गेडी कसरी लेख्ने ?

~खगेन्द्र पन्धाक लिम्बू~

“गेडी” मुहार पुस्तिकाबाट लिइएक खगेन्द्र पन्धाक लिम्बू(चुम लिम्बू) ज्यूले तयार पार्नु भएको गेडी सम्बन्धि केहि सामान्य नियमहरु :-
(जुन लोक भाका लोक सस्कृतिसँग सम्बन्धित पनि छ)

१.प्रथम र दोश्रो पदलाई कथन भनिन्छ
२.प्रथम पदलाई कथन ‘क’ भनिन्छ l(बिषय बस्तुको कथन हुन्छ l)
३. दोश्रो पदलाई कथन ‘ख’ भनिन्छ ll(बिषय बस्तुको कथन हुन्छ l)
४.तेश्रो पदलाई थेगो भनिन्छ l
५.अन्तिम(चौथो) पदलाई बिट भनिन्छ l

६.सुत्रगत संरचना :-
४+३+४+३=१४
४+३+४+३=१४
३=३
४+५=९
७.प्रथम र दोश्रो पदमा गजलको काफिया र रदीफ जस्तो लय र यमकको निमित्त अनुप्रास मिल्नु पर्दछ l
८.तेस्रो पदले भावको मूल मर्ममा बस्नु पर्दछ l
९.तेश्रो र अन्तिम पदको अनुप्रास मिल्नु पर्दछ l
अन्तिम पदले भावको सम्पूर्णतालाई बोकेर चोटिलो निस्कर्ष दिनु पर्दछ l

उदाहरणको लागि….

गेडी (१)

नलाए नि चौबन्दी, मनमा राख नेपाल । = कथन “क”
ढाका टोपी लाएर, चन्द्र सूर्य उचाल । =कथन “ख”
साथी हो, = “थेगो”
सबै भन्दा देश माथि हो । = “बिट”

गेडी (२)

चौबन्दिको आठ्तुना बिनायो छ छातीमा
मायासँग साटेको सञ्जिवनी पातीमा
ओँठैमा
साटेको हो चौँरी गोठैमा ।

गेडी (३)

दु:ख सुख खेपेर,चल्दै जाने जिन्दगी
किन पार्नु मनैको, इच्छाहरु बन्धकी
फूलैमा,
सुख खोज्छु,मन्को मूलैमा

१.प्रथम र दोश्रो पदलाई कथन भनिन्छ
२.प्रथम पदलाई कथन ‘क’ भनिन्छ l(बिषय बस्तुको कथन हुन्छ l)
३. दोश्रो पदलाई कथन ‘ख’ भनिन्छ ll(बिषय बस्तुको कथन हुन्छ l)
४.तेश्रो पदलाई थेगो भनिन्छ l
५.अन्तिम(चौथो) पदलाई बिट भनिन्छ l

६.सुत्रगत संरचना :-
४+३+४+३=१४
४+३+४+३=१४
३=३
४+५=९
७.प्रथम र दोश्रो पदमा गजलको काफिया र रदीफ जस्तो लय र यमकको निमित्त अनुप्रास मिल्नु पर्दछ l
८.तेस्रो पदले भावको मूल मर्ममा बस्नु पर्दछ l
९.तेश्रो र अन्तिम पदको अनुप्रास मिल्नु पर्दछ l
अन्तिम पदले भावको सम्पूर्णतालाई बोकेर चोटिलो निस्कर्ष दिनु पर्दछ l

उदाहरणको लागि….

गेडी (१)

नलाए नि चौबन्दी, मनमा राख नेपाल । = कथन “क”
ढाका टोपी लाएर, चन्द्र सूर्य उचाल । =कथन “ख”
साथी हो, = “थेगो”
सबै भन्दा देश माथि हो । = “बिट”

गेडी (२)

चौबन्दिको आठ्तुना बिनायो छ छातीमा
मायासँग साटेको सञ्जिवनी पातीमा
ओँठैमा
साटेको हो चौँरी गोठैमा ।

गेडी (३)

दु:ख सुख खेपेर,चल्दै जाने जिन्दगी
किन पार्नु मनैको, इच्छाहरु बन्धकी
फूलैमा,
सुख खोज्छु,मन्को मूलैमा

1 Response to गेडी कसरी लेख्ने ?

  1. धन्यबाद, महत्वपुर्ण ज्ञानको लागि।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.