कथा : ब्राह्मी

~ध्रुवसत्य परियार~

ब्राह्मीको हीराको औँठी चोरी भयो ।

शिव ब्राह्मण र गोमा ब्राह्मणीको एक मात्र सन्तान ब्राह्मी, बिछट्टै सुन्दरी थिइन् ।

उनको सुन्दरतासँग जून, तारा, सूर्यले हार मान्थे, लजाउँथे । एकपटक शिव ब्राह्मणले उदाउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिँदै थिए । पहाडको खोँचबाट आधा मात्र उदाएको सूर्य धेरैबेरसम्म आधाको आधा रहिरह्यो ।
सूर्यदेवको गति किन रोकियो ? अब कस्तो अशुभ हुने हो † ठूलो सन्तापले शिव ब्राह्मण छट्पटाउन थाले । यसो पछाडि हेर्छन् त ब्राह्मीले सूर्यलाई नमस्कार गरिरहेकी थिइन् । ब्राह्मीको मुहारमा सूर्यको किरण टक्क अडिएको थियो । ब्राह्मीको चम्किलो मुहारसँग लजाएर सूर्य उदाउनै मानेका थिएनन् । शिव ब्राह्मण मुसुक्क हाँसेर पुत्रीलाई स्नेहसाथ घरभित्र लगे । अनि, सूर्य उदाए । यस्तो धेरैपटक दोहोरिएको थियो ।
शिव ब्राह्मण एक प्रसिद्ध वैद्य थिए । काली नदीतटको कालीनगरमा उनको बासस्थान थियो । उनले जडीबुटी खुवाएरै भिरिंगीदेखि अर्बुद, कुष्ठरोग सजिलै निको पार्थे । उपचारपछि कसैले आफ्नो इच्छाले दिएको मात्र लिन्थे । नत्र पुण्य सम्झेर निःशुल्क उपचार गरिदिन्थे । यद्यपि उनलाई दिनेहरूको कमी थिएन । यसरी नै उनीसँग धन–दौलत प्रशस्त थियो । उनको प्रसिद्धि कालीको मुहानदेखि पुछारसम्म फैलिएको थियो । तर, शिव ब्राह्मणलाई एउटै चिन्ता— कुन असल वरसँग पुत्रीको बिहे गरिदिने र उनीहरूलाई आफ्नो सारा सम्पत्ति सुम्पने ?

कालीनदीमा एकजना माझी थिए । माझीले धनुष नाम गरेको युवकलाई धर्मपुत्र पालेका थिए । धनुष निकै सुगठित शरीरको थियो । र, असाध्यै एकोहोरो । कतै हेरेर हिँड्यो भने रूख, ढुंगा, भित्तो यस्तै कहीँ न कहीँ ठोकिन्थ्यो । खै कुन सत्ले हो, ऊ भीरबाट खसेको थिएन, अक्करमा परेको थिएन । ऊ धनुर्विद्यामा निपुण थियो । रौंलाई पनि छिद्र पार्ने गरी तारो हान्न सक्थ्यो । अनि, पानीमा माछाजस्तै पौडिन सक्थ्यो ।

ब्राह्मीलाई धनुषको एकोहोरोपना रमाइलो लाग्थ्यो । कहिलेकाहीँ उनले धनुषलाई पछ्याउँथिन् । धनुर्धारी धनुष कि कतै ठोकिन्थ्यो, कि मृग माथ्र्यो । कि एकैवेगले पौडेर काली तथ्र्याे । धनुषले जे गरे पनि ब्राह्मी रोमाञ्चित हुन्थिन् । धनुष कतै ठोकियो, काली त¥यो या मृग मा¥यो— ब्राह्मी खित्का छाडेर हाँस्थिन्, नाँच्थिन्, उफ्रिन्थिन् ।

एकपटक ६–७ वटा पोथी मृगको बीचमा एउटा भाले मृग थियो । ब्राह्मी धनुषको पछाडि खुसी मनाउन प्रतीक्षारत थिइन् । तर, धनुषले धेरै बेरसम्म तारो हान्न सकेन, निसाना साधिरह्यो । ब्राह्मीले धैर्यता गुमाइन् । र, धनुषको वाण खोसेर कुद्न थालिन् । धनुषले ब्राह्मीलाई पछ्याओ । बाण खोसाखोस गर्दा दुवै सँगै भुइँमा लडे । ब्राह्मीका लागि यही नै पुरुषको पहिलो स्पर्श थियो । त्यही दिन उनको हीराको औँठी चोरी भयो ।

मुखियाकहाँ पञ्चभेला बोलाइयो ।

‘ब्राह्मी, भन, तिमीलाई कोप्रति शंका छ ?’ मुखियाले सोधे ।

ब्राह्मीले धेरै सोच्दैनसोची नाम लिइन्, धनुष ।

धनुषले पनि आफूले औँठी फेला पारेको स्वीकार ग¥यो ।

‘कहाँ फेला पारेर कता राखेँ भन्ने मैले बिर्सें । ब्राह्मीले भनेपछि मैले औँठी फेला पारेर कहीँ राखेको जस्तो लाग्छ,’ धनुषले भन्यो, ‘फेरि सम्झेँ भने फिर्ता दिउँला ।’

एकसुरे धनुषको कुरालाई पञ्चले विश्वास ग¥यो ।

‘कसैले पनि अर्काको वस्तुलाई आफूखुसी छुन÷चलाउन पाउँदैन । यसो गर्नु चोरी गर्नु नै हो । चोरी गर्नु पाप हो । चोरले दण्ड पाउनैपर्छ । चोरलाई छुट दिँदै जाने हो भने एकदिन कालीनगरमा चोरकै राज हुनेछ ।’
मुखियाको रायलाई पञ्चभेलाले सम्मान ग¥यो ।

धनुषलाई दण्ड के दिने ?

मुखियाले जुक्ति निकाले—
केही व्यक्ति धनुषसँग पारि वनको तलाउमा जानू । त्यहाँ सबैभन्दा पहिले आउने मृगलाई धनुषले तारो हान्नुपर्नेछ । यदि भाले मृग म¥यो भने १२ वर्षसम्म धनुष कालीनगरवासीको दास भएर बस्नुपर्नेछ । एक–एक दिन सबैको घरमा पालैपालो काम गर्नुपर्नेछ । यदि पोथी मृग मरिन् वा कुनै पनि मरेन भने धनुषले कालीनगरमा फेरि पाइला राख्न पाउनेछैन । धनुषको भाग्यको फैसला यही भयो । यसो गर्दा उसको धनुर्विद्याको पनि कदर हुनेछ । मानिसको सीप र कर्मले नै उसको भाग्य निर्धारण गर्छ ।

मुखियाको निर्णय पञ्चभेलामा मान्य भयो ।

शिव ब्राह्मणको प्रभाव र प्रतापका सामु नगरका मुखिया ओझेल पर्दै गइरहेका थिए । मुखिया शिव ब्राह्मणकी पुत्रीसँग आफ्नो पुत्र दुर्मिलको बिहे गरिदिन चाहन्थे । यसले मुखियाको गुम्दै गएको छविमा केही राहत मिल्थ्यो नै । कुरा पनि चलाए । तर, ब्राह्मीले सीधै अस्वीकार गरिन् । दुर्मिल भने ब्राह्मीको पछि लाग्न छाडेको थिएन ।

ब्राह्मीले आफ्नो पुत्र दुर्मिललाई भन्दा धनुषलाई मन पराएको मुखियालाई थाहा थियो । त्यसैले पनि मुखिया धनुषलाई कमजोर बनाउन वा पन्छाउन चाहन्थे ।

‘मैले जानीबुझी कुनै पनि पोथी जन्तुको सिकार गर्दिनँ । त्यहाँ मृगिनी आइन् भने मैले तारो हान्नेछैन । यसबाहेकको जस्तोसुकै सजाय मञ्जुर छ,’ धनुषले निर्णय सुनायो । पञ्चभेला अक्क न बक्क भयो ।
त्यही वेला दुर्मिलकी सानी भाञ्जी हीराको आंैठी खेलाउँदै आइन् । ब्राह्मीले आफ्नो औँठी चिनिहालिन् ।

‘औँठी कहाँ पायौ ?’

‘दुर्मिल मामाको शयन कक्षमा ।’

दुर्मिलले पनि पञ्चमाझ आफू चोर भएको स्वीकार ग¥यो । उसले ब्राह्मीले झरनामा नुहाउँदै गर्दा खसेको औँठी लुकाएको थियो । ब्राह्मीले औँठी फिर्ता पाइन् । तर, दुर्मिललाई कुनै दण्ड दिइएन ।

०००

कालीनगरमा हल्ला आयो–
पश्चिम देशका राजाले दीनदुःखी प्रजालाई देश निकाला गरेछन्, आफ्नो देशलाई समृद्ध बनाउन भनेर । ती दीनदुःखीहरू डाँका बनेर विभिन्न राज्यमा आतंक फैलाउँदै घुमेका छन् । तिनीहरू भोलि काली तरेर यस नगरमा आउँदै छन् ।

मुखियाले आपत्कालीन पञ्चभेला डाके । भने, ‘डाँकाहरूलाई काली तर्नै नदिई हामीले भगाउनुपर्छ । धनुष, तिमी धनुबाणमा निपुण छौ । भोलि तिमीले आफ्नो कला र बहादुरी देखाउनुपर्नेछ ।’

‘अवश्य नै म कालीनगरको रक्षाका लागि लड्नेछु । परन्तु, मैले ती डाँका समूहमा रहेका बालबालिका, वृद्धवृद्धा र स्त्रीको पनि रक्षा गर्नेछु । यस कार्यमा मलाई कालीनगरवासीको सहयोग चाहिन्छ,’ धनुषको सर्त पञ्चभेलामा मान्य भयो ।

भोलिपल्ट–
धनुषले मृगको सिकार ग¥यो । र, कालीतटमा ठूलो आगो बालेर मृग पोल्न थाल्यो । पोलेको मासुको गन्धले डाँका आए, धनुषलाई आक्रमण गरे । धनुष एकैवेगले पौडेर काली त¥यो । र, पारिबाट डाँकाको नाइकेलाई लक्ष्य गरी बाण हान्यो । धनुषको निसाना अचुक हुन्थ्यो । नाइकेको प्राण गयो । नाइके नै ढलेपछि डाँकाहरू धनुषको शरण परे । नाइकेका तीनवटी श्रीमती विलाप गर्न थाले ।

धनुषले सबैलाई सम्झाउँदै भन्यो, ‘नकारात्मक नेतृत्व गर्नेको नियति पनि नकारात्मक नै हुन्छ । मैले तिमीहरूको मर्का बुझेको छु । राजाले तिमीहरूलाई आफ्नो देशमा बस्न दिएनन् । तिमीहरू ती दुष्ट राजा र शासकविरुद्ध लड्नुपथ्र्यो । तर, तिमीहरू आफ्नो जीवनशक्तिलाई कुकार्यमा प्रयोग गर्दै छौ । राज्यमा प्रत्येक प्रजालाई समान हक हुनैपर्छ । जुनसुकै राज्यमा जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि बालबालिका, वृद्धवृद्धा र स्त्रीलाई शान्तिले बाँच्न दिइनुपर्छ । तिमीहरूका बालबालिका, वृद्धवृद्धा र स्त्रीलाई मैले कालीनगरमा शरणको व्यवस्था मिलाएको छु । यसको चिन्ता गर्नुपर्दैन । जाऊ, पुरुषजति राजाविरुद्ध लड । मरे पनि जन्मभूमिमै मर । जित्यौ भने तिमीहरूका परिवार र आउने सन्ततिले शान्ति पाउनेछन्, गर्व गर्नेछन् । संसार उज्यालो र अँध्यारोबीच युद्ध भइरहने रणभूमि हो । यहाँ उज्यालो हुन अँध्यारोको हत्या हुनैपर्छ ।’

आफूहरूको आँखा खोलिदिएकामा डाँकाहरू धनुषसँग धन्य भए । र, धनुषले भनेअनुसारको कार्यमा लागे ।

०००

कालीनगरमा वरको रूख ढल्यो ।

कालीनगरवासीले यसलाई ठूलो अपशकुनको रूपमा लिएका थिए । त्यही वेला नगरमा एउटा नयाँ ज्योतिषी आए । भने, ‘कुनै पनि पतिव्रता स्त्रीले छुन्छिन् भने मात्र यो ढलेको वर सीधा हुनेछ । यदि यो वर अबको सात दिनभित्र सीधा भयो भने सब ठीक हुनेछ । अन्यथा, कालीनगरवासीले ठूलो संकट भोग्नुपर्नेछ ।’
ज्योतिषीको कुरालाई कालीनगरवासीले हावामा उडाए । ज्योतिषीले फेरि एउटा भविष्यवाणी गरे, ‘आज मध्याह्नमा भूकम्प आउनेछ । र, मुखियाको घर भत्किनेछ ।’

नभन्दै भूकम्प आयो र मुखियाको घर भत्कियो । त्यसपछि भने कालीनगरवासी ज्योतिषीको प्रत्येक वाक्यमाथि विश्वास गर्ने भए । अन्ततः वर छुने शुभमुहूर्त निकालियो । गोमा ब्राह्मणीमाथि कालीनगरवासीलाई पूर्ण विश्वास थियो । कालीनगरका सम्पूर्ण विवाहित स्त्रीले सल्लाह गरे, वर गोमा ब्राह्मणीले छुनुपर्छ । यदि गोमाले छुँदा पनि वर सीधा भएन भने ज्योतिषीलाई कडा दण्ड दिनेमा सबै एकमत भए ।

यता, गोमा ब्राह्मणीले छुनुभन्दा अघि नै चञ्चले ब्राह्मीले वर छुन पुगिन् । अचम्म त, ब्राह्मीले छोएपछि वर सीधा भएर पनि थोरै ढल्किएर अडियो ।

एउटी अविवाहित स्त्री कसरी पतिव्रता भइन् ? पञ्चका माझ ब्राह्मीले सत्य बताउनैपर्ने भयो ।

‘मैले हृदयदेखि नै धनुषलाई आफ्नो पतिको रूपमा स्वीकार गरिसकेकी छु । र, आफ्नो अस्मिता पनि उसलाई सुम्पिसकेकी छु,’ ब्राह्मीले भनिन् ।

‘ठीक छ, तिम्रो अघोषित पति धनुष नै भयो । परन्तु, तिम्रो पतिव्रता धर्ममा कतै खोट छ । नत्र तिमीले छोएपछि वर पूरै सीधा हुनुपथ्र्यो,’ ज्योतिषीले भने, ‘भन, कतै कुनै मर्दलाई जानी–नजानी अपनाउन पुग्यौ कि ?’

यहीबीचमा मुखियापुत्र दुर्मिल बोल्यो, ‘मसिवाय अरू कुनै मर्दले ब्राह्मीलाई छोएको छैन । म नै ब्राह्मीको प्रेमी हुँ । मैले नै उनको स्त्रीत्व डगमगाएको हुँ । तर, उनी किन झुट बोलिरहेकी छन् भन्ने मैले बुझ्न सकिरहेको छैन ।’ दुर्मिल जसरी हुन्छ, ब्राह्मीलाई आफ्नो बनाउन चाहन्थ्यो ।

दुर्मिलको झुटो दाबीलाई वास्तै नगरी ब्राह्मी बोलिन्, ‘म सानी छँदा गाई चराउन गएकी थिएँ । वनमा गाई ब्याइन् । घर फर्कंदा मैले भर्खरै जन्मिएको बाच्छोलाई काखमा बोकेकी थिएँ । बाच्छोले मेरो काखमा मूत्रत्याग ग¥यो । धनुषबाहेक मलाई अरू कुनै मर्दले बिटुल्याएको छ भने यही हुन सक्छ ।’

वरको रूख छेवैमा पञ्च बसेको थियो । ब्राह्मीले आफ्नो सत्य भन्दानभन्दै यता वर सीधा भयो ।

धनुषको कुनै जात र मातापिताको टुंगो थिएन । कालीले बगाएर ल्याएको ८–१० वर्षको बालकलाई माझीले धर्मपुत्र पालेका थिए । एउटा जात न गोत्रको युवकलाई पुत्री सुम्पनैपर्ने भयो, ब्राह्मण दम्पती चिन्तामा परे ।

ज्योतिषीले जुक्ति लगाए—
धनुष हिँड्ने दोबाटोमा पुस्तक, धनु, सुन र जुत्ता राखिनेछ । यी चार चिजमध्ये धनुषले सबैभन्दा पहिले जे छुन्छ, त्यसैबाट उसको जात खुट्याइनेछ । पुस्तक छोए ब्राह्मण । धनु छोए क्षेत्री । सुन छोए वैश्य । र, जुत्ता छोए शूद्र । उसले के छुनेछ भनी जान्न लुकेर नियाल्नुपर्नेछ ।

योजनाअनुरूप काम भयो । तर, धनुषले कुनै पनि वस्तु नछोई तर्केर हिँड्यो । उसले अर्काको सामान जानीजानी कहिल्यै छुँदैनथ्यो । त्यसपछि ती चारै चिजलाई साँगुरो बाटोमा राखियो । एकसुरे धनुषले नजिकै आएर मात्र ती चिजलाई देख्यो । झस्केर उसले लगभग एकैपटक दुवै हात र घुँडाले जमिन टेक्यो । यसो गर्दा उसले एउटा हातले पुस्तक, अर्कोले धनु, एउटा घुँडाले सुन, अर्कोले जुत्ता छुन पुग्यो ।

ज्योतिषीले निष्कर्ष निकाले—
धनुषका माताका मातापिता र पिताका मातापिता यी चारैजना फरक–फरक जातका हुन सक्छन् । त्यसैले धनुष चारै जातको सन्तान हुन सक्छ ।

जात, गोत्र र मातापिताको कुनै टुंगो नभएको वर्णसङ्करसँग आफ्नी पुत्री बिटुलिएको ब्राह्मणदम्पतीलाई मान्य हुँदैन ।

उनीहरूले निर्णय गरे—
ब्राह्मी धनुषसँगै विवाह गरेर सुख–सयलमा बाँचून् । सन्तानको मनमा सन्ताप पार्नु कदापि मातापिताको धर्म हुन सक्दैन । जो भयो, सो प्रँरब्ध हुन सक्छ । धर्तीमा मानिसले कर्मको फल भोग्नैपर्छ । मानिसको जात र धर्म, कुल र कर्म हुनैपर्छ । जातै नभएको मानिस सीधै पापकर्मको फल हो । उसले कुनै धर्मकर्म गर्न सक्दैन । यस जन्ममा हाम्रो रगत बिटुलियो । यस धर्तीमा आफ्नो रगत अपवित्र बन्नुजस्तो अधर्म अर्को के हुन सक्छ ? मानिसको पहिलो धर्म पवित्र सन्तान जन्माउनु हो । तर, हामीले सकेनौँ । अर्को पवित्र सन्तान जन्माउने हाम्रो उमेर पनि छैन । कुलकै नाश भएपछि धर्तीमा बाँच्नुको अर्थ हुँदैन । त्यसैले प्रँणत्याग गर्नु नै उचित हुन्छ ।

ब्राह्मण दम्पती कालीमा फाल हाले । धनुषले दुवैलाई उद्धार गरेर ल्यायो ।
त्यही रात कसैलाई केही नभनी धनुषले कालीनगर छोड्यो ।

ज्योतिषीले ब्राह्मण दम्पतीलाई भने—
हजुरहरूकी सुपुत्री ब्राह्मीको कोखबाट तेजस्विनी सुपुत्री धनाश्रीको जन्म हुँदै छ । धनाश्री पनि पिताकै गुण लिएर जन्मनेछिन् । धनुषले सम्झनास्वरूप आफ्नो धनु ब्राह्मीलाई छाडेर गएका छन् । धनुषसँगै एउटा बाण पनि छ । जुन पञ्च धातुले बनेको छ । धनाश्रीले सात वर्षको उमेरमा त्यस धनुबाण चलाउनेछिन् । कालीको तीरमा उभिएर पारि केहीलाई लक्ष्य गरेर धनाश्रीले बाण प्रहार गर्नेछिन् । उनले प्रहार गरेकोे बाण त्यत्तिकै पानी वा जमिनमा खस्नेछैन । केही न केहीलाई छेद पार्नेछ । त्यस छेदलाई देखेपछि धनाश्रीले महाज्ञान प्रँप्त गर्नेछिन् । अनि, धनाश्रीले संसारलाई सत्य र न्याय सिकाउनेछिन् । उनको प्रसिद्धि कालीको सेरोफेरोदेखि समुद्रवारिसम्म फैलिनेछ । उनी अति नै ठूलो सम्मान र वैभवले बाँच्नेछिन् ।

धनाश्रीले महाज्ञान प्रँप्त गरेपछि मात्र हजुरहरूले मोक्ष पाउनुहुनेछ । किन्तु धनाश्री सात वर्षकी नहुँदासम्म हजुरहरूले उनलाई छाडेर हिँड्नुहुँदैन । अन्यथा, कुनै पापकर्मको भागी हुनुपर्नेछ ।

म अर्को पनि रहस्य बताउँछु । म यही कालीनगरको ब्राह्मण हुँ । मैले शूद्र जातिकी मानिने एक स्त्रीलाई प्रेम गरेँ । त्यही प्रेम नै मेरा लागि अभिशाप बन्यो । मेरो जात गयो । आजभन्दा २५ वर्षअगाडि चारपाटा मोडेर, सुँगुरको पाठो भिराएर मलाई काली कटाइयो । मैले आफ्नी पे्रमिकालाई लिएर पश्चिमतिर लागेँ । एउटा नदीमा माझी भएर जीविका गरेँ । हाम्रो एउटा पुत्र जन्मियो । तर, सात वर्षको भएपछि पुत्रले हामीलाई छाडेर हिँड्यो । पुत्र वियोगले हामी निकै दुःखी भयौँ । एकदिन डुंगा चलाउँदा–चलाउँदै मलाई ज्योतिषज्ञान प्राप्त भयो । मैले अन्तज्र्ञानले भूत, भविष्य र वर्तमानलाई देख्न सक्ने भएँ । मेरो अन्तर्दृष्टिले देख्यो— मेरो पुत्र धनुष कालीनगरमा छ । ऊ अति नै वीर र धर्मात्मा छ । उसले आफ्नो पिताको गुमेको पहिचान फिर्ता गर्ने भाग्य लिएर जन्मेको छ । यस्तै बोध भयो र म आफ्नो पुत्र खोज्दै यहाँ आएँ । तर, आज मैले आफ्नो पुत्रलाई बुझ्न सकिरहेको छैन । उसले हठात् किन कालीनगर छाड्यो ? मेरो ज्योतिष विद्याले कुनै संकेत दिन सकिरहेको छैन । अब म यहाँ बस्नुको अर्थ छैन । पत्नीलाई एक्लै छाडेर आएको पनि धेरै दिन भयो । म जान्छु । मेरो कुरालाई गम्भीरतापूर्वक लिनू, हजुरहरूको भलाइ हुनेछ ।

०००

सात वर्षपछि—
हरेक बिहान ब्राह्मी पुत्री धनाश्रीलाई लिएर कालीमा स्नान गर्न जान्थिन् । सानैदेखि धनाश्री कालीतटमा तारो हान्ने खेल खेल्थिन् । उनी सात वर्षको उमेरमै पिताजस्तै धनुर्विद्यामा निपुण भइन् । एकरात शिव ब्राह्मणको घरमा चोर पस्यो । धनाश्रीले चोरलाई लक्ष्य गरेर बाण हानिन् । बाण मुखियापुत्र दुर्मिलको छातीमा रोपियो ।

एकबिहान धनाश्री कालीतटमा एक्लै खेल्दै थिइन् । पारिबाट बारम्बार घोडा हिनहिनाएको आवाज आयो । तर, कुनै दृश्य देखिएको थिएन । धनाश्रीले आँखा बन्द गरेर आवाजलाई लक्ष्य गरी बाण प्रहार गरिन् ।

केहीबेरमै घोडा काली तरेर उनको सामु आयो । घोडामा धनुष थिए । भने, ‘म तिम्रो पिता हुँ । यो धनुबाण मेरो हो । मेरो सन्तानसिवाय कसैले पनि यसलाई चलाउन सक्दैन । तिमीले यसलाई निकै कुशलतापूर्वक चलायौ । त्यसैले तिमी मेरी पुत्री हौ ।’

धनुषले पुत्रीले प्रहार गरेको बाण हातले पक्रेका थिए । बाणले कुनै छेद पार्न पाएन ।

‘ठीक छ । हजुर मेरो पिता नै हुनुहोला । तर, यो कुरा मलाई मेरो माताको पनि मातापिताले भन्नुपर्छ । मैले उहाँहरूलाई नै विश्वास गर्छु । मसँग हिँड्नुस्, मेरो मातामहलाई भेटौँ ।’

पुत्रीको कुराले धनुष निराश भए ।

‘दुर्भाग्य, मलाई तिम्रो मातामहमाथि विश्वास छैन,’ पुत्रीले प्रहार गरेको बाण फिर्ता दिँदै धनुषले भने, ‘यो बाणले अति नै पापी वा अति नै धर्मात्मा मानिसको मात्र ज्यान लिन्छ । आइन्दा यसलाई निकै बुद्धिमतापूर्वक चलाउनू ।’

धनुष आफ्नो बाटो लागे ।

धनाश्री घरमा आएर सबै वृत्तान्त बताइन् । शिव ब्राह्मणले भने, ‘तिम्रा पिता धनुष नै हुन् । यदि ती व्यक्ति धनुष नै हुन् भने तिनै तिम्रा पिता हुन् । जाऊ, उनलाई यहाँ लिएर आऊ ।’

धनाश्री घोडा चढेर गइन् । धनुष काली तरिसकेका थिए । धनाश्रीले धनुषलाई लक्ष्य गरेर बाण प्रहार गरिन् । धनाश्रीलाई विश्वास थियो, उनले फेरि पनि बाणलाई हातले पक्रनेछन् । तर, यसपालि धनुषले हाँसी–हाँसी पुत्रीको प्रहार स्वीकार गरे । उनले आफ्नी पुत्रीको निसाना चुकाउन चाहेनन् । पारि धनुषको छातीमा बाण रोपियो, वारि ब्राह्मी डाँको छाडेर रोइन् । ब्राह्मी पनि पुत्रीको पछिपछि अर्को घोडामा थिइन् । दुवै घोडा चढेरै काली तरे ।

‘मेरो प्राण,’ ब्राह्मीले भुइँमा ढलेका धनुषलाई अँगाल्न पुगिन् । रगताम्मे पितालाई माताले अँगालेर रोएको देखेपछि धनाश्री बेसरी चिच्याइन्— पिताहजुर ।

‘ब्राह्मी, मैले तारो हान्दा तिमी खित्का छाडेर हाँस्थ्यौ । आज छोरीले तारो हान्दा तिमी डाँको छोडेर रोयौ । यसलाई शौभाग्य नै सम्झ, अब तिमी कहिल्यै न खित्का छाडेर हाँस्नेछ्यौ, न त डाँको छाडेर नै रुनेछ्यौ । तिम्रो मुहारमा सधैँ मृदु मुस्कान ल्याउने कार्य पुत्री धनाश्रीले गर्नेछिन् ।’

यति भनेर धनुषले एउटा उन्मुक्त मुस्कान छाडे । अनि, पत्नी र पुत्रीको काखमा ढले । र, सूर्यलाई एकोहोरो हेरिरहे ।

०००

(श्रोत :- नयाँ पत्रिका – २९ असार २०७० )