले नीलाले मोटर साइकिल हा“केको भावमा, कहिले मोटर, कहिले ट्रक र घोडा हा“केका समेत तस्बिरहरू आभासले खिचेको थियो । एउटै मानिसका यत्ति धैरै तस्बिर पनि खिचि“दोरहेछ भन्ने कुरा पनि नीलाले आभासकै साहचर्यबाट थाहा पाएकी थिई ।
नारायणघाट पुग्नुअघि पनि राजमार्गका अधिकांश सुन्दर दृश्यहरू भएका ठाउ“हरूमा आभासले नीलाको तस्बिर खिचिर≈यो । नारायणघाटस्थित उसको मौजामा पुग्दा आभासले नीलाका तस्बिर खिचेरै तीनओटा रीलहरू सिद्ध्याइसकेको थियो ।
ड्ढलपूmलका बगै“चाहरूले घेरिएको आभासको खेती निकै मनोरम थियो । मोटरमा चढेर घुम्दा पनि झन्नै तीस मिनेटभन्दा बढी समय लाग्ने उसको मौजा परिसरको क्षेत्रड्ढल कति होला भन्ने अनुमान नीलाले गर्न सकिन । आभासको त्यस मौजाको हेरचाह गर्ने सरयुग भन्ने मानिस रहेछन् । निकै मोटा सरयुग मिजासिला भएकाले नीलालाई पराईपनको अनुभूति पनि हुन पाएन । सरयुगकी स्वास्नी र बुहारीले नीलाको ज्यादै खातिरदारी गरेका थिए । सरयुगका बाजेको पालादेखि नै सरयुगहरूले उनीहरूको यो मौजाको रेखरेख गर्दै आएका रहेछन् । तर सरयुगभन्दापछि अब कसले यहा“को हेरविचार गर्ला भन्ने कुरामा सरयुग चिन्तित रहेछन् । किनभने सरयुगको एकमात्र छोरो रामप्रताप कलेजोको बिमारीले भरखरैमात्र मरेको रहेछ । छोरो बिरामी परेको थाहा पाइसकेपछि पनि नातिको आकाङ्क्षाले दुई वर्षअघि उनीहरूले बुहारी भियभयाएका रहेछन्, तर उनीहरूको इच्छा दैवलाई मन्जुर भएन । अहिले युवती विधवा बुहारीको भविष्यको चिन्ताले समेत उनीहरूलाई गालेको रहेछ ।

तराईवासी मधिसे समुदायका सरयुगको परिवारमा उनीहरूको आÏनो संस्कारका साथसाथै आभासको राणाखानदानको संस्कारको पनि मिसावट भएको रहेछ । “राजालाई गुन्द्रुक मीठो लाग्ने भएकाले यो गु्न्द्रुक रामप्रतापकी आमाले आड्ढै“ बनाएकी हो हजुर †” सरयुगले बेलुकीको खानपिनका बेला भनेका थिए । “खूवै मीठो पनि छ≤ काकीलाई भोलि बिहानको खानामा तामाबोडी पकाउन भन्नुस् है सरयुगकाका ?” गुन्द्रुक र भातको स्वाद लि“दै आभासले भनेको थियो । “बुझ्यौ नीला, मम्मीहजुर स्वर्गे भएपछि मलाई मीठो लाग्ने खानेकुरा यहा“ सरयुगकाकीले मात्रै खुवाउनु हुन्छ ।” आभासले सरयुगको अनुहारमा हेर्दै भनेको थियो । “हजुर, अब यो संसारमा हाम्रो पनि राजाबाहेक को छ र ? आज राजा सवारी भएकाले मात्रै रामप्रतापकी आमा कति दिनपछि भान्साघरमा आएकी हो । नत्र भान्सामा बुहारीले जे बनाई त्यही हो । हाम्रो स्वादको मीठो सबै रामप्रतापले लिएर गइहाल्यो ।” बोल्दाबोल्दै सरयुगको गह भरिएर आएको थियो । “राजा † यो हजुरलाई मीठो लाग्ने कुखुराको भियभया“स ।” त्यसै बेला रामप्रतापकी आमा खानेकुरा लिएर आएकी थिइन् । “काकी पेट भरिइसक्यो, अझै खानेकुरा ल्याउ“दै हुनुहुन्छ ।” आभासले खुसी हु“दै भनेको थियो । हुन पनि खाना अत्यन्तै सुरुचिपूर्ण र सुस्वादु थियो । नीलालाई पनि निकै लामो समयपछि यति स्वादिलो खाना खाएको अनुभूति भएको थियो ।
उनीहरूको खानपिन सरयुगकै घरमा भए पनि सुत्न उनीहरू आÏनै निवासमा पुगेका थिए । सरयुगको घरबाट पैदल हि“ड्दा मुस्किलले पा“च मिनेटको ड्ढरकमा आभासको घर थियो । मान्छे नबसेको त्यो घर पनि सड्ढा सुग्घर र झकिझकाउ थियो । बगै“चामा पनि मौसमअनुसारका पूmलहरू फुलिरहेका थिए । बिजुलीबत्तीको उज्यालोमा बगै“चाको रौनकले घरलाई थप आकर्षक बनाएको देखिन्थ्यो । राम्ररी हेरविचार गरिदिने मानिस भएमा मानिस नै नबसेको घर पनि राम्रो हु“दोरहेछ जस्तो लाग्यो नीलालाई ।

घरबाहिर मात्रै नभएर घरभित्र पनि एकदमै सड्ढासुग्घर, सजिसजाउ र व्यवस्थित देख्दा नीलालाई अचम्म पनि लागेको थियो । आभासको काठमाडौ“ विशालनगरस्थित निवास र यहा“को निवासमा एउटा कुराको चाहि“ गजब समानता थियो । यहा“ पनि त“छाड र मछाड गरिरहेका मूर्ति र पेन्टिङहरू देखिन्थे । आभासले भनेजस्तै अझ काठमाडौ“मा भन्दा धेरै कलाकृति यही“ थिए । सरयुगकाका उनीहरूलाई पु¥याएर ड्ढर्किसकेका थिए । नीला छक्क परेर मूर्ति र पेन्टिङका डङ्गुर हेरिरहेकी थिई । “बुवाहजुर धेरैजसो यसै घरमा राज हुन्थ्यो । विशालनगरमा त्यति मनपराइबक्सन्न थियो । मलाई पनि सानो छ“दा काठमाडौ“ पटक्कै मन पर्दैनथ्यो । ठूलो स्कुलमा पढाउनका लागि मम्मीहजुर मलाई लिएर काठमाडौ“मै राज भयो । अहिले मलाई खाना पकाएर खुवाउने दलबहादुर दाइले त्यस बेला बुवाहजुरको खानपिन हेर्थे । मम्मीहजुर मलाई होस्टलमा राख्न मन नपराउने, बुवाहजुरलाई काठमाडौ“ बस्न मनै नपर्ने र मेरो शिक्षाका लागि यहा“ राम्रो स्कुल नभएका कारण बुवाहजुर र मम्मीहजुर धेरैजसो अलगअलग्गै बस्नुहुन्थ्यो ।” आभासले आÏनो विगत नीलाका सामु उघार्न खोजेको थियो । “यहा“ यस्तो रमाइलो रहेछ । तिमी किन काठमाडौ“ बसिरहेको होला ?” नीलाले आभासका अनुहारमा हेर्दै भनेकी थिई । “अ“ ऽऽऽऽ हेर न केटाकेटीमा यहा“ एकदमै रमाइलो लाग्थ्यो । हिजोआज यसो कहिलेकाही“ भनेको भिन्नै हो≤ यही“ बस्न त मनै लाग्दैन । काठमाडौ“कै बसाइको बानी परेछ । अनि के त रानी अब यतै बस्ने त ?”
कुराकानी गर्दागर्दै उनीहरू सुत्नेकोठाको ढोकामा पुगिसकेका थिए । “तिमी बसे त म बसिहाल्छु नि † मलाई त सारै रमाइलो लाग्यो ।” नीलाले सुत्ने कोठाभित्र प्रवेश गरेर भनेकी थिई । “तिमी जहा“ म त्यही“, तिमी नभएपछि जस्तै रमाइलो ठाउ“ पनि नरमाइलो हुन्छ ।” आभासले सुत्ने कोठामा भएको भव्य एवम् विशाल पलङमा नीलालाई लडाएर म्वाइ“ खा“दै भनेको थियो । आभासको स्पर्शले रोमाञ्चित भएकी नीलाले केहीअघि मात्रै आभासको यति विघ्न सम्पन्नताका अघि आपूm आर्थिक रूपले पुड्को भएको अनुभूति पनि यस बेला बिर्सेकी थिई ।
“रूपाले यो घर सारै मन पराएकी थिई≤ काठमाडौ“मा छोराछोरीको स्कुल बिदा हुनासाथ ऊ यता आउन कर गर्थी ।” नीलालाई अ“गालोमा बा“धीबा“धी आभासले भनेको थियो । प्रेमपरिणयको संसारमा प्रवेश गर्न लागेकी नीलालाई यस्तो रमाइलो क्षणमा आभासले यसरी रूपाको कुरो उप्काएर वातावरण नै चिस्याएको अनुभूति भएको थियो । “यस्तो ठाउ“मा यस्तो राम्रो घर । बगै“चा कसलाई पो नराम्रो लाग्ला र †” रूपालाई सामान्यीकरण गरेर भए पनि नीलाले आÏनो मनको तुस ड्ढाल्न खोजेकी थिई ।
त्यसपछि यात्राको थकाइसमेतले गर्दा सुन्दर बिछ्यौना देख्नासाथ नीलाका आ“खालाई निद्राले छोप्न खोजेको थियो । हतारहतार शौचालय पसेर मुक्त भएपछि नीला रात्रिपोसाक पहिरिएर बिछ्यौनामा सुती आ“खा चिम्लिएर दिनभरिको थकाइ मार्न खोज्दै थिई । त्यसै बेला भरखरै मात्र बिछ्यौनामा आइपुगेको आभासले नीलाका नजिकमा आएर आÏनो दाहिने हातको चोर औ“लाले नीलाका ओठमा घर्षण गरेको थियो । तर नीलाले आ“खा नखोलेर निदाएकै अभिनय गरिरही । त्यसो त नीलाको निद्रा आभासको स्पर्शले कता हो कता भागेको थियो. ।
केहीछिनअघि मात्रै निद्रा र थकाइले गलेको नीलाको शरीर आभासको स्पर्शले तरोताजा भएर शरीरभरि स्पूmर्ति पनि सञ्चार भइसकेको थियो । भित्रभित्रै काउकुतिएकी नीलाले आ“खा चिम्लीचिम्ली आÏना ओठमा मुस्कान छरेकी थिई । बिस्तारै आ“खा खोलेकी नीलाले आपूmलाई नै एकटकस“ग हेरिरहेका आभासका एकजोडी आ“खालाई पनि झट्टपट्ट आÏनै आ“खामा कैद गरेकी थिई ।
त्यसपछि नवीन परिवेशमा पूर्वमिठासको पुनरावृत्तिको समय उनीहरूमाझ निर्विघ्न बितेको थियो । “आहा जीवन कति रमाइलो हु“दो रहेछ † सुख यसरी मानिसका रौ“का त्यान्द्रात्यान्द्रामा पनि सञ्चारित हुन सक्तो रहेछ ।” त्यस रात आभासको अ“गालोमा निदाउनुअघि नीला यस्तै अनुभूतिहरूले खचाखच भरिएकी थिई ।

तेस्रो दिन

आÏनो गालामा कसैको चिसो तर मीठो स्पर्श परेपछि नीलाका आ“खा उघ्रेका थिए । “रानी † उज्यालो भएको पनि निकै बेर भइसक्यो ।” गए रातिको बा“की नसालाई स“गाल्दै नीलाका गाला चुमेर आभासले भनेको थियो । नीलाले आभासलाई हेरी । आभासले नुहाई पनि सकेको प्रमाण उसका भिजेका केशहरूले दिइरहेका थिए । “मलाई अघि नै किन नउठाएको, आपूm मात्रै उठेर ¬” नीलाले मायालु पाराले आभासको गर्दनमा आÏना हातहरूको मालाकार पारेर झुन्डेको भाकामा टा“स्सि“दै भनेकी थिई । “तिम्रो त्यस्तो आनन्दको मस्त निद्रा भङ्ग गर्ने अपराध म गर्ने नै थिइन“ प्यारी † सरयुगकाकाले पठाएको फुच्चे केटो दुईपल्ट आइसक्यो । चिया ल्याउने खबर लिएर आएको त्यो केटो ड्ढेरि पनि आइपुग्ला भन्ने डरले मैले तिमीलाई उठाउने धृष्टता गरेको हु“ । प्यारी † मैले तिम्रो मीठो निद्रा विथोले“ ।” आभासले नीलालाई मायाको सागरमा डुबाउ“दै भनेको थियो । “आभास † जीवन कति रमाइलो रहेछ † यो पल यही“ रोकिए हुन्थ्यो≤ तिमीस“ग यसरी नै युगयुग बिताउन पाए हुन्थ्यो † तिमीले मलाई यस्तो जिन्दगी दिएर तिमीप्रति मलाई जन्मजन्मान्तरका लागि आभारी बनायौ । के तिमीलाई पनि मलाईजस्तै रमाइलो भएको छ ?” नीलाले आभासबाट पाएको अपरिमित आनन्द भोग्दै उसैलाई प्रश्न गरेकी थिई । “मलाई लाग्छ, तिमीले भन्दा मैले अझ बढी आनन्द प्राप्त गरिरहेको छु । तिमीले मेरो निरस जीवनमा रससञ्चार गरिदिएकी छौ । तिम्रो संसर्गबाट मलाई पनि अतुलनीय सुख प्राप्त भएको छ ।” आभासले पनि नीलाको अस्तित्वलाई हार्दिक रूपले स्वीकार गरेको सुनेपछि ऊ थप पुलकित भएकी थिई ।
त्यसपछि नीला नित्यकर्मबाट निवृत्त हु“दा नहु“दै सरयुगकाकाले पठाएको केटो चिया ल्याउने खबर लिएर गएको थियो । बगै“चामा राखिएका मेचटेबुलमा बिहानको सुखद समय बित्न लागेको थियो । उनीहरूले चिया पिउ“दापिउ“दै सरयुगकाका पनि त्यहा“ आएका थिए । “राजा † यसो आÏनो गाउ“तिरको हालखबर पनि लिइबक्सने हो कि ? किसानहरूलाई उनीहरूकै दैलोमा हजुरले हेरिदि“दा मात्रै पनि उनीहरू सारै रमाउ“छन् ।” सरयुगकाकाले गाउ“ घुम्ने प्रस्ताव राखेका थिए । “जाऔ“ न त काका, के भो र ? नीला तिमी पनि जाने हो ? हि“ड न, कस्तो रै’छ हाम्रो गाउ“ तिमी पनि हेर ।” आभासले नीलातिर ड्ढर्केर भनेको थियो । “एकैछिन है त ?” नीला उनीहरूस“ग अनुमति मागेर भित्र पसेकी थिई ।
केही हलुका ˘ाृङ्गार र सामान्य पोसाकमै नीला पनि आभासका साथमा त्यहा“बाट हि“डेकी थिई । झन्नै पन्ध्रबीसओटा जति झोपडी घरहरू भएका किसानहरूस“ग आभासले त्यस दिन भलाकुसारी ग¥यो । ती किसानहरूले आभासका खुट्टै ढोगु“लाजस्तो गरेको देख्दा नीलालाई कसोकसो नरमाइलो पनि लाग्न खोजेको थियो । यसो हेर्दा आभासका हजुरबा जस्ता उमेरका मानिसहरू पनि आभासस“ग नुहेको देख्दा नीलालाई संसारको भौतिक प्रबलताप्रति वितृष्णा हुन खोज्यो । कतिपय आइमाईहरूले नीलालाई पनि त्यसै गरेर उनीहरूस“ग धन नहुनुको निरीह सम्मान प्रकट गरेका थिए ।
“अब आजलाई यही“बाट ड्ढर्कौं सरयुगकाका । नीलालाई त्यत्तिको पैदल हि“ड्ने बानी पनि छैन । तिमी थाक्यौ होला नीला ? अब ड्ढर्कने ।” आभासले नीलाका दाया“ का“धमा उसको दाहिने हात राख्तै भनेको थियो । नीलाको सम्पूर्ण थकाइ उसको स्पर्शले हराउन खोज्दै थियो, तर लगत्तै उसले आÏनो हात हटायो । तिर्खाएको बेला भेटिएको पानी प्यास नमेटि“दै सुकेको अनुभूतिले नीलाले “किन हात हटाएको” भन्ने भावले आभासका अनुहारमा हेरेकी थिई । आभासले नीलाको असन्तुष्टि दृष्टिबोघ गरेर आÏना आ“खाले नै उनीहरूबीच सरयुगकाकाको उपस्थिति पनि भएको लक्ष्य गरेको थियो । त्यसबखत नीलालाई पनि सरयुगकाकाको उपस्थितिको प्रत्यक्षताले लज्जाबोध भएको थियो ।
“राजा † ऊ त्यो घर जसबहादुरको हो≤ त्यहा“सम्म पुगेर ड्ढर्कौं हु“दैन ?” सरयुगकाकाले उनीहरूभन्दा झन्नै बीस कदमजति पर भएको घरलाई लक्षित गर्दै भनेका थिए ।
“आहा † बिरालाका कस्ता राम्रा बच्चा रहेछन्, हेर त नीला †” एउटा मात्र माउ बिरालाका ओरिपरि घुम्दै गरेका तीनओटा छाउरा देखाउ“दै आभासले भनेको थियो । उनीहरूले जसबहादुरका आ“गनमा टेक्दा नटेक्दै आभासको दृष्टि बिरालामा परिसकेको थियो । सेतो र खैरो पाटा परेका घोर्ले

खालका बिरालाका बच्चाहरू हेर्दा सुन्दर पनि थिए । त्यसो त मसिना बच्चाहरू केका पो नराम्रा हुन्छन् र † “तिम्रो बिरालो हो जसबहादुर ?” आभासले आÏनाअघि उभिएको मानिसलाई सोधेको थियो । “हो राजा, मेरै घरपालुवा बिरालो हो । यो नभए त मुसाले टिक्नै दि“दैन् नि हजुर हामीलाई † छओटा पाएकी थिई, ढाडेले छाउरा बा“च्नै दि“दैन । बल्लतल्ल अहिलेसम्म तीनओटालाई जोगाउन सकेका छौ“ ।” जसबहादुरले निहुरिएर आÏनो चोरऔ“ला र बूढी औ“लाले एउटा छाउराको घा“टी मास्तिरको छालामा समातेर झुन्ड्यायो । “लौ न नि, के गरेको होला त्यस्तो, त्यो बच्चालाई †” त्यस्तो दृश्य जीवनमा पहिलोपल्ट देखेकी नीला चिच्याएकी नै थिई । उसका अनुहारमा पनि डरका रङहरू देखापरेका थिए । “ए लाटी, बिरालाको छाउरो बोक्ने असली तरिका नै त्यही हो । हेर त त्यसले कति सन्चो मानेको छ । माउले पनि तिनीहरूलाई त्यसरी नै बोक्छे ।” आभासले हा“सेर नीलाको डर हटाउन खोजेको थियो । आभासका कुरा सुनेर नीला केही आश्वस्त भएकी थिई तर कताकता उसको चित्तचाहि“ बुझिरहेको थिएन ।
“जसबहादुर † यो एउटा मलाई देऊ≤ म काठमाडौ“ लान्छु । अब त दूध खानसक्छ होइन यल्ले ।” आभासले जसबहादुरका हातमा भएको बिरालाको छाउरो आÏनो अ“जुलीमा थाप्दै भन्यो । आभासको अ“जुलीमा आएको बिरालो बिस्तारै “म्याउ“” ग¥यो । त्यसै बेला माउ बिरालो पनि आभासका खुट्टानेर आएर “म्याउ“ म्याउ“” गरिरह्यो । ठूलो बिरालाका पछिपछि साना बिरालाहरू पनि मसिनो स्वरमा “म्याउ“ म्याउ“” गर्दै थिए । आÏनो पारिवारिक विखण्डनको जानकारी पाइसकेका ती बबुराहरू त्यसरी एकोहोरो कराउनुबाहेक अरू के नै गर्न सक्थे र †
“यति सानो बच्चा, अलि ठूलो भएपछि लैजा“दा हु“दैन ?” नीलाले आमा बिरालोका काखबाट बच्चा बिरालो नखोस्ने भावले आभाससमक्ष मधुरो प्रतिकार गरेकी थिई । “तिमीलाई के थाहा नीला ? दूध मात्रै खान सक्यो भने भइहाल्छ । जति सानो छाउरो पाल्यो त्यति छिट्टो रत्तिन्छ । मैले मनमतीलाई योभन्दा सानामा पालेको थिए“ । यसले पनि भा“डामा खानसकेन भने दूधदानीमा खुवाउनुपर्ला ।” आभास अब बिरालाको छाउरो छोड्ने मनस्थितिमा छ“दै थिएन । “दुइटै लगिबक्सिए पनि भइहाल्छ नि राजा †” जसबहादुरले अर्को छाउरो पनि अघिकै ढा“चाले उचालेको थियो । “मलाई एउटा छाउरो भए पुग्छ । यो मैले बोकेको छाउरो नै हो हैन त सरयुगकाका ?” आभासले बिरालाको लिङ्ग ठहर गर्न सरयुगकाकास“ग पनि सहयोग मागेको थियो । “हो राजा, यो त छाउरै हो तर छाउरी पाल्नु राम्रो भन्छन् नि होइन र ?” सरयुगकाकाले बडो ध्यानपूर्वक बिरालाको अङ्ग नियालेपछि किटानी दिएका थिए । “कतै ढाडेको सङ्गत प¥यो भने ब्याउ“छन् र ब्याएपछि ड्ढेरि ढाडेबाट बच्चा जोगाउन अर्को टेन्सन । हेन्द्रीका एउटै बच्चा जोगिएनन्≤ चारबेत ब्याउ“दा पनि सोह्रैओटा बच्चा ढाडेले मा¥यो । त्यसपछि मैले छाउरी चाहि“ नपाल्ने निर्णय गरे“ । त्यसो भन्दाभन्दै पनि एउटी मनमती एकजनाले घरैमा ल्याइदिएकाले नपाली भएन । तर बिचरी त्यो ब्याउनुअघि नै परमधाम गई ।” आभासले आÏनो बिरालापालनको कथा नै सुनाएको थियो ।
“हजुरको विचार †” सरयुगकाकाको समर्पणभावको अभिव्यक्ति वातावरणमा गुन्जेको थियो भने जसबहादुर पूर्ण स्वामीभक्तिमा अर्पित थियो । हि“ड्ने बेलामा आभासले गोजीबाट केही रुपिया“ जसबहादुरका हातमा हालिदिएको थियो । रुपिया“ के कति थियो ? नीलाले देखिन तर सो रुपिया“ले जसबहादुरको अनुहारमा ल्याएको रौनक भने राम्रैस“ग देखिएको थियो । जब उनीहरू जसबहादुरका घरबाट ड्ढर्किएका थिए, त्यस बेला आभासको अनुहारमा पनि भिन्नै उज्यालोे देखिएको थियो । आभासको त्यस्तो उज्यालो अनुहार नीलाले यसअघि कहिल्यै देखेकी थिइन । त्यसबेला आभासको अ“गालोमा बिरालाको त्यही छाउरो टा“सिएको थियो । केही बेरसम्म छाउराले “म्याउ“म्याउ“” गरेर आÏनो वाध्यताको आवाज पनि निकालेको थियो । माउ बिरालाले पनि एकैछिन उनीहरूको पछि लागेर विरोधप्रदर्शन गरेको थियो, तर आÏना अरू दुई लालाबालाको रोदनपट्टि ध्यान दिनुपर्ने भएकाले माउ बिरालो नमीठो आवाजमा सायद रु“दै ड्ढर्केको थियो । यसरी एउटा बालकलाई उसकी आमाको काखबाट खोसेर ल्याउ“दा नीला पनि आपूm आमा जाति भएका कारणले हो या किन हो ? उसले आपूmभित्र नमीठो गरी दुखेको महसुस गरेकी थिई । नीलाले मन नपराएको दृष्टिले आभासलाई हेरेकी थिई, तर आभासले नीलाको दृष्टिलाई कुनै महइभ्व दिएको थिएन । यसबेला आभासका अनुहारमा अनौठोखाले ओज पोखिएको थियो ।

नीलाको दुखेको मनस“ग सरोकारै नराखी आभास झन्नैझन्नै विश्वविजयको अनुभूतिमा बिरालाको छाउरो बोकेर हि“डिरहेको थियो ।

“नीला, बाटामा यसलाई तिमीले काखमा बोकिदेऊ ल † त्यसो त यसका लागि एउटा पेरुङ्गोमा ड्ढोम ओछ्याएर तयार गरिएको छ, तर एक्लै यो आत्तिन्छ होला ?” मोटरमा चढ्ने बेलामा आभासले नीलालाई भनेको थियो । आपूmले स्टेयरिङ्ग सम्हाल्नुपर्ने भएकाले काखको बिरालो उसले नीलालाई थमाइदिएको थियो । एक त बिरालो, त्यसमा पनि यस्तो कलिलो छाउरो आÏनै काखमा आपूmले राख्नुपर्दा नीलालाई सिकसिको लागेजस्तो भएर जिरिङ्ग पनि भएको थियो । “आभासको खुसीका लागि बोकिदिन्छु ।” नीलाले मनमनमा यस्तै सोचेकी थिई ।
“पख है, एउटा ड्ढोटो खिचौ“” स्टेयरिङ्ग समातिसकेको आभास मोटरबाट तल ओर्लेर नीलाको र बिरालाको ड्ढोटो खिच्न तम्सेको थियो । नीलालाई बिरालोस“ग ड्ढोटो खिच्दा कस्तोकस्तो लागेको थियो, तर नीलाले “उसलाई मन पर्छ” भन्ठानी । सरयुगकाका र उनका परिवारस“ग बिदा भएर उनीहरू बाटो लागेका थिए । नारायणी नदीको छेउमा पुगेपछि आभासले मोटर रोक्यो । “नीला यो नदीको ब्याकग्राउन्ड पारेर यो बिरालाको र मेरो तस्बिर खिचन है †” आभासले भनेको थियो । त्यसपछि उनीहरू मोटरबाट तल ओर्लेका थिए ।
त्यहा“ आभासले बिरालोस“ग दुईतीन पोजको ड्ढोटो खिच्यो । त्यसरी ड्ढोटो खिचेका बेला आभासका अनुहारमा नीलाले एउटा अनौठो तृप्ति देखी । एक वर्षको घनिष्ठतामा आभासले नीलास“ग मुस्किलले दुईतीनओटा ड्ढोटो खिचेको थियो । बिरालालाई गालामै टा“सेर उभिएको आभासको ड्ढोटो त नखिचौ“जस्तो लागेको थियो नीलालाई, तर उसको खुसीको कुरा भनेर क्लिक गरिदिएकी थिई ।
“भन त नीला यसको नाम के राख्ने ?” मोटरतिर जा“दै गरेको आभासले नीलालाई नहेरी भनेको थियो । बिरालोलाई छातीमा टा“सेको उत्साहित आभास अघिअघिजस्तो र आÏना पाइलाहरू आड्ढै“लाई पनि भारी भएको अनुभूतिमा नीला पछिपछि मोटरसम्म पुगेका थिए ।
“यसको नाम मैले ठहर गरे“≤ आहा † तिमीलाई पनि मन पर्छ । ल भन त एकदमै सजिलो र एकदमै राम्रो नाम छ । ल क्लिउ पनि दिन्छु, यो नाम हामी दुईजनास“ग सम्बन्धित छ ।” आभासले नीलालाई बिरालो थमाइसकेपछि आपूm ड्राइभिङ्ग सीटमा बस्दै भनेको थियो । बिरालाको सिकसिकोले सताइएकी नीलालाई भने उसको उत्साहले भरिएको आवाजले पटक्कै स्पर्श गर्न सकेन । “नीलु, भन त मैले के नाम सोचे“ हु“ला यसको ?” आभासको रमाएको दृष्टि नीलाका काखमा भएको बिरालोमा थियो । “अब बिरालाको पनि किन नाम राख्नुपर्ने होला≤ राखे नै पनि जे राखे पनि भै गो नि † यसका लागि केको सल्लाह गरिरहनुपथ्र्यो र †” नीलाका मनमा यस्तै कुरा आएका थिए तर यसबेला आभासको खुसीमा सहभागी भइदिनु नै उसलाई उचित लाग्यो । “खोइ † मैले भन्न सकिन“” नीलालाई कुनै सङ्घर्षमा भागै नलिई पराजित भइदिन मनलाग्यो । “धत् लाटी † यत्ति पनि भन्न नसकेकी, म भन्दिऊ“ ?” बिरालामा गाडिएका उसका प्रेमिल दृष्टि एकैछिन नीलामा पनि परेका थिए, तर ती दृष्टि पुनः नीलाका काखमा नै ड्ढर्किए । “मिलन, यसको नाम मिलन≤ कस्तो लाग्यो ? तिम्रो र मेरो मिलनको प्रतीक †” आभासले आÏनो बाया“ हातले नीलालाई अ“गालो मारेर भनेको थियो । “राम्रो छ” नीलाले खुसी हु“दै भनेकी थिई । उसको अस्तित्वलाई पनि महइभ्व दिइएकाले होला † नीला यसबेला अप्रत्याशित खुसी भएकी थिई र आभासले एउटा हातले स्टेयरिङ्ग सम्हालेर अर्को हातले उसलाई अ“गालो हालेपछि पाएको उसको स्पर्शले धेरै बेरपछि नीलालाई आनन्द आएको थियो । “सा“च्चै राम्रो नाम राख्यौ तिमीले यसको, मिलन ।” नीलाले पहिलोचोटि आÏनै काखमा भएको बिरालोलाई मनपराउन चाहेर हेरेकी थिई ।
“आभास र मेरो मिलनको प्रतीक मिलन †” नीलाले मनमनै आभासले भनेको कुराको सत्यतालाई पहिल्याउन खोजेकी थिई । नीला अलमलिई, कताकता कसोकसो हराउन खोजी । यतिबेला आभासले राजमार्गमा मोटर गुडाइसकेको थियो ।
“आभास मोटर रोक रोक, यसले के ग¥यो कुन्नि † चिसो भयो भित्रसम्म ।” अचानक नीलाको झन्नै चिच्याएको झै“ आवाज सुनिएको थियो । एकसुरमा सुसेल्दै मोटर कुदाइरहेको आभासले पनि आत्तिएरै ब्रेकमा खुट्टा पु¥याएको थियो । निकै हतारिएर किनारा लगाउ“दै उसले मोटर रोकेको थियो ।

“के भयो नीला ?” आभास अझै पनि आत्तिएकै थियो । “म्याउ” बिरालो पनि डराएको थियो । “मिलन के भयो ?” आभासले बिरालो आपूmले लि“दै स्थितिको अध्ययन गर्न खोजेको थियो ।
आभासले बिरालो लैजानासाथ नीलाले आÏनो काखमा ध्यान दिएकी थिई । “लौन नि यसले त यही“ हगीमुती गरेछ । जम्मै मेरो जीउभरि । अब के गर्ने, छि छि †” नीला घिनले तमतमाएर कराएकी थिई । बिहाकै उपलक्ष्यमा आभासले किनिदिएको एकदमै दामी सारीमा मिलनले दिसापिसाब गरिदिएको थियो । “नीला † ब्यागमा ट्वाइलेटपेपर छ, पुछ र तुमलेटको पानीले हात धोऊ । अब दुई घण्टामा त घर पुगिहालिन्छ ।” पछिल्लो सीटमा भएको ब्यागतिर देखाएर आभासले शान्त आवाजमा भनेको थियो । “हो नि, ट्वाइलेटपेपरले पुछेर कसरी हुन्छ, आÏनो भित्रसमेत भिजेको छ । ओहो † कस्तो गन्हाएको ? तिमीले यो के रहर गरेको होला ? यस्तो थाहा पाएको भए म त मरे आउन्नथे“ ।” गनगनाउ“दै र ड्ढतड्ढताउ“दै नीलाले ब्यागबाट ट्वाइलेटपेपर झिकी ।
जति नै सड्ढा गर्दा पनि भित्रसम्म पसेको बिरालाको ड्ढोहोर निख«ेको थिएन । नीला त्यसै त बिरालाको सिकसिकोमा थिई, अब झनै घिनले दिगमिग लागेर वान्ता हुन खोजिरहेको थियो । एकदुईचोटि उसको भु“डी बटारिएर पनि आयो, तर बान्ता नै चाहि“ भइहालेको थिएन । त्यस घटनाका कारण राजमार्गको त्यो नागीमा उनीहरूको मोटर झन्नै आधाघन्टा जति रोकिएको थियो ।

“मिलनलाई पेरुङ्गोमा राखिदिऊ“ नीला †” निकै बेरसम्म नीलाको बाटो हेरेपछि अझै आशा मार्न नसकेको आभासले भनेको थियो । आभासको त्यो स्वरमा निरीहता पनि मिसिएको थियो । त्यसरी प्रत्यक्ष आÏनो भनाइ राख्ने आभासभित्र नीलाले मिलनलाई बोकिदिए हुन्थ्यो भन्ने चाहना थियो । तर बिरालोले बिराएकाले आभास नीलालाई बिरालो पुनः बोकिदिने अनुरोध गर्न पनि नसक्ने अवस्थामा थियो । आपूmले मोटर हा“क्नुपर्ने बाध्यताका कारण असहाय मिलनलाई आÏनो काखमा राख्न पनि आभास असमर्थ थियो । “नीलालाई मोटर हा“क्न आए पनि त” आभासले सम्झेको थियो । तर भरखरै मोटर हा“क्न सिक्न लागेकी नीलाले यो पहाडी बाटोमा मोटर हा“क्ने कुरै थिएन । पेरुङ्गोमा हाल्ने बेलासम्म पनि आभासले नीलाले बिरालो काखमा लिइदिन्छे कि भन्ने आश मार्न सकेको थिएन । नीलाले पछाडि ड्ढर्केर हेर्दा पनि हेरिन । नीला अब कुनै पनि हालतमा बिरालो काखमा बोक्ने पक्षमा थिइन । नीलाले आभासको बिरालोस“ग कुनै सरोकारै नराखी चूप लागेरै बसिरही । राजमार्ग भएर पनि सडक त्यत्ति राम्रो अवस्थामा थिएन । सडक लामो समयदेखि मर्मत नगरिएको अवस्थाको देखिन्थ्यो । त्यसैले सडकमा प्रशस्त खाल्डाखुल्डीहरू थिए । ज्यादै सावधानीपूर्वक मोटर हा“क्ता पनि पेरुङ्गो धेरै हल्लिरहेको हुन्थ्यो । अभ्यास नभएको कलिलो छाउरो कहिले यता र कहिले उता लड्दालड्दै आजित भइसकेको थियो । “मिलनलाई धेरै गाह्रो भयो≤ एकैछिन यसलाई बाहिरको हावा खुवाउनुप¥यो ।” मुगलिङ काटेर अघि बढेपछि एक ठाउ“मा आभासले मोटर रोकेको थियो ।

बिरालाको गुहुमुत परेकाले सबै शरीर गन्हाएर सकस परिरहेकी नीलाप्रति आभासले कुनै सहानुभूति व्यक्त गरेन । “नीला, कठै तिमीलाई बिरालाको गुहुमुतमा लपेसिनुपर्दा कति सिकसिको लाग्या होला ?” आभासले आÏनो अ“गालोमा उसलाई बा“धेर यसो भनिदिए हुन्थ्यो भन्ने अपेक्षामा नीला थिई । तर मोटर रोक्नेबित्तिकै पेरुङ्गोबाट बिरालो झिकेर सुमसुम्याइरहेको आभासले नीलातिर हेर्दा पनि हेरेन । “हेरन † बिचरा मिलन, कति लखतरान भएछ । अब एकघण्टामा घर पुगिन्छ≤ यसलाई भोक पनि लाग्यो होला ?” सडक किनारको एउटा ढिस्कोमा बसेको आभासले बिरालोलाई काखमा राखेको थियो । डराएको भावमा बसेको बिरालाको ढाड आभासले दाहिने हातले मुसारिरहेको थियो ।
“नीला † तिमी कति भोकायौ होली, थाक्यौ पनि होली † अब हामी चा“डै घर पुग्छौ“ प्यारी †” नीलाको कल्पनाको संसारमा नीलालाई अ“गालामा बा“धेर आभासले यसरी भनेको थियो, तर वास्तविकताको संसार भने नीलाका लागि अप्रिय थियो ।
“मिलनलाई पेरुङ्गोमा धेरै अप्ठ्यारो भएजस्तो छ ।” आभासले नीलालाई सुनाउ“दै भनेको थियो । नीलाले आभासको कुरा सुने पनि नसुनेजस्तो गरेर बेवास्तामा उसले अर्कैतिर आÏनो ध्यान भएजस्तो गरिरही । त्यसपछि आभासले पनि त्यो कुरा दोहो¥याएको थिएन ।

अघिजस्तै आभासले बिरालो पेरुङ्गोमा हालेर पछिल्लो सीटमा राखेको थियो । उनीहरू पनि पहिलेजस्तै गरी अर्थात् आभास ड्राइभिङ्ग सीटमा र नीला उसस“गैको सीटमा बसेकी थिई । त्यसपछि उनीहरूबीच कुनै कुराकानी पनि भएन । नीला मनभित्र नरमाइलोपनको भारी बोकेर यात्रामा सामेल थिई । हिजोको यही यात्रा सम्झ“दा हिजो सपना थियो वा आज सपना हो जस्तो उसलाई लागिरहेको थियो । आभास पनि सधै“ झै“ शान्त तर अनुहारमा असन्तुष्टिका भावहरू बोकेर मोटर कुदाइरहेको थियो ।
यो यात्रा बा“की एक घण्टाको भनेर आभासले घोषणा गरेको थियो । मनको बोझ र नरमाइलोपनले गा“जेर हो कि किन हो † नीलालाई भने यो एकघण्टा अति लामो र पट्यारलाग्दो लागेको थियो ।
नीलाको आभासस“गको संसर्गमा बितेका यत्तिका दिनहरूमध्ये आजै यस्तो अप्रिय समय बितेको थियो । यसअघि आभासस“ग हु“दा उसको कुनै पनि समय थाहै नपाई बित्ने गथ्र्यो । तर आज भने यही समय उसका लागि पत्याउनै नसकिने गरी लामो भएको थियो ।

“शेरबहादुर, चा“डो छिटो गरेर मिलनका लागि दूध लिएर आइज ।” घरमा पुगेपछि मोटरबाट ओर्लनासाथ आभास कराएको थियो । “निकै सानो रहेछ हजुर, कचौरामा ल्याउने कि बोतलबाट खुवाउने हो ?” शेरबहादुरले पेरुङ्गोमा राखिएको बिरालोलाई हेर्दै भनेको थियो । “पहिले कचौरामा ल्याइहाल≤ खाएन भने बोतलमा खुवाउ“ला ।” आभासले पेरुङ्गोबाट बिरालो झिक्तै भनेको थियो ।
“नीला † तिमी चा“डै नुहाइधुवाइ गर अनि हामी स“गै बसेर चिया खाने ।” उसस“ग आभासले भन्दै नभनेका कुराहरू नीलाका कानसम्म आएका थिए । आभास बिरालो बोकेर अघिअघि लागेको थियो भने नीला कताकता अपमानको अनुभूतिमा रुमल्लि“दै उसको पछिपछि लागेकी थिई ।
बिरालाको गुहुमुतको सिकसिकोले र यात्राको थकाइले लखतरान नीला नुहाइधुवाइ सकेर बाहिर निस्क“दा पनि आभास बिरालाकै व्यवस्थामा नोकरहरूस“ग व्यस्त देखिन्थ्यो । उनीहरूको कोठाको रूप पनि ड्ढेरिएको थियो । एउटा सानो झोलुङ्गोखाले पलङ उनीहरूको कोठाको किनारमा राखिएको थियो । उनीहरूको सुत्ने पलङको शिरलाई पनि उल्टोपट्टि ड्ढर्काइएको थियो । अर्थात् उनीहरूको पलङको सिरानीमा टाउको राखेर सुत्ने मानिसले त्यहा“बाट नउठीकन नै त्यो सानो झोलुङ्गोखाले पलङलाई राम्ररी हेर्न सक्थ्यो । “अब बिरालाको तस्बिरका साथै बिरालाको पलङ्ग पनि हेर्नुपर्ने भयो ।” नीलाले मनमनै सोचेकी थिई ।
“ए तिमीले त नुहाई पनि सकिछौ † दलबहादुर दाइ, रानीसाहेबलाई चिया बनाएर त्याऊ । अ“ऽऽऽ मलाई पनि ल्याइदेऊ न, म ननुहाई खान्छु एककप चिया ।” आभासले अह्राएको थियो । दलबहादुर तुरुन्तै आदेशको पालना गर्न त्यहा“बाट हि“डेको थियो । “हेर न नीला † मिलन लामो यात्राले होला, कस्तो लल्याकलुलुक भएको छ । एकचोटि डा. दत्तलाई ड्ढोन गर्नुप¥यो ।” आभासले पलङमा सुतिरहेको बिरालोलाई लक्षित गर्दै नीलास“ग लामो समयपछि केही नजिक भएर कुरा गरेको थियो । त्यसपछि ऊ लगत्तै ड्ढोनमा डा. दत्तस“ग कुरा गर्न लागेको थियो ।
उनीहरूले चिया पिइसक्ता नसक्तै डाक्टर दत्त आएका थिए । पशुडाक्टर दत्तले बिरालाको राम्ररी परीक्षण गरिसकेपछि डा. दत्तलाई लिएर आभास बैठककोठामा गएको थियो । त्यसपछि झन्नै एकघण्टासम्म डाक्टर दत्तस“ग आभासले कुराकानी गरेको थियो । चियाचमेना गराएर आभासले डाक्टर दत्तलाई बिदा गर्दा रात्रिको प्रथम प्रहर बित्न लागेको थियो । “रानीसाहेबले भुजा ज्यूनार गरिबक्सेन, हजुरलाई पर्खिबक्सेको छ ।” दलबहादुर दाइले आभासलाई बेलुकीको भोजनको निम्तो गरेको थियो । “ओहो † मैले त नुहाएकै छैन, दलबहादुर दाइ † त्यतिन्जेल मिलनका लागि दूध ठीक पार त । त्यो मनमतीको दराज छ नि, हो त्यसमा दूधको बोतल पनि छ, त्यसलाई माझेर दूध ल्याऊ है †” आभासले हतारहतारमा भनेको थियो । त्यसपछि झन्नै दौड“दैजसो ऊ नुहाउने कार्यमा जुटेको थियो ।

उनीहरू खानाखाने टेबुलमा पुग्दा रात धेरै बितिसकेको थियो । नीलालाई भोकले धेरै थिचेकाले गर्दा खाना खाने रुचि नै हराएजस्तो भएको थियो । “तिमीले अघि नै खाएकी भए पनि हुन्थ्यो नि नीला †” आभासले दिएको सल्लाहको नीलाले कुनै जवाड्ढ दिन चाहिन ।
दलबहादुर दाइको सुरुचिपूर्ण परिकारले पनि नीलालाई त्यसबेला तृप्ति दिन सकेन । पेट भोकै भएर पनि नीलाको मुख भने अघाएको थियो । आभासले चाहि“ सदाझै“ आÏनो सामान्य खानपिन गरेको थियो । तर नीलालाई “आज किन थोरै खाएकी ?” भन्नु त परै जाओस् उसको थालतिर पनि उसले हेर्दै हेरेन । खानाखाने टेबुलबाट उठेर आभास आÏना कोठातिर लागेको थियो≤ नीला उसका पछिपछि ।
“बुझ्यौ नीला, मिलनलाई ज्वरो आएजस्तो छ । यी डाक्टरहरूलाई के गर्नु ? अघिमात्र जा“चेर ठीक छ भनेर गएको दत्ते, म ड्ढोन गरेर सोध्छु एकपटक ।” बिरालाको पलङमा पुगेर बिरालो सुमसुम्याउ“दै आभासले भनेको थियो । त्यसपछि ऊ ड्ढोन गर्न लाग्यो । नीला आÏनो बिछ्यौनामा पुगेर ढल्केकी थिई ।
हुन पनि आज ज्यादै थाकेकी थिई नीला । यात्राले भनौ“ भने आजको यात्रा त्यस्तो खास जटिल पनि होइन । कच्ची सडकमा दुईतीन दिनको यात्रा पनि उसले गरेकी छ । राजमार्गमा धेरैजसो सलल बगेको गाडीमा आज खास दुःख भएको थिएन, तर पनि उसले अचाक्ली थाकेको महसुस गरिरहेकी थिई । त्यसैले नीलाले चुपचाप निदाउने अभिप्रायले आ“खा चिम्लेकी थिई≤ निद्रा तर उसका नजिक आउन चाहेको थिएन । आ“खा चिम्लेर थकाइ मेटाउने प्रयत्नमा ऊ लागिरही ।
डाक्टर दत्तले ड्ढोनबाटै कुनै औषधीको नाम लेखाएर छुटकारा पाउन खोजेका थिए, तर आभासले औषधी लिई आउन र एकपटक मिलनको पुनः जा“च गर्न आग्रह गरेको थियो । जसले गर्दा आधारातमा पनि औषधी बोकेर डाक्टर दत्त उनीहरूको शयनकक्षमा प्रवेश गरेका थिए । परपुरुष शयनकक्षमा प्रवेश गर्नु, त्यो पनि आपूm सुतिरहेको बेला, नीलाले सरमको अनुभूतिलाई निदाएको नाटकले छोपिदिई । कालो थसुल्ले तर फुर्तिलो डाक्टरले आभासका आ“खा छलेर यसो एकदुई पटक निदाएको भन्ठानिएकी नीलातिर पनि हेरेको थियो ।
“यो औषधीले यसलाई ड्ढाइदा भइहाल्छ । राजा † अब सुतिबक्से हुन्छ≤ हजुरले चिन्ता गर्नुपर्दैन । बिरालो पनि औषधीको प्रभावले अब बिहान मात्रै उठ्छ ।” बिरालोलाई सुई घोचिसकेपछि दत्तले आभासलाई आश्वस्त पार्न खोजेको थियो । त्यसपछि डाक्टर दत्त बिदा हुन खोजेको थियो, तर आभासले केहीबेर अलमल्याएर बैठक कोठामा दुवै गड्ढ गरेर बसेका थिए । झन्नै आधाघण्टा जति पछि पुनः डाक्टर दत्तलाई लिएर आभास कोठामा आएको थियो । “मैले भने नि राजा, अब यो निदाएको छ । हजुर पनि सुकला भए हुन्छ ।” डा.दत्तले बिरालोलाई स्टेथेस्कोपले जा“च्दै भनेका थिए ।
आभास बिछ्यौनामा आउ“दा बिहान हुनका लागि केही घण्टामात्र बा“की थियो । नीला पनि रातैभरि निदाउन सकेकी थिइन । यस्तो नौलो परिवेशमा निदाउनुको अनुभूति नीलाका लागि ज्यादै अनौठो र अप्रियसमेत भएको थियो । उसलाई जीवनमा पहिलोपल्ट सडकमै सुतेजस्तो लागेको थियो । त्यस रात नीला पनि निदाएकी थिइन भन्ने कुरा आभासलाई भने थाहा भएन । आभास बिछ्यौनामा ढल्किनासाथ निदाएको थियो । दिनभरिको थकाइले पिरोलिएको आभासको स्वाभाविक निद्रा स्वीकार गर्दै नीला भने बिउ“झै पल्टिरही । असहज अनुभूतिले मर्माहत उसका आ“खामा भने निद्रा आउनै सकेन ।
बिहानीपख शौचालय जाने क्रममा नीलाले आÏना अप्रिय दृष्टिहरू बिरालाका पलङमा नचाह“दा नचाह“दै पनि पारेकी थिई ।
जिब्रो मुखबाट अलिकति बाहिर निकालेको बिरालो लामोलामो सास ड्ढेरेर निदाएको थियो । जीर्णशीर्ण त्यो बबुराको सानो शरीरको भु“डीको भाग एकदमै छिटोछिटो बाहिरभित्र गरिरहेको थियो । “यो त मर्छ जस्तो छ, आभासलाई उठाइदिनुप¥यो” नीला पिसाब गर्न नगएर आभासलाई जगाउन बिछ्यौनातिर गई । तर मस्त निद्रामा भएको आभासको निद्रा बिथोल्न पनि उसले सकिन । जे होस्≤ ऊ पिसाब गरेर आई र पुनः बिछ्यौनामा ढल्की ।
नीलालाई निद्रा लागेजस्तो भएर आएको थियो र ऊ निदाई पनि ।

चौथो दिन

परेवाका बथानमा ऊ घेरिएकी थिई । परेवा, जताततै परेवा मात्र थिए । उसका दृष्टिले भ्याउने सम्पूर्ण दूरीसम्म परेवा थिए । त्यो एउटा भिरालो डा“डो थियो । सपनामा त्यहा“सम्म नीला आभासस“ग पुगेकी थिई । आभास परेवाका बथानले छोपिएको थियो । अन्ततः परेवाभित्रै आभास हराएको थियो । नीला निसास्सिएको अनुभूतिमा आभासलाई खोज्दै थिई । त्यसै बेला नीला निद्राबाट बिउ“झिएकी थिई । कोठामा भएका ठूलठूला झ्यालबाट कठिनताकासाथ घाम पस्न खोजिरहेको थियो । झ्यालमा बाक्ला खाले ठूलठूला पर्दा लगाइएका थिए । राति ढाकिएका पर्दा बिहान उघारिएका थिएनन् तर पनि पर्दाबाट छिरेको घामबाट दिन निकै बितिसकेको सहजै अनुमान गर्न सकिन्थ्यो । सपनामा देखिएका असङ्ख्य परेवाको एक किसिमको आतङ्कबाट अब नीला टाढिइसकेकी थिई । आभास सुतेको बिछ्यौनाको भाग रित्तो थियो । ऊ जुरुक्क उठी र सबैभन्दा पहिले झ्यालका पर्दा उघारी । बाक्लो पर्दाका भित्रपट्टि झ्यालको तलतिरको आधा भागमा सेतो जालीदार पर्दा लगाइएको थियो । अब घाम ≈वात्तै कोठामा पसेको थियो । काठमाडौ“को ड्ढागुन महिनाको एउटा सुन्दर बिहान झन्नै झन्नै बितिसकेको थियो । नीलाले पलङमै गा“सिएको साइडटेबलमा भएको घडीमा आ“खा पु¥याई । बिहानको नौ बजिसकेको रहेछ । त्यसै बेला बिरालो सुताइएको झोलुङ्गोमा पनि उसका आ“खा परे । त्यहा“ बिरालो थिएन । “ला ¬ बिरालो ¬ †” अचानक बिहानीपखको बिरालाको दृश्य उसका आ“खामा आयो ।
नीला हतारहतार आभासको खोजीमा बैठककोठातिर लम्किई, तर घर चकमन्न थियो । बाहिर निस्कने क्रममा ठूलो हलमा ऊ पुगेकी थिई । “मङ्गलमान, राजा कता सवारी भइस्यो ?” भित्तामा टा“गिएका पेन्टिङ र ठाउ“ठाउ“मा सजाइएका मूर्तिहरूबाट धूलो सड्ढा गर्दै गरेको घरको नोकर मङ्गलमानलाई देखेपछि उसले आभासबारे सोधेकी थिई ।
“राजा, बिरालोलाई ताजा हावा खुवाउन भनेर बगै“चामा सवारी भएको छ । किन र रानीसाहेब ?” मङ्गलमान आपूmले गर्दागर्दैको काम छोडेर नीलाका अघि अदबसाथ उभिएको थियो ।
“ए ऽऽऽ त्यसो भए बिरालो मरेको रहेनछ †” नीला मनमनै ढुक्क भई । “होइन, केही होइन≤ यसै राजालाई नदेखेर सोधेको मात्रै ।” नीला मङ्गलमानस“ग हत्तपत्त बोलेर लगत्तै त्यहा“बाट आÏनो कोठामा ड्ढर्केकी थिई ।
नीला नुहाइसकेर बाथरुममै गा“सिएको ˘ाृङ्गारकक्षमा बसेर ˘ाृङ्गार गर्न लागी । उसले मन नलागी नलागी बाध्यता भोगेजस्तो ˘ाृङ्गार पारी ।
नीला सम्पूर्ण रूपले तयार भएर कोठामा आउ“दा पनि आभास आएको थिएन । नीला बैठकमा पुगेर त्यहा“को झ्यालमा उभिई । त्यो झ्यालबाट आभासको ठूलो र मनोरम बगै“चा राम्ररी देखिन्थ्यो । नभन्दै अहिले पनि आभास बगै“चामा बनाइएका काठका झै“ देखिने ड्ढलामको बेन्चमा आरामस“ग बसेको थियो र उसको खुट्टा नजिकै बिरालो यताउति घुम्दै थियो । “बिरालो निको भएछ” उसले मनमनै ठह¥याई ।
“तिमी निदाएकी थियौ≤ उठाउन मन लागेन । मिलनलाई बिहानको हावाले राम्रो हुन्छ भनेर म सात बजे नै बगै“चामा गएको । हेरन, अहिले यो कति फ्रेस भएको छ ।” आÏना दुवै हातलाई छातीमा जोडेर बिरालाका लागि बस्ने ठाउ“ बनाएको आभासको छातीमा रमाएर बसेको बिरालोले नीलालाई हेरिरहेको थियो । उज्यालो अनुहार लगाएर नीलाका अघिल्तिर उभिएको आभासको छातीमा टा“सिएको बिरालाको छाउरो निसन्देह सुन्दर थियो, तर नीलालाई मन परेन । त्यहा“ आÏनो मनको कुरो व्यक्त गर्ने वातावरण पनि नीलालाई लागेन र आभासको प्रफुल्लतालाई रमाएर साथ दिन पनि उसले सकिन ।
“तिमी आज अड्ढिस जाने हो ?” आभासले नीलालाई त्यही“ उभिएरै सोधेको थियो । “होइन≤ आजसम्म बिदा छ, भोलिदेखि जानुपर्छ ।” नीलाले आभासको अनुहार र बिरालोबाट समेत आÏनो दृष्टि हटाएर भनेकी थिई । “तिमीले ब्रेकड्ढास्ट खायौ ?” आभासको यस प्रश्नले नीलालाई थप चोट पु¥याएको थियो । यो घरमा कहिल्यै पनि एक्लै केही नखाएकी नीलालाई आभासको यो प्रश्न एकदमै

पराई लागेको थियो । नीला केही पनि बोल्न सकेकी थिइन । “मङ्गलमान † मिलनलाई उसको कोठामा लगेर राख् र यसको हेरविचार गर् । एघार बजे यसलाई औषधी खुवाउनुपर्छ । त्यस बेला तैले मलाई सम्झाएस् है †” आभासले बिरालो मङ्गलमानलाई दिएको थियो । मङ्गलमानले पनि आभासले जस्तै आÏना दुवै हातलाई एकअर्कास“ग जोड्दै छातीमा टा“सेर बिरालाका लागि आसन बनाएको थियो । आभासको छातीबाट बिरालो हट्नेबित्तिकै नीलालाई आपूmभित्रको भारी हलुङ्गो भएको अनुभूति भएको थियो । उनीहरूभन्दा अघिअघि हि“डिरहेको मङ्गलमान उनीहरूको सुत्ने कोठा र बैठककोठा बीचको एउटा ढोका खोलेर त्यहा“भित्र पसेको थियो । त्यसअघि नीलाले त्यहा“ पनि कोठा छ भन्ने यादै गरेकी थिइन । त्यहा“ बिरालाका लागि पनि छुट्टै कोठा भएको कुरा थाहा पाएर ऊ अचम्ममा परेकी थिई । नीलाले त्यसरी छक्क परेर हेरेको देखेपछि आभासका ओठमा पनि केही मुस्कान छरिएका थिए । “तिमीले देखेकी थिइनौ ? यो कोठा बिरालाको नै हो । यो घर बनाउ“दा बुवाहजुरले आÏनो स्टुडियो बनाउने हिसाबले यो कोठा बनाउनु भएको थियो रे † तर बुवाहजुर यो घरमा पाहुनाजस्तो भएर आउने भएकाले यो कोठा स्टुडियोका रूपमा कहिल्यै आएन । मैले बिरालो पाल्ने रहर गरेपछि मम्मीहजुरले यो कोठा मेरो बिरालोका लागि दिइस्सेको थियो ।” आÏनो अ“गालोमा नीलालाई राखेर आभासले उसलाई बिरालाको कोठामा पु¥याएको थियो । “यो बिरालाको दराज हो । यसमा बिरालाका लागि चाहिने सबै कुरा राखिएको छ ।” त्यो कोठामा भएको एउटा दराज देखाउ“दै उसले भनेको थियो । “यी एलबममा मेरा सबै बिरालाका तस्बिरहरू छन् । कुनै फुर्सतको दिन हेरौ“ला ।” दराजको खापा उघारेर उसले एलबमका चाङ देखाउ“दा नीला झनै आश्चर्यचकित भएकी थिई । त्यो कोठा बैठकभन्दा सानो र उनीहरूको सुत्ने कोठाकै हाराहारीको थियो । कोठाको भुइ“मा टम्म पारेर गलै“चा ओछ्याइएको थियो । कोठा बन्द भइराखेर होला, कोठाबाट ओसजस्तो गन्ध तीव्र रूपमा आइरहेको थियो । “मङ्गले † यो कोठा कहिल्यै सड्ढा गर्दैनस्, झ्याल खोल्नुपर्दैन ? हेर गन्हाएको ।” आभासले पनि कोठाको गन्ध महसुस गरेर मङ्गलमानलाई हप्काएको थियो । मङ्गगलमान बिरालो भुइ“मा राखेर झ्याल खोल्न लागेको थियो । भुइ“मा राखिएको बिरालोले आभासका खुट्टानेर आएर “म्याउ“” ग¥यो । “मेरो मिलन †” आभासले भावविभोर हु“दै पुनः बिरालो बोकेर छातीमा ट“ासेको थियो । यस बेला आभासको अनुहारमा प्रसन्नताका लहरहरू आइरहेका थिए । नीलाका अनुहारमा भने ऊ आड्ढै“ले पनि थाहै नपाई बादल लागिसकेको थियो । “आभासलाई यत्ति सारै मनपर्ने यो बिरालो मलाई किन मनै पर्दैन ।” नीलाले मनमनै आड्ढै“स“ग प्रश्न गरेकी थिई । तर यस प्रश्नको जवाड्ढ दिन उसको मनले पनि सकेन । “आभास † यस्ता जनावरहरू पाल्दा त रेबिज हुन्छ रे होइन ?” आपूmलाई बिरालो मननपर्ने कुरा नीलाले यसरी व्यक्त गरेकी थिई । “होइन, होइन≤ बिरालोले केही हु“दैन । ससाना बच्चाहरूलाई यसका रौ“ले गर्दा डिप्थेरिया हुने डर हुन्छ । ठूलालाई त बिरालाका कारण कुनै रोग भएको अहिलेसम्म सुनिएको छैन । तिमीले भनेको कुरा कुकुर, बा“दर आदि जन्तुमाचाहि“ लागू हुन्छ ।” आभासले आपूmले जानेसम्मको जानकारी नीलालाई दि“दा विद्यार्थीले मास्टरलाई पाठ बुझाए झै“ बुझाएको थियो ।
बिरालाको कोठा भनिएको त्यस कोठाका भुइ“मा प्लास्टिकका केही रङ्गीचङ्गी गोलहरू छरिएका थिए । नाइलनको डोरीमा नक्कली खरायोको रौ“ले बनाइएको मुसो पनि त्यहा“ थियो । त्यहा“ भित्तामा भुइ“बाटै ठड््याइएको एउटा ठूलो ऐना पनि थियो ।
“मङ्गले, राम्ररी खेला है मिलनलाई, यसलाई चोट लाग्ला, बिरामी पनि छ, सानो त छ“दै छ ।” आभासले मिलनलाई आपूmबाट अलग पार्न नचाहेजस्तो गरेर भुइ“मा राखेको थियो ।
त्यसपछि त्यस कोठाबाट निस्किएर उनीहरू आÏनो कोठामा पुगेका थिए । “तिमी बस्तै गर, म नुहाएर आइहाल्छु ।” आभासले नीलालाई कोठामा पु¥याएपछि भनेको थियो । “तिमी टेलिभिजन हेर्दै गर न” बाथरुमको ढोकामा पुगेर पनि आभास ड्ढर्केर आएको थियो । टेलिभिजन खोलिदिएर रिमोट नीलाका हातमा दिएर ऊ बाथरुम पसेको थियो । उसले टेलिभिजनका सबै च्यानलहरूमा आ“खा पु¥याएकी थिई, तर कुनै पनि च्यानलमा उसको मन अडिएको थिएन ।
आभास बाथरुमबाट उसको कुनै प्रिय गीत गुनगुनाउ“दै बाहिर निस्केको थियो । नीलाले सङ्गीत बुझी तर शब्द उसको सम्झनामा आएन≤ एकछिन सम्झ“दा पनि आएन । “जाऊ“, ब्रेकड्ढास्ट डाइनिङरुममै गरौ“” आभासले गाएको गीतको शब्द ड्ढेला पार्न लागेकी नीलालाई आभासले बाथरुमको ढोकैबाट बोलाएको थियो । त्यसपछि टी.भी. बन्द गरेर ऊ पनि आभासको पछि लागेकी थिई । आभास उत्साहित पाइलाले अघि बढ्दै थियो । नीला भने आभासकी पत्नी नभएर पाहुनाको अनुभूतिमा उसको पछिपछि डाइनिङ रुमसम्म पुगेकी थिई ।
“दलबहादुर दाइ, हामीलाई छिट्टो बे्रकड्ढास्ट ल्याऊ त †” भित्ताको घडी हेर्दै आभासले भनेको थियो । “राजा बाहिर सवारी होइबक्सने हो कि ? बे्रकड्ढास्टको समय बितिसकेकाले आज ज्यूनार गरिबक्सन्छ भन्ठानेर मैले छिट्टै भुजा नै तयार गर्दै छु ।” दलबहादुर दाइले विनम्र स्वरमा बिन्ती बिसाएका थिए । “होइन≤ अहिले बाहिर कतै नजाने । पौने एघार भएछ, एघार बजे मिलनलाई औषघी खुवाउनुपर्छ । भुजालाई कति बेर लाग्ला ?” आभासले सोधेको थियो । “अब पन्ध्रबीस मिनेटमा तयार भइसक्छ ।” दलबहादुर दाइले भित्ताको घडी हेर्दै भनेका थिए । “ए त्यसो भए मिलनलाई औषधी खुवाएपछि हामी भुजै खाने≤ हु“दैन त नीला ?” आभासले दलबहादुर दाइलाई निर्देशन दिएको थियो र सो निर्देशनमा उसले नीलाको पनि औपचारिक सहमति खोजेको थियो । “भइहाल्छ नि † मलाई त भोक पनि लागेको छैन ।” नीलाले जवाड्ढ ड्ढर्काएकी थिई । वास्तवमा केहीबेरअघि देखापरेको उसको भोक केही क्षणअघि अचानक हराएको थियो ।
त्यसपछि उनीहरू बैठककोठामा आएर बसेका थिए । नीलाका अनुहारमा हलुका पीडाका रङहरू छरिएका थिए । आभासका अनुहारमा उत्साह र उमङ्गका रङ पोखिएका थिए । आभासको अनुहारका रङहरूले नीलालाई थप पीडाबोध भइरहेको थियो । नीलाका लागि त्यसपछिको समय रसहीन भएरै बितेको थियो ।
त्यस दिन पनि आभास दिनभरि नै बिरालाको खोजखबरमा लागिर≈यो । दिउ“सो एकपल्ट डा. दत्त पनि बिरालाको सन्चोबिसन्चो सोध्न आएको थियो । “तपाईंले ठूलो गुन लाउनुभयो डाक्टरसाहेब † हिजो राति तपाईं नआएको भए मेरो मिलन खत्तम हुने थियो ।” आभासले डा. दत्तको ढाडमा धाप मार्दै भनेको थियो । “मैले त्यस्तो के गरे“ र राजा † त्यो त मेरो कर्तव्य नै थियो≤ आपूmले जानेको कुरो ।” डा. दत्तले हा“स्तै भनेको थियो । “डाक्टरसाहेब, भरे सा“झ यतै बसौ“ न † आजको डिनर हामीकहा“ गरौ“ हुन्न ?” आभासले डाक्टरलाई बिदा गर्ने बेलामा उसस“ग हात मिलाउ“दै भनेको थियो । “हो र राजा † कति बजे आऊ“ ?” डाक्टर दत्त निम्तोकै प्रतीक्षामा भएझै“ उत्साही भएर बोलेको थियो । “छ बजे नै आउनोस् न, छिट्टै भेला हु“दा केहीबेर कुराकानी पनि गर्न पाइन्छ ।” आभासले भनेको थियो ।
त्यसपछि डा. दत्त बिदा भएको थियो । “बिचरो डाक्टर राति त्यसरी बोलाउनासाथ नआइदिएको भए के हुन्थ्यो के ?” डाक्टर गएको बाटोतिर कृतज्ञतापूर्ण दृष्टिले हेर्दै आभासले भनेको थियो ।
त्यसै बेलुकी डाक्टर र आभासले रक्सी पिएका थिए । नीलाले चिसो पेय लिएर उनीहरूलाई साथ दिएकी थिई । डाक्टर पा“च पेग रक्सी पिएर पनि अझै थप्ने उत्साहमा थियो । “हाम्रो तलबले यस्ता मह“गाखाले रक्सी पिउन कहा“ पुग्छ र राजा † हजुरहरूजस्तै मनकारी मानिसहरूको दयामायामा कहिलेकाही“ पिउन पाइन्छ । त्यसो त म ज्यान गए पनि सस्तोखाले रक्सी पिउ“दिन राजा ।” रक्सी लाग्दै गएपछि डा. दत्तले उसको गोपनीयता खोलेको थियो । “मानिसहरू भूmटो सान देखाउ“छन् । अस्तिको हप्ता पुराना सचिवज्यूको बिदाइ र नया“ सचिवज्यूको स्वागतमा हाम्रो पशुस्वास्थ्य चिकित्सक संघका अध्यक्ष डा. पन्तले एउटा डिनरको आयोजना गरेका थिए । भुर्कुट नक्कली रक्सी≤ ब्ल्याकलेबल र रेडलेबलको बोतलमा च्यालेन्जर भरेर राखेको रहेछ । मैले त पहिलो पेगमै चिनिहाले“ । के भन्ने कसलाई ? चुप लाग्नु सिवाय के गर्नु र ? तर कसैलाई केही मतलब हु“दो रै’नछ । घटाघट सबैले पिए । म एकजना मात्र एक पेगमा थन्किए“ । मलाई सबैले कर गर्दै थिए तर मैले “सन्चो छैन” भनेर टारे“ ।” डा. दत्त केही लरबराएको स्वरमा बोल्दै थियो ।
“राजा, भनिबक्सियोस् त च्यालेन्जर किन भर्नुपरेको तिनीहरूलाई † रेडलेबल धान्न नसके च्यालेन्जर भनेर नै राखिदिए भइहाल्छ नि ?” डा. दत्त आÏनो असन्तुष्टि पोख्न व्यस्त थियो । “तर राजा, मानिसहरू च्यालेन्जरलाई रेडलेबल र ब्ल्याकलेबल भनेर गर्वका साथ पिउ“दा रहेछन् । डा. पन्तलाई सबैले सम्मान गरेका थिए, “ओहो कस्तो दिलदार मानिस, रेडलेबल र ब्ल्याकलेबल त पानीसरह खुवाएका थिए । पार्टी भनेको त त्यस्तो होस् न †” हाम्रा डाक्टरसापहरूको समूहमा डा. पन्त त हीरो नै भएका थिए ।” डा. दत्तको रक्सी अब चूप नलाग्ने गरी चम्केजस्तो थियो ।

“रानीसाहेबले लिई बक्सेन ?” नीलातिर पनि डा. दत्त लक्षित थियो । “उनी रक्सी पिउन्नन्” आभासले नीलाको साटो जवाड्ढ दिएको थियो ।
आभास तेस्रो पेगको चुस्की लिं“दै थियो । डा. दत्त छैटौ“ पेगमा अघि बढ्दै थियो । “मलाई रक्सी लागेको जस्तो भएको छ राजा, अब मैले सुत्नुपर्छ । म घर जानुप¥यो ।” केही लर्बराएको आवाजमा दत्तले भनेको थियो । जुरुक्क उभिएको डा. दत्त पुनः सोड्ढामा बसेको थियो । “भुजा खाएर जाने होइन ?” आभासले भनेको थियो । “होइन ? अब भुजा खान सक्तिन“ म, घरमा गएर थपक्क सुत्छु । ड्ढेरि स्न्याक्स धेरै खाएकाले पेट पनि भरिएको छ ।” उभि“दै डा. दत्तले भनेको थियो र ड्ढेरि थ्याच्च सोड्ढामै बसेको थियो । “तपाईं कसरी मोटर हा“क्नुहुन्छ ? तपाईंको मोटर भोलि लैजानुहोला≤ अहिले मेरो मोटरमा पु¥याइदिन्छु ।” आभासले डाक्टरको स्थितिको अवलोकन गरेर भनेको थियो ।
“आइ एम सरी राजा † धेरै दिनपछि राम्रो रक्सी खान पाउ“दा अलि धेरै नै भएछ≤ मलाई होसै भएन ।” डा. दत्तले दुवै हात जोडेर भनेको थियो । “केही छैन≤ डाक्टर साहेब † बरु तपाईं भुजा नखाने नै हो भने तपाईंलाई पु¥याएर आऊ“ ।” आभासले घडीमा आ“खा पु¥याएको थियो । घडीले दश बजाएर पनि अघि बढिसकेको थियो । विशालनगरबाट सीतापाइला डाक्टरको घरसम्म पु¥याएर आउन आभासलाई झन्नै एकघण्टा लागेको थियो ।
त्यस सा“झ डा. दत्त र आभासका बीच धेरै बेरसम्म मिलनको रोग, उपचार, हेरचाह र उसको राम्रो स्वास्थ्यका लागि पालन गर्नुपर्ने विषयमा नै धेरैजसो कुराकानी केन्द्रित भएको थियो । झी“जोलाग्दो वातावरण र विषयले नीला आजित भइसकेकी थिई । अझ पछिल्लो समयमा डा. दत्तलाई पु¥याउन गएको आभासलाई रातको चकमन्नतामा पर्खेर बस्नुपर्दा नीलालाई त्यस रात अपार खिन्नताबोध भइरहेको थियो ।
“मङ्गले, ए मङ्गले † मिलनले दूध खायो ?” डा. दत्तलाई पु¥याएर घरको ढोकाबाट पस्नासाथ आभास चिच्याएको थियो । “छैन हजुर” मङ्गलमानको मधुरो स्वर आएको थियो । “हेर त्यो बिचरा कति भोकायो होला † छिटो लेर आइज त्यसको दूधदानीमा दूध ।” आभासले बिरालाको कोठामा प्रवेश गर्दै मङ्गलमानलाई आदेश दिएको थियो ।
आभासले बिरालो बोकेर बैठककोठामा ल्याएको थियो । केही बेरमै दलबहादुर दाइले दूधदानीमा दूध हालेर ल्याएका थिए । “राजा, मङ्गलेले मिलनलाई दूध खुवाउ“छ । हजुरहरू भुजा ज्यूनार गरिस्योस्≤ चिसो भइसक्यो ।” दलबहादुर दाइले आÏनो पछिपछि आएको मङ्गलेलाई देखाउ“दै भनेका थिए । “भैगो, यता देऊ दूधदानी । यो मङ्गले केही कामको छैन । मैले बिर्संदा आज मिलन भोकै भयो । मिलनलाई दूध खुवाइसकेपछि मात्रै हामी भुजा खाने, है नीला †” आभासले नीलाको पनि सहमति खोजेको थियो । नीलाले टाउको हल्लाएर सहमति जनाएकी थिई । दलबहादुर दाइ पराजित भाव बोकेर त्यहा“बाट ड्ढर्केका थिए । मङ्गले त्यतै कतैतिर छेउलागेर अपराधी भावमा उभिरहेको थियो । सोड्ढामा बिरालोलाई सुताएर आपूm भुइ“ गलै“चामा बसेर आभास दूधदानीबाट बिरालोलाई दूध चुसाइरहेको थियो । बिरालोले पनि घटघटी दूध खाइरहेको थियो । बोतलमा दूध रित्तिएपछि आभासले बिरालोलाई उसैको कोठामा पु¥याएर मङ्गलेको जिम्मा लगाएको थियो ।
उनीहरू त्यस रात खाना खाइसकेर आÏनो कोठामा आउ“दा घडीले बाह्र बजाउनै लागेको थियो । “पख है † म मिलनलाई लिएर आउ“छु ।” सुत्ने कोठामा पसिसकेको आभासका आ“खा रित्तो झोलुङ्गोमा परेपछि ऊ तुरुन्तै कोठाबाट बाहिरिएको थियो । त्यसको एकैछिनमा छातीमा बिरालो टा“सेर ऊ ड्ढर्किएको थियो ।
बिरालोलाई उसको पलङमा सुताएर आभास रात्रिपोसाकमा नीला नजिक आएको थियो । नीलालाई निद्राभन्दा धेरै आभासकै प्रतीक्षा थियो । आभासले अ“गालोमा आपूmलाई बा“ध्नासाथ उसले आÏना मनका सबै तुसहरू पखालिसकेकी थिई । “जे भए पनि आभास मेरो हो र ऊ अब बिहानसम्म मेरो हुनेछ≤ रात ढीलै बितिदिए हुने थियो ।” आÏना मनमा यस्तै कल्पना सजाएकी नीलाले क्रमशः आपूmलाई सम्पूर्ण रूपले आभासमै समर्पण गर्दै थिई । “बुझ्यौ नीला † अब मिलनलाई केही पनि हु“दैन । हिजो राति त मलाई असाध्य डर लागेको थियो । मेरो आ“खा पनि कस्तो पोलेको छ । हिजो राति निद्रा पनि पुगेको छैन । तिमी त निदायौ हैन ?” नीलालाई अ“गालोमा राखेको आभासले नीलालाई आÏनो विषय बनाउन सकेको थिएन । “हेर न, बिहान मिलन छिट्टै उठ्छ । सबेरै यसलाई बगै“चामा घुमाउनुपर्छ≤ मङ्गलेको भर छैन । मैले नगरे यो मर्छ ।” नीलाले आभासको अ“गालोबाट निसास्सिएर आपूmलाई मुक्त पारी । “हे भगवान् †” अचानक नीलालाई आपूm निरीह भएको अनुभूति भयो र उसले मनमनै भगवान् गुहार्न पुगेको पनि स्वयं उसैले पत्तो पाएकी थिइन ।
“मेरो शरीर पनि कति सारो दुखेछ, दिनभरि त पत्तै पाइन“ ।” आभासले पनि नीलालाई अ“गालेको हात झिकेर उत्तानो पर्दै भनेको थियो । त्यसको केहीबेरमै ऊ मस्त निद्रामा परेको थियो । निदाएको आभासको अनुहार देखेर नीलालाई यसै नरमाइलो लागिर≈यो≤ उसलाई क्वा“क्वा“ डा“को छाडेर रोऊ“रोऊ“ लागेर पनि आएको थियो । नीला रुन पनि सकिन । निद्राको समय बितिसकेको कारणले हो अथवा किन हो ? उसको निद्रा पनि हराएजस्तो भएको थियो । नीला निद्रा बोलाउने क्रममा ओल्टेकोल्टे ड्ढर्कंदै रात बिताउ“दै थिई ।

पाचौ दिन

“म्याउ“ † म्याउ“ † म्याउ“ †” बिरालाको एकनासको आवाज कानमा परेपछि नीला पनि बिउ“झिएकी थिई । नीला बिउ“झिनुअघि नै आभास उठेर बिरालो भएठाउ“मा पुगिसकेको थियो । आभासले मर्करी बत्ती बालेको कारण कोठा झलमल्ल भएको थियो । नीलाका आ“खा पलङकै सिराननिर राखिएको घडीमा परेका थिए । बिहानको चार बजिसकेको थियो ।
“के भयो † मिलन राजालाई के भयो †” आभास बिरालो भए ठाउ“मा पुगेर उसलाई सधै“ झै“ छातीमा टा“सेर ड्ढकाउ“दै थियो । बिरालो पनि आमाका काखमा पुगेको रु“दारु“दैको बच्चोजस्तो भएर चुप लागेको थियो । आभासको छातीमा टा“सिएको बिरालोलाई देखेर आपूmमा पैदा भएको असहजपनलाई लुकाउ“दै नीलाले निदाएजस्तो गरेर आ“खा चिम्लिरही ।
केहीबेर छातीमा टा“सेर कोठामा यताउति डुलाएपछि आभासले बिरालोलाई पुनः उसैको पलङमा हालिदिको थियो । त्यसपछि ऊ बत्ती निभाएर आÏनो बिछ्यौनामा आएर सरक्क सुतेको थियो । एकैछिन पनि बितेको थिएन≤ पुनः बिरालो “म्याउ“म्याउ“” गर्न लाग्यो । आभास जुरुक्क उठ्यो, बत्ती बाल्यो, बिरालो बोक्यो र बत्ती निभाएर कोठाबाट बाहिर निस्क्यो ।
अब नीला बिछ्यौनामा र कोठामा समेत एक्लै भएकी थिई । “बिरालोलाई त्यसको कोठामा छोडेर आभास आउ“छ होला †” नीलाले यस्तै सोचेकी थिई र ऊ आभासको प्रतीक्षामा बसिरही, तर समय क्रमशः रित्तै बितिर≈यो ।
बिहान झलमल्ल घाम लाग्दासम्म पनि आभास नीला नजिक आएन । रातभरिजसो निदाउन नसकेको अवस्थाको आलस्य बोकेर भए पनि आज नीलाले अड्ढिस जानैपथ्र्यो । त्यसो त ड्ढोनमा सूचना गरेर पनि बिदा बढाउन नसकिने होइन । तर किन र कसका लागि बिदा लिने ? उसले मनमनै प्रश्न पनि गरी । अब उसले अड्ढिस नै जानुपर्छ । आÏनो निर्णयका कारण उसको शरीरमा केही मात्रामा स्पूmर्ति पनि आएको थियो ।
ऊ जुरुक्क उठी, नित्यकर्म सकी र कार्यालय जाने तयारीमा जुटी । नीला अड्ढिसका लागि रेडी भइसक्दा पनि आभासको नाकमुख उसले देखेकी थिइन । नीला बैठकमा पुगेर आभासको खोजी गर्न मात्र लागेकी थिई । त्यसै बेला मूल गेट खोलेको आवाज आयो । नीलाका आ“खा मूलद्वारमै पुगे । घरको मोटर आएको थियो । मङ्गलमान पनि आभासस“गै थियो ।
“हेरन नीला † यसलाई चेकअप गराउन डा.दत्तकहा“ पुगेर आएको । यसलाई भएको भाइरल इन्ड्ढेक्सनका कारण अझै एक हप्तासम्म औषधी खुवाउनुपर्छ भनेको छ ।” आभासले बडो चिन्तित भएर भनेको थियो । बिरालो छातीमा टा“सेर आÏना अगाडि आइपुगेको आभासका अनुहारमा नीलालाई हेर्न पनि मन लागेको थिएन । “म अड्ढिस जान लागेकी” नीलाले निराश आवाजमा आÏनाबारे जानकारी प्रस्तुत गरेकी थिई । “तिमीले बे्रकड्ढास्ट खायौ ? लन्च त अड्ढिसमै गछ्र्यौ होइन ?” आभासले पनि नीलाको जानकारी लिन खोजेको थियो । नीलाले आभासको पछिल्लो

प्रश्नका लागि टाउको हल्लाएर स्वीकृतिसूचक जवाड्ढ दिएकी थिई र आभासले आÏना दुवै प्रसङ्गको सकारात्मक जवाड्ढ पाएको ठहर गरेको थियो ।
आभासस“ग बिदा भएर नीला घरबाट पहिलोपल्ट अड्ढिसतिर भोकै लागेकी थिई । “नीला † तिमी अड्ढिसबाट चा“डो घर आऊ है † मलाई तिमी नहु“दा नरमाइलो लाग्छ ।” आभासले नीलालाई अड्ढिस पठाउने बेलामा अ“गालोमा राखेर भन्नेछ । यो नीलाको मीठो कल्पना थियो । आभास उसलाई अड्ढिस पु¥याउन पनि आड्ढै“ मोटर हा“केर आउला । आ“खाभरि विरहको उदासी बोकेर अड्ढिसको गेटमा उसलाई पु¥याउने आभासस“ग छुट्टिन नीलालाई पनि गाह्रो पर्ला । यस्तै अपेक्षा बोकेकी थिई नीलाले ।
“हेमराज † रानीसाहेबलाई अड्ढिस पु¥याएर आऊ” आभासले आÏनो ड्राइभरलाई अह्राएको थियो । त्यसपछि नीलालाई हात हल्लाएर बिदा गर्दै छातीमा बिरालो च्यापेर आभास घरभित्र पसेको थियो ।
मनमा अथाह वेदनाको भारी बोक्दै नीला हेमराजले हा“केको मोटरमा चढेर अड्ढिस पुगेकी थिई ।

“कस्तो भयो त हनिमुन ? तिमीले किन लामो बिदा नलिएकी मोरी † एकबारको जिन्दगीमा रमाइलो गरिहाल्नुपर्छ नीलु †” उर्मिलाले उत्ताउलि“दै भनेकी थिई । कसैलाई नडाकी, कुनै सुइ“को नदिई गरेको नीलाको बिहेको समाचार किल्किले नभएकी उर्मिलाका कारण अड्ढिसमा सनसनीपूर्ण समाचार भइसकेको रहेछ । “नीला जी, यस्तो त भएन नि † हामीलाई भोजै नखुवाई सुटुक्क आपूmमात्र रमाइलो गर्ने ?” अड्ढिसका सबै सहकर्मीहरूको एकैखाले भनाइ थियो ।
यस्तो बेला खुसी छचल्किएर कहा“ पोखू“ हुनुपर्ने नीला भने आपूmभित्र पीडा उमारेर आÏनै लागि दयनीय भएकी थिई । उसको दर्द कसैलाई बा“ड्न सकिने पनि थिएन । त्यसैले यस बेला नीलाले आÏना ओठमा जबर्जस्ती मुस्कान ड्ढैलाउनुबाहेक केही गर्नसकेकी थिइन ।
कार्यालयको काममा व्यस्त भएको समय नीलाका लागि आत्मपीडाबाट केही राहतको उपायझै“ भएको थियो । लन्चआवरमा भने ऊ पुनः साथीभाइहरूको ठट्टारमाइलोको केन्द्रविन्दु नै भएकी थिई ।
“नीलाको त रौनक नै भिन्नै भएछ नि †”
“नीलाजीलाई अब छोड्नुहुन्न≤ उहा“ले भोज खुवाउनै पर्छ ।”
“हाम्रो मिस्टर नीलाजीलाई पनि हेर्नुप¥यो नि †”
“नीलाजीको हनिमुन कता नि †”
“निकै धनी हुनुहुन्छ रे मिस्टर नीलाजी † हङकङ, बैङ्कक, सिङ्गापुरतिरै होला हनिमुन †”
“नीलाजी हामीलाई पनि सम्झनुस् है † बैङ्कक छिट्टै जानुभयो भने म पनि एकदुइटा सामान झिकाउ“छु≤ मस“ग डलर रेडी छ ।”
विभिन्न कुराहरू, मान्छेमान्छेका कुराकानीले नीलालाई यो आधाघण्टाको लन्चआवर घण्टौ“को भएजसरी बितेको थियो ।
“किन नीला तेरो अनुहार ज्यादै मलिन छ नि † आ“खा पनि रातभरि जागै बसेजस्ता छन् । यो आभासले¬” उर्मिलाले लन्च सकिएपछि एकान्त पारेर सोधेकी थिई । केही नजिक भएर उर्मिलाले गरेको प्रश्नले नीलाको मनको भित्री अंश छुनछुृन खोजेको थियो । तर आपूmलाई ज्यादै संयमित पार्ने क्रममा अलि कठोर हुन खोजेकी थिई ऊ “त्यस्तो केही होइन≤ टाउको दुखिरहेकाले पनि यस्तो भएको होला †”
“सिटामोल खान त” उर्मिलाले सहानुभूतिपूर्वक सल्लाह दिएकी थिई । “अघि नै खाइसके“” नीलाले अलि तर्कन खोज्दै भनेकी थिई ।

अड्ढिसमा बसुन्जेल बनावटी मुस्कान मुस्काउ“दा मुस्काउ“दै त्यस दिन उसको मुख नै थाकेको थियो । बल्लतल्ल अड्ढिस बिदा हुने बेला भएको थियो । “नीलाजीको त मोटर आइहाल्छ, हामीलाई पो बसको भीडमा घुस्रिनुपर्छ ।” एउटी सहकर्मीले ईष्र्याले ग्रस्त हु“दै नीलालाई हेरेर भनेकी थिई । नभन्दै छ बज्नासाथ अड्ढिस परिसरमा आभासको मोटर प्रवेश गरेको थियो । आआÏनो बाटो लाग्ने तरखरमा रहेका धेरैजसो सहकर्मीले त्यसबेला नीलालाई पुलुक्क हेर्दै मन्द मुस्कान पोखेका थिए ।
ड्राइभिङ्ग सीटमा आभास नै बसेको थियो । यसरी आभास नै मोटर लिएर आएको देख्नासाथ नीला पनि प्रफुल्लित भएकी थिई । “तेरै त चा“दी कटाइ छ मोरी † गर मस्ती । जा जा छिट्टो जा, दिनभरि छोड्नुपर्दा उसलाई कति गाह्रो भयो होला ?” उर्मिलाले उत्ताउलिएर भनेकी थिई ।
“नीला तिमी नहु“दा दिनभरि कस्तो शून्य भयो, तिमीस“ग छुट्टिएर बस्दा सारै नरमाइलो हु“दो रहेछ ।” आभासको मोटरतिर जा“दा नीलाले पनि आभासबाट यस्तो अपेक्षा गरेकी थिई । नीला मोटरको ढोका खोलेर भित्र बसिसकेकी थिई र आभासले एकपल्ट उसको अनुहारमा पुलुक्क हेरेर केही हा“स्न मात्रै खोज्यो र मोटर स्टार्ट ग¥यो । “हेर न, मिलनको औषधी सकिएको रहेछ । त्यसैले औषधी पनि किन्नुप¥यो र तिमीलाई पनि लिएर जानुप¥यो भनेर म आएको । हेमराजले तिमीलाई लिन भनेर गाडी स्टार्ट गरिसकेको थियो । त्यसै बेला मैले मिलनको औषधी किन्नुपर्ने कुरा सम्झे“ । उनीहरूलाई औषधी लिन पठाउ“दा अर्कै औषधी ल्याएर हैरान पार्छन् । त्यसैले मै आएको ।” आपूm आउनाको कारण आभासले खुलस्त पारेको थियो । भूmटै भए पनि “तिमीलाई लिन आएको” मात्र आभासले भनिदिएको भए नीलाको मनको अपेक्षाले भत्कनुको पीडा भोग्नुपर्ने थिएन ।
केहीअघि मात्र आभासलाई देख्दा नीलाभित्र उम्रिएका प्रफुल्लताका बिरुवाहरू हुर्किनै नपाई मरेका थिए । त्यसपछि उसले खुसी भएर आभासका अनुहारमा हेर्न पनि सकिन ।
पशुऔषधी पसलबाट आभासले औषधीहरू किनेर ल्यायो । नीला भने छेउ लगाइएको मोटरमै बसिरही ।
“मिलनलाई छ बजे नै औषधी खुवाउनुपर्ने, हेर न ढीलो भइसक्यो ।” आभासले नाडीघडी हेर्दै भनेपछि मोटरको स्पिड बढाएको थियो ।
उनीहरू घरपरिसरमा पुग्दा सा“झको अ“ध्यारोले छपक्कै छोप्न लागेको थियो । बिजुलीबत्ती बलिसकेको थियो । बिजुलीबत्तीको झलमल्लले रात परिसकेको सूचना दिइरहेको थियो ।
नीला थकाइले लखतरान भएर आÏनो कोठातिर लागेकी थिई भने आभास बिरालाको कोठाभित्र पसेको थियो । कोठामा पुगेर लुगा पनि नड्ढेरी नीला पलङमा डङरङ्ङ पल्टेकी थिई । आपूm यतिविधि थाकेको कुरा नीलालाई अड्ढिसमा थाहा थिएन । यस बेला उसलाई कसैस“ग नबोलू“ र चुपचाप सुतिरहू“जस्तो लागेको थियो । ऊ लखतरान परेकी थिई ।
“रानीसाहेब † राजाले चिया ज्यूनार गर्न बोलाइबक्सेको छ ।” दलबहादुरदाइको छोरो सुरेश कोठाको ढोकामा उभिएको थियो । नीला झन्नैझन्नै निदाउन लागेकी थिई । “ह“, के भयो ह“ ?” नीलाले आत्ति“दै सोधेकी थिई । उसले आपूm आउनाको कारण पुनः दोहो¥याएपछि नीला मन नभईनभई पनि यन्त्रचालित झै“ उठेर सुरेशको पछि लागेकी थिई ।
आभास बैठककोठामै एउटा सोड्ढामा बसेको थियो । त्यही“ नजिकै भुइ“मा मङ्गलमान बिरालो खेलाउ“दै थियो ।
नीला पुग्दा नपुग्दै दलबहादुर दाइ चियाको सर्दाम बोकेर उपस्थित भएका थिए । सधै“ झै“ चिया नीलाले नै बनाएकी थिई । चिया बनाउ“दा बनाउ“दै उसको ध्यान आÏनो कपडामा गएको थियो । ऊ अझसम्म अड्ढिसकै युनिड्ढर्ममा थिई । “नीला तिमीले किन लुगा नड्ढेरेको †” अब आभासले सोध्नेछ । ऊ सम्भावित जवाड्ढ खोजेर पर्खिरही, तर आभासले सोधेन≤ अह“ राम्रोस“ग हेर्दा पनि हेरेन । दुवैले चिया पिइरहे । त्यसपछिको समय गह्रु“गो भएर बितेको थियो । आभास त्यसैबेला टेलिभिजनको आपूmलाई मनपर्ने जियोग्राड्ढिकल च्यानल खोलेर मस्त भएको थियो । नीलाले आपूmलाई पनि त्यही च्यानलमा डुबाउने प्रयत्न गरेकी थिई, तर ऊ निरर्थक भई । एकनास टेलिभिजन हेरिरहेको आभासलाई उसका आ“खा छलेर नीलाले हेरेकी थिई । उसमा कुनै परिवर्तन थिएन ।

हिजोको आभास र आजको आभासमा रत्तीभरको पनि परिवर्तन देखि“दैन । तर किन नीलालाई आभास अर्कैजस्तो लागिर≈यो≤ एकदमै पराईजस्तो आभास देखी उसले ।
“नीला † जिन्दगीको यस मोडमा तिमी मेरो साथ हु“दा मलाई जिन्दगी सारै रमाइलो लागेको छ । अब तिमीविनाको जीवनको कल्पना पनि म गर्न सक्तिन“ ।” त्यसै बेला आभासले भनेजस्तो लाग्यो नीलालाई । उसले आभासलाई ठह¥याउने गरी हेरी । तर आभास भने टेलिभिजनमा देखाइएका जनावरहरूमै डुबेको थियो । टेलिभिजनको आवाजबाहेकको त्यो समय निःशब्द थियो र त्यस समयले दिएको पीडाबाट आहत नीलाको अबचेतनको क्रन्दनले नीला बिथोलि“दै गएकी थिई ।
आभासको आपूmप्रतिको पलायनलाई नीलाले खप्न सकिन । त्यसैले ऊ त्यहा“बाट उठेर हि“डेकी थिई । “नीला † यही“ बस न, तिम्रो अनुपस्थितिमा यो टेलिभिजनको कुनै आकर्षण हुनेछैन ।” आभासले नीलाको हात च्याप्प समातेर उसलाई आपूmस“गै बसालेको कल्पना पनि नीलाले गरी, तर यो पनि उसको कल्पना मात्रै र≈यो । आÏनो कल्पनाप्रति लालायित हु“दै नीला थाकेको गतिमा अन्ततः त्यहा“बाट हि“डेकी थिई । आÏनो तुहेको अपेक्षाको बोझले गलेकी नीलाले जा“दाजा“दै पनि आभासलाई हेरेकी थिई, तर आभासले टेलिभिजनबाट आ“खा अलिकति पनि नीलातिर ड्ढर्काएको थिएन । त्यसबेला नीलालाई लाग्यो, आभासलाई ऊ हुनुको र नहुनुको खास अर्थ रहेनछ ।
“रानीसाहेब, यति थोरै किन ज्यूनार गरिबक्सेको ? मीठो भएन कि ?” त्यस बेलुकी दलबहादुर दाइले नीलालाई सोधेका थिए । “होइन दलबहादुर दाइ, आज मलाई भोक नै छैन ।” नीलाले जवाड्ढ दिएकी थिई । “दलबहादुर दाइ, मिलनलाई दूध ठीक पार त । उसलाई औषधी खुवाउनेबित्तिकै दूध खुवाउनुपर्छ । बिहानको भन्दा अलि बढी हाल्नू है † त्यो भोकायो पनि होला ।” आभासले आपूmले खा“दाखा“दै दलबहादुर दाइलाई निर्देशन दिएको थियो ।
“नीला, तिमीले किन यति थोरै खाएकी † तिमीले नखाए म पनि खान्न“≤ कि तिमीलाई सन्चो छैन ? चेहरा पनि मलिन देख्छु ।” नीलाको कुण्ठित अपेक्षा अझै पनि आभासको उसप्रतिको समर्पणको भोकमा थियो । तर दलबहादुर दाइले भनेका शब्दहरूको सत्य जा“च गर्ने चाहना पनि आभासले यथार्थमा लिएको थिएन । उसले नीलाका थालतिर हेर्दा पनि हेरेन । लामो बसयात्रामा यात्रा गर्ने विविध दिशाका यात्रुहरूले कुनै होटलको एउटै टेबुलमा खाना खाए जसरी नै त्यस बेला उनीहरूले पनि खाएका थिए ।
नीला खाना खाएपछि सुत्ने कोठातिर लागी भने आभास बिरालाको कोठातिर लागेको थियो ।
“तिमी निदायौ ?” विगत रातहरूको अनिद्राले गर्दा पनि नीला त्यस रात सा“च्चै नै निदाइसकेकी थिई । आभासले अ“गालोमा बेरेको क्षण ऊ बिउ“झिन पुगेकी थिई । नीलाको अपेक्षा ढीलै भए पनि पूरा गर्न आइपुगेको आभासका बलिष्ठ पाखुरालाई उसले ह्दयबाट नै स्वागत गरी । यति दिनदेखि आभासका विरुद्ध आपूmभित्र पलाएका विचारहरूलाई पनि उसले त्यसै बेला लघारेकी थिई । नीला धेरै दिनपछि आभासको बाहुपाशमा निर्धक्क हुन खोज्दै थिई । उसको हराएको स्वर्णिम सुख ऊ नजिक आउन लागेको थियो ।
“म्याउ“ † म्याउ“ † म्याउ“ † म्याउ“ †”
प्राप्तिको नजिक नजिक पुग्न लागेका बखत बिरालाको आवाजले आभास नीलाबाट अलग्गियो । आकाशको माथिल्लो सतह छुन लागेको चङ्गा चु“डिएको अनुभूतिले मर्मान्त भई नीला । भोकाएको बेला मुखमा हालिसकेको गा“स थुतिएझै“ भयो उसलाई । “एकैछिन है, मिलनलाई के भयो ?” बिरालाको पलङतिर हानि“दै आभासले भनेको थियो । कोठाको ठूलो बत्ती बालेर आभास बिरालोमा केन्द्रित भएको थियो ।
अप्राप्तिजन्य पीडाको मर्मले छटपटिएकी नीलाले आभासलाई नजाऊ भनेर रोक्न पनि सकिन र ऊ गएको सत्यलाई हार्दिकतापूर्वक स्वीकार गर्न पनि सकिन । आÏनै शरीरको जलन र मनको आगाको Âापमा नीला छटपटिइरही मात्रै ।
“हेरन, आÏनी आमाको सम्झना आयो होला त्यसलाई । यत्तिकै कराएको रहेछ, दूधदानी मुखमा हालिदिए“, अहिले चुसेर सुतेको छ ।” आभासले आपूmलाई पूर्वअवस्थामा पु¥याउने प्रयत्न गर्दै भनेको थियो ।

बिजुलीद्वारा सञ्चालित अटोमेटिक मेसिन जस्तै ऊ तुरुन्तै आÏनो पूर्वक्रियामा जुटेको थियो तर नीलाले आपूmलाई कसै गरे पनि पूर्व अवस्थामा पु¥याउन सकिन ।
एक्लो आनन्दप्राप्तिपछि आभास एकैछिनमा मस्त निद्रामा पुगेको थियो र नीला भने अप्राप्तिको दाहमा रातभरि भतभती सल्किरही । थाहा छैन रातको पछिल्लो पहरमा पनि ऊ कतिखेर निदाई †

छैटौं दिन

“नीला, तिम्री छोरी स्मृतिले ड्ढोन गरेकी छिन्” बिहानै आभासले उसलाई उठाउ“दै भनेको थियो । त्यसपछि नीला हत्तपत्त सिरानको टेबुलमा भएको ड्ढोन उठाउन पुगेकी थिई । “मामु † हाउ आर यू, आर यू ओके ?” स्मृति बोल्दै थिई । “हेर न आज राति मैले तिमीलाई सपनामा एकदमै हा“सिरहेको देखे“ । तिमीले भनेको सपनामा हा“सेको देख्दा नराम्रो हुन्छ भन्ने सम्झेर तिमीलाई ड्ढोन गर्न मन लाग्यो ।” ड्ढोनमा उताबाट आएको स्मृतिको मायालु आवाज उसले सुनिरही । “भनन मामु, आर यू ≈यापी ?” स्मृति प्रश्न गर्दै थिई । नीलाले ड्ढोन उठाउनासाथ “स्मृति †” भन्नुबाहेक कुनै शब्द बोलेकी थिइन । अब झनै ऊ भक्कानिएर बोल्नै नसक्ने भएकी थिई । उसले स्मृतिलाई कुनै जवाड्ढ दिन सकिन । “मामु के भयो तिमीलाई ? तिमी आज दिउ“सो मेरो टिड्ढिन टाइममा स्कुलमा आऊ ल † प्रिन्सिपलस“ग रिक्वेस्ट गरेर मलाई भेट ल ? मैले अहिले राखे“ ।” त्यसपछि ड्ढोनको लाइन काटिएको थियो । लाइन काटिइसकेको ड्ढोन हातमा लिएर नीला धेरैबेर त्यत्तिकै सुतिरही । नीलाका आ“खाबाट आ“सु बगिरहेका थिए भने वेदनाको गा“ठो परेर उसको मनको भित्री तहमा उसलाई दुःखिरहेको थियो ।
जहिले र जतिखेर पनि उसकै सुखको मात्र चिन्ता गर्ने स्मृतिको सम्झनाले उसलाई धेरै बेरसम्म रुवाई नै र≈यो । “मैले उसको सुख कहिल्यै सोचिन“≤ आÏनो सुखप्राप्तिका पछाडि दौडिरहे“ । मेरो सुखचाहि“ सीताले रामलाई लिन पठाएको स्वर्णमृगजस्तै भयो ।” नीलाका आ“खाबाट थप आ“सु बगाउन उसैका विचारहरू पनि प्रयत्नरत थिए ।
“म किन स्मृतिस“ग नबोलेकी हु“ला † उसले अब कति पीर मान्नेछ । हे भगवान् † अब म के गरू“ ? स्कुलमा ड्ढोन भए पनि विद्यार्थीलाई ड्ढोनमा बोलाउ“दै बोलाउ“दैनन् ।” केही अघि स्मृतिस“ग ड्ढोनमा बोल्न नसकेको पछुतोले अब उसलाई सताउन थालेको थियो । “किन म जे कुरा पनि समय बितिसकेपछि मात्रै बुझ्छु≤ जब बुझ्छु बुझेको पनि कुनै अर्थ हु“दैन ।”
“अड्ढिसबाट लन्च आवरमा स्मृतिलाई भेटेर आउनुप¥यो ।” नीलाले मनमनमा ठहर गरी । स्मृतिलाई भेट्न जाने कल्पना मात्रले पनि उसको शरीरमा स्पूmर्ति आयो । ऊ उठेर नित्यकर्ममा लागी ।
नीला चङ्गा भइसक्ता नसक्तै आभास पनि उसको बिरालोलाई बिहानको ताजा हावा खुवाएर आइपुगेको थियो । “ए तिमी त रेडी भइसकिछौ≤ म पनि फ्रेस भइहाल्छु है † अनि स“गै ब्रेकड्ढास्ट खाने ।” आभासले उसलाई देखेर भनेको थियो ।
आभास तयार भएर आउन्जेल नीला आजका अखबारहरूमा अलमलिएकी थिई । “तिमीलाई ढीलो भयो होला हैन ? ल जाऔ“ ।” त्यसपछि उनीहरू डाइनिङ रुममा गएका थिए ।
“म तिमीलाई पु¥याउन जान्छु” ब्रेकड्ढास्ट खा“दाखा“दै आभासले भनेको थियो । आभासका कुरा सुन्नासाथ नीलाको ओइलाएर झर्न आ“टेको मन पनि जाग्न खोजेको थियो । निमेषभरमै आमूल परिवर्तन हुन सक्ने आÏनो मन देखेर ऊ आड्ढै“ छक्क पनि परेकी थिई । पुलकित मनका कारण अचानक आपूmमा भरिएको उत्साह स“गाल्दै ऊ मोटरसम्म पुगेकी थिई । “हेर न, हि“ड्ने बेलामा यो पछि लाग्यो । यसलाई पनि मोटरको बानी पार्नुप¥यो ।” मोटरमा ड्राइभिङ्ग सीटमा बस्न लागेको आभासका छातीमा उसको बिरालो टा“सिएको थियो । त्यो दृश्यले नीलाको एकैछिनअघि उम्रिएर पलाउन लागेको उत्साह ड्ढेरि ओइलायो । उसको अनुहारमा केही क्षणअघि मात्रै देखापरेको चहक
९घड०
झ्याप्प निभेको थियो । “एकैछिन पनि बिरालो नभई हु“दैन यसलाई, कस्तो वाहियात मानिस रहेछ †” नीला आक्रोशित समेत भएकी थिई । तर मनमा जत्रै आ“धीहुरी चले पनि नीला आपूmलाई संयमित पारेर, सबै कुरा लुकाएर सामान्य अवस्थामै रही ।
आÏनो आक्रोश आपूmभित्रै बलपूर्वक दबाउने प्रयत्नमा ऊ केही शिथिल पनि भएकी थिई ।
नीलाको अड्ढिस आइपुगेको थियो । नीला भारी मन बोकेर मोटरबाट ओर्लेकी थिई । आभास र नीलाका बीचमा बिरालो बसेको थियो । नीला ओर्लेपछि बिरालो र आभास मात्रै मोटरमा थिए । नीलाले मन नपराएको दृष्टिले बिरालोलाई हेरी र आभासलाई पनि हेरी । आभास हा“सिरहेको थियो । नीलाले पनि उसको हा“सोको प्रतिउत्तरमा हा“स्न खोजी र जबर्जस्ती ओठमा मुस्कान ल्याएर आभासलाई औपचारिक बिदाइ गर्न हात पनि हल्लाएकी थिई ।
“मिस्टर नीलाजी त ≈यान्डसम पनि हुनुह“ुदोरहेछ नि †”
“नीलाजीभन्दा भाग्यमानी को होला र † धन र रूप दुवै भएको मान्छे पाउनु चानचुने कुरा हो र †”
नीला मोटरबाट ओर्लेको दृश्य हेरिरहेका उसका केही सहकर्मीहरूका भनाइ पालैस“ग उसैतड्र्ढ लक्षित थिए । नीला भने निर्विकार भावले आÏनो कार्यव्यस्ततामा अलमलिन खोजिरहेकी थिई ।

सातौं दिन

बिहान नीला बिउ“झि“दा कोठामा निकै उज्यालो पसिसकेको थियो । बिहानको घाम पनि निकै चर्को भएको थियो, बाक्लो पर्दा पनि छिचोलेर कोठामा घाम पसेको थियो । आÏनै बिछ्यौना नियाल्न पुगे नीलाका ऑखा । बिछ्यौनाको आभास सुतेको भाग रित्तो थियो । ऊ कुन बेला उठ््यो ? नीलालाई पत्तो भएन । “मेरी रानी † बिहान पनि बित्न लाग्यो” बिहे गरेको दोस्रो दिनको बिहान नीलाका ओठमा चुम्बन गरेर आभासले उसको निद्रा बिउ“झाएको घटनाको मृदु स्मृति भएर आयो उसलाई ।
त्यसै बेला उसका आ“खा पलङको सिरानीमा भएको घडीमा परे≤ सानो का“टाले आठको अङ्क पनि नाघिसकेको थियो । “आज अड्ढिस नजानुप¥यो” नीलाभित्र त्यसै त्यसै आलस्यले जरा गाड््यो । पलङकै टेबुलमा भएको टेलिड्ढोनबाट नीलाले आÏनो इन्चार्ज रघुजीलाई जानकारी गराई । भोलि पनि नआउने कुरा गरेपछि उनले सोमबारको निधो मागे । नीलाले सोमबार पक्का अड्ढिस आउने निर्णय दिई । त्यसपछि नीलाले आपूm निक्कै फुर्सदिलो भएको अनुभूति गरी ।
“आभास के गर्दै होला ?” मनले प्रश्न गरेपछि नीला अनायास कोठाको बगै“चापट्टि खुल्ने झ्यालमा पुगेकी थिई । पर्दा उघार्नासाथ नीलाका आ“खा आभासका ढाडमा गएर ठोक्किए । आभास उसको बिरालोस“ग तन्मय भएको थियो । आभासको बगै“चा पनि रमाइलो थियो । ड्ढागुन महिनाको अन्तिमतिर काठमाडौ“का बगै“चामा बहार आउ“छ । पुस र माघको चिसो याममा कठ्याङ्ग्रिएका बोटबिरुवाहरू ड्ढागुनको न्यानो पाउनासाथ रमाएर आङ तन्काउन थाल्छन् । त्यसैले बिहानको घाम तापेर पूmलबारीको आनन्द लि“दा एउटा स्वर्गीय अनुभूति हुने गर्छ । तर यो आनन्दको अनुभूति भन्ने कुरा पनि मनको खुसी र दुःखस“ग गा“सिएको हु“दो रहेछ । मान्छेको मनमा वैराग्यको बोलबाला भएका बेला जस्तोसुकै रमाइलोले पनि आनन्द सञ्चार गर्न सक्तो रहेनछ ।
आज पनि आभासको पूmलबारीमा आउ“दै गरेको बहारले नीलालाई कुनै आनन्दको अनुभूति गराउन सकेन । बिरालोस“ग तन्मयता गा“सेको आभासलाई देखेर कसोकसो डा“को छोडेर रू“रू“ जस्तो लाग्यो नीलालाई ।
पर्दा उघारे पनि धेरै बेरसम्म पूmलबारीको दृश्य उसले हेरिरहन सकिन । नीलाभित्र पूmलबारीको हावास“गस“गै नमीठोपन पनि प्रवेश गरिसकेको थियो ।
गलेको शरीरको भारी उसले पुनः आÏनो बिछ्यौनामा बिसाई ।

“नीलु † तिमीलाई ढीलो भएन आज ?” हस्याङड्ढस्याङ गर्दै आभास कोठामा आएको थियो । “नीलु † मिल्छ भने आज एक दिनको बिदा लेऊ न≤ तिमी र म आज कतै घुम्न जानुपर्छ ।” आभासले अ“गालामा राखेर यसो भन्नेछ भन्ने अपेक्षाले तुरुन्तै गा“जेको थियो नीलालाई । “नीलु † के तिमीलाई सन्चो भएन ?” प्रत्यक्षतः आभासले नीलाको निधार छामेको थियो । नीला भने आ“खा चिम्लिएर सुति नै रहेकी थिई । “मैले आज अड्ढिस बिदा लिएकी छु” नीलाले आ“खा चिम्लिएर नै जवाड्ढ दिएकी थिई । आ“खा खोलेर आभासको अनुहार हेर्ने मोह पनि पटक्कै भएन उसलाई । “तिमी फ्रेस हुने होइन ? म जाऊ“ बाथरुम ?” आभासले नीलास“ग अनुमति लि“दा नलि“दै शौचालयतड्र्ढ प्रवेश गरेको थियो । आभास शौचालयबाट निवृत्त भएर निस्क“दा पनि नीला भने बिछ्यौनामा उही अवस्था र गतिमा थिई ।
“नीलु † तिमी पनि फ्रेस भएर आइहाल, भोक लागेको छ ब्रेकड्ढास्ट खाइहाल्नुपर्छ । मिलनलाई दूध खुवाउन मङ्गलेलाई म अह्राउ“छु ।” आभास नीलास“ग बोल्दानबोल्दै कोठाबाट बाहिरिएको थियो । आभास बाहिर निस्किएपछि पनि धेरैबेर नीलाले आभास त्यही बाटोबाट ड्ढर्कने आशामा त्यतै हेरिरही । “मेरी नीलु † तिमीविनाको यो बिहान ज्यादै निरस बित्यो । बिन्ती, अब अबेर नगर≤ आज हामी साथै रमाउने ।” आभास ड्ढर्केर आउनेछ र नीलाका गाला, ओठ, निधार र यत्रतत्र चुम्बन गरेर आÏनो भरखरै मात्र नुहाएको केशको चिसोपनले नीलालाई ताजा पार्नेछ । नीलाले चाह“दानचाह“दै पनि ड्ढेरि पनि यस्तो कल्पना गरी । तर यसपालि पनि उसको कल्पना कल्पनाकै घेराभित्र मात्र र≈यो । अर्थात् त्यसो हु“दै भएन≤ ऊ आएन, आउ“दै आएन ।
“रानीसाहेब, राजाले बे्रकड्ढास्ट खाइस्यो रे † हजुर नुहाएर ब्रेकड्ढास्ट खान गइस्यो रे † राजा मिलनलाई लिएर डाक्टर देखाउन गैस्यो भन्दिनू भनिस्या’छ ।” सुरेशले कोठाको ढोकैबाट समाचार सुनाएर ड्ढर्केको थियो । त्यो केटो तुरुन्त आएर तुरुन्तै ड्ढर्केको पनि थियो ।
ऊ गइसकेको भए तापनि उसले बोलेको आवाजको तरङ्ग भने नीलाका कानभित्रबाट मनको कुनै कुन्तरमा पसिसकेको थियो । आशाको ससानो त्यान्द्रो पनि चु“डिएको मनस्थितिमा नीला बिछ्यौनाबाट जुरुक्क उठेकी थिई । लक्ष्यविहीन हुन खोजेका उसका पाइलाहरू शौचालयतड्र्ढ लागेका थिए ।
सुरेश त्यसपछि पनि ब्रेकड्ढास्टको निम्तो गर्न आएको थियो । एकैचोटि भात खाने सूचना दिएर नीला बिछ्यौनामै ढल्केकी थिई । नुहाइधुवाइ सकेर केहीबेर ध्यानमा बस्ने आÏनो आदतअनुसार आज पनि ऊ ध्यानमा बसेकी थिई । तर मनस्थितिमा आ“धीबेहरी दौडिरहेकाले उसको ध्यान पटक्कै एकत्रित हुन सकेको थिएन । केहीबेरको असड्ढल प्रयत्नपछि उसले आपूmलाई ध्यानको आडम्बरमा बा“ध्न उपयुक्त पनि ठानिन ।
“तिमी सुखी भएको हेर्न चाहन्छु, मम्मी, तिमी सुखी हुनुपर्छ ।” स्मृतिले भनेका शब्दहरू नीलाका मनभित्र आइरहे ।
“के म आभासस“ग सुखी हुन सक्छु ?” नीलाले पहिलोपल्ट आपूmले आड्ढै“स“ग प्रश्न गरी । यो प्रश्नको उत्तर नीलाको अन्तर्मनले उसलाई दिन सकेन । प्रश्नलाई आड्ढै“भित्र खेलाएर सम्भावित उत्तरहरू खोज्नमा नीलाको मनस्थिति प्रयत्नरत र≈यो ।
“रानीसाहेब, भुजा ज्यूनार गर्न सवारी होस् अरे † राजा डाइनिङ रुममा होइसिन्छ ।” पुनः सुरेश नै निम्तो बोकेर आएको थियो ।
“हेर न, मिलनलाई तागतको औषधि लेखिदेऊ भनेर डाक्टर दत्तकहा“ लगेको थिए“ । उसले लेखी त दियो तर त्यो औषधि कतै पाइएन । अब भात खानेबित्तिकै म पाटन र भक्तपुरका औषधि पसलमा यो औषधि खोज्न जान्छु । तिमी मस“ग जाने हो ?” नीला डाइनिङ टेबुलमा पुग्नासाथजसो आभासले भनेको थियो । “होइन म आज कतै नजाने, आज आराम गरेर बस्छु ।” नीलाले आभासको अनुहारमा नहेरी भनेकी थिई । दलबहादुर दाइले खानाका विशेष परिकारहरूले टेबल सजाएका थिए । नीलाले नाममात्रैको खाना आÏनो थालमा हालेकी थिई । आभासले उसको सधै“को मात्राअनुसारको खाद्यपदार्थ आÏनो थालमा भरेर खान पनि थालिसकेको थियो ।

“किन र रानीसाहेब, हजुरलाई मैले तयार गरेको खानेकुरा मीठो लागेन कि ? किन होला नारायणघाटबाट ड्ढर्केर आइबक्सेपछि हजुरले मन लगाएर भुजा ज्यूनार गरिबक्सेकै छैन । केही उचनीच भएको भए क्षमा पाऊ“ । हजुरको रुचिको जानकारी पाए त्यसैअनुरूपको भान्सा तयार गर्ने थिए“ ।” दलबहादुर दाइले अत्यन्तै विनम्रतासाथ नीलाबारेको आÏनो अनुसन्धान प्रस्तुत गरेका थिए ।
दलबहादुर दाइले नीलाका बारे उल्लेख गरेका कुराहरू अर्थात् विगत चार दिनदेखि उसले खाना खाने कुरामा रुचि नलिएको कुरा सत्य थियो । आपूmलाई माया गरेर, आÏनाबारे चासो राखेर दलबहादुर दाइले कुरा मात्र गरिदि“दा ती कुराले नीलाका अन्तरमनको कुनै कोमल मांसपेशी बेस्सरी दुखेको थियो । “होइन दाइ, त्यस्तो केही होइन≤ तपाईंले तयार गर्नुभएको खानामा कुनै दोष छैन । मलाई नै खानमा रुचि नभएको मात्रै हो ।” नीलाले भित्रभित्रै झन्नै पग्लन खोज्दै भनेकी थिई । “शरीर बिसन्चो भयो कि ? डाक्टरस“ग जा“च पो गराउनुपर्छ कि ?” दलबहादुर दाइले थप आत्मीयता प्रकट गरेका थिए ।
“होइन, त्यस्तो बिसन्चो पनि केही छैन ।” नीलाले टार्न खोजेर भनेकी थिई ।
दलबहादुर दाइको नीलाप्रतिको स्नेहपूर्ण व्यवहारले नीलालाई भाववि≈वल पारेको थियो । “आभासले मलाई यही कुरा भनेको भए ? उसले पनि मैले खाएनखाएको विचार गरेको भए ?” दलबहादुर दाइले गरेको मायालु खोजीनीतिले नीलालाई पुनः आभासप्रति उपेक्षित पारेको थियो । प्रत्यक्षतः आभासले दलबहादुर दाइले नीलास“ग गरेका कुराकानीस“ग पनि कुनै सरोकार राखेको थिएन । खानाको स्वादमा डुबेर ऊ एकनास खाइरहेको थियो । “हि“ड, आजै डाक्टरलाई देखाइहाल्नुपर्छ, यस्तो कुरामा बेवास्ता गर्नै हुन्न ।” बिहे गर्नुभन्दा एक महिनाअघि नीलाले दा“त दुख्यो भन्नासाथ आभासले नीलालाई तुरुन्तै दा“तको डाक्टरकहा“ पु¥याएको घटना नीलाले सम्झन पुगी ।
“मिलनले मलाई मेरो जिन्दगीको रमाइलो पुनः ड्ढर्काइदिएको छ नीलु † मलाई मिलनलाई भेटेको दिनदेखि यो संसार रमाइलो लागेको छ । मनमतीस“ग म यसरी नै रमाएको थिए“ । रूपाको दुष्टताले गर्दा उसलाई मस“ग छुट्ट्याइदिई । त्यसैले मिलनलाई म एकैछिन पनि आÏनो आ“खाबाट ओझेल पार्न चाहन्न । कसले कुन बेला के गर्छ, त्यो निरीह जीवले केही बुझ्दैन ।” आभासले खाइसकेपछि उनीहरू दुवै बिरालाको कोठाको ढोका अगाडि पुगेका थिए । “हेर न, हिजोआज त यसले पनि मलाई कस्तो पछ्याउ“छ ।” बिरालाको कोठामा प्रवेश गरेको आभासलाई देख्नासाथ सुतिरहेको मिलन म्याउ“ गर्दै आभासको खुट्टामा आएर लुटपुटिएको थियो । “मिलु †” आभासले खुट्टाको बिरालोलाई भावविभोर हु“दै दुई हातले उचालेर छातीमा टा“सेको थियो ।
आभासको यस्तो प्रसन्नतालाई नीलाले भने धेरैबेरसम्म हेर्न सकेकी थिइन । “म कोठामा गए“ है †” नीलाले आभासलाई जानकारी दिएकी थिई तर उसको प्रतिक्रिया सुन्न त्यहा“ पर्खेकी भने थिइन ।
“म आभासस“ग सुखी हुन सक्छु ?” आÏनो बिछ्यौनामा ढल्कनासाथ नीलाभित्रजागृत प्रश्नले उसलाई पुनः गिजोल्न लागेको थियो । “आभास र मेराबीच आएको बिरालोलाई म स्वीकार्न सकु“ला ? आभासले मलाईभन्दा बिरालोलाई माया गर्छ । मिलनस“ग टा“स्सिएको आभासलाई मैले स्वीकार गर्न पनि त सकिरहेकी छैन ।” अनगिन्ती तर्कवितर्कले नीलालाई पछ्याइरहे ।
“म के गरू“ ? यो जीवन र हिजोको मेरो जीवन मेरा लागि कुन राम्रो ? यसरी दिनरात छटपटिएर बा“च्नु राम्रो हो अथवा एकातिर लागेर शान्त भएर बा“च्नु राम्रो हो ? के म आभासलाई तिमी बिरालो र ममध्ये एकलाई रोज भन्न सक्छु ? बिरालोस“गको मेरो प्रतिशोधले आभासका लागि म र रूपाबीच के भिन्नता होला र ? जब म आभासस“ग गा“सिएको उसको बिरालो सहन सक्तिन“ भने आभासले पनि रूपाको पुनरावृत्ति सहन सक्तैन ।” नीलाले आड्ढै“स“ग प्रश्न पनि गरेकी थिई र आड्ढै“ले उत्तर पनि पहिल्याएकी थिई ।
“मलाई आभासको धनसम्पत्तिको आडम्बरी सुख चाहिएको हो या आभासको सम्पूर्ण माया ? अब म के आभासस“ग बिरालोलाई हैन मलाई माया गर भनेर मायाको भीख मागू“ ? अप्रत्याशित आभासले मेरो झोली भरिदियो भने पनि त्यस्तो मागेको मायाले के म तृप्त हुन सकु“ला ?”

“आभासले मलाई जसरी स्वीकारेको छ यही रूपमा सधै“ स्वीकारिरहला । तर के म आभासलाई यही रूपमा स्वीकार्न सक्छु ? सामाजिक धाकरवाड्ढका लागि यदि मैले आभासस“गको मन नपर्दो सम्बन्ध स्वीकारिरहे“ भने पनि म आÏनै लागि रमाएर बा“च्न सकु“ला ?”
“मैले अब आभासस“ग छुट्टिनुपर्छ । मैले आभासस“ग कानुनी बिहे नगरेकाले कानुनी पारपाचुके गर्नु पनि आवश्यक छैन । मैले आभासस“ग छुट्टिनुको कारण कसैलाई भन्न पनि सक्तिन“ । मैले भने“ भने पनि कसैलाई बुझाउन सक्तिन“ । जतिले मैले आभासस“ग बिहे गरेको थाहा पाएका छन्, आभासस“ग अलग्गि“दा तिनीहरूका दृष्टिमा म हास्यास्पद हुनेछु । आभासस“ग छुट्टिएपछि दर्पणस“गको सम्बन्धका लागि पनि मानिसहरूले मलाई नै दोषी ठह¥याउनेछन् । त्यो लाञ्छना भोग्नका लागि पनि मैले आपूmलाई तयार राख्नुपर्छ किनभने म अहिलेको यो पीडाबाट मुक्ति खोज्दै छु ।”
वर्तमानस“गको उन्मुक्तिका लागि आÏनै विचारहरूका जन्जालमा जेलिएको आÏनो अस्तित्वरक्षामा नीला तैनाथ थिई ।
“म अरूका आ“खाले शङ्कास्पद र केही घृणाकै छाया“भित्र देखिउ“ला पनि तर आपूm आÏनै नजरमा भने चोखो हुनेछु । अब म आभासस“ग बस्नु भनेको आभासप्रतिको छल हो र म आड्ढै“स“ग पनि यो छल मात्रै हुनेछ ।” नीला आपूm आड्ढै“स“ग कुरा गरेर केही दह्रो पनि भई ।
त्यसै बेला ड्ढोनको घण्टीले उसको एकान्त भङ्ग गरेको थियो । “त्यहा“ नीलाजी हुनुहुन्छ होला ?” ड्ढोनमा उतापट्टिबाट कुनै पुरुषस्वर आएको थियो । “म बोल्दै छु, यहा“ को बोल्नुभयो ?” अपरिचित आवाजस“ग नीलाले परिचय मागेकी थिई । “हजुर म रामजी शर्मा, हजुरले मस“ग घर किन्ने कुरा गर्नुभएको थियो । अहिले दुईचारओटा Ïल्याटहरू बिक्रीमा भएकाले हजुरस“ग सम्पर्क राखेको ।” त्यस मानिसले आÏनो परिचय र उद्देश्य पनि भनेको थियो । उसले परिचय दि“दा नदि“दै नीलाका सम्झनामा आएको थियो≤ ऊ घरजग्गा बिक्रीवितरण गर्ने दलाल थियो । ड्ढोन हातमा लिएर उसलाई के भनू“को मनस्थितिमा नीला अलमल्ल परिरही । “आज हजुरलाई फुर्सत भए” उताबाट रामजीको आवाज आएको थियो । “घरहरू राम्रा राम्रा छन्, भनेजस्तो घर भन्नेबित्तिकै पाइ“दैन । अहिले भेटिएको बेला, मैले हजुरको अड्ढिसमा ड्ढोन गरेर यो नम्बर पत्ता लगाएको हजुर † हजुरलाई रोजाएर मात्रै अरूलाई देखाउ“छु हजुर † त्यसैले हजुर आजै ¬” रामजी आत्मीयताका साथ बोलिरहेको थियो । उसको व्यावसायिक आत्मीयता पनि यसबेला नीलालाई मन परेको थियो ।
“तपाईंलाई कहा“ भेट्ने ?” नीलाले अनायास सोधेकी थिई । “हजुर बल्खुको चोकमा आइपुग्नुस् ठीक एक बजे≤ अहिले पौने बाह्र बजेको छ ।” उसले भनेको थियो । नीलाले पनि उसले भनेको समय ठह¥याउन घडी हेरेकी थिई । “हुन्छ, म आइपुग्छु” नीलाले निर्णय पनि दिएकी थिई । त्यसपछि नीला तयार भएर त्यहा“बाट फुर्तिलो चालमा निस्किएकी थिई ।
“नीलु † अड्ढिस नजाने भनेको होइन ?” सा“झ नीला घर ड्ढर्केपछि आभासले सोधेको थियो । धेरै दिनपछि आभासको दृष्टि नीलालाई परिचितजस्तो लागेको थियो । तर नीलाले यस कुरामा पटक्कै ध्यानै दिइन । “हेर न, म त दिनभरि मिलनको औषधि खोज्दाखोज्दा हैरान भए“ । दत्तलाई भेट्न पनि दुईपल्ट उसको अस्पतालमा पुगे“ । बल्लतल्ल भेटेर औषधिको नाम ड्ढेरेपछि किनेर ल्याए“ ।” आÏनो प्रश्नको नीलाबाट जवाड्ढ सुन्नुभन्दा पहिले नै आभासले आÏनो बेहोरा प्रस्तुत गरेको थियो । नीलाले कुनै रुचि नभए पनि आभासका कुराहरू सुनिरही, अथवा सुन्नुको बहाना गरिरही ।
“म साथीकहा“ गएकी थिए“ ।” आपूmले आजै घर किनेर दर्तापास पनि गरेर आएको सा“चो कुरा आभासलाई सुनाउन मनै लागेन नीलालाई । त्यसैले आभासस“गको सङ्गतमा नै पहिलोपटक भूmटो बोलेकी थिई नीलाले । यसरी आभासस“ग भूmटो बोलेको क्षण उसभित्र धेरै दिनपछि अर्कै किसिमको आनन्दको लहरले सरर छोएर गएको थियो ।
त्यस बेलुकी पनि सधै“झै“ उनीहरू खाना खाएपछि छुट्टिएका थिए । नीला सुत्ने कोठातिर लागी, आभास बिरालो बोकेर बैठककोठातिर लाग्यो । “तिमीलाई छिट्टै निद्रा लाग्छ, म मिलनलाई औषधि खुवाएर मात्र आउ“छु” छुट्टिने बेलामा आभासले नीलाको ढाडमा धाप मार्दै भनेको थियो ।
“आभास मेरो होइन, हुन पनि सक्तैन । ऊ बिरालाको हो र उसलाई मैले बिरालोबाट खोस्नु पनि हु“दैन ।” सुत्ने कोठामा पस्दापस्दै नीलाको मनले ठहर गरेको थियो ।

त्यस रात पनि नीलाको निद्रित अवस्थामै सधै“झै“ आभासले आÏनो आवश्यकता पूरा गरेको थियो । “नीलु † म तिमीलाई माया गर्छु, धेरै नै माया गर्छु ।” बितेका रातहरूमा झै“ यो वाक्य आभासले त्यस रात पनि दोहो¥याएको थियो । बितेका रातमा यही वाक्यले नीलालाई केही क्षणका लागि भए पनि अभिभूत पार्ने गथ्र्यो । ऊ त्यस क्षणको उन्मादमा दिनभरिको आभासको पराईपन बिर्सिने गर्थी । तर त्यस रात भने आभासको वाक्यले नीलालाई कुनै स्पर्श गर्न सकेन । किनकिन नीलालाई त्यसबेला आभासस“ग प्रतिप्रश्न गर्न मन लाग्यो । “म र मिलनमध्ये कसलाई धेरै माया गर्छौ ?” नीलाले सोधेकी थिई । आभासले के जवाड्ढ दिन्छ भन्ने कुरा पनि नीलालाई थाहा नभएको होइन तर पनि त्यस बेला उसलाई सोध्नै मन लागेको थियो । “उसलाई पनि माया गर्छु । तिमीलाई मैले भनेको होइन, बिरालो मेरो प्रिय जीव हो । म बिरालोलाई अति नै मन पराउ“छु । अहिले मलाई लाग्छ मिलनविना म बा“च्न पनि सक्तिन होला नीलु ?” भन्दाभन्दै आभासको आवाजमा तरलताले छोएको थियो । तर नीलालाई त्यस बेला आभासको तरलता पनि नदी किनारको बालुवाजस्तो लागेको थियो ।
कताकता दुखेजस्तो भए पनि आभासको जवाड्ढ सुनेपछि नीलाले आपूmलाई कुनै असर नपरेको जस्तो गरेर आभासस“ग अपरिचित हुन खोजी ।
“आभास †” नीलाले बिस्तारै बोलाउ“दा आभास पूर्ववत् आश्वस्त थियो र आनन्दको पौडीमा निदाउन लागेको थियो । “आभास † भोलिदेखि म आÏनै Ïल्याटमा ड्ढर्कंदै छु । आज दिउ“सो म आÏनो Ïल्याट किन्न गएकी थिए“ ।” आभासको रमाइलोमा सायद वज्रपात भएको थियो ।
“किन नीला तिमीलाई यहा“ के भयो ? के मैले कुनै गल्ती गरे“ ? त्यस्तो कुरो नगर नीला † मलाई छोडेर नजाऊ । म तिमीलाई असाध्य माया गर्छु ।” आभासले ड्ढरक्क ड्ढर्केर नीलालाई आÏनो अ“गालोमा बा“ध्दै भनेको थियो । आभासको एक स्पर्शले नै रोमाञ्चित हुने नीलाका इन्द्रियहरू यस बेला पत्थरका जस्ता भएका थिए ।
“आभास † मानिसलाई बा“च्नका लागि चाहिने सबैभन्दा आवश्यक कुरा मनको सुख रहेछ । मैले तिमीबाट मनको सुख पाउन सकिन“ । माया त म पनि तिमीलाई नै गर्छु, तर खोइ म तिमीस“ग खुसी हुन सकिन“ र खुसी भएको बहाना बनाएर म तिमीलाई झुक्याउन पनि सक्तिन“≤ अझ आपूmलाई त सक्तै सक्तिन“ ।” नीलाले एकदमै हतारहतार भनेकी थिई ।
त्यसपछि उनीहरूबीच कुनै संवाद भएन । त्यस रात आभास कतिखेर निदायो नीलालाई थाहा भएन तर नीला भने अनिद्रालाई लत्याएर अघि बढेकी थिई ।

“तिमी आÏनो निर्णय ड्ढिर्ता गर्न सक्तिनौ ?” त्यस बिहान आभासले नीलास“ग आग्रहका स्वरमा भनेको थियो । “आभास † तिमी मेरो जीवनमा आएका एकजना असल मित्र हौ । हाम्रो सम्बन्धले मित्रताको रेखाभन्दा अघि बढ्नु हु“दैनथ्यो । गल्तीलाई जबर्जस्ती अ“गालेर कसैको जीवन पनि कुण्ठित हुनुहु“दैन । हामी दुवैको आआÏनो जीवन आआÏना लागि उत्तिकै महइभ्वपूर्ण छ । तिमीस“ग बिहे गर्नुको भूल सच्याएर अब म तिमीस“ग छुट्टिएर बा“च्न चाहन्छु । आभास मलाई लाग्छ हामी दुवैको वैवाहिक जीवनबाट हामी दुवैले एकअर्कालाई मुक्त गर्नुमै हामी दुवैको कल्याण छ ।” नीलाले उसको र आभासको सम्बन्धलाई परिभाषित गर्दै आÏनो निर्णय सुनाएकी थिई ।
“मैले तिमीबाट यस्तो अपेक्षा गरेको थिइन“, नीला †” आभासको अन्तिम स्वर थाकेको थियो । “मैले पनि तिमीबाट यस्तो अपेक्षा कहा“ गरेकी थिए“ र ?” नीलाले आभासलाई त्यसबेला मनमनै मात्र जवाड्ढ दिएकी थिई । प्रत्यक्षतः नीलाले आभासलाई केही पनि भनेकी थिइन, मात्रै हेरिरहेकी थिई अनौठो दृष्टिले । यत्तिका दिन आÏनो भएको आभास त्यस क्षण नीलालाई एकदमै पराई लागेको थियो । चिनेको मान्छेजस्तो तर मन नपराएको मान्छेजस्तो । आÏनोजस्तो तर आÏनो हु“दाहु“दै बिरानो भइसकेको मान्छेजस्तो । कस्तोकस्तो ठम्याउन पनि सकिन उसले र त्यसपछि हेरिरहन पनि सकिन आभासलाई ।
सूत्र जानेर पनि मिल्न नसकेको हिसाबजस्तै भएको थियो उनीहरूको दाम्पत्यजीवन । किन र कसरी अनि के भयो ? आभासले चाल पाउन पनि सकेन ।

आभासको ड्राइभर हेमराजले नीलालाई उसको नया“ Ïल्याटमा पु¥याइदिएको थियो ।

आभास र नीलाको दाम्पत्यको प्रण त्यसपछि सकिएको थियो तर जीवन सकिएको थिएन ।

***