“ओहो, त्यो त सिनेमा नभएर साँच्चिकैको घटना पो रहेछ !” बिहान सबेरै बाबासँग बसेर दूध खान लाग्दा अखबारमा देखिएको एउटा चित्र र समाचार देखेर इशान छक्कै प¥यो । समाचारमा एउटा अनौठो जीवले हिजो राति पृथ्वीका सबै टेलिभिजनमा देखिएर आफ्नो कुरा सुनाएको विवरण थियो ।
“होइन, कुन सिनेमा भनेको तिमीले ?” अर्के अखबार हेरिरहनु भएको बाबाले सोध्नु भयो ।
“हिजो तपाइँले हेर्नु भन्नु भएको सिनेमा हेर्दाहेर्दे टेलिभिजनमा अचानक अर्कै दृश्य आएर अनौठो जीव देखिएको थियो । टेलिभिजनमा देखिएको त्यो अनौठो जीव आफूलाई युरोपाको मान्छे भन्थ्यो । आफू र आफ्नो ग्रहका जीवहरू पृथ्वी ग्रहका मानिससँग मित्रतागाँस्न चाहन्छन् भनेर पनि सुनाउँदै थियो । त्यो अर्कै कुनै सिनेमा रहेछ भन्ने ठानेको त, साँच्चिकै युरोपाकै जीव पो देखिएको रहेछ टेलिभिजनमा ! यी यो अखबारमा हेर्नोस् त पृथ्वीका सबै टेलिभिजनमा देखिएको पो रहेछ त्यो जीव त !” इशानको कुरा सुनेर बाबा त्यही समाचार पढ्न लाग्नु भयो ।
“टिभीको लाइन गएको होला, केही बेर पछि त आइहाल्ला नि !” हिजो राती टेलिजिन हेर्दाहेर्दै अकस्मात झ्यार, झ्यार आए पछि उसले सोचेको थियो । त्यो सिनेमा पृथ्वीमा जीवको विकास कसरी भयो भन्ने विषयमा थियो । बडो चाख मानेर टेलिजिन हेरिरहेको बेला एक्कासी रोकिँदा पहिले त ऊ झसंङ्गै हुन पुगेको थियो । ऊ एक एक गरेर हिजो टेलिभिजन हेर्दाको घटना सम्झन थाल्यो । अहिले पनि उसको आँखा अगाडि हिजोको घटना झल्झली आएरहेका थिए ।
केही बेर पर्खे टेलिभिजनमा चित्र र आवाज त आयो, तर त्यो अगाडिको सिनेमाकोजस्तो लागेन । त्यसमा देखिएको अनौठो दृश्यले इशान छक्कै प¥यो । टेलिभिजनमा एउटा अनौठो जीव देखियो । त्यो जीव झट्ट हेर्दा कुनै बेला उसले केहीबेर अघि हेरेको अर्कै ग्रहको मान्छेको कल्पना गरेर बनाएको सिनेमाको मानिस जस्तै देखिन्थ्यो । त्यो देखेर उसलाई लागेको थियो– त्यति राम्रो कार्यक्रम बीचैमा रोकेर अर्कै सिनेमा पो देखाउन लागेछ !
इशान टेलिभिजनमा कार्टुन र विज्ञान सम्बन्धी कुराहरू हेर्न असाध्यै मन पराउँथ्यो । त्यसैले बाबाले टेलिभिजन हेर्ने समय तोेकिदिनुभएको थियो । धेरै बेर टेलिभिजन हेर्दा आँखा र स्वास्थ्य बिग्रन्छ भन्ने थाहा पाएदेखि ऊ आफैं पनि मन पर्ने एक दुई कार्यक्रम हेरेर चित्त बुझाउँथ्यो । उसको बाँकी समय पढ्न र खेल्नमा बित्थ्यो । राती पनि चाँडै नै सुत्थ्यो । हिजो भने पृथ्वीमा जीवको कसरी विकास भयोे भन्ने विषयमा ज्ञान बढाउने कार्यक्रम आएकोले अबेरसम्म टेलिभिजन हेर्न दिनु भएको थियो । उसलाई एक्लै टिभी हेर्न छाडेर बाबा आफू भने पढ्ने कोठातिर लाग्नु भएको थियो ।
ात्यो कार्यक्रममा हेरेर उसले आजको हाम्रो पृथ्वी र हामी मानिस सुरुमा आजकाजस्ता थिएनौं भन्ने राम्ररी बुझ्यो । पृथ्वीको आयु साढे चार अर्ब वर्ष भएछ । शुरुमा एकदमै तातो आगोको गोलोजस्तो हाम्रो पृथ्वीमा विस्तारै अनेकौं परिवर्तन आएको रहेछ । पृथ्वी जन्मेको एक अर्ब वर्ष पछि मात्रै यसको वातावरणमा जीवन वायु अर्थात अक्सिजनको मात्रा बढ्न थालेको रहेछ । विषालु हावा र वातावरण शुद्ध हुँदै गएपछि बल्ल ससाना जीव र रुखपात हुर्कन थालेछन् । ५५ करोड वर्ष अगाडि मात्रै पानी र जमिन दुबै ठाउँमा घिस्रिएर हिँड्न सक्ने जीवको विकास भएको रहेछ । त्यस पछिको २० करोड वर्षमा बाक्ला बनजंगल बढेपछि बल्ल डाइनासोरजस्ता ठूला जीव देखिएका हरेछन् । साढे पाँच करोड वर्ष अगाडितिर ती डायनोसोर पनि लोप भए । त्यसपछि बल्ल बिस्तारै मानिसको विकास भएको रहेछ । यी कुरा बताउँदा बताउँदै त्यो सिनेमा रोकिएको थियो ।
झ्यार्…झ्यार्…गर्दागर्दै टेलिभिजनको पर्दामा एउटा अनौठो जीव देखियो । हरियो दूबो रङ्गकोे सानो मान्छेजस्तै त्यो अनौठो जीवको नाक हात्तीको सुँढजस्तै केही लामो थियो । आँखा बाहिरै निस्किेका जस्ता देखिन्थे । ती ठूला ठूला आँखा आगोको फिलुँगोजस्तै चम्किला थिए । छोटा छोटा खुट्टामा हम्रोजस्तो औंला थिएनन् । मुखको ठाउँमा एउटा दुलोजस्तो मात्र देन्थ्यिो ! दुई खुट्टा टेकेर उभिएको सानो बच्चो जस्तो लाग्ने त्यो अनौठो मान्छेलाई उसको वरिपरि उज्यालो घेराले ढाकेको थियो ।
“पृथ्वीवासीहरूमा युरोपाको तर्फबाट नमस्कार !” टेलिजिनको पर्दामा देखिए लगत्तै उसको मुखबाट आवाज निस्क्यो । त्यतिन्जेलसम्म पनि इशानले त्यसलाई नयाँ कार्टुन सिनेमा नै ठानेको थियो– पहिलेको विगे्रर अर्को देखाएको होला !
“पृथ्वीका साथीहरू ! नडराउनुहोस, म बृहस्पति ग्रहको चन्द्रमा युरोपामा बस्ने सबैका तर्फबाट तपाइँ पृथ्वीवासीहरूसँग मित्रताको प्रस्ताव लिएर आएको हुँ । हामी पनि तपाइँहरूजस्तैै शान्ति चाहन्छौं !” हिजो त्यो हेर्दा उसलाई रमाइलै लागेको थियो , अरू ग्रहमा पनि जीव छ भन्ने कल्पना गरेर बनाएको होला यो सिनेमा, उसले त्यतिबेला सोचेको थियो ।
अहिले पो उसले थाहा पायो त्यो त कल्पना गरेर बनाएको सिनेमा नभएर सत्य घटना पो रहेछ ! उसलाई थाहा थियो, हाम्रा बैज्ञानिकहरू विभिन्न भूउपग्रह पठाएर अरु ग्रहमा यस्तै खोजी गरिरहेका थिए । पृथ्वी बाहेक अरू कनै ग्रहमा पनि जीव हुनसक्छ भन्ने उनीहरूका अनुमान थियो । युरोपा हाम्रै सौर्यमण्डलमा रहेको बृहस्पति ग्रहका चारमध्ये एउटा उपग्रह हो । यो कुरा विज्ञानको खगोल सम्बन्धी पाठमा पनि थियो । १० वर्ष अघि सन् १९९५ मा मानिसले बनाएको ग्यालिलियो अन्तरिक्ष यान युरोपाको निकै नजिकै तस्बिर खिचेको थियो । तिनै तस्बिर हेरर वैज्ञानिकहरूले युरोपा उपग्रह पनि हाम्रै चन्द्रमा जत्रो अनुमान गरेका थिए । हिउँले ढाकिएकोले युरोपामा पृथ्वीको जस्तै जीव हुनसक्ने उनीहरूको अनुमन थियो । तर टिभीमा देखिजस्तै यति विकसित जीव पनि होलान् भन्ने उनीहरूले पनि सोचेका थिएनन् । मङ्गल ग्रहमा पनि उनीहरूले यस्तै संभावना देखेका थिए । सन् १९७१ मा पृथ्वीबाट छाडिएको मेरिनर–९ अन्तरिक्ष यानले मङ्गल ग्रहको सबैभन्दा नजिक पुगेर खिचेको चित्र हेरेर पनि त्यहाँ पानी हुन सक्ने अनुमान गरिएको थियो ।
पृथ्वीका मानिसलाई त्यो सन्देश सुनाएर त्यो जीवले आपूm अर्को पल्ट पृथ्विका साथीहरूसँग फेरि भेट्न आउने वाचा गरेको थियो । त्यसपछि इशान पनि टेलिभिजन बन्द गरेर सुत्न गएको थियो हिजो राती । यो सिनेमाको अर्को भाग कहिले देखाउने हो, न छुटाइ हेर्नु पर्छ भन्ने सोच्दै कति बेला निदायो, उसलाई थाहै भएन ।
अहिले समाचारमा त्यो त सिनेमा नभएर साँच्चि नै युरोपाको मान्छे नै रहेछ भन्ने जान्दा लाग्यो– आहा, त्यो अर्को चन्द्रमाको मान्छेलाई साथी बनाउन पाए कति रमाइलो हुन्छ होला !
(स्रोत : चिचिला, २०६४ अशोज, वर्ष २० क्रमाङ्क २११ ।)