~मिलन संग्रौला “अकृत”~
रङ खुइलिइसकेको लामो सोफामाथि जीऊ ढल्काएर सुतेको छ ऊ । दाहिने खुट्टो खुम्चिएको छ । सोचाइका तरङ्गसँगै खुट्टो हल्लाइरहेको छ । तर देब्रे खुट्टो भने पुरै लम्पसार पारेको छ उसले । कुनै तरङ्ग छैन त्यो खुट्टामा । पुरै निर्जीव बनेर पल्टिरहेको छ । उसका आँखा एकटकसँग भित्तामा गढिएका छन् । ऊ हेर्छ, भित्तामा लहरै मिलाएर राखिएका मेडल, पदक र प्रमाणपत्रहरू । यी दृश्य नियाल्दै ऊ आफ्नो विगतलाई सधैँ सम्झना गरिरहन्छ । सधैँ नियाल्दानियाल्दै उसलाई यो दृश्य पनि अब फोस्रो लाग्न थालिसकेको छ । पदकहरूको लाइनमा उसले अन्तिममा अलिकति खाली ठाऊँ राखेको छ र त्यसको मुनि उसले लेखेको छ : “अधुरो पदक ।” आगन्तुकहरूमा सहजै उत्सुकता पैदा गरिदिन्छ यो वाक्यले । सोध्नेलाई ऊ त्यही वाक्य दोहोर्याइदिन्छ, अधुरो पदक । अलिक बुझ्झकीले उसलाई त्यो पनि सोध्दैनन् । उसको खुट्टाको स्थितिले नै सबै कौतुहलताको जवाफ दिइरहेको हुन्छ । सोफामा सुतेर टिभीमा स्पोर्टस च्यानल हेर्नु उसको दिनचर्याको प्रमुख अंश हो ।
दाहिने खुट्टामाथि हात अड्याएर रिमोट उसले टिभीतिर तेस्र्याएको छ । सोचमा रहँदा कहिलेकाहीँ ऊ छिटोछिटो बेसुरमा च्यानलहरू परिर्वतन गरिरहन्छ ।आज पनि ऊ छिनछिनमा च्यानल फेरिरहेको छ । ओलम्पिकको रन्कोले हरेक च्यानल तातिएका थिए । खेलाडीहरू विभिन्न स्पर्धामा आफूहरूलाई बेजोड साबित गर्न प्रतिस्पर्धा गरिरहेका थिए ।खेलाडीहरू रेसिङ ट्रयाकमा बेजोडका साथ दौडिरहेको दृश्य देखेर उसको दाइने खुट्टो जुर्मुरायो । देब्रे खुट्टो पनि जुमुर्राउनको लागि दिमागले खबर नपठाएको होइन तर त्यो खबर बीच बाटैमा कता बिलायो कता । अचानक कम्मरभन्दा माथि चस्किएजस्तो भयो । कहिलकाहीँ उसले पहिलेका कुरा सम्झँदा उसका दुवै खुट्टा जुमुर्राउन खोज्थे, तब उसलाई यस्तै पीडा हुन्थ्यो ।उसको सारा शरीर जुर्मुराए पनि ऊ तुरुन्त यथार्थको धरातलमा आयो । अनि खप्नै गाह्रोपर्ने खिन्नता र शुन्यताको महसुस गर्यो ।एकछिनमा फेरि माथि भित्तातिर पुगे उसका आँखा । उसले सबैभन्दा पहिला पाएको पदक हेर्यो । खिइने क्रममा थियो त्यो पनि ।र बतासेडाँडामा बेतोडले दौडिएको देख्दा मान्छेहरू डराउँथे र उसलाई कराउँदै भन्थे, “ऐइ प्रदीपे….! लडेर तेरो डढेल्नो खुस्केला है ।”
दौडिने शक्ति उसमा ईश्वरीय वरदानसरह नै थियो । ऊसँग कसैले पनि नचिताउँदा हुन्थ्यो । दौडहरू त गाऊँमा त्यति हुँदैनथेँ तर भइरहने फुटबल प्रतियोगितामा कुद्ने शक्तिका कारण नै ऊ अब्बल खेलाडीमा दरिएको थियो । अन्य खेल कौशलमा त्यति उत्कृष्ट नभए पनि जब उसको खुट्टामा बल पथ्र्यो तब ऊ विजुलीझैँ तेज दौडिएर विपक्षीका पोलनजिक पुर्याइहाल्थ्यो । त्यसैले गाऊँ सहभागी हुने हरेक खेलमा ऊ अनिवार्य खेलाडी भइसकेको थियो चौध बर्षदेखि नै । खेल्नकै लागि टाढा जाने कुरामा बाबुले उसलाई अलिक बन्देज लगाउन खोज्थे । तर ऊ जसरी पनि उम्किइहाल्थ्यो । एकपल्ट उसलाई रोक्न बाबुले घरभित्र थुनेका थिए । तर ऊ त खरको छानो च्यातेर भागेछ र खेलमा सहभागी जनाएरै आएछ ।
यसरी उसको चर्चा टाढा टाढा फैलिइसकेको थियो । त्यस्तैमा खबर आयो : राष्ट्रिय खेलकुद महोत्सवका लागि क्षेत्रीयस्तरमा छनोट प्रतियोगिताहरू सञ्चालन हुँदैछन् । गाउँको क्लबमार्फत् उसलाई पनि दौडमा भाग लिन अग्रसर गराइयो । बेजोड टाइमिङका साथ उसले सबैलाई उछिन्यो । छनौटकर्ताहरू पनि ऊ एउटा आशलाग्दो खेलाडी हुने लक्षण उसमा देखिरहेका थिए । उसले काठमाडौँ जाने मौका पायो या भनौँ उसको जीवनले नयाँ मोड लियो । बतासिएर जोडका साथ कुद्ने उसले अब दौडमा नयाँ कला, कौशल र ध्यान दिनुपर्ने कुरा धेरै जान्ने मौका पायो जसले गर्दा उसको क्षमतामा झनै वृद्धि भयो । राष्ट्रिय खेलकुद महोत्सवको समापनसँगै देशमा नयाँ खेलाडीको उदय भइसकेको थियो । उसको खेलकौशलबाट नै उसलाई आर्मीको क्लबले लियो । ऊ जागिरे पनि भइसकेको थियो । अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताहरूमा देशको प्रतिनिधित्व गर्ने अभिभारा अब उसको काँधमा आइसकेका थियो । आर्मीको जागिरे, त्यहीमाथि नाम चलेको खेलाडी – बिहेका प्रस्ताव थुपै्र आइरहेका थिए । रोजेर बिहे गर्यो उसले र गाउँको दुःखबाट पार लाउन बाबुआमालाई शहरमै झिकायो । सेनाकै जागिरे खोजेर बहिनीको पनि बिहे गरिदियो । अनि भने जीवन केही व्यवस्थित पारेको महसुस गरेको थियो उसले ।
अब उसको लक्ष्य अन्तर्राष्ट्रियस्तरका प्रतियोगिताहरूमा पदक जितेर देशको नाम चम्काउने नै थियो । यसको लागि ऊ दिनरात अभ्यास गरिरहन्थ्यो । राष्ट्रिय स्तरमा उसको जोडा कोही पनि थिएन ।ओलम्पिक, एसियाडजस्ता ठूला अन्तराष्ट्रियस्तरका प्रतियोगितामा सम्मानजनक पदक नपाउनु नेपालको बिडम्बना नै थियो । उसले यी प्रतियोगिताहरूमा स्वर्ण विजेताको टाइमिङलाई ध्यानमा राख्दै आएको थियो । निरन्तर प्रयास र लगनले ऊ ती टाइमिङ्को छेऊछाऊ पुग्न सक्छु भन्ने आत्मविश्वासका साथ डटिरहेको थियो । सार्कस्तरमा त उसलाई उछिन्ने अर्को खेलाडी नै देखिएन ।एसियाडको समय आयो । ऊ आफ्नै तबरले अभ्यास गर्दै थियो । तर नेपाली खेलकुदको किचलो देखेर ऊ चिन्तित बन्थ्यो । आफ्ना मान्छेलाई छनौट गराउन पदाधिकारीदेखि लिएर मन्त्रीसम्मको ठूलो हानाथाप । स्वस्थ प्रतिस्पर्धाभन्दा पनि आन्तरिक मिलोमतोका आधारमा खेलाडी छनौट गरिन्थ्यो । बेजोड भएर मात्र, नत्र ऊ पहिल्यै नै किनारा लगाइसकिएको हुन्थ्यो ।
उसले दुइवटा स्पर्धामा भाग लिइरहेको थियो, हजार र दशहजार मिटर दुरीको दौडमा । हजार मिटरमा उसले लय पाउन सकेन तर पहिलो ल्यापबाटै भने बाहिरिनु परेन । चौथो भएर झन्डै झन्डै पदक हत्यायो । पदक नल्याए पनि नयाँ राष्ट्रिय कीर्तिमान भने राख्न भ्यायो । अर्को स्पर्धामा आफ्नो लय पुरा समात्नेमा ऊ विश्वस्त थियो । दशहजार मिटरको तयारी जोडले गर्दै थियो ऊ । अचानक उसको देब्रे खुट्टाको मांसपेशी चस्कियो । तर वास्ता गरेन उसले । अभ्यासमा निरन्तर लागिरह्यो । तर चस्काइले भने बेला बेला झस्काइरहेको थियो । सामान्य समस्या ठानेर उसले यो कुरो प्रश्ािक्षकलाई भनेन । भनेको खण्डमा दौडमा भाग लिने अवसर गुम्न सक्थ्यो । आगामी दौडमा पदक पाउने कुरामा उसलाई रत्तीभर पनि शंका थिएन । दौड सुरु भयो । अत्याधुनिक प्रशिक्षण र अत्याधिक सुविधाले खारिएका खेलाडीहरूले सुरुमा उसलाई उछिन्न थाले । तर ऊ धैर्यका साथ कुदिरहयो । हजार मिटर कटेपछि उसले विस्तारै लय समायो । एकपछि अर्को खेलाडी ऊबाट उछिनिँदै गए ।
तीनहजार मिटर पार भइसकेको थियो । उसले समाइरहेको लयलाई हेर्दा उसले इतिहास रच्ने लगभग निश्चित थियो, त्यही बेला अस्ति चस्किएको देब्रे खुट्टाको मांसपेशीको समस्या फेरि बल्भिmयो । तर ऊ वास्ता नगरी आफ्नो लयमा दौडिरहेको थियो । दौडाइको क्रमसँगै चस्काइको क्रम पनि तिब्र थियो । अन्य केही देशका खेलाडीहरूले दौड बीचैमा परित्याग गरेको दृश्य पनि देख्यो । तर दौड परित्यागको कल्पना पनि उसले गरेन । देशको इज्जत र प्रतिष्ठाका खातिर उसले आफ्नो कष्टलाई दबाउने प्रयास गर्न थाल्यो ।ऊ झन् बेतोडले दौडिन थाल्यो । अन्तिम सास रहेसम्म पनि दौड पुरा गरेरै छोड्ने उसको दृढ अठोट थियो । तर जति ऊ दौडिन्थ्यो त्यति चस्काई झन् बढ्थ्यो । शिथिल मांसपेशीले कतिन्जेल थाम्थ्यो र ? दौडदादौडदै उसको खुट्टो फरक्कै फर्कियो । पीडा सहन सकेन उसले । एकदिनपछि उसको होस खुल्यो अस्पतालमा । उसले पायो आफ्ना सबै सपना चकनाचुर भएको । अतिश्रम भएर उसका मांसपेशीहरू पुरै दोबि्रएछन् । देबे्र खुट्टातिर जाने थुप्रै नसाहरू चुडिँएछन् । डाढसम्म असर गरेछ त्यसले ।
तीनदिनपछि थाहा पायो उसले अब उसको देब्रे खुट्टो निष्कृय हुनेछ जीवनभर । र यस्तै विगतका परिघटनाहरू उसको मँथिगलमा घुमिरहेका थिए । हातमा रिमोट दबिँदै थियो आफ्नै प्रकारमा । एउटा च्यानलको दृश्यमा ऊ अडियो । त्यहाँ ओलम्पिकलगत्तै हुने पारा ओलम्पिक -अपाङ्गहरूको ओलम्पिक) का दृश्य प्रसारित भइरहेका थिए ।हेर्दाहेर्दै उसको अनुहारमा केही आशातीत भावहरू सल्बलाएझैँ देखिए । फेरि स्वप्नदृश्यमा प्रवेश गर्यो ऊ । …….रेसिङ ट्रयाकमा ऊ दौडिन पुरा तयार थियो । अन्य ट्रयाकमा ऊजस्तै बैसाखी टेकेका प्रर्तिस्पर्धीहरू पुरा तयार थिए । उसको जोश, जाँगर र दबिएको इच्छा पुरा प्रस्फुटित हुन तम्तयार थियो । साँच्चै उसले सबै प्रतिद्वन्द्वीहरूलाई उछिन्यो र देशका लागि स्वर्ण पदक भित्र्यायो । त्यो पदक उसले कोठामा त्यही खाली ठाऊँमा सजायो र त्यो “अधुरो पदक” लेखेको वाक्यांश मेटायो ।”पापा ! बलको हावा गयो ।” पाँच वर्षे छोरोले झक्झकाउँदा पो ऊ सपनाबाट व्युँझियो । यद्यपि एकछिनअघि आफूले देखेको स्वप्नदृश्यलाई वास्तविकतामा बदल्ने आकांक्षा पलायो अचानक मनमा । छिनभरपनि ढीला नगरी मोबाइल उठायो ।
“सर नमस्कार । म प्रदीप ।”
“ए, चिने मैले । प्रदिपजी । तपाइर्ँलाई कस्तो छ अचेल ?”
“मलाई त ठिकै छ । एउटा अनुरोध गर्न फोन गरेको ।”
“भन्नुस् न । सकेको सहयोग त हामी गरिहाल्छौ नि ।”
“आगामी पाराओलम्पिकमा हाम्रो देशले पनि भाग लिन्छ नि हैन ?”
“लिनेवाला छ । किन र ?”
“त्यसमा म…।”
“हत्तेरी प्रदीपजी ! तपाइर्ँले अलिक ढिलो इच्छा व्यक्त गर्नुभयो नि । हामीले आन्तरिक छनोटको आधारमा अस्ति नै टिम फाइनल गरिसक्यौँ । अब त मिल्दैन । नत्र तपाईँजस्तो खेलाडीलाई खेलाउन पाउँदा त हामीलाई नै गर्व हुन्थ्यो । अब अर्को पटक…।”
उसको दिमाग रन्थनिएर आयो ।रन्थनिएकै अवस्थामा उसका आँखा भित्तामा पुगे । भित्तामा लेखिएका अक्षरहरू तिर्मिराएको देख्यो उसले, “अधुरो पदक …..।”
बिर्तामोड, झापा
(श्रोत:- Kaligandaki)
